Dos son las partes principales de este libro. En la primera,' trata el poeta del ganado mayor, de los caballos y bueyes. En la segunda, del ganado menor, de las ovejas y cabras, y de los perros que sirven para su guarda. Con esta ocasion habla de las enfermedades que suelen padecer los ganados, y de su cura. Concluye con una descripcion de una horrible peste que cundió antiguamente por toda la Italia.
TE quoque, magna Pales1 et te, memorande, canemus, Pastor ab Amphryso, vos, silvæ, amnesque Lycæi. Cetera, quæ vacuas tenuissent carmina mentes, Omnia jam vulgata : quis aut Eurysthea2 durum, Aut illaudati nescit Busiridis aras?
Cui non dictus Hylas puer, et Latonia Delos", Hippodameque, humeroque Pelops insignis eburno, Acer equis? Tentando via est, quâ me quoque possim Tollere humo, victorque virûm volitare per ora.
1 Pales. Diosa de los pastores, Pastor. Apolo, que se hizo pastor del rey Admeto en las riberas del rio Anfriso.
2 Eurysthea. Rey de Micénas, perseguidor de Hércules.
3 Busiridis. Tirano de Egipto, que inmolaba á sus huéspedes Hylas. Véase la nota de la Egloga Iv, v. 43.
5 Latonia Delos. Isla del mar Ego, y una de las Cícladas,
donde Latona parió á Diana y Apolo.
6 Hippodamia. Hija de Enomao, que por casarse con Pélope fué causa de la muerte de su padre.
7 Pelops. Su padre Tantalo le inmólo y le sirvió en un banquete a los Dioses, los cuales le devolvieron la vida; y habiendo Eéves comido uno de sus hombros, le pusieron otro de marfil.
Primus ego in patriam mecum (modò vita supersit) 10 Aonio rediens deducam vertice1 Musas; Primus idumæas referam tibi, Mantua, palmas; Et viridi in campo templum de marmore ponam Propter aquam, tardis ingens ubi flexibus errat Mincius, et tenerâ prætexit arundine ripas. In medio mihi Cæsar erit, templumque tenebit. Illi victor ego, et tyrio conspectus in ostro, Centum quadrijugos agitabo ad flumina currus. Cuncta mihi, Alpheum linquens lucosque Molorchi, Cursibus et crudo decernet Græcia cæstu 3. Ipse, caput tonsæ foliis ornatus olivæ
Dona feram. Jam nunc solemnes ducere pompas Ad delubra juvat, cæsosque videre juvencos; Vel scena ut versis discedat frontibus, utque Purpurea intexti tollant aulæa Britanni
In foribus pugnam ex auro solidoque elephanto Gangaridum faciam, victorisque arma Quirini 7; Atque hic undantem bello magnumque fluentem Nilum, ac navali surgentes ære columnas :
Addam urbes Asiæ domitas, pulsumque Niphatem8 30 Fidentemque fugâ Parthum versisque sagittis, Et duo rapta manu diverso ex hoste tropæa, Bisque triumphatas utroque ab littore gentes. Stabunt et parii lapides spirantia signa,
1 Annio vertice. Del monte Helicon consagrado á las Mu
2 Alpheum. Junto á este rio se celebraban los juegos olimpiMolorchi. Aquí, los juegos nemeos. Quiere decir el poeta que sus juegos serán mas célebres.
3 Cæstu. Véase la nota en el lib. v de la Eneid. v. 401.
Scena. Significa el poeta que ha de fabricar un teatro para representaciones.
5 Britanni intexti. En los tapices pintados los Ingleses vencidos por Julio César. Estos mismos servian en el teatro para alzar los telones.
8 Gangaridum. Los Indios habitadores del Ganges.
7 Quirini. Augusto, que gustaba de ser llamado con el nombre de Rómulo.
& Niphatem. Los Armenios, que habitan en este monte.
9 Parii lapides. Estatuas de mármol.
Assaraci proles, dimissaque ab Jove gentis
Nomina, Trosque parens, et Troja Cinthius auctor. Invidia infelix Furias amnemque severum
Cocyti metuet, tortosque Ixionis angues Immanemque rotam, et non exuperabile saxum.' Interea Dryadum silvas saltusque sequamur Intactos, tua, Mecenas, haud mollia jussa. Te sine nil altum mens inchoat. En age, segnes Rumpe moras; vocat ingenti clamore Citharon, Taygetique canes, domitrixque Epidaurus equorum; Et vox assensu nemorum ingeminata remugit. Mox tamen ardentes accingar dicere pugnas Cæsaris, et nomen fama tot ferre per annos, Tithoni primâ quot abest ab origine Cæsar.
Seu quis, olympiaca miratus præmia palmæ Pascit equos, seu quis fortes ad aratra juvencos, Corpora præcipuè mátrum legat. Optima torvæ Forma bovis, cui turpe caput, cui plurima cervix, Et crurum tenus a mento palearia pendent;
Tum longo nullus lateri modus; omnia magna, Pes etiam, et camuris hirta sub cornibus aures. Nec mihi displiceat maculis insignis et albo,. Aut juga detrectans, interdumque aspera cornu Et faciem tauro propior; quæque ardua tota, Et gradiens imâ verrit vestigia caudâ.
Atas Lucinam justosque pati hymenæos Desinit ante decem, post quattuor incipit annos: Cætera nec feturæ habilis, nec fortis aratris. Interea, superat gregibus dum læta juventus, Solve mares; mitte in Venerem pecuaria primus, Atque aliam ex aliâ generando suffice prolem. Optima quæque dies miseris mortalibus ævi Prima fugit subeunt morbi, tristisque senectus,
1 Assaraci. Abuelo de Eneas, de quien descendian los Césares. 2 Cynthius. Apolo, fundador de Troya,
3 Cytheron. Monte de Beocia, abundante en ganados.
4 Tithoni. Eran de su familia los reyes troyanos.
GEORGICA. LIBER I14.
t dura rapit inclementia mortis. nt quarum mutari corpora malis: m refice; ac, ne post amissa requiras, t sobolem armento sortire quotannis. et pecori est idem delectus equino. uos in spem statuis submittere gentis, jam inde a teneris impende laborem. coris generosi pullus in arvis litur, et mollia crura reponit. e viam, et fluvios tentare minaces noto sese committere ponti; orret strepitus. Illi ardua cervix,' caput, brevis álvus, obesaque terga; toris animosum pectus. Honesti aucique; color deterrimus albis, n, si qua sonum procul arma dedêre, scit, micat auribus, et tremit artus, fremens volvit sub naribus ignem. et dextro jactata recumbit in armo. tur per lumbos spina; cavalque olido graviter sonat ungula cornu. i domitus Pollucis habenis quorum Graii meminêre poetæ juges, et magni currus2 Achillis: ubam cervice effudit equina ntu pernix Saturnus, et altum fugiens implevit acuto.
ubi aut morbo gravis, aut jam segnior annis lomo; nec turpi ignosce senectæ.
nerem senior, frustràque laborem t; et, si quando ad prælia ventum est, stipulis magnus sine viribus ignis, Ergo animos ævumque notabis c alias artes, prolemque parentum,
Et quis cuique dolor victo, quæ gloria palmæ. Nonne vides, quum præcipiti certamine campum Corripuêre, ruuntque effusi carcere currus;
Quum spes arrecta juvenum, exsultantiaque haurit 105 Corda pavor pulsans? illi instant verbere torto, Et proni dant lora; volat vi fervidus axis: Jamque humiles, jamque elati sublimè videntur Aera per vacuum ferri, atque assurgere in auras; Nec mora, nec requies: at fulva nimbus arena Tollitur; humescunt spumis flatuque sequentum: Tantus amor laudum, tantæ est victoria curæ!
Primus Erichthonius currus et quattuor ausus Jungere equos, rapidisque rotis insistere victor. Frena Pelethronii Lapitha gyrosque dedêre, Impositi dorso, atque equitem docuêre sub armis Insultare solo, et gressus glomerare superbos. Equus uterque labor; æquè juvenemque magistri Exquirunt, calidumque animis et cursibus acrem; Quamvis sæpe fugâ versos ille egerit hostes, Et patriam Epirum referat, fortesque Mycenas ; Neptunique ipsâ deducat origine gentem.
His animadversis, instant sub tempus et omnes Impendunt curas denso distendere pingui Quem legêre ducem et pecori dixêre maritum; Florentesque secant herbas, fluviosque ministrant, Farraque, ne blando nequeat superesse labori, Invalidique patrum referant jejunia nati.
psa autem macie tenuant armenta volentes; Atque, ubi concubitus primos jam nota voluptas Sollicitat, frondesque negant, et fontibus arcent; Sæpe etiam cursu quatiunt, et sole fatigant, Quum graviter tunsis gemit area frugibus, et quum Surgentem ad Zephyrum paleæ jactantur inanes.
1 Erichthonius. Rey de Até- tauros, monstruos la mitad hom bres y la mitad caballos. Neptuni. Véase la nota del
Pelethronii Lapitha. De aqui vino la fábula de los Cen- lib. I, v. 14, page 61
« ForrigeFortsæt » |