Senecio, y benfelen, y greulys fawr, y greulys fenyw, llychlyn y dwr. Sinapi silvestre, berwr yr yd, bresych yr yd, y carl, y cerlyn. Sinilax, coedgwlm, cwlm y coed, cynghafog. Septinea, yr henllydan. Sesarwm, grug, grelys. Securiadaca, llewyg y iår. Seriphiwm, chwerwyn y mor. Serpentaria, llysiau'r neidr. Serica pratense, sidan y waun, serig y waun, seriglys, sidanllys, serigwellt, sidanwellt, y sidanog, serigog. Scabiosa, y bengaled, y glafrllys. Scandwlaciwm, mwstarth. Scandix, nodwydd y bugail. Scelerata, troed yr erydd. Scirpws, brwynen y môr. Scopa regia, y milddail, llysiau'r gwaedling. Scolopendria, rhedyn y gwelydd, tafod yr hydd. Scrofularia major, danogen y y dwr, y feddyges ddu. Scrofularia minor, dynhaden fenw, dynhaden ful. Scolopendriwm. rhedyn y fam. Scorodwm, garlleg, craf. Scorodina, y geidwad wyllt. Secisa, bara'r cythraul. Syriac *dd*sn T. Tanaecetwm, tancedlys, tanclys, dail y tanced, tansli. Thalictrwm, arianllys. Thymus, gryw, grywlys, teim. Tipha, calaf felfed, cynffon y Telephiwm, orpin, llysiau Taliesin, y ffaflys. Umbilicus Veneris. bogail y forwyn, bottymog. Volucrwm major, taglys, tag- Tithymal, llysiau'r cyfog. Volucrwm minor, yr yttag, tag- Trifoliwm rubwm, meillion coch- Uvæ, gwyfon, greol, baccwyon, on, marchfeillon. Trifoliwm albwm, meillon gwynnon, meillon Olwen, corfeillon. aur, Trifoliwm aurewm, meillion Tubera, bwyd y llyffaint. V. Vaccinia, llus duon, llus y mynydd, llusi. Vacciniwm, llygeiriau, ceiroes y waun. Valeriana, llysiau Cadwgan, cynffon y cabwllt, gysynorllys. Verbena, y dderwen fendigaid. Vernilagiwm, yr ysgallen ddu. Veronica, yr ornerth. Verbwrnwm, cwyrwiail, ffyllwydd. Verbascwm, y dewbannog, ys- Ulmus Romanus, llwyfen Rhufeinig, llwyf Rhufain, y claswydd. gwyfon, gwin, gwinwyfon. Uvæ passae, rhesinod, rhesinau, rhesinwyf, gwynwyfon sych on. Uvæ ursina, gwyfon yr yspinwydd, greol y pren melyn, ffrwyth yr arthwydden. Uvularia, tafod y march. Z. Zura, hegfaen, gwyfon, yr yspyddaden, yr yspyddwy. A'r gwydd a'r llysiau hynn, sef y nifer a aller o honynt, a ddylai bob Meddyg eu cadw mewn gardd yn lledfegin, ag mewn perllanau, a hynny mewn parel o dir a fo da'r ddaear, ag yn wasgodig, a cherwyneb haul, fal au caffer wrth raid ag achos. Llyma ddangos y pwysau a'r mesurau y dylai bob Meddyg ymarfer ag wynt, fal y gwypo yn gadarn y maint a ddylid o bob peth yn ei raid ai achos; nid amgen, Llyma bethau da eu bod ar wybod gan bob Meddyg, a phob Pen Teulu, nid amgen. Llyma bethau a ddylaint fod gan Feddyg, ar cynneddau a ddylynt fod arnaw, ac a elwir anhepcorion Meddyg, nid amgen, j. Llafnen waedu, er gollwng gwaed, ag agor ar ddolur, a chyllell a fo ychydig yn fwy. ij. Ysciw ddur neu ariant i dannu plasderon ag eliau. (tj. Chwistrell, a phledren, i fwrw gellwng i'r cwndid, neu'r werddyr. fiij. Ei blasteron, ai eliau, ai belennau, ai bylorau, ai edlynnau, yn gadwedig ganthaw, er gofyn ag achos. b. Gardd coed a llysiau er cadw yn lled fegin y rhywiau ar lysiau, a llyswydd, a choedydd, nas ceffir ymhob mann yn grewyllion, ag er cynnal coed a llysiau pellenigion o wledydd a ofynont wasgawd a thrinaeth arnynt cyn y tyfont yn gadwedig yng Nghymru. bj. Hefyd, efe a ddylai fod ganthaw ei lysiau sychon, ai wreiddiau, ai hadau, ai risgloedd, yn gadwedig gyda llaw, fal ai ceffir yn y gauaf, a'r amseroedd eraill nas byddant ar dwf, ag uwchlaw daear. bij. Hefyd, efe a ddylai gyda llaw yn gadwedig, ei fêl, ai gwyr, ai byg, ai ystor, ai rwsin, ai ymmau, ai eliw, ai wêr, ai saem, ai floneg, ai fynorau, ai gwrw, ai win, ai fedd, ai opeion, ai ddistyll, ag eraill o bethau rhaid ag achos. viij. Hefyd, efe a ddylai gyda llaw ei fortyron, ai hidl, ai wasg, ai lestri pridd, ai lestri gwydrynaid, ai lestri coed, ai lestri tân, ai lestri cadw yn wydrynaid, neu yn briddaid,neu yn arianaid, a chaeadau da iddynt, fal nas anffrwythlono'r meddyginiaethau, na myned gwenwyn ynddynt, na chael ei gwenwynaw o anghadw, a gwall, ag anneall. ír. Hefyd, efe a ddylai gyda llaw ei bwysau, ai dafolan, yn arianaid, neu yn alcanaid, rhag myned gwenwyn yn y feddyginiaeth, ai holl fesurau llynn a gwlyb yn arianaid neu yn alcanaid, gan yr un pwyll, ac hefyd ei holl gelfi cnawd digerth gwaedlafneu, a chyllyll, ag eraill o gelfi torri, ai ysciwiau. 1. Efe a ddylai ei holl bwysau, ai fesuron, ai gwlyb ai sych y bont, yn warantedig o fesur a phwys, fal y gwypo'r meintiau ar bob peth rhag bod rhy o fawr, nag o fach, cans hynny a wnelei y naill ai diffrwythaw neu wenwynaw y feddyginiaeth. xj. Efe a ddylai gyda llaw ei lyfrau gwarantedig o gelfyddyd, ag awdurdodawl o athraw, fal y gallo fedru ar farn a gwybodau y Meddygon doethion a chelfyddolion a fuant oi flaen ef, ag a ysgrifenasant eu llyfrau yn awdurdodawl yn y Gymraeg, ar Lladin, ag yn iaith Arafia. xij. Hefyd, efe a ddylai fedru ar ei gelfyddyd o feddyginiaeth, yn warantedig ym marn Doethion, ag Athrawon, a Dysgedigion y gelfyddyd. xiij. Efe a ddylai fod yn wr caredig, a mwyn, a thirion, a llaryaidd, a deallus, a doeth, a boneddigaidd, ar gamp ag ar ddefod, ag ar air, ag ar ymddwyn, a gofalu rhag cywilyddio a orfytho arno ei holi, ag yn benna dim lle gorffo arno holi merch neu wraig. xiiij. Efe a ddylai fedru ar bob gwybodau parth ei gelfyddyd o feddyginiaeth, a medru ar bob lliw ag arwyddon clefyd a dolur, a holi y claf herwydd gofyn y dolur, ai gwr, ai gwraig, ai mab, ai merch y bo, herwydd oedran, ag amcwydd, ag ystlynedd, a gwneuthur hynny yn dra gweddus o fodd, ag yn eifwyn a boneddigaidd ei foes ai lafar. Ir. Efe a ddylai gadw cyfrinach yn gadarn, ag nas dadrino er dim o beth, neu o ddyn, neu o gyfrif yn y byd. |