§ 28. Iachaf kic llýdyn gŵyllt, yw kic ivrch. Iachaf kic llýdyn dôf yý kic týrch. Iachaf kic edyn gýyllt yý kic partris. Iachaf kic edyn dôf yw iâr. Iachaf pysgavt mor1 yý lledyn. Iachaf pysgaýt awedýr yý2 draenogyeit a brithyllyeit.3

§ 29. Rac derwhyden wlŷb, meldebyr eiḍorýc, a mer katno. ac ystor gýynn.

§ 30. Rac y dannoed; kymryt y risc nessaf yr pren eiḍorýc, a deil y gydwyd. ac eu hyssigav y gyt y myn morter yn ḍa, ac eu gvascu trvy liein yn y ḍvy ffroen, ae dorr y uynydd, a hynny ae gŵeryt.

6

§ 31. Rac bydêri: kymryt trýnc hýrḍ. a bystyl llassýot 5 a sud yr onn: ac eu gíascu yn y glust. ac y adan y deint; a dodi llose y môn y glust; ac ygkýrr y ên; a chneuen ynda a hynny yssyd da.

§ 32. Rac brath neidyr: os gýr uyḍ kymryt keílavc byŵ; a dodi y din ýrth y brath; ae gynnal uelly; a hynny yssyd da. Os gýreic vyḍ kymryt iâr vyf yn yr vn ansavḍ, a hynny ae diventyna.7

§ 33. Rac llyngranc. kymryt kagyl geiuyr, a blaýt heiḍ. a gvin côch ; ac eu berwi y gyt yn iwt; ae dodi vrthaý. A hynny y y uedeginyaeth yn y lle ny diotter.

§ 34. Rac dolur y myýn penn: neu rac gaev kymhaleu : kymryt bara pynnyýl9 gvenith trýyḍav. ac ualu yn vlaýt mân. ac odyna kymryt suryon y coet, a deint y llef. ar1o danhogen, a gvin coch, ac yssiga y llysseu y gyt, y myýn morter yn da, ae kymysgcu y gyt ar y tân ac ymron y diot, dodi gýêr eidon yn da yndaý a halen. Ac odyna dodi y plastyr hýnný ýrth y benn gvedy eillaý; a hynny ar urethyn tef: Sefa wna hýnný tardu cornýydon trýyda; a sugnaý y gvenvyn y maes. ae didoluryaýll ynteu.

§ 35. Ny byḍ gýenuýynic brath adyrcob1; namyn o wyl ueir y medi hyt wyl ueir y canhwylleu; ac yna brivav kylyon ýrthaý; a hynny ae diwenýyna.2

§ 36. Rac llyngher; kymryt rise yr yscav, a risc y coll ffrenghic, a risc yr yspydat. ar elinyaýc; ac eu bervi trýy dífyr y gyt, ac yuet ffioleit peunyd ar y gythýgyl. a pheídav a býyt hyt ymron3 echwyd: a hynny hyt ympenn y naý pryt.

§ 37. Rac brath ab: kymryt bisswel tarý ae dodi vrthaý. a iacha uud.

§ 38. Rac y mann: pan arganffer gyntaf.

kymryt yr erinllys, ae dodi vrthav Arall yý. kymryt blodeu y benngalet. neu y deil. ae vriwaý y gyt a melyn wy, a halen mân ae dodi vrthaý; a hýnný ae kyuyt. Arall yý. kymryt y wennelavc lâs, ae briwav y gyt a hen vlonec ae dodi vrthaý. Arall yý. kymryt gvreid y dynat coch, a gvreid y ganvreid lyt. ar íeutaýt: ae bervi y gyt trvy lastýr geiuyr yn dýys; a dodi emenyn yn y glastýr, ae yuet a nos a dyḍ.

§ 39. Rac y mann gvedy byryo y dameít, neu ar lasc3: kymryt yr amrannwen, ae grassu yn da, ae ualu, ae iraý a hýnný gysseuin; a býrý blaýt y llysseu arnaý; a hýnný a wnâ y greith yn da ac yn dec. Barwyl y gyuygeu pob gveli y uervi trýy lastýr llefrith.

§ 40. Y dorri gaetlin redegavc: kymryt y uedlys ae tharav ar dýfyr oer; ae yuet, a hýnný ae tyr trýy nerth duv.

§ 41. Rac crygí: kymryt y uabcoll. a'r erinllys; ae bervi trýy lefrith pûr; a dodi emenyn arnav ar y tân : ae uervi iâs dâ gyt ae yuet bop bore.

6

§ 42. Rac y dannoed: kymryt y ueiḍave lyt. ae dodi dan y ben; y myýn lliein crei a íach uyḍ. Arall yý. kym

y

ryt y ueídyavc1 lâs. ae2 dodi y mywn tauolen dan y deint; neu ar uaen týym. ae dodi yn dýym y mywn lliein dan deint claf. Arall yý kymryt yr henllydan,3 ae brita◊ yn da, ae dodi vrth y dant claf. tros nos. Arall yý. kymryt y vennwen.1 a tharaf yn ḍýys a hýnný.

$ 43. Rac cleuyt bronn: kymryt yr hen llydan a blonec, ae dodi vrthaý, a íach uyḍ.

§ 44. Rac llyngher: kymryt gvin, ac atrým. ae gymyscu y gyt. ae yuet bob bore ar y gythŵngyl.5

§ 45. Rac brath neidyr: kymryt yr henllydan, ar benngalet, ar bennlâs, ae taraý ar dýfyr ae yuet. Tri chyualorn meḍic ynt: brath ysgyueint, a brâth ammýydon bronn. a phen glín.6

§ 46. Rac marchwreínt: kymryt ystor gŵynn ae dvyma; ac yn uedal y dodi vrthav, a hynny ae hiachaa.

§ 47. Seith gelyn llygat yssyd. wylaý, a gŵylaw, a gŵylamec, a meḍdaýt, a godineb, a sychbilen, a mýc.

§ 48. Tri ascýrn yssyd ymyýn' dyn or torrant ny chyfannant byth; ac ni enir un o honunt gan dyn pan aner ef: deint. a phedellec. a iat.

§ 49. Brivat graín y pabi y mywn gýin y beri i dyn gyseu yn da.

§ 50. Rac lluḍyas eghi. kymryt y uedlýyn. ae tharaý ar dýfyr9 ae yuet ar y nyt.10

§ 51. Rac y cryt: kymryt y ganvreid lýyt. ar dynat coch. ar henllydan, ar unyeít. ac eu brívat yn ḍa y mywn meiḍ geiuyr hên ac eu bervi; a phob bore yuet or " claf gýppaneit. a hýnný ae gýna yn íach.

11

§ 52. Rac y ḍanhoed. kymryt kanhýyll o wêr deueit (a grafn y mor gelyn gyt a'r gŵer.) a llosci y 12 ganhyll yn

13

nesaf y galler yr deint a dodi dýfyr oer dan y ganhýyll: a'r pryuet a ddygydant yn y dýfyr rac gŵres y ganhýyll.

§ 53. Rac hýyḍ y myýn crôth dyn: kymryt gýer dauat. a blaýt keirch, a deil ffiol y ffrud, a'r diwythyl yn y vvynt iýt. a dodi hýnný ýrthaý: ac or byd craýn ynda1 ef a bennha.

Rac hŵyd y myýn croth dyn heuyt. kymryt meiḍ geiuyr ac ef yn symyl. a thara craf y geíuyr arnav, ae yuet tridieu. ar hŵyd a â ymeith.2

3

$ 54. Rac y cleuyt dygvyd. llose gorn gauyr. a gelling y uvc ambenn y dyn, ac frth yr arogleu hýnný yn y lle y kyuyt; a chyn kyuodi y dyn odyno býrý bystyl ki yn1 y ben: ac ny day iḍa y cleuyt hýnný byth wedy hynny.

§ 55. Rac pob teirton yscriuenner y myn tri aual yn tri diwarnavt. Yn yr aual kyntaf o naglapater. Yn yr eil aual 6 o nagla filius. Yn y trydyd aual

o ragla spiritus sanctus. A'r trydyd dyd ef a uyd iach. Or mynny wybot pa wed y dêl y dyn a gleuycho ae yo uyý, ae y uary oe gleuyt kymer y llyssevyn a elwir y ueḍyges a briý tynt a rýym wrth y deugyuys, ac os y uyú y da 10 y claf, yn y lle ef a gýsc, ac ony dichavn " kyscu ef a uyd marý. 56. Or mynny na bych ued; yf y bore lloneit plisgyn ty o suḍ y vedon chwerv. Or mynny na bydd ludedic yr a ymdeych,12 ŷf y bore loneit plisgyn ýy o suḍ y ganwreid gyt ac garllec, ac ny brívy 13 ac ny blinhey yr meint a1 gerdych y dydd hýnný.

14

§ 57. Or mynny tynny meddaft y ar dŷn býyta Saffyr briý ar dvfyr ffynnavn.

§ 58. Or mynny uot yn llawen yn wastat býyta Saffyr y myýn býyt neu diaýt, ac ny bydy trist vyth, a gvagel rac bryta gormod; rac dy varý o tra llewenyd.

59. Or mynny na bŷch wenýynic. ŷf loneit plisgyn wŷ o suḍ y llysseu a elwir1 llygeit crist; ac ny byd hawd gennyt sorri. Or mynny uot yn iach yn wastat, ŷf loneit llvy beunyd o sud yr hockys. a iach uydy yn wastat.

§ 60. Or mynny uot yn diweir býyta beunyd beth or llysseu a elwir yr hyd ac ny chytsynnyy y byth a chyffro godineb.

§ 61. Rac ymdineu croth (sef yý hynny mynet allan.) pennaf kyuared yý kymryt fflýr gwenith. ae bobi trýy uelyn na wy 2 a mel: a brivav ynḍavý blev dvy vron ysgyuarnoc, ae grassu dan Ꭹ llud. ac3 yuet nus buch eil al1.

§ 62. Or mynny na dêl y dannoed ítt byth y gyniuer gfeith ŷdymolchych. kyffro dy glusteu oe myýn ath uysseḍ.

§ 63. Rac y crugyn 5 kymer geilavc neu iâr (herýyḍ ual y bo y dyn, ae yn ŵr ae yn vreic) a dot y din wedyr blufyaý 6 hyt pan uo mar yr ederyn vrthav. a hynny ae dywenwyna.

§ 64. Pýy bynnac a uynno tynnu dauattenneu, dodet Vrthunt llygat y dyd wedi briwer gyt a thrýnc ki: ac vynt a ddigýyḍant oll.

§ 65. Pvy bynnac a uynno diua whein. dodet y wermot yn y môr trúy un avr; ac odyna dodet y sychu wrth yr heul. A gvedy vont sych digavn. a ymgyuarffo ac vynt or chwein. vynt a vydant ueirw.

8

§ 66. Y diua kylyon. dotter y gannwreiḍ yn y lle y gnottaont dyuot, ac a ymgyfarffo o honunt a'r llyseu vynt a vydant ueirw.

§ 67. Rae brath neidyr. yver sud yscaý yr hvnn a vascara yr holl wenwyn.

§ 68. Pvy bynnac a gollo y synnýyr neu y ymadravd. yuet sud y briallu o vyýn y deuuis y collo; ac yn wir iach uyḍ.

1 Elwit, T. 2 Velyneu wyeu, T. gyn, T. 6 Bluffiav, T. 7 Vynn, T.

୪

3 Ae, T.
Ymgyffarffo, T.

4 01, T.

5 Keu