§ 69. Pŕy bynnac a vynno gýybot beth a uo ygeroth greic ueichaýc, ae mab. ae merch, edrychet arnei oe heisteḍ ac oe seuyll; ac os y droet deheu gyntaf a symut mab a arvydocaa; os yr asseu merch.

§ 70. Or mynny wybot gwahan rúg greic a morvyn nad uaen muchuḍ y mywn dýfyr. a dyro idi oe1 yuet; ac os gyreic uyd yn diannot hi a y 2 bissaý; os morýyn nyt a mŵy no chynt.

2

§ 71. Or mynny na chano y keílavc, îr y grib ac olev a mut uyḍ.

§ 72. Rac magyl ar lygat, dotter ynda suḍ iddaw y dayar, ar magyl a tyrr, ar llygat a uyd diargywed a gloyý.

§ 73. Y mab bychan a ḍalho ar wylaf; irer y deugyuys a mêr hyḍ. a anuynychach yd vŷl.

4

§ 74. Or byd y3 crugyn yn lle perigyl ar dyn. a mynnu y symut oe le; ual hyn y symudír; kymerer deil fiol y ffrud a gvasger ôr parth y mynner vrthaý; ac ef a ffŷ rac y llysseu uotued a hanner.

§ 75. Mis Ionaýr na lad waet, ŷf deir ffioleit o wîn ar dy gythlvng, keis uedyglyn. aruera o gic geiuyr a llysseuoed da.

§ 76. Mis Whevraýr elling waet ar uavt y llav asseu. keis gyfleith a medyglyn; a hynny a wna y llygeit yn da.

§ 77. Mis Mavrth aruera o výlment 5 ac o wreid y llysseu, ac o enneint, yn uynych na elling waet. Na chymer gyuot, kanys oeruel a uâc. ŷf win melys ar dy gythling.

§ 78. Mis Ebrill elling waet, kymer ysgafn gyuot. býyta gic îr. aruera o diaýt týymyn : býyta dýy weith beunyd deu dameit o dauot yr hyd. gogel wreid y llyseuoed .kanys trysgli a uagant, yf y uedon chverv.

§ 79. Mis Mei na výyta dim o benn. na thraet un llýdyn. aruera o diaýt tvymyn: býyta dry weith beunyd deu dameit

1 Yv, T. 5 Oelment, T.

2 Nid yw y yn T.

3 Nid yw y yn T.

4 Nid yw y yn T.

o dauot yr hyd ar dy gythling. kymer gyuot ysgafn ysgavl:1 aruera o ueiḍ oer. ŷf suḍ y fenigyl ar wermot.

§ 80. Mis Meheuin. kymer fioleít o dýfyr oer ar dy gythling beunyd: nac2 ŷf na chýrýf na med: ŷf laeth brit. ys y gvylaeth.

§ 81. Mis Gorffennaf na elling waet: kymer gyuot, aruera o ulodeu y llysseu da: gogel yn da rac godineb.

§ 82. Mis Aýst. aruera o gavl; ac o lysseuoed: nac ŷf na chýryf na med: kymer y pybyr gŵynn y myn Crfet.

§ 83. Mis Medi kymer tri llymeit o laeth yn gyntaf beunyd; pob peth a ellir yna y gymryt.1 kanys aeḍuet vyd y llysseuoed ar ffrýytheu yna; ar bara yn lludulyt.

§ 84. Mis Hydref, aruera o win newyd. býyta y pílcoes. 5 kymer gyuot. ŷs gic îr. a llysseueu da.

§ 85. Mis Tachfed. na chymer uehin: kanys yma y byd gfaet pob dyn gŵedy keula ynda yr hynn yssyd berigyl. yna y byd drvc penneu yr yscrubyl; ar llysseu oll.

§ 86. Mis Racuyr. nac yf y kaýl. nac ŷs y deil coch o'r cafl: na'r troetynneu, a lleihaa' dy waet.

8

§ 87. Pvy bynnac a ellyngo gaet yn y deuuet dyd ar bymthec o Vavrth,9 ny ḍaý arnav na'r kryt, na'r tisic yn y vlvydyn honno.

$ 88. Pvy bynnac a ellyngho graet yn y trydyd 10 dyd o ebrill ny byd dolur a'r y benn na'r uantwym yn y vlŵydyn honno onys gýna dyrwest.

$ 89. A da heuyt yý 11 yr unuet dyd ar dec 12 ollýng gvaet or mis hýnný. A da heuyt y gelling graet y pedwyryd dyd neur pumhet 13 o uis mei.

§ 90. Pvy bynnae a ellyngho gfaet yn y deuuet dyd ar

bymthec1 o uis medi ny dav arnav y uolwyst nar cryt na'r tisic yn y ulvydyn honno.

§ 91. Y trydyd llûn o Ionavr a'r llun kyntaf o whefraýr, a'r eil llun o uis hydref: pýy bynnac a ellyngho graet y dydyeu hynny. perigyl yý iḍav y2 uarw. Tri dydyeu3 yssyd yn y vlwydyn; ac yn y rei hynny ny dylyir gelling graet yueb, na chymryt diavt ueḍeginyaeth. Nyt amgen, y dyd diwethaf o ebrill, a'r llun kyntaf o aýst a'r llun diwethaf o uis medi.

§ 92. Pŵy bynnac a ellygo graet yn y rei hynny. ef a uyḍ mary. erbyn y pymthecuet 5 neu'r seithuet dyd. Allyma yr achats. Y gythi a uyd llawn yn yr amseroed hynny; ac o chymer diaýt uedeginyaeth perigyl yý. Ac ot ŷs gic gŵyd ef a uyd marw yn y trydyd, neu ynteu a uo Clarŵr. ar benn y pythewnos, neu ynteu a vo mar yn y dydyeu dywededic hynny o agheu deissyuyt.

§ 93. Athravon da a gavssant y gŵybot hýn. ac ae hyscriuennassant; Nyt amgen no bot deudec niwarnaýt ar hugeint yn y ulwydyn yn beriglus. A grybyd di pýy bynnac a aner yn un o honunt. na byd byý yn hir. a phýy bynnac a briotter yn un o honunt. 7 ef a uyd marw heb o hir. neu ynteu a uo byý trvy dolur a thlodi. A phvy bynnac a dechreuo neges yn un o honunt nys gorfenna yn da. Or dydyeu hynny yn Ionar y maent seith: nyt amgen y kyntaf ar eil. ar pedwyryd ar pumhet. ar deuuet ar bythec.8

Yn Whevratr y mae tri. yr unuet ar bymthec. ar deuuet ar bymthec. ar deunavuet.9

Ym Mavrth y mae tri. y pymthecuet. ar unuet ar bymthec. ar deunavuet.10

Yn Ebrill y mae deu. y trydyd. ar unuet ar bymthec.

11

1 Y 17th, T. 515, T. 67, T. yn un o honunt yn T. 10 15, 16, 18, T.

2 Nid yw y yn T.

3 Tridieu, T. 4 Nid yw y yn T. Nid yw na byd byv yn hir, a phvy bynnac a briotter s 1, 2, 4, 5, 10, 15, 17, T. 916, 17, 18, T 11 3 a'r 16, T.

Ym Mei y mae pedwar. y pymthecuet. ar unuet ar bymthec. ar deuuet ar bymthec. ar ugeinuet.1

Ym Mehevin y mae ûn. sef yý hýnný yr 2 eil.3

4

Ym mis Gorffennaf y mae deu. y pymthecuet. ar deuuet ar bymthec.5

Ym Aýst y mae deu. y deunavuet. ar ugeinuet."

Ym mis Medi y mae deu. yr unuet ar bymthec. ar deunavuet.8

9

Ym mis Hydref y mae 10 ûn. y whechet."

Ym mis 12 Racuyr y mae deu. y pymthecuet ar ugeinuet.13 Ym mis1 Tachwed y mae tri. yr unuet ar bymthec. ar deuvet ar bymthec. ar deunavuet.15

Pŕy bynnac a amheuo yr ymadrodyon hynn. gýybydet ef y uot yn gallach. nor neb a gauas y gŵybot yn gyntaf.

§ 94. Rac chýyd y myýn croth neu galedu, berý linat trýy laeth geiuyr a dot vrthaf yn vynych.

§ 95. Y estýng chýyd o draet ac esgeireu. kymer wreiḍ y greulys ae risc a berý drvy dýfyr: a gvedy y berwer býrý ymmeith yr uchaf, a chymer y perueḍ a chymysc hên ulonec ac ef; a gossot ar vrethynn neu gadach ef, a dot írth y draet neu y esgeireu y bo yr 16 chwyd yndunt ac ef a â ymeith.

§ 96. Rac chýyd neu dolur yggvarreu: mortera wreid y celidonia a llysseu y wennavl a'r ffenigyl a phennau garllec; a gínegyr neu win ac emenyn, a rýym ygkylch dy vynýgyl; a hynny a ostýng y dolur a'r chýyḍ.

§ 97. Rac graetlin y ffroenau bervi garllec trwy lastýr llefrith; ae yuet, prouedic yý.

§ 98. Rac llosc yn neb ryý aelaýt; kymer wreid y liliým 17 gýynn a golch yn da. a berý yn ffest drvy dýfyr: odyna briv

115, 16, 17, 20, T. "Nid yw sef yv hvnnv yr yn T.

yn T. 5 15. 17, T.
9 Nid

yw mis
18, T.
mis
yn T.

618, 20, T. 7 Nid yw
10 Nid yw y mae yn T.
14 Nid yw mis yn T.

yw

16 Bo'r, T.

yw mis T.
yn
13 15, 20, T.
17 Liliwyn, T.

32, T. 4 Nid mis yn T. 816, 11 6, T. 12 Nid 15 16, 17, 18, T.

yn vân: a chymysc ag olev; ac ychydic o wynn wŷ, a gossot hýnný ar liein: a dot írthaí y bore ar nôs ac ar vwyhaf1 vo o'r plastyr hynnw gore vyd.

Arall yý llosc risc eidorvc. yn lle glân. a býrý arnav y lludý hýnný. a hynny ae gýna yn iach.3 Arall yý llosci redyn a chymysgu y lludw hýnný a gŵyn ýŷ: neu ynteu olev: ac eliav ac ef; a hynny ae gýna yn iach yn ebrýyd ac yn enryued.

§ 99. Medeginyaeth rac y tan gyllt: sef yý hýnný y kic drýc ual nat ymdangosso erbyn penn y tridieu: kymmer gavs da a mortera yn ffest: a chymysc a mel yn y uo gloyý; ac ir ac ef yn vynych: a dot arnav deil y kavi: ac ny welir dim o honaý erbyn penn 5 y tridieu.

$ 100. Rac brath ki kyndeirave; mortera yr eidral a blonec y gyt: neu uortera gennyn a gŵîn egyr, neu hat y ffenigyl a mel a dot ýrthaý.

6

§ 101. Rac dolur bronneu; mortera wreid y greulys. a hên vlonec. a dot frthunt.

А

§ 102. Y dyn a gollo y synnýyr. kymer lygat y dyḍ. a'r brytýn. a'r saluia (i. saies.) a thara ar wîn; a dyro yr claf oe yuet bymtheg nieu.

8

§ 103. O chaletta boly megys na aller mynet y ystyllen; kymer linat a dýfyr, ac odyna berý yn fest y myýn crochan. Ac odyna dot ef y myýn padell a llawer o waet. a mehin, a býyta hynny yn9 vrýt. hýnný

§ 104. Rac y parlis, kymer y brytýn a mortera. a hidyl y suḍ ar amkan ffioleit uechan, a dyro yr claf oe yuet yggwaŵr 10 dyd duý nadolic.

§ 105. Rac gýaetlýn 11 o 12 dýy ffroen. kymer kymeint ac a drickyo y rýng penn dy dri bys or betonica wedy briver yn ffest drvy halen, a dot yn y ffroeneu. ag ef a dyrr yn ebrýyd.

2 Nid yw

6

1 Vyaf, T. Nid yw penn yn T. 10 Nid yw yggwavr yn T.

7

llosc yn T. 3 Iach yn ebrwyd, T.
Gvinegyr, T. Ellyr, T. SY, T.
11 Gwaethyn, T.
12 Y, T.

D

4 Y deil, T. 9 Y, T.