Billeder på siden
PDF
ePub

6

5

9

Aquitanica gente, et in Pyrenæis montibus, tenui intervallo discernente. Alibi tepidæ egelidæque auxilia morborum profitentes', et e cunctis animalium hominum tantum causa erumpentes. Augent numerum Deorum nominibus variis, urbesque condunt, sicut Puteolos in Campania, Statyellas" in Liguria, Sextias in Narbonensi provincia. Nusquam tamen largius quam in Baiano sinu, 2 nec pluribus auxiliandi generibus, aliæ sulphuris", aliæ

[blocks in formation]

teorum, quibus is ager abundat, frequentia; sive, ut nonnullorum opinio est, a putore aquarum et aeris, sulphureo semper vapore gravis. Librum singularem de Balneis Puteolorum et Baiarum edidit Scipio Mazella, Neapolitanus. Baiana balnea laudat Cassiodor. eleganter, lib. VI, cap. 6. Hard.

11. Statyellas. De aquis Statyellorum, lib. III, cap. 7. De aquis Sextiis eodem libro, cap. 5. HARD.

12. Aliæ sulphuris, aliæ aluminis. Quum aqua in imo transit per alumen, aut bitumen, aut sulphur,» ut fuse Vitruvius explicat, 1. VIII, cap. 3, pag. 157. HARD. Alia sulphuris, aliæ aluminis, etc. Aliquid jam de mineralium aquarum categoriis Seneca, in Nat. Quæst. III, cap. 2, ubi « medicatæ, ex quibus sulphuratas dicimus, ferratas, aluminosas. >>Nunc nos diligentius scrutati et persecuti, hinc in thermales et frigidas dividimus, inde in sulphuratas, acidulas, ferratas, salinas, unde hoc aquarum syntagma: I. Aquæ Min. Sulphuratæ. I. .Sulphurata calidæ.

a. Sulphuratæ et calidæ, e quibus exit gaz hydrogenes sulphuratum, non præcipiti sulphure, dum acidis uteris.

aluminis, aliæ salis, aliæ nitri, aliæ bituminis, nonnullæ etiam acida salsave mixtura. Vapore quoque ipso aliquæ prosunt. Tantaque eis est vis, ut balineas calefaciant, ac frigidam etiam in soliis fervere cogant, quæ in" Baiano Posidianæ 14 vocantur, nomine accepto a Claudii Cæsaris liberto. Obsonia quoque percoquunt. Vaporant et in mari ipso, quæ Licinii Crassi fuere mediosque inter fluctus

15

exsistit aliquid valetudini salutare.

III. Jam generatim nervis prosunt pedibusve, aut coxendicibus, aliæ luxatis, fractisve. Inaniunt alvos'. Sanant

B. Sulphuratæ et calidæ, e quibus gaz hydrog. sulphur. sed præcipiti sulphure.

2. Sulphuratæ frigidæ.

7. Sulphuratæ frigidæ, e quibus gaz hydrogen. sulphur. præcipiti sulphure.

8. Sulfuratæ frigidæ, e quibus gaz hydrog. sulfur. non præcipiti sulphure.

II. Aqua Min. Acidula.

3. Aquæ min. acidulæ thermales. 4. Aquæ min. acidulæ frigidæ. III. Aquæ Min. Acidulæ ferratæ. 5. Aquæ min. ferratæ acidulæ thermales.

6. Aquæ min. ferrata acidulæ frigidæ.

[ocr errors][ocr errors]

IV. Aqua Min. Salinæ. AJ. 13. Quæ in Baiano Posidianæ vocantur. Voss. quæ in bale Possidianæ vocantur, nomine accepto a Claudii Cæsaris liberto. Passim in optimo libro ne significat nunc : ex eo rò in factum. Solebant autem quisque, qui prædium illic haberet, Baias suas dicere. Unde et Ciceronis lib. IX ad Div. 12: « Gra tulor Baiis nostris, siquidem, ut scribis, salubres repente factæ sunt."

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

6

vulnera. Capiti auribusque privatim medentur: oculis vero Ciceronianæ3. Digna memoratu villa est ab Averno lacu Puteolos tendentibus imposita litori, celebrata porticu ac nemore, quam vocabat Cicero Academiam, ab exemplo Athenarum' (ibi compositis voluminibus ejusdem nominis), in qua et monumenta' sibi instauraverat, ceu vero non in toto terrarum orbe fecisset. Hujus in 2 parte prima, exiguo post obitum ipsius, Antistio Vetere possidente, eruperunt fontes calidi, perquam salubres oculis, celebrati carmine Laurea' Tullii, qui fuit e libertis

2. Vulnera... medentur. Nil hac vulnerum sanatione mirabilius quam præstant aquæ Baregianæ, de quibus sermo nobis fuit supra. Quo circa apud militares viros fama iis præcipua est. Nec illaudatæ Bonnenses (Bonne, département des Basses-Pyrénées), quæ ob sanatos Joannis Albretis milites post celeb. prælium ad Paviam nominatæ sunt eaux d'Arquebusade. Az.

3. Ciceronianæ. De hoc M. Tullii Ciceronis fonte Isidorus Origg. lib. XIII, cap. 13: «In Italia fons Cicer (lege Ciceronianus) oculorum vulnera curat. » Villam in qua eæ erant, Puteolanum suum Cicero vocitabat: alteram, ad Lucrinum, in collibus sitam, Cumanum suum. H.

4. Cicero. De Finibus, lib. V, cap. 1 Constituimus inter nos, ut ambulationem postmeridianam conficeremus in Academia, maxime quod is locus ab omni turba id temporis vacuus esset... Quum autem venissemus in Academiæ non sine causa nobilitata spatia; solitudo erat ea, quam volueramus. » Ciceronem imitatus est Hadrianus Imp. teste Spartiano, qui «Tiburtinam villam mire exædificavit ; ita

ut in ea provinciarum et locorum celeberrima nomina inscriberet, velut Lyceum, Academiam, Prytaneum. HARD.

5. Athenarum. Fuisse gymnasii nomen Athenis Academiam, addidit Cicero Acadd. Quæst. I, n. 17, quod nec Horatius, lib. II, ep. 2, nec Plinius, nec Tullii libertus Laurea Tullius hoc loco dixere. Græcis Ακαδήμεια et Εκαδήμεια. Vide Stephanum verbo Ακαδήμεια. Hinc solœcizare Claudianum in octavo panegyrico intelligas, recentioresque omnes, qui penultimam hujus vocis syllabam Academia corripiunt. HARD.

6. Voluminibus. Academicarum quæstionum. HARD.

7. Monumenta. Reg. 1, 2, Colb. Chifflet. In editis, monumentum. H.

8. Antistio. Gessit consulatum C. Antistius Vetus, cum D. Lælio Balbo, sub Augusto, Urbis anno 758.Exstat ejus perhonorifica mentio in epistolis Ciceronis ad Brutum. HARD.

9. Laureæ. Alterum ejus epigramma exstat græce scriptum in Sappho, Antholog. lib. III, cap. 25, ep. 64. HARD.

10

ejus, ut protinus noscatur etiam ministeriorum haustus ex illa majestate ingenii. Ponam enim ipsum carmen, dignum ubique, et non ibi tantum legi:

Quod tua ", romanæ vindex clarissime linguæ,
Silva loco melius surgere jussa viret :
Atque Academiæ 12 celebratam nomine villam

[ocr errors]

10. Ut protinus noscatur etiam ministerium ejus ex illa majestate. Scribe, «Quin protinus noscatur etiam ministeriorum ejus haustus ex illa majestate, ex eodem. Nonnulli ministrorum legunt, non ministeriorum sed potest sustineri ministerio rum: ut quemadmodum famulitium pro famulis, et servitia pro servis poni solet, sic ministeriorum pro ministrorum hic positum sit : ut lib. VII, cap. 52: « Interim eum qui videbatur exstinctus plaudendo concivisse ministeria,» hoc est, ministros. PINT. Ut protinus noscatur etiam ministerium ejus ex illa majestate. Vossian. « ministeriorum haustis ex illa majestate ingenii: ponam enim, ut fere et Chiffl. Ex quo quid tentarint, apparet in marginibus. Pintian. « quin protinus noscatur etiam ministeriorum ejus haustus ex illa majestate. » Mihi scribend. videbatur: «ut protinus noscatur etiam (ipse scilicet Cicero) ministeriorum haustis ex illa majestate ingeniis.» Tale est Justini, lib. VI, cap. 15: ut Alexandrum posses etiam in moriente matre agnoscere.» Ministeriorum et Acad. Gudianusque et duo Voss. GRON.

er

"

Ut protinus, etc. Ut statim appareat, quantum vel ipsi ministri ac famuli hauserint, ex tantæ majestatis ingenio, nempe ex Tullio.

Ministerium pro ipsis ministris dici, ut servitia pro servis, tralatitium est. Paulus: « Urbica ministeria dicimus, etiam quæ extra urbem nobis ministrare consueverunt. » — Hæc totidem plane syllabis apicibusque litterarum scriptura codicis Reg. 2, et illius quem Pintianus vidit : propemodum etiam et Chiffletian. quæ vel ipsa interpretatione facili et expedita sese legentibus approbat. In libris hactenus editis omnino mendose legitur, « Ut protinus noscatur etiam ministerium ejus ex illa majestate, voce ingenii extrita, vitiatisque cæteris. HARD.

[ocr errors]

11. Quo tua, romanæ, etc. Scribendum quod, non quo, ex eodem, sic etiam deposcente sensu. PINT.

12. Academia. Hic mirabere forsan de quantitate aut versus structura, et petes non semel quo unquam pacto hexameter vel steterit, vel visus sit stare, quum putent multi Academiam, quasi græce Axadnuíav, et tertia longa censeri et quarta brevissima. Nec id errorem dispulit, quod in Laureæ patrono ac magistro suo legissent Atque Academiæ umbriferæ; nam, aiunt, h. 1. æ non eliditur, et propterea corripi potest, ut in his Virg. «An qui amant, » Ecl. vIII, fin. «ut littus Hyla, Hyla, omne sonaret, Ecl. vi, 44; « Et lon

[ocr errors]

Nunc reparat cultu sub potiore Vetus :
Hic etiam apparent lymphæ non ante repertæ,
Languida quæ infuso lumina rore levant.
Nimirum locus ipse sui Ciceronis honori

Hoc dedit, hac fontes quum patefecit ope.
Ut, quoniam totum legitur sine fine per orbem,
Sint plures, oculis quæ medeantur, aquæ.

3

IV. In eadem' Campaniæ regione Sinuessanæ aquæ 1 sterilitatem feminarum, et virorum insaniam abolere produntur.

V. In Ænaria insula, calculosis mederi. Et quæ vocatur Acidula', ab Teano Sidicino quatuor millibus passuum : hæc frigida. Item in Stabiano, quæ dimidia vocatur : et in Venafrano, ex fonte Acidulo. Idem contingit in Velino lacu potantibus. Item in Syriæ fonte juxta Taurum montem, auctor est M. Varro: et in Phrygiæ Gallo' flumine Callimachus sed ibi in potando necessarius modus, ne

gum, formose, vale, vale, inquit, Iola, Eclog. 1). Sed quis usus in tali casu Græcis fuerit, nihil hoc loco refert, et constat longam syllabam esse mi, æ vero elidi. Nil igitur vitii huic versiculo. Et aliunde fatendum elegantiæ et ingenii non parum in tota epigraphe. As.

a

IV. 1. In eadem Campania regione. Isidor. Origg. XIII, c. 13, hæc totidem fere verbis. Tacitus Ann. XII, 66: In tanta mole curarum Claudius valetudine adversa corripitur, refovendisque viribus mollitie cali et salubritate aquarum, Sinuessam pergit. Fuere aquæ illæ in Sinuessano littore, ubi turris quam vocant Torre de' Bagni, juxta ædem, cui nomen est S. Maria a Caudara. Vid. Camill. Felice, Pellegrin. Campania Felice, pag. 135. Hinc Silio VIII.

Ital. VIII, 527, Sinuessa tepens. H.

V. 1. Et quæ vocatur Acidula. Vitruv. lib. VIII, cap. 3, p. 163: « Item sunt nonnullæ acidæ venæ fontium, uti Campana Teano..... aliisque locis pluribus, quæ hanc habent virtutem, uti calculos in vesicis, qui nascuntur in corporibus hominum, potionibus discutiant. » Deinde causas hujus efficentiæ pluribus investigat. De Teani situ diximus in Geographicis, lib. III, c. 9. Exstant etiamnum aquæ illæ, et longe lateque expetuntur, ad calculi dolores, in agro Calvensi, juxta castellum vulgo Francolici dictum, Holsten. pag. 256. HARD.

[blocks in formation]
« ForrigeFortsæt »