180

cum properant, alii taurinis follibus auras accipiunt redduntque, alii stridentia tingunt aera lacu; gemit inpositis incudibus Aetna; illi inter sese magna vi bracchia tollunt in numerum, versantque tenaci forcipe ferrum : non aliter, si parva licet componere magnis, Cecropias innatus apes amor urguet habendi, munere quamque suo. grandaevis oppida curae et munire favos et daedala fingere tecta. at fessae multa referunt se nocte minores, crura thymo plenae; pascuntur et arbuta passim et glaucas salices casiamque crocumque rubentem et pinguem tiliam et ferrugineos hyacinthos. omnibus una quies operum, labor omnibus unus : mane ruunt portis; nusquam mora; rursus easdem vesper ubi e pastu tandem decedere campis admonuit, tum tecta petunt, tum corpora curant ; fit sonitus mussantque oras et limina circum. post, ubi iam thalamis se composuere, siletur in noctem fessosque sopor suus occupat artus. nec vero a stabulis pluvia inpendente recedunt longius, aut credunt caelo adventantibus Euris; sed circum tutae sub moenibus urbis aquantur, excursusque breves temptant, et saepe lapillos, ut cumbae instabiles fluctu iactante saburram, tollunt; his sese per inania nubila librant. illum adeo placuisse apibus mirabere morem, quod neque concubitu indulgent nec corpora segnes in Venerem solvunt aut fetus nixibus edunt; verum ipsae e foliis natos, e suavibus herbis ore legunt, ipsae regem parvosque Quirites sufficiunt, aulasque et cerea regna refingunt. saepe etiam duris errando in cotibus alas attrivere ultroque animam sub fasce dedere: tantus amor florum et generandi gloria mellis. ergo ipsas quamvis angusti terminus aevi

173 antrum. 185 numquam, 202 refigunt.

190

200

210

excipiat―neque enim plus septima ducitur aestasat genus inmortale manet multosque per annos stat fortuna domus et avi numerantur avorum. praeterea regem non sic Aegyptos et ingens Lydia nec populi Parthorum aut Medus Hydaspes observant. rege incolumi mens omnibus una est; amisso rupere fidem constructaque mella diripuere ipsae et crates solvere favorum. ille operum custos, illum admirantur et omnes circumstant fremitu denso stipantque frequentes, et saepe attollunt umeris et corpora bello obiectant pulchramque petunt per vulnera mortem. his quidam signis atque haec exempla secuti esse apibus partem divinae mentis et haustus aetherios dixere; deum namque ire per omnes terrasque tractusque maris caelumque profundum; hinc pecudes, armenta, viros, genus omne ferarum, quemque sibi tenues nascentem arcessere vitas; scilicet huc reddi deinde ac resoluta referri omnia, nec morti esse locum, sed viva volare sideris in numerum atque alto succedere caelo.

si quando sedem angustam servataque mella thesauris relines, prius haustu sparsus aquarum ora fove fumosque manu praetende sequaces. bis gravidos cogunt fetus, duo tempora messis, Taygete simul os terris ostendit honestum Plias, et Oceani spretos pede reppulit amnes, aut eadem sidus fugiens ubi Piscis aquosi tristior hibernas caelo descendit in undas. illis ira modum supra est, laesaeque venenum morsibus inspirant et spicula caeca relinquunt adfixae venis, animasque in vulnere ponunt. sin duram metues hiemem parcesque futuro contunsosque animos et res miserabere fractas, at suffire thymo cerasque recidere inanes

228 augustam. 230 ore fave. 231 flores. 239 metuens. 241 sufferre thymos.

G

220

230

240

quis dubitet? nam saepe favos ignotus adedit
stellio et lucifugis congesta cubilia blattis,
inmunisque sedens aliena ad pabula fucus ;
aut asper crabro inparibus se inmiscuit armis,
aut dirum tineae genus, aut invisa Minervae
laxos in foribus suspendit aranea casses.
quo magis exhaustae fuerint, hoc acrius omnes
incumbent generis lapsi sarcire ruinas,
complebuntque foros et floribus horrea texent.

si vero, quoniam casus apibus quoque nostros vita tulit, tristi languebunt corpora morboquod iam non dubiis poteris cognoscere signis : continuo est aegris alius color; horrida vultum deformat macies; tum corpora luce carentum exportant tectis et tristia funera ducunt ; aut illae pedibus conexae ad limina pendent, aut intus clausis cunctantur in aedibus, omnes ignavaeque fame et contracto frigore pigrae; tum sonus auditur gravior tractimque susurrant, frigidus ut quondam silvis inmurmurat Auster, ut mare sollicitum stridit refluentibus undis, aestuat ut clausis rapidus fornacibus ignis— hic iam galbaneos suadebo incendere odores mellaque harundineis inferre canalibus, ultro hortantem et fessas ad pabula nota vocantem. proderit et tunsum gallae admiscere saporem arentesque rosas, aut igni pinguia multo defruta, vel Psithia passos de vite racemos, Cecropiumque thymum et grave olentia centaurea. est etiam flos in pratis, cui nomen amello fecere agricolae, facilis quaerentibus herba; namque uno ingentem tollit de caespite silvam, aureus ipse, sed in foliis, quae plurima circum funduntur, violae sublucet purpura nigrae; saepe deum nexis ornatae torquibus arae; asper in ore sapor; tonsis in vallibus illum 259 ignavaque.

250

260

271

pastores et curva legunt prope flumina Mellae. huius odorato radices incoque Baccho, pabulaque in foribus plenis adpone canistris./

sed si quem proles subito defecerit omnis
nec, genus unde novae stirpis revocetur, habebit,
tempus et Arcadii memoranda inventa magistri
pandere, quoque modo caesis iam saepe iuvencis
insincerus apes tulerit cruor. altius omnem
expediam prima repetens ab origine famam.
nam qua Pellaei gens fortunata Canopi
accolit effuso stagnantem flumine Nilum
et circum pictis vehitur sua rura phaselis,
quaque pharetratae vicinia Persidis urguet,
et diversa ruens septem discurrit in ora
usque coloratis amnis devexus ab Indis,
et viridem Aegyptum nigra fecundat harena,
omnis in hac certam regio iacit arte salutem.
exiguus primum atque ipsos contractus in usus
eligitur locus; hunc angustique imbrice tecti
parietibusque premunt artis et quattuor addunt,
quattuor a ventis obliqua luce fenestras.

tum vitulus bima curvans iam cornua fronte
quaeritur; huic geminae nares et spiritus oris.
multa reluctanti obstruitur, plagisque perempto
tunsa per integram solvuntur viscera pellem.
sic positum in clauso linquunt et ramea costis
subiciunt fragmenta, thymum casiasque recentes.
hoc geritur Zephyris primum inpellentibus undas,
ante novis rubeant quam prata coloribus, ante
garrula quam tignis nidum suspendat hirundo.
interea teneris tepefactus in ossibus umor
aestuat, et visenda modis animalia miris,
trunca pedum primo mox et stridentia pinnis,
miscentur, tenuemque magis magis aëra carpunt,
donec, ut aestivis effusus nubibus imber,

280 expone.

280

290

300

310

282 habebis. 291-3 horum versuum ordo incertus est. 301 obsuitur. 311 captant.

erupere, aut ut nervo pulsante sagittae, prima leves ineunt si quando proelia Parthi.

quis deus hanc, Musae, quis nobis extudit artem? unde nova ingressus hominum experientia cepit? pastor Aristaeus fugiens Peneïa Tempe amissis, ut fama, apibus morboque fameque tristis ad extremi sacrum caput adstitit amnis multa querens, atque hac adfatus voce parentem: 320 ' mater, Cyrene mater, quae gurgitis huius ima tenes, quid me praeclara stirpe deorum—

si modo, quem perhibes, pater est Thymbraeus Apollo

invisum fatis genuisti? aut quo tibi nostri

pulsus amor? quid me caelum sperare iubebas? en etiam hunc ipsum vitae mortalis honorem, quem mihi vix frugum et pecudum custodia sollers omnia temptanti extuderat, te matre relinquo. quin age et ipsa manu felices erue silvas,

fer stabulis inimicum ignem atque interfice messes, 330 ure sata et validam in vites molire bipennem, tanta meae si te ceperunt taedia laudis.'

at mater sonitum thalamo sub fluminis alti sensit. eam circum Milesia vellera Nymphae carpebant hyali saturo fucata colore, Drymoque Xanthoque Ligeaque Phyllodoceque, caesariem effusae nitidam per candida colla, [Nesaee Spioque Thaliaque Cymodoceque,] Cydippeque et flava Lycorias, altera virgo, altera tum primos Lucinae experta labores, Clioque et Beroë soror, Oceanitides ambae, ambae auro, pictis incinctae pellibus ambae, atque Ephyre atque Opis et Asia Deïopea et tandem positis velox Arethusa sagittis. inter quas curam Clymene narrabat inanem Vulcani, Martisque dolos et dulcia furta, aque Chao densos divom numerabat amores. 327 pecorum. 331 duram.

340