scis simulare: quid hoc, si fractis enatat expes maxima pars vatum, pater et invenes patre digni, decipimur specie recti: brevis esse laboro, obscurus fio; sectantem levia nervi deficiunt animique; professus grandia turget; serpit humi tutus nimium timidusque procellae; qui variare cupit rem prodigialiter unam, delphinum silvis adpingit, fluctibus aprum. in vitium ducit culpae fuga, si caret arte. Aemilium circa ludum faber imus et unguis exprimet et mollis imitabitur aere capillos, infelix operis summa, quia ponere totum nesciet: hunc ego me, siquid componere curem, non magis esse velim, quam naso vivere pravo, spectandum nigris oculis nigroque capillo. snmite materiam vestris, qui scribitis, aequam viribus et versate diu, quid ferre recusent, qnid valeant umeri. cui lecta potenter erit res, nec facundia deseret hunc nec lucidus ordo. ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor, nt iam nunc dicat iam nunc debentia dici, pleraque differat et praesens in tempus omittat. in verbis etiam tenuis cautusque serendis boc amet, hoc spernat promissi carminis auctor. dixeris egregie, notum si callida verbum reddiderit iunctura novum. si forte necesse est, indiciis monstrare recentibus abdita rerum et fingere cinctutis non exaudita Cethegis continget dabiturque licentia sumpta pudenter. et nova fictaque nuper habebunt verba fidem, si Graeco fonte cadent parce detorta. quid autem Caecilio Plautoque dabit Romanus ademptum 55 Vergilio Varioque? ego cur, adquirere pauca 60 ut silvae foliis pronos mutantur in annos, 65 regis opus, sterilisve diu palus aptaque remis 70 multa renascentur quae iam cecidere, cadentque quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus, quem penes arbitrium est et ius et norma loquendi. res gestae regumque ducumque et tristia bella quo scribi possent numero, monstravit Homerus. 75 versibus impariter iunctis querimonia primum, post etiam inclusa est voti sententia compos; quis tamen exiguos elegos emiserit auctor, grammatici certant et adhuc sub iudice lis est. Archilochum proprio rabies armavit iambo: 80 hunc socci cepere pedem grandesque coturni, alternis aptum sermonibus et popularis vincentem strepitus et natum rebus agendis. Musa dedit fidibus divos puerosque deorum et pugilem victorem et equum certamine primum 85 et iuvenum curas et libera vina referre. descriptas servare vices operumque colores cur ego, si nequeo ignoroque, poeta salutor? cur nescire pudens prave quam discere malo? versibus exponi tragicis res comica non volt: indignatur item privatis ac prope socco dignis carminibus narrari cena Thyestae. singula quaeque locum teneant sortita decenter. interdum tamen et vocem comoedia tollit, iratusque Chremes tumido delitigat ore; et tragicus plerumque dolet sermone pedestri Telephus et Peleus, cum pauper et exul uterque proicit ampullas et sesquipedalia verba, si curat cor spectantis tetigisse querella. non satis est pulchra esse poemata: dulcia sunto et, quocumque volent, animum auditoris agunto. ut ridentibus adrident, ita flentibus adsunt humani voltus: si vis me flere, dolendum est primum ipsi tibi: tunc tua me infortunia laedent, Telephe vel Peleu; male si mandata loqueris, aut dormitabo aut ridebo. tristia maestum voltum verba decent, iratum plena minarum, ludentem lasciva, severum seria dictu. format enim natura prius nos intus ad omnem fortunaram habitum, iuvat aut impellit ad iram, aut ad humum maerore gravi deducit et angit; post effert animi motus interprete lingua. si dicentis erunt fortunis absona dicta, Romani tollent equites peditesque cachinnum, intererit multum, divusne loquatur an heros, maturusne senex an adhuc fiorente iuventa fervidus, et matrona potens an sedula nutrix, mercatorne vagus cultorne virentis agelli Colchus an Assyrius, Thebis nutritus an Argis. aut famam sequere aut sibi convenientia finge. scriptor honoratum si forte reponis Achillem, impiger, iracundus, inexorabilis, acer iura neget sibi nata, nihil non arroget armis. 125 siquid inexpertum scaenae committis et audes 130 quam si proferres ignota indictaque primus. 135 unde pedem proferre pudor vetet aut operis lex. 140 quanto rectius hic, qui nil molitur inepte: 'dic mihi, Musa, virum, captae post tempora Troiae 145 Antiphaten Scyllamque et cum Cyclope Charybdim. 150 desperat tractata nitescere posse, relinquit, atque ita mentitur, sic veris falsa remiscet, primo ne medium, medio ne discrepet imum. tu, quid ego et populus mecum desideret, audi. si plosoris eges aulaea manentis et usque 155 sessuri, donec cantor 'vos plaudite' dicat, aetatis cuiusque notandi sunt tibi mores, mobilibusque decor naturis dandus ct annis. reddere qui voces iam scit puer et pede certo signat humum, gestit paribus conludere et iram colligit ac ponit temere et mutatur in horas. inberbis iuvenis, tandem custode remoto, gaudet equis canibusque et aprici gramine campi, cereus in vitium flecti, monitoribus asper, utilium tardus provisor, prodigus aeris, sublimis cupidusque et amata relinquere pernix. conversis studiis aetas animusque virilis quaerit opes et amicitias, inservit honori, commisisse cavet quod mox mutare laboret. multa senem circumveniunt incommoda, vel quod quaerit et inventis miser abstinet ac timet uti, vel quod res omnis timide gelideque ministrat, dilator, spe longus, iners avidusque futuri, difficilis, querulus, laudator temporis acti se puero, castigator censorque minorum. multa ferunt anni venientes commoda secum, multa recedentes adimunt. ne forte seniles mandentur iuveni"partes pueroque viriles: semper in adiunctis aevoque morabimur aptis. aut agitur res in scaenis aut acta refertur. segnius inritant animos demissa per aurem quam quae sunt oculis subiecta fidelibus et quae ipse sibi tradit spectator: non tamen intus digna geri promes in seaenam, multaque tolles ex oculis, quae mox narret facundia praesens. ne pueros coram populo Medea trucidet, aut humana palam coquat exta nefarius Atreus, aut in avem Proene vertatur, Cadmus in anguem. quodcumque ostendis mihi sic, incredulus odi. neve minor neu sit quinto productior actu lloratius. Kd. Kclltr ct Haussner. l*5 |