mane salutantum totis vomit aedibus undam, nec varios inhiant pulchra testudine postes inlusasque auro vestes Ephyreiaque aera, 465 alba neque Assyrio fuçatur lana veneno, nec casia liquidi corrumpitur usus olivi: at secura quies et nescia fallere vita, dives opum variarum, at latis otia fundis, speluncae vivique lacus et frigida Tempe 470 mugitusque boum mollesque sub arbore somni non absunt; illic saltus ac lustra ferarum, et patiens operum exiguoque adsueta iuventus, sacra deum sanctique patres; extrema per illos Iustitia excedens terris vestigia fecit. 475 Me vero primum dulces ante omnia Musae, quarum sacra fero ingenti percussus amore, accipiant caelique vias et sidera monstrent, defectus solis varios lunaeque labores, unde tremor terris, qua vi maria alta tumescant 480 obicibus ruptis rursusque in se ipsa residant, quid tantum Oceano properent se tingere soles hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet. sin, has ne possim naturae accedere partis, 462. totis aedibus, hyperbolisch. Die zum Morgengruss kommenden Clienten traten im Atrium ein.. 463. varios testudine, bunt durch Schildpatt, womit man Wände und Pfeiler ausschmückte. 464. inlusas auro vestes. Das Spiel der Phantasie malt goldene Bilder in die Teppiche. Ephyreia aera. Der alte Name von Corinth war Ephyra. Die Gefässe aus corinthischem Erz wurden bei den Römern höher, als goldene und silberne geschätzt. 465. fucatur. Jede angenommene Farbe heisst fucus; venenum, pάepanov, jedes Mittel, das die ursprüngliche Farbe verändert. Assyrio Syrio, Phoenicio. = 466. casia, vgl. Ecl. II, 49. liquidum olivum, das reine, klare, nicht durch künstliche Mittel veränderte Oel. 468. speluncae somni, epexegetisch zu latis otia fundis. Doch ist hier nicht an die Latifundien der reichen römischen Herren zu denken. Kappes, Vergils Bucol.'und Georg. frigidus obstiterit circum praecordia sanguis: 485 rura mihi et rigui placeant in vallibus amnes, flumina amem silvasque inglorius. o ubi campi Spercheosque et virginibus bacchata Lacaenis Taygeta, o qui me gelidis convallibus Haemi sistat et ingenti ramorum protegat umbra! 490 felix, qui potuit rerum cognoscere causas, atque metus omnis et inexorabile fatum subiecit pedibus strepitumque Acherontis avari. fortunatus et ille, deos qui novit agrestis Panaque Silvanumque senem Nymphasque sorores. 495 illum non populi fasces, non purpura regum flexit et infidos agitans discordia fratres aut coniurato descendens Dacus ab Histro, non res Romanae perituraque regna, neque ille aut doluit miserans inopem aut invidit habenti. 500 quos rami fructus, quos ipsa volentia rura sponte tulere sua, carpsit nec ferrea iura insanumque forum aut populi tabularia vidit. sollicitant alii remis freta caeca ruuntque in ferrum, penetrant aulas et limina regum; 505 hic petit excidiis urbem miserosque penates, ut gemma bibat et Sarrano dormiat ostro; condit opes alius defossoque incubat auro; hic stupet attonitus rostris, hunc plausus hiantem per cuneos geminatus enim plebisque patrumque 510 corripuit; gaudent perfusi sanguine fratrum, exsilioque domos et dulcia limina mutant atque alio patriam quaerunt sub sole iacentem. agricola incurvo terram dimovit aratro: hic anni labor, hinc patriam parvosque penates 515 sustinet, hinc armenta boum meritosque iuvencos. nec requies, quin aut pomis exuberet annus aut fetu pecorum aut Cerealis mergite culmi, proventuque oneret sulcos atque horrea vincat. venit hiems: teritur Sicyonia baca trapetis, 520 glande sues laeti redeunt, dant arbuta silvae; et varios ponit fetus autumnus, et alte mitis in apricis coquitur vindemia saxis. interea dulces pendent circum oscula nati, casta pudicitiam servat domus, ubera vaccae lactea demittunt, pinguesque in gramine laeto inter se adversis luctantur cornibus haedi. ipse dies agitat festos fususque per herbam, ignis ubi in medio et socii cratera coronant, 525 505. hic petit urbem, Gegensatz zu dem, der in auswärtigen Krieg sich stürzte und hier durch Plünderung der Paläste Reichthum erwartete. 506. gemma, mit Edelsteinen besetzte Becher. Sarranum. Der alte Name von Tyrus war Sar, woraus bei den Römern Sarra wurde. 508. stupet, prägnant: er staunt und will sich gleichen Ruhm erwerben. hiantem, während er danach schnappt. 509. per cuneos. Die keilförmigen, durch die Zwischengänge gebildeten Abtheilungen in den amphitheatralischen Sitzreihen hiessen cunei. Durch alle Reihen hin erschallte vereinter Beifall des Volks und der Väter, wenn hochangesehene Männer ins Theater eintraten. geminatus enim, es ist ja der verdoppelte, vereinte Beifall von Hoch und Nieder. 514. labor, eine Metonymie. te libans, Lenaee, vocat pecorisque magistris 530 velocis iaculi certamina ponit in ulmo, corporaque agresti nudant praedura palaestrae. hanc olim veteres vitam coluere Sabini, hanc Remus et frater, sic fortis Etruria crevit scilicet et rerum facta est pulcherrima Roma, 535 septemque una sibi muro circumdedit arces. ante etiam sceptrum Dictaei regis et ante impia quam caesis gens est epulata iuvencis, aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat; necdum etiam audierant inflari classica, necdum 540 impositos duris crepitare incudibus enses. Sed nos immensum spatiis confecimus aequor, et iam tempus equum fumantia solvere colla. 529. Lenaee, vgl. v. 4. 530. certamina ponit. Er ordnet einen Wettkampf an. Vgl. Aen. V, 66. VIII, 639. in ulmo. Die Ulme oder ein an derselben angebrachtes Zeichen diente als Ziel. 534. rerum, tritt öfters als Verstärkung zum Superlativ: die schönste der Welt. 535. arces, vgl. v. 172. Georg. I, 240. 536. Dictaei regis. Juppiter war nach der Sage auf dem cretensischen Berg Dicte geboren. 537. impia. Das Rind stand in der ältesten Zeit in so hoher Ehre, dass es ein ebenso grosses Verbrechen war, ein Rind, wie einen Menschen zu tödten. 538. aureus, vgl. Ecl. IV, 4. 541. spatiis, von der Rennbahn entnommen, die Räume, welche durchlaufen werden müssen. Vgl. Georg. I, 513. immensum spatiis aequor = aequor immensis spatiis. P. VERGILI MARONIS GEORGICON LIBER TERTIUS. Te quoque, magna Pales, et te, memorande, canemus, pastor ab Amphryso, vos, silvae amnesque Lycaei. cetera quae vacuas tenuissent carmine mentes, omnia iam vulgata: quis aut Eurysthea durum 5 aut inlaudati nescit Busiridis aras? cui non dictus Hylas puer et Latonia Delos Liebling der Götter und oft zu deren Mahle zugelassen, tödtete seinen Sohn Pelops und setzte, um die Allwissenheit der Götter auf die Probe zu stellen, die zerstückelten Glieder den Göttern vor. Diese merkten den Betrug und berührten nichts; nur Ceres ass eine Schulter. Die Götter gaben dem Pelops das Leben wieder und setzten ihm statt der verlorenen Schulter eine elfenbeinerne ein. Später freite Pelops um die Hippodameia, die Tochter des Königs Oenomaus in Pisa, welcher jeden Freier zu einem Wettkampf zwang und tödtete, wenn er ihn besiegt hatte. Pelops bestach dessen Wagenlenker, dass er die Nägel an den Wagenrädern nicht einsetzte, so dass Ŏenomaus stürzte und umkam. 8. tentanda via est. Der Dichter macht von hier bis v. 48 eine Abschweifung, in welcher er abgehend von v. 1. 2 in allegorischer Weise ein grösseres Gedicht zur Verherrlichung Cäsars in Aussicht stellt. |