Billeder på siden
PDF
ePub

*XXIII.

ΕΡΑΣΤΗ Σ.

Ανήρ τις πολύφιλτρος ἀπηνέος ἤρατ ̓ ἐφάβω,
τὰν μορφὰν ἀγαθῶ, τὸν δὲ τρόπον οὐκέθ ̓ ὁμοίω.
μίσει τὸν φιλέοντα καὶ οὐδὲ ἓν ἅμερον εἶχε,
κοὐκ ᾔδει τὸν Ἔρωτα τίς ἦν θεός, ἡλίκα τόξα
χερσὶ κρατεῖ, πῶς πικρὰ βέλη ποτικάρδια βάλλει.
πάντα δὲ κάν μύθοισι καὶ ἐν προσόδοισιν ἀτειρής.
οὐδέ τι τῶν πυρσῶν παραμύθιον, οὐκ ἀμάρυγμα
χείλεος, οὐκ ὄσσων λιπαρὸν σέλας, οι ῥοδόμαλον,
οὐ λόγος, οὐχὶ φίλαμα, τὸ κουφίζει τὸν ἔρωτα.
οἷα δὲ θὴρ ὑλαῖος ὑποπτεύῃσι κυναγως,

οὕτως πάντ ̓ ἐποίει ποτὶ τὸν βροτόν· ἄγρια δ ̓ αὐτῷ χείλεα, καὶ κῶραι δεινὸν βλέπος εἶχον ἀνάγκας·

5

10

τᾷ δὲ χολᾷ τὸ πρόσωπον ἀμείβετο, φεῦγε δ ̓ ἀπὸ χρώς
ὁ πρὶν τῷ μορφᾷ περικείμενος. ἀλλὰ καὶ οὕτως
ἦν καλός· ἐξ ὀργᾶς ἐρεθίζετο μᾶλλον ἐραστάς.

15

5. ποτικάρδια Stephanus] ποτὶ παιδία 11. ἄγρια*] ἄρια 12. βλέπος εἶχον ἀνάγκας Meineke] βλέπον εἶχεν ἀνάγκαν 14. ὁ πρὶν Ahrens] ὕβριν τα μορφᾷ Meineke] τᾶς ὀργᾶς 15. ἧς καλός· ἐξ ὀργᾶς Stephanus] ἡ καλὸς ἐξόρπασ

[ocr errors]

XXIII. Der unglückliche Liebhaber und die Rache des Eros. S. Einl. zu Id. 19. Idyllion valde a Theocriti ingenio abhorrens" nennt das Gedicht mit Recht Hermann, opusc. 8. p. 338. Theokrit wird mehrfach nachgeahmt; manches erinnert an Bion. (Unbegründet ist die Meinung, man habe bei Vergil ecl. 2 und bei Ovid Metam. 14, 698 flg. Nachahmungen dieses Gedichtes zu erkennen; die Ähnlichkeiten lassen sich aus der Ähnlichkeit der Stoffe genügend erklären. Vgl. Rohde, der griech. Roman p. 80. H.)

2. οὐκέτι, de moribus si quaeris, illum non amplius similem appellare possum, h. e. bonum appellare non possum. Meineke vgl. Anth. Pal. 5, 177, 3 ἔστι δ ̓ ὁ παῖς γλυκύδακρυς – πατρὸς δ ̓ οὐκέτ ̓ ἔχω

φράζειν τίνος. Bion sagt 10, 5 μορφᾷ νόον οὐδὲν ὁμοῖον.

3. οὐδὲ ἓν. Kein Hiatus. Vgl. Krüger II § 11, 3, 2. Anth. Pal. 9, 234.

7. πυρσῶν. Bei Ovid Ars am. 2, 301 sagt der Anbeter moves incendia. Vgl. Ars am. 1, 335.

78. ἀμάρ. χείλ., lenis labiorum risus.

8. ῥοδόμ. S. 5, 88. 2, 120.

10. θήρ κτλ. Kallim. Hymn. in Cer. 52 τὴν δ ̓ ἄρ ̓ ὑποβλέψας χαλεπώτερον ἠὲ κυναγὸν ὤρεσιν ἐν Τμαρίοισιν ὑποβλέπει ἄνδρα λέαινα.

11. πάντ ̓ ἐποίει. Man erwartet statt dessen einen der Bedeutung von ὑποπτεύῃσι (ν. 10) entsprechenden Ausdruck. — βροτόν, ein ungeschickter dem Vers zu Liebe gewählter Ausdruck für ἄνδρα. ἄγρια, verbissen.

λοίσθιον οὐκ ἤνεικε τόσαν φλόγα της Κυθερίας,
ἀλλ' ἐλθὼν ἔκλαιε ποτὶ στυγνοῖσι μελάθροις,
καὶ κύσε τὰν φλιάν, οὕτω δ ̓ ἀνενείκατο φωνάν

ἄγριε παῖ καὶ στυγνέ, κακᾶς ἀνάθρεμμα λεαίνας, λάινε παῖ καὶ ἔρωτος ἀνάξιε, δῶρά τοι ἦλθον

λοίσθια ταῦτα φέρων, τὸν ἐμὸν βρόχον· οὐκέτι γάρ σε,
κῶρ', ἐθέλω λυπεῖν κεχολωμένον, ἀλλὰ βαδίζω,
ἔνθα τύ μευ κατέκρινας, ὅπῃ λόγος ἦμεν ἀτερπέων
ξυνὸν τοῖσιν ἐρῶσι τὸ φάρμακον, ἔνθα τὸ λᾶθος.
ἀλλὰ καὶ ἢν ὅλον αὐτὸ λαβὼν ποτὶ χεῖλος ἀμέλξω,
οὐδ ̓ οὕτως σβέσσω τὸν ἐμὸν πόθον. ἄρτι δὲ χαίρειν
τοῖσι τεοῖς προθύροις· ἐπιτέλλομαι. οἶδα τὸ μέλλον.
καὶ τὸ ῥόδον καλόν ἐστι, καὶ ὁ χρόνος αὐτὸ μαραίνει
καὶ τὸ ἴον καλόν ἐστιν ἐν εἴαρι, καὶ ταχὺ γηρᾷ
[λευκὸν τὸ κρίνον ἐστί, μαραίνεται ἁνίκα πίπτῃ·
ἃ δὲ χιὼν λευκά, καὶ τάκεται ἁνίκα παχθῇ.]
καὶ κάλλος καλόν ἐστι τὸ παιδικόν, ἀλλ ̓ ὀλίγον ζῇ.
ἥξει καιρὸς ἐκεῖνος, ὁπανίκα καὶ τὸ φιλάσεις,
ἁνίκα τὰν κραδίαν ὀπτεύμενος ἁλμυρὰ κλαύσεις.
ἀλλὰ τὸ παῖ κἂν τοῦτο πανύστατον αδύ τι δέξον
ὁππόταν ἐξελθὼν ἠρτημένον ἐν προθύροισι
τοῖσι τεοῖσιν ἴδῃς τὸν τλάμονα, μή με παρέλθης,

[blocks in formation]

16. ήνεικε Stephanus] ἔνι καὶ τόσαν φλόγα τᾶς van Eldick] τὸ σαμφαότατος 21. γάρ *] πάρ 22. λυπήν κεχολωμένον *] λύπης ποχολωμένος 23. ἀτερπέων Meineke] ἀταρπών 26. οὐδ ̓ οὕτως Briggs] οὐδὲ τὼς πόθον *] χόλον 27. ἐπιτέλλομαι Reiske] ἐπιβάλλομαι 35. καν*] καὶ

16. λοίσθιον κτλ. Ovid Met. 14, 716 non tulit impatiens longi tormenta doloris. φλόγα, flammam (Catull 61, 178).

18. ἀν. φ. Mosch. 2, 134 τόσην ἀνείκατο φωνήν. Vgl. auch Mosch.

2,

20.

19. ἄγριε. Verg. Εcl. 2, 6 ο crudelis Alexi.- λεαίνας. Vgl. Theokr. 3, 15. [Tibull] 3, 4, 90.

20. δῶρα. Vgl. Verg. Ecl. 8, 60 und Theokr. 3, 10.

24. τὸ φ. S. Theokr. 11, 17. 25. άμ. Bion 1, 48 φίλτρον ἀμέλξω. 29. καὶ τὸ ἴον. Theokr. 10, 28. Verg. Ecl. 2, 18.

30. λ. τὸ κρ. Vgl. 11, 56. 30-31. Höchst wahrscheinlich

[merged small][ocr errors][merged small]

στᾶθι δὲ καὶ βραχὺ κλαῦσον, ἐπισπείσας δὲ τὸ δάκρυ
λῦσον τῷ σχοίνω με καὶ ἀμφίθες ἐκ ῥεθέων σῶν
εἵματα καὶ κρύψον με, τὸ δ ̓ αὖ πύματον με φίλασον,
κἂν νεκρῷ χάρισαι τὰ σὰ χείλεα. μή με φοβαθῇς
οὐ δύναμ ̓ ἀντιφιλεῖν σε. διαλλάξεις με φιλάσας.
χῶμα δέ μοι χῶσόν τι, τό μεν κρύψει τὸν ἔρωτα.
κἂν ἀπίῃς, τόδε μοι τρὶς ἐπάπυσον· φίλε κεῖσαι.
ἦν δ ̓ ἐθέλῃς, καὶ τοῦτο· καλὸς δέ μοι ὤλεθ ̓ ἑταῖρος.
γράψον καὶ τόδε γράμμα, τὸ σοῖς τοίχοισι χαράξω·
τοῦτον ἔρως ἔκτεινεν· ὁδοιπόρε, μὴ παροδεύσῃς,
ἀλλὰ στὰς τόδε λέξον· ἀπηνέα εἶχεν ἑταῖρον.”

ὧδ ̓ εἰπὼν λίθον εἷλεν, ἐρεισάμενος δ ̓ ἐπὶ τοίχω ἄχρι μέσων οὐδῶν, φοβερὸν λίνον ἅπτετ ̓ ἀπ' αὐτῶν, τὰν λεπτὰν σχοινίδα, βρόχον δ ̓ ἐνέβαλλε τραχήλῳ, τὰν ἕδραν δ ̓ ἐκύλισεν ὑπὲκ ποδὸς ἠδ ̓ ἐκρεμάσθη νεκρός. ὁ δ ̓ αὖτ ̓ ὤιξε θύρας καὶ τὸν νεκρὸν εἶδεν φλιᾶς ἐξ ἰδίας ἠρτημένον, οὐδ ̓ ἐλυγίχθη

τὰν ψυχάν, οὐ κλαῦσεν ἑὸν φόνον, οὐδ ̓ ἐπὶ νεκρῷ εἵματα κάλ' ἐπίαλεν ἐφαβικά, βαῖνε δ ̓ ἐς ἄθλως γυμναστῶν, καὶ τῆλε φίλων ἐπεμαίετο λουτρῶν· καὶ ποτὲ τὸν θεὸν ἦλθε, τὸν ὕβρισε· λαϊνέας δέ ἅλατ ̓ ἀπὸ κρηπῖδος ἐς ὕδατα τῷ δ ̓ ἐφύπερθεν

40

45

50

55

42. δύναμ ̓ ἀντίφιλεῖν Gräfe] δύναμαι εἴν 43. μοι *] μου χῶσόν Ahrens] κοῖλον 44. ἐπάπυσον Briggs] ἐπάυσον φίλε Gräfe] ὦ φίλε 45. δὲ θέλης Ahrens] δὲ λῆς 46. τοίχοισι Schäfer] στίχοισι 50. λίνον Ahrens] λίθον ἥπτετ*] ὁππότ' 52. ὑπὲκ Stephanus] αἵτε 54. φλιάς Meineke] αὐλᾶς 55. οὐδ ̓ Meineke] ἀλλ ̓ 56. κάλ ̓ ἐπίαλεν Meineke] πάντ ̓ ἐμίανεν ἄθλως Reiske] ἄθλω 59. ἅλατ ̓ Haupt] ἵστατ ̓ ὕδατα τῶ δ ̓ Reiske] ὑδάτωδ ̓

38. τὸ δάκρυ, debitam lacrimam (Hor. Od. 2, 6, 23). Vgl. 8, 86. 40. τὸ · φ. Wörtlich Bion 1, 45. 42. διαλλάξεις με, du wirst meinen Schatten versöhnen, derselbe wird dir deine Härte vergeben, wenn du mich küssest.

45. Das zweite δὲ ist blofses Flickwort; auch καλός ist hier wenig angemessen, und der ganze Vers könnte ohne Schaden fehlen. (H.)

46. χαράξω. Lucian Amor. 16 τοῖχος ἅπας ἐχαράσσατο. Hor. Od. 3, 11, 52 sepulcro scalpe querelam.Während also der Liebende die folgenden Worte spricht, schreibt er sie zu

[blocks in formation]

ἵπτατο καὶ τὤγαλμα, κακὸν δ ̓ ἔκτεινεν ἔφαβον· νᾶμα δ ̓ ἐφοινίχθη ̇ παιδὸς δ ̓ ἐπενάχετο φωνά· χαίρετε το φιλέοντες· ὁ γὰρ μισῶν ἐφονεύθη. στέργετε δ ̓ οἱ μισοῦντες· ὁ γὰρ θεὸς οἶδε δικάζειν.

60

60. ἵπτατο Haupt] ἅλατο 61. νάμα Reiske] ἅμα 63. of Mireivtes Ahrens, s. Anh. δικάζειν *] δικάσειν

60. ἔκτεινεν. So wurde in Argos der Mörder des Mitys von der Bildsäule des Ermordeten erschlagen. Aristot. Poet. 9, 12.

61. Der Dichter legt die Moral

dem Geist des getöteten Knaben in den Mund: die Stimme ertönt über den Fluten. Seltsam ist der Ausdruck ἐπενάχετο.

XXIV.

ΗΡΑΚΛΙΣ Κ Ο Σ.

Ἡρακλέα δεκάμηνον ἐόντα πόχ ̓ ἁ Μιδεᾶτις
Αλκμήνα καὶ νυκτὶ νεώτερον Ιφικλῆα,

XXIV. Herakles der Schlangenbezwinger in der Wiege oder die Kindheit des Herakles und die Prophezeiung von seinen Heldenthaten und seiner Apotheose (v. 72-85). Dieses Gedicht und das folgende handeln von Herakles, sind aber nicht als Bruchstücke eines grösseren Epos zu betrachten. Zu der Annahme, dafs unser Gedicht am Schlufs unvollständig sei, sind hinreichende Gründe nicht vorhanden; vgl. Anm. zu v. 132.- Für die Abfassung dieses und des 26. Ged. durch Theokrit bieten zwar die Sammlungen, in denen uns die beiden Stücke erhalten sind, keine Bürgschaft; aber die Benutzung bei Eustathios scheint zu beweisen, dafs sie ursprünglich auch in einer rein theokriteischen Sammlung gestanden haben. Vgl. Ahrens, Philol. 33 p. 405. Dazu kommen für das 24. Ged. noch Citate in den Scholien zu Pindar (Nem. 1, 53) und zu Apollonios (1, 1077). Innere Gründe, die in entscheidender Weise gegen Theokrit sprächen, werden sich für unser Ged. schwerlich beibringen lassen;

dasselbe erscheint des Th. nicht unwürdig. (H.) Mit der Erzählung vgl. Pind. Nem. 1, 35. Philostr. iun. Imagg. 5 p. 9 Kays. Apollod. 2, 4, 8. Ein Verzeichnis der bildlichen Darstellungen gibt Mylonas, Mitth. des deutschen archäol. Inst. in Athen 3 p. 267.

1. Midεatis heifst Alkmene von ihrer Geburtsstadt Midea in Argolis. Paus. 2, 25, 8. Vgl. 13, 20. ἐόντα πόχ. Die alten Epiker vermeiden im vierten Fufse Wörter, welche mit einem Trochäus endigen. Hier ist der Anstofs geringer, da das nächste Wort durch Elision einsilbig ist und gleichsam einen Dactylus mit dem vorhergehenden bildet (Ilias 10, 158 ὤτρυνε τε). Theokr. 8, 10 hat si ti nάdois den Wert eines Choriambus. 10, 27 wird die Wirkung der Cäsur durch die vorhergehende Interpunction verringert. Vgl. Hermann, el. doctr. metr. p. 538. Hermann, Orph. p. 694. La Roche, adn. crit. zu Il. 9, 394. Die Römer sind nicht so ängstlich, z. B. Ovid Met. 3, 552.

2. vvntì nth. Apollod. 2, 4, 8. Αλκμήνη δύο ἐγέννησε παῖδας, Διὶ

ἀμφοτέρους λούσασα καὶ ἐμπλήσασα γάλακτος χαλκείαν κατέθηκεν ἐς ἀσπίδα, τὰν Πτερελάου Αμφιτρύων καλὸν ὅπλον ἀπεσκύλευσε πεσόντος. ἁπτομένα δὲ γυνὰ κεφαλᾶς μυθήσατο παίδων

[ocr errors]

εὕδετ ̓ ἐμὰ βρέφεα γλυκερὸν καὶ ἐγέρσιμον ὕπνον, εὕδετ ̓ ἐμὰ ψυχά, δύ ̓ ἀδελφεώ, εὔσοα τέκνα· ὄλβιοι ευνάζοισθε καὶ ὄλβιοι ἀπ ἴδοιτε.

ὡς φαμένα δίνασε σάκος μέγα· τοὺς δ ̓ ἔλαβ ̓ ὕπνος.
ἆμος δὲ στρέφεται μεσονύκτιον ἐς δύσιν ἄρκτος
Ωρίωνα κατ' αὐτόν, ὁ δ ̓ ἀμφαίνει μέγαν ώμον,
τᾶμος ἄρ ̓ αἰνὰ πέλωρα δύω πολυμήχανος Ἥρη
κυανέαις φρίσσοντας ὑπὸ σπείραισι δράκοντας
ρσεν ἐπὶ πλατὸν οὐδόν, ὅθι σταθμὰ κοῖλα θυράων.
[οἴκου, ἀπειλήσασα φαγεῖν βρέφος Ἡρακλῆα.]
τὰ δ ̓ ἐξειληθέντες ἐπὶ χθονὶ γαστέρας ἄμφω

17. ἐξειληθέντες Ziegler] ἐξειλυθέντες
μὲν Ηρακλέα, μιᾷ νυκτὶ πρεσβύτε
ρον, Αμφιτρύωνι δὲ Ἰφικλέα. Vgl.
Hesiod. Scut. 49 flg.

4. Πτερελάου. Nach Plaut. Amph. 1, 1, 95 erschlag Amphitryon den Pterelaos, König der Taphier und Teleboer, mit eigner Hand. Vgl. Apollod. 2, 4, 5. Göttling zu Hesiod Scut. 19.

[blocks in formation]

Hier

8. εΰδετε. Die Wiederholung des Imperativs kann verschiedenen rhetorischen Zwecken dienen. drückt sie die Innigkeit des Wunsches aus, ähnlich 7, 118-119. 1, 144-145. 8, 63. Vers 72 entspricht sie der Zuversichtlichkeit und Ruhe des Sehers, während v. 36 die Dringlichkeit des Befehles ebenso bezeichnet ist, wie 5, 44. Vgl.[Eur.] Rhes. 532 ἔγρεσθε — ἔγρεσθε. Soph. Oed. R. 46-47. Cic. pro Mil. 12, 33 exhibe, exhibe, quaeso, exhibe librarium legum vestrarum. Hor. Od. 3, 11, 37-38. Epod. 6, 11. 17, 7. ἐμὰ ψυχά. Cic. ad Fam. 14, 14 vos, meae carissimae animae, quam saepissime ad me scribite.

9. καὶ ὄλβιοι. Auch diese Wiederholung entspricht den Gefühlen

5

10

15

der Mutterliebe. Vgl. Anm. zu 2, 43. Oppian Kyn. 1, 5 ολβίῳ εύνηθεῖσα καὶ ὄλβιον ὠδίνασα. Der Wunsch klingt hier, wenn man das Folgende weiss, wie eine Ahnung der drohenden Gefahr.

11-13. άμος— τᾶμος. Vgl. 13, 25-27.

15. κοίλα. Cavi postes dicuntur qui latebras serpentibus praebuerunt. Angulum inter postes et muros poeta describere videtur. (Paley.)

16. Der Vers ist wohl mit Paley für einen späteren Zusatz zu halten. οἴκου ist mülsig, ἀπειλεῖν in der Bedeutung,, drohend befehlen" seltsam; mehr als seltsam aber ist es, dafs Here den Schlangen den Befehl erteilt, sie sollten das Kind nicht nur töten, sondern auch auffressen. Der Urheber des Verses wollte wohl die Absicht der Göttin angegeben wissen; eine solche Angabe war aber bei der allgemeinen Bekanntschaft mit der Sage nicht notwendig. (H.)

17. τώ δ' ἐξειλ. Über die Verbindung von Dualis und Pluralis s. Krüger I und II § 63, 3. Ilias 3, 313. Theokr. 22, 213. ἐξειλ., aus der Spalte, durch die sie ins Haus gelangten.

[ocr errors]
« ForrigeFortsæt »