Natus dum ingenuus, persuades hoc tibi vere,
Ante potestatem Tulli atque ignobile regnum
Multos saepe viros nullis majoribus ortos

Et vixisse probos amplis et honoribus auctos ;
Contra Laevinum, Valeri genus unde superbus
Tarquinius regno pulsus fugit, unius assis
Non unquam pretio pluris licuisse, notante
Judice quo nosti populo, qui stultus honores
Saepe dat indignis et famae servit ineptus,

Qui stupet in titulis et imaginibus. Quid oportet
Nos facere a vulgo longe longeque remotos?
Namque esto populus Laevino mallet honorem
Quam Decio mandare novo, censorque moveret
Appius ingenuo si non essem patre natus :

Vel merito, quoniam in propria non pelle quiessem.
Sed fulgente trahit constrictos Gloria curru

Non minus ignotos generosis. Quo tibi, Tilli,
Sumere depositum clavum fierique tribuno?
Invidia accrevit privato quae minor esset.

Nam ut quisque insanus nigris medium impediit crus
Pellibus et latum demisit pectore clavum,

Audit continuo: Quis homo hic est? quo patre natus?
Ut si qui aegrotet quo morbo Barrus, haberi

Ut cupiat formosus, eat quacumque puellis
Injiciat curam quaerendi singula, quali
Sit facie, sura, quali pede, dente, capillo :

Sic qui promittit cives, urbem sibi curae,
Imperium fore et Italiam, delubra deorum,

Quo patre sit natus, num ignota matre inhonestus,
Omnes mortales curare et quaerere cogit.
Tune Syri, Damae aut Dionysi filius, audes
Dejicere e saxo cives aut tradere Cadmo?-
At Novius collega gradu post me sedet uno;
Namque est ille pater quod erat meus.
Et Messalla videris? At hic, si plostra ducenta
Concurrantque foro tria funera, magna sonabit

30

35

40

Hoc tibi Paullus

Cornua quod vincatque tubas; saltem tenet hoc nos.
Nunc ad me redeo libertino patre natum,
Quem rodunt omnes libertino patre natum,
Nunc, quia sum tibi, Maecenas, convictor; at olim,
Quod mihi pareret legio Romana tribuno.

Dissimile hoc illi est ; quia non ut forsit honorem
Jure mihi invideat quivis ita te quoque amicum,
Praesertim cautum dignos assumere prava

Ambitione procul.

Felicem dicere non hoc
Me possum casu quod te sortitus amicum;
Nulla etenim mihi te fors obtulit: optimus olim
Virgilius, post hunc Varius dixere quid essem.
Ut veni coram singultim pauca locutus,
Infans namque pudor prohibebat plura profari,
Non ego me claro natum patre, non ego circum
Me Satureiano vectari rura caballo,

Sed quod eram narro. Respondes ut tuus est mos
Pauca: abeo; et revocas nono post mense jubesque
Esse in amicorum numero. Magnum hoc ego duco
Quod placui tibi qui turpi secernis honestum,
Non patre praeclaro sed vita et pectore puro.
Atqui si vitiis mediocribus ac mea paucis
Mendosa est natura alioqui recta, velut si
Egregio inspersos reprehendas corpore naevos;
Si neque avaritiam neque sordes aut mala lustra
Objiciet vere quisquam mihi, purus et insons-
Ut me collaudem—si et vivo carus amicis,
Causa fuit pater his, qui macro pauper agello
Noluit in Flavi ludum me mittere, magni
Quo pueri magnis e centurionibus orti,
Laevo suspensi loculos tabulamque lacerto,
Ibant octonis referentes Idibus aera;

Sed
puerum est ausus Romam portare docendum
Artes quas doceat quivis eques atque senator
Semet prognatos. Vestem servosque sequentes,
In magno ut populo, si qui vidisset, avita

Ex re praeberi sumptus mihi crederet illos.
Ipse mihi custos incorruptissimus omnes
Circum doctores aderat. Quid multa? Pudicum,
Qui primus virtutis honos, servavit ab omni
Non solum facto verum opprobrio quoque turpi;
Nec timuit sibi ne vitio quis verteret olim
Si praeco parvas aut, ut fuit ipse, coactor

Mercedes sequerer; neque ego essem questus: at hoc nunc
Laus illi debetur et a me gratia major.

Nil me poeniteat sanum patris hujus, eoque
Non, ut magna dolo factum negat esse suo pars
Quod non ingenuos habeat clarosque parentes,
Sic me defendam. Longe mea discrepat istis
Et vox et ratio : nam si natura juberet
A certis annis aevum remeare peractum
Atque alios legere ad fastum quoscumque parentes
Optaret sibi quisque, meis contentus honestos
Fascibus et sellis nollem mihi sumere, demens
Judicio vulgi, sanus fortasse tuo, quod

Nollem onus haud unquam solitus portare molestum.

90

95

Nam mihi continuo major quaerenda foret res
Atque salutandi plures, ducendus et unus

Et comes alter uti ne solus rusve peregreve

100

Exirem; plures calones atque caballi

Pascendi, ducenda petorrita. Nunc mihi curto
Ire licet mulo vel si libet usque Tarentum,

Mantica cui lumbos onere ulceret atque eques armos:
Objiciet nemo sordes mihi quas tibi, Tilli,
Cum Tiburte via praetorem quinque sequuntur
Te pueri lasanum portantes oenophorumque.
Hoc ego commodius quam tu, praeclare senator,
Milibus atque aliis vivo. Quacumque libido est,
Incedo solus, percontor quanti olus ac far;
Fallacem Circum vespertinumque pererro
Saepe Forum; adsisto divinis; inde domum me
Ad porri et ciceris refero laganique catinum;

105

110

115

Coena ministratur pueris tribus, et lapis albus
Pocula cum cyatho duo sustinet; adstat echinus
Vilis, cum patera guttus, Campana supellex.
Deinde eo dormitum, non sollicitus mihi quod cras
Surgendum sit mane, obeundus Marsya, qui se
Vultum ferre negat Noviorum posse minoris.

Ad quartam jaceo; post hanc vagor; aut ego, lecto
Aut scripto quod me tacitum juvet, ungor olivo,
Non quo fraudatis immundus Natta lucernis.
Ast ubi me fessum sol acrior ire lavatum
Admonuit, fugio Campum lusumque trigonem.
Pransus non avide, quantum interpellet inani
Ventre diem durare, domesticus otior.
Vita solutorum misera ambitione gravique;
His me consolor victurum suavius ac si

Haec est

Quaestor avus, pater atque meus patruusque fuisset.

120

125

130

SATIRA IX..

At ille,

IBAM forte via Sacra, sicut meus est mos,
Nescio quid meditans nugarum, totus in illis :
Accurrit quidam notus mihi nomine tantum,
Arreptaque manu, Quid agis, dulcissime rerum?-
Suaviter ut nunc est, inquam, et cupio omnia quae vis.
Quum assectaretur: Num quid vis? occupo.
Noris nos, inquit; docti sumus. Hic ego, Pluris
Hoc, inquam, mihi eris. Misere discedere quaerens
Ire modo ocius, interdum consistere, in aurem
Dicere nescio quid puero, quum sudor ad imos
Manaret talos. O te, Bolane, cerebri
Felicem! aiebam tacitus; quum quidlibet ille
Garriret, vicos, urbem laudaret.

Ut illi

Nil respondebam, Misere cupis, inquit, abire ;
Jamdudum video; sed nil agis; usque tenebo;

5

1Ο

15

Persequar: hinc quo nunc iter est tibi? — Nil opus est te
Circumagi; quendam volo visere non tibi notum ;
Trans Tiberim longe cubat is prope Caesaris hortos.
Nil habeo quod agam et non sum piger; usque sequar te.
Demitto auriculas ut iniquae mentis asellus,
Quum gravius dorso subiit onus. Incipit ille:
Si bene me novi, non Viscum pluris amicum,
Non Varium facies; nam quis me scribere plures
Aut citius possit versus? quis membra movere
Mollius? Invideat quod et Hermogenes ego canto.
Interpellandi locus hic erat: Est tibi mater,
Cognati, quis te salvo est opus?-Haud mihi quisquam.
Omnes composui. — Felices! nunc ego resto.
Confice; namque instat fatum mihi triste Sabella
Quod puero cecinit divina mota anus urna ;
Hunc neque dira venena nec hosticus auferet ensis
Nec laterum dolor aut tussis nec tarda podagra;
Garrulus hunc quando consumet cumque; loquaces
Si sapiat vitet simul atque adoleverit aetas.
Ventum erat ad Vestae, quarta jam parte diei
Praeterita, et casu tunc respondere vadato
Debebat, quod ni fecisset perdere litem.

Si me amas, inquit, paulum hic ades. Inteream si
Aut valeo stare aut novi civilia jura ;

Et propero quo scis.

Tene relinquam an rem.

Et praecedere coepit.

20

25

30

35

Dubius sum quid faciam, inquit, 40

Ego ut contendere durum est

Cum victore sequor. Maecenas quomodo tecum?

Hinc repetit; paucorum hominum et mentis bene sanae ;
Nemo dexterius fortuna est usus. Haberes

Magnum adjutorem posset qui ferre secundas,
Hunc hominem velles si tradere; dispeream ni
Submosses omnes. - Non isto vivimus illic

Quo tu rere modo; domus hac nec purior ulla est
Nec magis his aliena malis; nil mi officit unquam,
Ditior hic aut est quia doctior; est locus uni

45

50