Haec rotat assiduis gyris et concitat orbem.
Tunsa Ceres rapido silicum decurrit ab ictu.
Interdum fessae succedit laeva sorori,
Alternatque vices. Modo rustica carmina cantat,
Agrestique suum solatur voce laborem ;
Interdum clamat Cybalen. Erat unica custos,
Afra genus, tota patriam testante figura,
Torta comam, labroque tumens et fusca colore,
Pectore lata, jacens mammis, compressior alvo,
Cruribus exilis, spatiosa prodiga planta;
Continuis rimis calcanea scissa rigebant.
Hanc vocat atque arsura focis imponere ligna
Imperat et flamma gelidos adolere liquores.
Postquam implevit opus justum versatile finem,
Transfert inde manu fusas in cribra farinas
Et quatit: ac remanent summo purgamina dorso;
Subsidit sincera foraminibusque liquatur
Emundata Ceres. Levi tum protinus illam
Componit tabula, tepidas super ingerit undas;
Contrahit admixtos tum fontes atque farinas,
Transversat durata manu, liquidoque coacto
Interdum grumos spargit sale. Jamque subactum
Levat opus, palmisque suum dilatat in orbem,
Et notat impressis aequo discrimine quadris.
Infert inde foco: Cybale mundaverat aptum
Ante locum; testisque tegit; super aggerat ignes.
Dumque suas peragit Vulcanus testaque partes,
Simulus interea vacua non cessat in hora;
Verum aliam sibi quaerit opem, neu sola palato
Sit non grata Ceres, quas jungat, comparat escas.
Non illi suspensa focum carnaria juxta,
Durati sale terga suis truncique, vacabant;
Trajectus medium sparto sed caseus orbem,
Et vetus adstricti fascis pendebat anethi.
Ergo aliam molitur opem sibi providus heros.
Hortus erat junctus casulae, quem vimina pauca
Et calamo recidiva levi munibat arundo,
Exiguus spatio, variis sed fertilis herbis.
Non illi deerat, quod pauperis exigit usus:
Interdum locuples a paupere multa petebat.
Nec sumptus erat illud opus, sed regula curae :
Si quando vacuum casula pluviaeve tenebant
Festave lux, si forte labor cessabat aratri,
Horti opus illud erat. Varias deponere plantas
Norat, et occultae committere semina terrae,
Vicinosque apte cura submittere rivos.
Hic olus et late fundentes brachia betae
Fecundusque rumex malvaeque inulaeque virebant;
Hic siser et capiti nomen debentia porra,
Hic etiam nocuum capiti gelidumque papaver,
Grataque nobilium requies lactuca ciborum,
Et gravis in latum demissa cucurbita ventrem.
Verum hic non domini, quis enim contractior illo?
Sed populi proventus erat, nonisque diebus
Venales humero fasces portabat in urbem;
Inde domum cervice levis, gravis aere, redibat,
Vix umquam urbani comitatus merce macelli.
Cepa rubens sectique famem domat area porri,
Quaeque trahunt acri voltus nasturtia morsu,
Intibaque et Venerem revocans eruca morantem.
Tunc quoque tale aliquid meditans intraverat hortum ;
Ac primum, leviter digitis tellure refossa,
Quattuor educit cum spissis allia fibris;
Inde comas apii graciles rutamque virentem
Vellit et exiguo coriandra trementia filo.
Haec ubi collegit, laetum consedit ad ignem,
Et clara famulam poscit mortaria voce.
Singula tum capitum nodoso cortice nudat,
Et summis spoliat coriis, contemptaque passim
Spargit humi atque abjicit; servat cum gramine bulbum.
Tinguit aqua, lapidisque cavum demittit in orbem.
Hinc salis adspergit micas; sale durus adeso
Caseus adjicitur; dictas super ingerit herbas.
Et laeva vestem *** sub inguina fulcit;
Dextera pistillo primum fragrantia mollit
Allia; tum pariter mixto terit omnia succo.
It manus in gyrum; paulatim singula vires
Deperdunt proprias; color est e pluribus unus,
Nec totus viridis, quia lactea frusta repugnant,
Nec de lacte nitens, quia tot variatur ab herbis.
Saepe viri nares acer jaculatur apertas
Spiritus, et simo damnat sua prandia voltu;
Saepe manu summa lacrimantia lumina tergit,
Immeritoque furens dicit convicia fumo.
Procedebat opus; nec jam salebrosus, ut ante,
Sed gravior lentos ibat pistillus in orbes.
Ergo Palladii guttas instillat olivi,
Exiguique super vires infundit aceti,
Atque iterum commiscet opus, mixtumque retractat.
Tum demum digitis mortaria tota duobus
Circuit, inque globum distantia contrahit unum,
Constet ut effecti species nomenque moreti.
Eruit interea Cybale quoque sedula panem;
Quem laetus recipit manibus, pulsoque timore
Jam famis, inque diem securus Simulus illam,
Ambit crura ocreis paribus, tectusque galero
Sub juga parentes cogit lorata juvencos,
Atque agit in segetes, et terrae condit aratrum.
Dict. Antiqq., Smith's Dictionary of Greek and Roman Antiquities. Dict. Biog., Smith's Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.
Dict. Geog., Smith's Dictionary of Greek and Roman Geography. Lex. or Lexicon, — Andrews's Freund's Latin Lexicon.
*The numbering of the sections in these two Grammars is identical.
|