Billeder på siden
PDF
ePub

Cuniculosa Celtiberiæ fili,·

Egnati, opaca quem bonum facit barba,

Et dens Hibera defricatus urina.

20

18. Celtiberosa MS. Prisciani, unde Vossius jam ad Melam. p. 233. conjecerat Celtis perosa; sed nostram lectionem cuniculosæ ex nummo, ubi sedens cum oleæ ramo mulier et adstans cuniculus, peculiare Hispaniæ symbolum, exhibetur, defendit Spanhem. de V. et Pr. Num. Diss. IV. p. 179.

[blocks in formation]

MALE est, Cornifici, tuo Catullo:
Male est, mehercule, et laboriose,..
Et magis magis in dies et horas:

Quem tu, quod minimum facillimumque est

2. Hercule me Muret. mercule Conrad. d. All.

3. Magisque et magis Gryph. Muret. Vulp. Voss. sed magis magis sine copula dicitur quoque infra LXIV, 275.

4. Quam inepte tentat Corrad.

Catullus cum gravi rei cujusdam adversæ, quam expertus fuerat, afflictus dolore a Cornificio, ut in doloris sui societatem veniret, animique tristitiam molli quodam carmine levaret, frustra hanc fidem sibi probandam expectasset, jam neglectæ amicitiæ culpam ei exprobrat.

1-6. De Cornificio vid. Burmannum ad Ovid. Trist. II. 436.-2. laboriose mihi est, h. e. multo dolore mihi laborandum est, misera mihi sors est.-5.

allocutione h. e. consolatione, ut alloquium apud Ovid. ex Ponto I. 6. 18. Trist. IV. 5. 3. vid. Bentleius ad Hor. Epod. XIII. 18. et Drackenborch. ad Liv. Lib. IX. 6. Tom. II. p. 682. et sic sæpe alloqui est consolari. vid. Vulp. cni adde illustre exemplum ex Seneca Troad. v. 622. Alios parentes alloqui in luctu decet: Tibi gratulandum est. Intelligo autem per ullocutionem carmen consolatorium ob ver sum ultimum.

L

Qua solatus es adlocutione?

Irascor tibi.

Sic meos amores?

Paulum quid lubet adlocutionis,

Mostius lacrimis Simonideis.

5

6. Dic meos amores male vult. Heins. in not. ad Catull.-Totum hunc versum, cum nexum non posset assequi, audacter ut solet, statim post tertium posuit Scaliger.

7. Paulum quid vel quod in quibusdam vett. Paulum quidlibet Gryph. Muret. et alii, quod fortasse sic explicari potest, ut subintelligatur satis fuisset vel sic: paulum quidlibet allocutionis a te profectum Mastius fuisset lacrimis SimonideisPaulum quod juvet Vossius approbante Heins. in not. ad Cat.

6. Sic mevs amores? scil. curare soles. Tam parum curas id, quod animum meum graviter afficit? eleganter autem ad vim doloris exprimendam verbum omittitur. amores accipio de amore a puella perfida interrupto, adeoque infelici. Fortasse enim omnis dolor Catulli pertinet ad perfidiam puellæ, quam carmine superiore a se in tabernam secessisse ait. amores sæpe sunt, quod nos dicimus die Liebschaft. cf. nos ad Carm. X. 1. Vulpius cogitat de præmatura morte fratris, de quo vid. Carm. LXVIII.

7. Paulum quid lubet adlocut. interpretor locum paulo obscurum et implicitum sic: lubet opto et desidero paulum quid adlocution. brevem tantummodo consolationem, breve carmen

consolatorium, quod mæstius sit lacrimis Simonideis, miserabiles et flebiles elegos Simonidis superet. cf. Var. Lect. lacrime paulo sublimius de carminibus, quæ lacrimas movent. Simonidem autem scribendis carminibus operam dedisse vel ex Phædri fabulis notum est, multum præcipue valuisse videtur in tractandis rebus lugubribus, et molliori sensu excitando, ut hic ipse Nostri locus docet. Hinc laudatur Σιμονίδης ἐν θρήνοις apud Scholiast. Theocrit. ad Idyll. XVI. 36. vid. de Simonide Munckerus ad Hygin. Fab. CCLXXVII. Baylius Dictionaire Historique et Critique s. h. v. et quos laudat de iynauías, quæ Simonidi tribuuntur, Wesseling. ad Diodor. Sicul.T. I. p. 412.

CARMEN XXXIX.

IN EGNATIUM.

EGNATIUS, quod candidos habet dentes,

Egnatium, hominem stultum et ineptum exagitat, qui, quum ex more patrio, Celtiberis proprio, dentibus urina quotidie lotis et perpolitis candorem conciliare studuisset, usquequaque, ut dentes candidos ostentaret, nec loci nec temporis ratione habita, in re gravi æque ac tristi, ridere solebat. Ab hoc igitur inepto et importuno risu

avocare studet hominem, ex ea præcipue ratione, quod, quo candidiores et expolitiores ejus dentes sint, eo plus urinæ eum bibisse indicent.-Catulli rivalem fuisse Egnalium apparet ex carmine XXXVII. ubi jam notavit ejus stuporem v. 17. sqq.-Compara cum Nostro jam a Mureto allatum locum Alexidis Comici apud Athenæum lib.

Renidet usquequaque: seu ad rei ventum est
Subsellium, cum orator excitat fletum,

Renidet ille: seu pii ad rogum fili

Lugetur, orba cum flet unicum mater,
Renidet ille quicquid est, ubicunque est,
Quodcunque agit; renidet. Hunc habet morbum,
Neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.
Quare monendus es mihi, bone Egnati:

Si urbanus esses, aut Sabinus aut Tiburs,
Aut pastus Umber, aut obesus Etruscus,

5

10

2. Pro seu ad vitandam diphthongi elisionem in hoc et quarto versu Vossius legit si.

9. Quare monendus est mihi. Bone Egnati, pauci. Vossius legit quidem es, sed interpungit post mihi.

11. Parcus Umber in plerisque vett. unde fecit Scalig. porcus Umber, quem sequitur Bipont. parum recte! noluit enim Catullus Umbros ridere, sed potius

XIII. ubi inter alias meretricum artes refert:

Ευφυεῖς ὀδόντας ἔσχεν; ἐξ ἀνάγκης δεῖ γελᾶν,

Ἵνα θεωροῖεν οἱ παρόντες τὸ στόμ ̓, ὡς κόμψον φορεῖ cet.

cui adde Ovid. Art. Am. III. 279. seqq.

2-7. Renidet, renidere jam est: os ridendo ita diducere, ut dentes [quos Græci inde γελασίνους vocant. Pollux II. c. 4. Sect. 91.] renideant et effulgeant.-usquequaque, b. e. quovis tempore et loco, quavis occasione ; eleganter mox ipse hanc particulam circumscribit. 6. quicquid est, ubicunque est, quodcunque agit-seu ad rei ventum est sub. cet. h. e. seu ad causam reo ex subselliis dicendam ventum est, nbi causæ patronus orationis gravitate sæpe ita percellit animos adstantium, ut sibi a lacrimis temperare nequeant. Subsellia in judiciis sunt sedes judicum et patronorum utriusque partis. vid. Ernesti Clav. Cic. s. h. v. sed hoc loco reis quoque subsellia assig. nantur. fletum excitare de miserabili dicendi genere miserabiliter explicat Valpius.-5. unicus filius jam est μvoyavis, ut acerbior luctus exprimatur,

alias fere unicus est ȧyarnròs, dilectus.

7-16. Hunc habet morbum: morbus passim de vitio animi vel insania; Ter. Eunuch. II. 1. 19. alia exempla dabit Cort. ad Sallust. Catil. XXXVI. p. 223. sic vóros apud Græcos. cf. Victor. V. L. I. 14. et Triller Obs. Critic. p. 377.-10. Si, etiamsi, licet. vid. Græv. ad Cicer. Epist. ad Famil. XII. 11. Drackenborch. ad Liv. XXXIII. 49. T. IV. p. 758.—urbanus, h.e. Romanus. Sic urbanus pro Romano dicitur Cic. Brut. 46. ut urbs sæpissime pro Roma. vid Cort. ad Sallast. in Catil. LII. p. 333.-Recenset jam poëta nobiles quosdam Italiæ populos, a bona corporis habitudine et puritate laudandos. 11. pastus Umber [ex emendatione Vossii, vid. Variet. Lect.] b. e. pinguis, bene saginatus, bene curata cute λs. cf. Vossius. obesus Etruscus e copiosis, inquit Muretus, frequentibusque sacrificiorum epulis, quibus ea gens plurimum dedita fuisse dicitur.-12. Lanuvinus ater. Lanuvium fuit oppidum Latii et municipium, cultu Junonis Sospitæ celebre. 13. ut meos. quoq. atting. nam Verona pertinet ad Italiam transpadanam —14. lavit a lavere, quod apud Virgilium, Horatium et alios occurrit..

Aut Lanuvinus ater atque dentatus,
Aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,
Aut quilibet, qui puriter lavit dentes;
Tamen renidere usquequaque te nollem:
Nam risu inepto res ineptior nulla est.

Nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,
Quod quisque minxit, hoc solet sibi mane
Dentem, atque russam defricare gingivam ;
Ut quo iste vester expolitior dens est,

Hoc te amplius bibisse prædicet loti.

15

20

laudare succulenta Umbrorum corpora. Pro Parthus, quod invenerat Meleager, legit furtus-pinguis Umber quidam.

12. Lanuvinus acer in quibusdam vett.

17. Nunc Celtiberus, Celtiberia in terra vel nunc Celtiber, Celtiberia in terra in plerisque vett. editt. et MSC. teste Statio. Scaliger in MSC. et vett. editt. se invenisse ait: Celtiber ex Celtiberia in terra, unde ille legit Celtiber in Celtiberia terra. editor Cantabrigiensis bene tentat Nunc Celtiber et Celtiberia in terra, sed male explicat: Nunc cum sis Celtiber, et Heins. in Not, ad Catull. vult: Nunc Celtiber e Celtiberia terra; fortasse, ut meam quoque interponam sententiam, Nunc Celtiber, at Celtiberia in terra. Quam in textum recepimus lectionem, Nunc Celtiber es, exstat in edit. Gotting. et Bipont. haud dubie ex edit. Corrad. de Allio.

19. Pumicare gingivam legit Apuleius in Apologia hunc versum proferens.

16. Num risu inepto res ineptior nulla est. Antiquum et verum dictum. Sic in Gnomicis v. 83. 84. p. 224. edit. Brunck.

Γέλως ἄκαιρος ἐν βροτοῖς δεινὸν κακόν.
Γελᾷ δ ̓ ὁ μῶρος, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ.

17. Nunc Celtiber, populus Hispaniæ Tarraconensis. Celtiberia terra dictum ut terra Africa, terra Hispania, terra Campania. vid. Vulp. ad Tibull. I. 9.

33. et V. V. D. D. quos bene multos in hanc rem laudavit Drackenborch. ad Sil. Ital. XVI. 180. cf. eundem ad Liv. XXV. 7. Tom. III. p. 956.

18. Quod quisque minx. cet. Idem de Celtiberis tradit Diodor. Sicul. Lib. V. τὸ σῶμα λούουσι οὔρῳ καὶ τοὺς odóvras. ubi vid. Wesseling. T. I. p. 357. qui in eandem rem indicat locum Strabon. Lib. III. p. 249. ubi cf. Casaubonus.

CARMEN XL.

AD RAVIDUM.

QUÆNAM te mala mens, miselle Ravide,

Furorem Ravidi increpat, qui æterna ejus puellam [vel puerum] ad amorem

ab Iambis Catulli timenda contumelia

se deterreri non passus sit, quo minus

sollicitaret.

1. Quænam te mala mens cet. Wie

Agit præcipitem in meos iambos ?
Quis Deus tibi non bene advocatus
Vecordem parat excitare rixam?
Anne ut pervenias in ora volgi?
Quid vis? qualubet esse notus optas?
Eris: quandoquidem meos amores
Cum longa voluisti amare pœna.

[blocks in formation]

6. In uno MSC. Statii legebatur Quia vis; hinc fecit Quo vis qualubet esse notus optus. Cuivis qualubet esse optas, Vossius.

kannst du auf den unglücklichen Einfall kommen, dich mit Gewalt in meine Iamben zu stürzen?-mala mens, mentis perversitas, dementia.

3. Quis deus non bene adv. nam mala consilia æque ac bona a diis immissa dicebantur. Vulpius laudat Hom. Iliad. XVII. 469.

Αὐτόμεδον, τίς τοι νυ θεῶν νηκερδέα βουλὴν Ἐν στήθεσσιν ἔθηκε, καὶ ἐξέλετο φρένας ἐσθλάς.

4. Rixa vecors, cum quis alterum, cui

impar est, temere ad rixam lacessit.

5. Ut pervenias in ora volgi, ut per iambos meos vulgo innotescas, et ore omnium feraris et differaris.

6. Quid vis? Quid quæris et tibi vis? qualubet sc. ratione, quocunque modo, licet per iambos mordaces sit, notus esse optas?

8. Amare meos amores, puellam meam tangere. cf. ad Carm. X. 1. cum longa pœna, ut semper duret inde tibi contracta ignominia ad posteros per iambos propaganda.

CARMEN XLI.

IN AMICAM FORMIANI.

ANNE sana illa puella defututa

1. Acme illa, illa puella defututa Tota. in plerisque editt. vett. quod tenuit etiam edit. Bipont. In libris MSSC. fuit ameana vel amean, unde fecit Stat. Acme una puella et Vossius Ain' sana puella-Vulpianus ex edit. Vossii servavit

Meretricem quandam turpem et deformem, ingenti pro libidinosa nocte a Catullo postulato pretio, delirare et medicorum propinquorumque curæ tradendam putat.

1-7. Defututa tota, i. e. assiduo scortationis usu plane confecta et detrita. Infra Carm. CX. 8. Quæ sese toto corpore prostituit-millia decem sc. sestertium. 4. Formiani, Mamurræ Formiis nati. vid. Argum. ad Carm.

XXIX. 5. Propinqui, furiosorum enim eorumque pecuniæ curam ex lege suscipere debebant agnati et gentiles. Auctor. ad Herenn. 1. c. 13. Hinc Horat. Epist. II. 2. 136.

Hic ubi cognatorum opibus curisque refectus

Expulit helleboro morbum.

cf. eundem Sat. II. 3. 218.

« ForrigeFortsæt »