Billeder på siden
PDF
ePub

Trajecto lateris miseri capitisve dolore,

Ut lethargicus hic, cum fit pugil et medicum urget.— 30
Dum ne quid simile huic, esto ut libet.-O bone, ne te
Frustrere insanis et tu stultique prope omnes,

Si quid Stertinius veri crepat, unde ego mira
Descripsi docilis praecepta haec, tempore quo me
Solatus jussit sapientem pascere barbam
Atque a Fabricio non tristem ponte reverti.
Nam, male re gesta, cum vellem mittere operto
Me capite in flumen, dexter stetit et, Cave faxis

35

Te quidquam indignum; Pudor, inquit, te malus angit, Insanos qui inter vereare insanus haberi.

40

Primum nam inquiram, quid sit furere: hoc si erit in te
Solo, nil verbi, pereas quin fortiter, addam.

Quem mala stultitia et quemcunque inscitia veri
Caecum agit, insanum Chrysippi porticus et grex

Autumat. Haec populos, haec magnos formula reges, 45
Excepto sapiente, tenet. Nunc accipe, quare
Desipiant omnes aeque ac tu, qui tibi nomen
Insano posuere. Velut silvis, ubi passim
Palantes error certo de tramite pellit,

Ille sinistrorsum, hic dextrorsum abit, unus utrique 50
Error, sed variis illudit partibus; hoc te
Crede modo insanum, nihilo ut sapientior ille,
Qui te deridet, caudam trahat. Est genus unum
Stultitiae nihilum metuenda timentis, ut ignes,
Ut rupes fluviosque in campo obstare queratur;
Alterum et huic varum et nihilo sapientius ignes
Per medios fluviosque ruentis: clamet amica,
Mater, honesta soror cum cognatis, pater, uxor :
Hic fossa est ingens, hic rupes maxima; serva!

33. veram. 39. urget. 48. Insani. 50. utrisque,

56. varium.

57, 58. clamet amica Mater

55

Non magis audierit, quam Fufius ebrius olim,
Cum Ilionam edormit, Catienis mille ducentis:
Mater, te appello, clamantibus. Huic ego vulgus
Errori similem cunctum insanire docebo.
Insanit veteres statuas Damasippus emendo:
Integer est mentis Damasippi creditor. Esto.
Accipe, quod nunquam reddas mihi, si tibi dicam
Tune insanus eris, si acceperis? an magis excors,
Rejecta praeda, quam praesens Mercurius fert?
Scribe decem a Nerio-non est satis, adde Cicutae
Nodosi tabulas centum, mille adde catenas:
Effugiet tamen haec sceleratus vincula Proteus.
Cum rapies in jus malis ridentem alienis,

65

70

Fiet aper, modo avis, modo saxum, et, cum volet, arbor.

Si male rem gerere insani est, contra bene, sani;

75

Putidius munto cerebrum est, mihi crede, Perilli
Dictantis, quod tu nunquam rescribere possis.
Audire atque togam jubeo componere, quisquis
Ambitione mala aut argenti pallet amore,
Quisquis luxuria tristive superstitione

Aut alio mentis morbo calet; huc propius me,
Dum doceo insanire omnes, vos ordine adite.
Danda est hellebori multo pars maxima avaris;
Nescio an Anticyram ratio illis destinet omnem.
Heredes Staberi summam incidere sepulcro:

Ni sic fecissent, gladiatorum dare centum
Damnati populo paria atque epulum arbitrio Arri;
Frumenti quantum metit Africa.--Sive ego prave
Seu recte, hoc volui: ne sis patruus mihi. Credo
Hoc Staberi prudentem animum vidisse.--Quid ergo
Sensit, cum summam patrimont insculpere saxo
Heredes voluit?-Quoad vixit, credidit ingens
Pauperiem vitium et cavit nihil acrius, ut, si

80

85

90

Forte minus locuples uno quadrante perisset,
Ipse videretur sibi nequior: omnis enim res,
Virtus, fama, decus, divina humanaque pulchris
Divitiis parent; quas qui construxerit, ille
Clarus erit, fortis, justus.-Sapiensne?-Etiam, et rex
Et quidquid volet. Hoc, veluti virtute paratum,
Speravit magnae laudi fore. Quid simile isti
Graecus Aristippus, qui servos projicere aurum
In media jussit Libya, quia tardius irent
Propter onus segnes? Uter est insanior horum?
Nil agit exemplum, litem quod lite resolvit.
Si quis emat citharas, emptas comportet in unum,
Nec studio citharae nec Musae deditus ulli;
Si scalpra et formas non sutor, nautica vela
Aversus mercaturis, delirus et amens
Undique dicatur merito. Qui discrepat istis,
Qui nummes aurumque recondit, nescius uti.
Compositis metuensque velut contingere sacrum?
Si quis ad ingentem frumenti semper acervum
Porrectus vigilet cum longo fuste, neque illinc
Audeat esuriens dominus contingere granum,
Ac potius foliis parcus vescatur amaris:
Si positis intus Chii veterisque Falerni

95

100

105

110

115

Mille cadis, nihil est, tercentum millibus, acre

Potet acetum; age, si et stramentis incubet, unde-
Octoginta annos natus, cui stragula vestis,
Blattarum ac tinearum epulae, putrescat in arca;
Nimirum insanus paucis videatur, eo quod
Maxima pars hominum morbo jactatur eodem.
Filius aut etiam haec libertus ut ebibat heres,
Dis inimice senex, custodis? Ne tibi desit?

120

Quantulum enim summae curtabit quisque dierum,

93. periret. 96. contraxerit.

125

Ungere si caules oleo meliore caputque
Coeperis impexa foedum porrigine? Quare,
Si quidvis satis est, perjuras, surripis, aufers
Undique? Tun' sanus? Populum si caedere saxis
Incipias servosque tuos, quos aere pararis,
Insanum te omnes pueri clamentque puellae:
Cum laqueo uxorem interimis matremque veneno,
Incolumi capite es? Quid enim? Neque tu hoc facis
Argis,

Nec ferro ut demens genitricem occidis Orestes.
An tu reris eum occisa insanisse parente,
Ac non ante malis dementem actum Furiis, quam
In matris jugulo ferrum tepefecit acutum ?
Quin, ex quo est habitus male tutae mentis Orestes,
Nil sane fecit, quod tu reprehendere possis :
Non Pyladen ferro violare aususve sororem est
Electram: tantum maledicit utrique vocando
Hanc Furiam, hunc aliud, jussit quod splendida bilis.
Pauper Opimius argenti positi intus et auri,
Qui Veientanum festis potare diebus

130

135

140

Campana solitus trulla, vappamque profestis,
Quondam lethargo grandi est oppressus, ut heres 145
Jam circum loculos et claves laetus ovansque
Curreret. Hunc medicus multum celer atque fidelis
Excitat hoc pacto: mensam poni jubet atque

Effundi saccos nummorum, accedere plures

Ad numerandum; hominem sic erigit; addit et illud: 150
Ni tua custodis, avidus jam haec auferet heres.-
Men' vivo?--Ut vivas igitur, vigila: hoc age.—Quid vis?—
Deficient inopem venae te, ni cibus atque

Ingens accedit stomacho fultura ruenti.

127. pejuras.

129. servosve, tuo quos-, de conj.

132. Quidni? neque enim tu--.

Tu cessas? Agedum, sume hoc ptisanarium oryzae!- 155 Quanti emptae?-Parvo.-Quanti ergo?-Octussibus.—

Eheu!

Quid refert, morbo ar. furtis pereamve rapinis ?—

Quisnam igitur sanus?-Qui non stultus.—Quid avarus?

Stultus et insanus.—Quid, si quis non sit avarus,
Continuo sanus ?—Minime.—Cur, Stoice?-Dicam. 160
Non est cardiacus-Craterum dixisse putato-
Hic aeger recte est igitur surgetque? Negabit,
Quod latus aut renes morbo tentantur acuto.
Non est perjurus neque sordidus; immolet aequis
Hic porcum Laribus; verum ambitiosus et audax; 165
Naviget Anticyram. Quid enim differt, barathrone
Dones quidquid habes, an nunquam utare paratis ?
Servius Oppidius Canusî duo praedia, dives
Antiquo censu, natis divisse duobus

Fertur et hoc moriens pueris dixisse vocatis

170

Ad lectum: Postquam te talos, Aule, nucesque

Ferre sinu laxo, donare et ludere vidi,

Te, Tiberi, numerare, cavis abscondere tristem:
Extimui, ne vos ageret vesania discors,

Tu Nomentanum, tu ne sequerere Cicutam.
Quare, per divos oratus uterque Penates,

175

Tu cave, ne minuas; tu, ne majus facias id,
Quod satis esse putat pater et natura coercet.
Praeterea ne vos titillet gloria, jure-
Jurando obstringam ambo: uter aedilis fueritve
Vestrum praetor, is intestabilis et sacer esto.
In cicere atque faba bona tu perdasque lupinis,
Latus ut in Circo spatiere et aeneus ut stes,

163. temptentur; tententur. 166. balatroni.
183. aut aeneus.

180

« ForrigeFortsæt »