10

Tiphys in Hæmonia puppe magister erat. Me Venus artificem tenero præfecit Amori. Tiphys et Automedon dicar Amoris ego. Ille quidem ferus est, et qui mihi sæpe repugnet; Sed puer est: ætas mollis et apta regi. Phillyrides puerum cithara perfecit Achillen, Atque animos placida contudit arte feros. Qui toties socios, toties exterruit hostes, Creditur annosum pertimuisse senem. Quas Hector sensurus erat, poscente magistro, Verberibus jussas præbuit ille manus. Eacida Chiron, ego sum præceptor Amoris. Sævus uterque puer: natus uterque dea. Sed tamen et tauri cervix oneratur aratro, Frenaque magnanimi dente teruntur equi. 20 Et mihi cedet Amor : quamvis mea vulneret arcu Pectora, jactatas excutiatque faces.

16

Quo me fixit Amor, quo me violentius ussit,
Hoc melior facti vulneris ultor ero.
Non ego, Phoebe, datas a te mihi mentior artes:
Nec nos aeriæ voce monemur avis :
Nec mihi sunt visa Clio Cliusque sorores,
Servanti pecudes vallibus, Ascra, tuis.

Usus opus movet hoc: vati parete perito.

26

Andromeden Perseus nigris portarit ab Indis, Raptaque sit Phrygio Graia puella viro.

Tot tibi tamque dabit formosas Roma puellas, Hæc habet, ut dicas, quicquid in orbe fuit. 56 Gargara quot segetes, quot habet Methymna ra

cemos;

70

Seu te forte juvat sera et sapientior ætas ; 65
Hoc quoque, crede mihi, plenius agmen erit.
Tu modo Pompeia lentus spatiare sub umbra,
Cum sol Herculei terga leonis adit;
Aut ubi muneribus nati sua munera mater
Addidit, externo marmore dives opus.
Nec tibi vitetur, quæ priscis sparsa tabellis
Porticus auctoris Livia nomen habet;
Quaque parare necem miseris patruelibus ausæ
Belides, et stricto stat ferus ense pater.
Nec te prætereat Veneri ploratus Adonis ; 75
Cultaque Judæo septima sacra Syro.

Neu fuge linigeræ Memphitica templa juvencæ.
Multas illa facit, quod fuit ipsa Jovi.
Et fora conveniunt (quis credere possit?)
amori ;

Flammaque in arguto sæpe reperta foro; 80

mus:

Inque meo nullum carmine crimen erit. Principio, quod amare velis, reperire labora, 35 Qui nova nunc primum miles in arma venis. Proximus huic labor est, placitam exorare puellam.

Tertius, ut longo tempore duret amor.
Hic modus; hæc nostro signabitur area curru;
Hæc erit admissa meta terenda rota.

Dum licet, et loris passim potes ire solutis,
Elige, cui dicas, Tu mihi sola places.
Hæc tibi non tenues veniet delapsa per auras.
Quærenda est oculis apta puella tuis.
Scit bene venator, cervis ubi retia tendat;
Scit bene, qua frendens valle moretur aper.
Aucupibus noti fruticès: qui sustinet hamos,
Novit, quæ multo pisce natentur aquæ.
Tu quoque, materiam longo qui quæris amori,
Ante frequens quo scit disce puella loco.
Non ego quærentem vento dare vela jubebo,
Nec tibi, ut invenias, longa terenda via est.

40

45

50

85

Appias expressis aëra pulsat aquis. Illo sæpe loco capitur consultus Amori: Quique aliis cavit, non cavet ipse sibi. Illo sæpe loco desunt sua verba diserto, Resque novæ veniunt, causaque agenda sui est. Hunc Venus e templis, quæ sunt confinia, ridet. Qui modo patronus, nunc cupit esse cliens. Sed tu præcipue curvis venare theatris. Hæc loco sunt voto fertiliora tuo. Illic invenies, quod ames, quod ludere possis, Quodque semel tangas, quodque tenere velis. Ut redit itque frequens longum formica per ag

men,

90

Granifero solitum cum vehit ore cibum; Aut ut apes, saltusque suos et olentia nactæ 95 Pascua, per flores et thyma summa volant; Sic ruit in celebres cultissima femina ludos ; Copia judicium sæpe morata meum. Spectatum veniunt, veniunt spectentur ut ipsæ. Ille locus casti damna pudoris habet Primus sollicitos fecisti, Romule, ludos: Cum juvit viduos rapta Sabina viros. Tunc neque marmoreo pendebant vela theatro, Nec fuerant liquido pulpita rubra croco.

Illic, quas tulerant nemorosa Palatia, frondes Simpliciter positæ; scena sine arte fuit. In gradibus sedit populus de cespite factis, Qualibet hirsutas fronde tegente comas. Respiciunt, oculisque notant sibi quisque puellam, 109

Quam velit, et tacito pectore multa movent. Dumque, rudem præbente modum tibicine Tusco, Ludius æquatam ter pede pulsat humum; In medio plausu (plausus tunc arte carebat) Rex populo prædæ signa petenda dedit. Protinus exiliunt, animum clamore fatentes, 115 Virginibus cupidas injiciuntque manus. Ut fugiant aquilas, timidissima turba, columbæ, Utque fugit visos agna novella lupos ; Sic illæ timuere viros sine more ruentes. Constitit in nulla, qui fuit ante, color. Nam timor unus erat; facies non una timoris. Pars laniat crines; pars sine mente sedet: Altera mæsta silet; frustra vocat altera matrem : Hec queritur; stupet hæc: hæc manet; illa fugit.

120

Ducuntur raptæ, genialis præda, puellæ : 125
Et potuit multas ipse decere pudor.
Si qua repugnarat nimium, comitemque negarat,
Sublatam cupido vir tulit ipse sinu.

Atque ita, Quid teneros lacrymis corrumpis ocellos?

Quod matri pater est, hoc tibi, dixit, ero. 130 Romule, militibus scisti dare commoda solus.

Hæc mihi si dederis commoda, miles ero. Scilicet ex illo sollennia more theatra

Nunc quoque formosis insidiosa manent. Nec te nobilium fugiat certamen equorum: 13% Multa capax populi commoda Circus habet. Nil opus est digitis, per quos arcana loquaris : Nec tibi per nutus accipienda nota est. Proximus a domina, nullo prohibente, sedeto: Junge tuum lateri, quam potes, usque latus. Et bene, quod cogit, si nolit, linea jungi; Quod tibi tangenda est lege puella loci. Hic tibi quæratur socii sermonis origo:

141

150

Et moveant primos publica verba sonos. Cujus equi veniant, facito, studiose, requiras. 145 Nec mora; quisquis erit, cui favet illa, fave. At cum pompa frequens cœlestibus ibit eburnis, Tu Veneri domina plaude favente manu. Utque fit, in gremium pulvis si forte puellæ Deciderit, digitis excutiendus erit. Et, si nullus erit pulvis, tamen excute nullum. Quælibet officio causa sit apta tuo. Pallia si terræ nimium demissa jacebunt, Collige, et immunda sedulus effer humo. Protinus, officii pretium, patiente puella, Contingent oculis crura videnda tuis. Respice præterea, post vos quicunque sedebit, Ne premat opposito mollia terga genu. Parva leves capiunt animos. Fuit utile multis, Pulvinum facili composuisse manu. Profuit et tenui ventum movisse tabella; Et cava sub tenerum scamna dedisse pedem. Hos aditus Circusque novo præbebit amori, Sparsaque sollicito tristis arena foro.

155

206

Nam deus e vobis alter es, alter eris. Auguror en! vinces; votivaque carmina reddam: Et magno nobis ore sonandus eris. Consistes; aciemque meis hortabere verbis. O desint animis ne mea verba tuis! Tergaque Parthorum, Romanaque pectora dicam; Telaque, ab averso quæ jacit hostis equo. 210 Qui fuis, ut vincas, quid victo, Parthe, relinquis? Parthe, malum jam nunc Mars tuus omen habet. Ergo erit illa dies, qua tu, pulcherrime rerum, Quatuor in niveis aureus ibis equis Ibunt ante duces onerati colla catenis;

215

Ne possint tuti, qua prius, esse fuga. Spectabunt læti juvenes, mixtæque puellæ Diffundetque animos omnibus ista dies. Atque aliqua ex illis cum regum nomina quæret, Quæ loca, qui montes, quæve ferantur aquæ; Omnia responde: nec tantum si qua rogabit; 221 Et, quæ nescieris, ut bene nota refer.

160

165

Hic est Euphrates, præcinctus arundine frontem:
Cui coma dependet cærula, Tigris erit.
Hos facito Armenios: hæc est Danaeia Persis:
Urbs in Achæmeniis vallibus ista fuit. 226
Ille, vel ille, duces: et erunt, quæ nomina dicas:
Si poteris, vere; si minus, apta tamen.
Dant etiam positis aditum convivia mensis :
Est aliquid, præter vina, quod inde petas. 230
Sæpe illic positi teneris adducta lacertis

Illa sæpe puer Veneris pugnavit arena:
Et qui spectavit vulnera, vulnus habet.
Dum loquitur, tangitque manum, poscitque li-
bellum,

Et quærit, posito pignore, vincat uter;
Saucius ingemuit, telumque volatile sensit :
Et pars spectati muneris ipse fuit.

170

Purpureus Bacchi cornua pressit Amor. Vinaque cum bibulas sparsere Cupidinis alas, Permanet, et capto stat gravis ille loco. Ille quidem pennas velociter excutit udas: 235 Sed tamen et spargi pectus amore nocet.

376

Sed propera, ne vela cadant, auræque residant.
Ut fragilis glacies, interit ira mora.
Quæris, an hanc ipsam prosit violare ministram?
Talibus admissis alea grandis inest.
Hæc a concubitu fit sedula, tardior illa:
Hæc dominæ munus te parat, illa sibi.
Casus in eventu est. Licet hæc indulgeat ausis,
Consilium tamen est abstinuisse meum. 380
Non ego per præceps et acuta cacumina vadam:
Nec juvenum quisquam, me duce, captus erit.
Si tamen illa tibi, dum dat recipitque tabellas,
Corpore, non tantum sedulitate, placet;
Fac domina potiare prius; comes illa sequatur.
Non tibi ab ancilla est incipienda Venus. 386
Hoc unum moneo (si quid modo creditur arti,

Nec mea dicta rapax per mare ventus agit) Aut non tentaris, aut perfice. Tollitur index, Cum semel in partem criminis ipsa venit. Non avis utiliter viscatis effugit alis:

Non bene de laxis cassibus exit aper: Saucius arrepto piscis teneatur ab hamo.

391

400

Perprime tentatam: nec, nisi victor, abi. Tum neque te prodet communi obnoxia culpæ : Factaque erunt dominæ dictaque nota tibi. Sed bene celetur. Bene si celabitur index, Notitia suberit semper amica tuæ. Tempora qui solis operosa colentibus arva, Fallitur, et nautis adspicienda putat. Nec semper credenda Ceres fallacibus arvis, Nec semper viridi concava puppis aquæ. Nec teneras semper tutum captare puellas. Sæpe dato melius tempore fiet idem. Sive dies aderit natalis; sive Kalendæ, Quas Venerem Marti continuasse juvat; Sive erit ornatus non, ut fuit ante, sigillis, Sed regum expositas Circus habebit opes: Differ opus: tunc tristis hiems, tunc Pleiades instant:

405

409

Quaque aliquid dandum est, illa sit atra dies. Cum bene vitaris, tamen auferet: invenit artem Fœmina, qua cupidi carpat amantis opes. 420 Institor ad dominam veniet discinctus emacem, Expediet merces teque sedente suas. Quas illa, inspicias, sapere ut videare, rogabit. Oscula deinde dabit: deinde rogabit, emas. Hoc fore contentam multos jurabit in annos. Nunc opus esse sibi, nunc bene dicet emi. Si non esse domi, quos des, causabere nummos; Littera poscetur; ne didicisse juvet. Quid, quasi natali cum poscit munera libo; Et quoties opus est, nascitur ipsa sibi? Quid, cum mendaci damno mæstissima plorat, Elapsusque cava fingitur aure lapis ? Multa rogant utenda dari: data reddere nolunt. Perdis, et in damno gratia nulla tuo. Non mihi, sacrilegas meretricum ut prosequar artes,

430

435

Cum totidem linguis, sint satis ora decem. Cera vadum tentet, rasis infusa tabellis: Cera tuæ primum nuntia mentis eat. Blanditias ferat illa tuas: imitataque amantum Verba, nec exiguas, quisquis es, adde preces.

442

[gum :

Hectora donavit Priamo, prece motus, Achilles :
Flectitur iratus voce rogante deus.
Promittas facito: quid enim promittere lædit?
Pollicitis dives quilibet esse potest.
Spes tenet in tempus, semel est si credita, lon-
Illa quidem fallax, sed tamen apta dea est.
Si dederis aliquid, poteris ratione relinqui.
Præteritum tulerit, perdideritque nihil.
At, quod non dederis, semper videare daturus.
Sic dominum sterilis sæpe fefellit ager. 450
Sic, ne perdiderit, non cessat perdere lusor:
Et revocat cupidas alea blanda manus. [jungi.
Hoc opus, hic labor est, primo sine munere
Ne dederit gratis, quæ dedit, usque dabit.
Ergo eat, et blandis peraretur littera verbis,
Exploretque animos, primaque tentet iter.
Littera Cydippen pomo perlata fefellit.
Insciaque est verbis capta puella suis.
Disce bonas artes, moneo, Romana juventus;
Non tantum, trepidos ut tueare reos.
Quam populus, judexque gravis, lectusque se-
natus,

Tam dabit eloquio victa puella manus.
Sed lateant vires, nec sis in fronte disertus.
Effugiant ceræ verba molesta tuæ.

460

466

Quis, nisi mentis inops, teneræ declamet amicæ ?
Sæpe valens odii littera causa fuit.
Sit tibi credibilis sermo, consuetaque verba:
Blanda tamen, præsens ut videare loqui.
Si non accipiet scriptum, illectumque remittet;
Lecturam spera, propositumque tene. 470
Tempore difficiles veniunt ad aratra juvenci ;
Tempora lenta pati frena docentur equi.
Ferreus assiduo consumitur annulus usu:
Interit assidua vomer aduncus humo.
Quid magis est saxo durum, quid mollius unda ?
Dura tamen molli saxa cavantur aqua. 476
Penelopen ipsam, persta modo, tempore vinces.
Capta vides sero Pergama, capta tamen.
Legerit, et nolit rescribere; cogere noli.

Tu modo blanditias fac legat usque tuas. 480
Quæ voluit legisse, volet rescribere lectis.
Per numeros venient ista gradusque suos.
Forsitan et primo veniet tibi littera tristis,
Quæque roget, ne se sollicitare velis.
Quod rogat illa, timet: quod non rogat, optat
ut instes.
485
Insequere, et voti postmodo compos eris.
Interea, sive illa toro resupina feretur;

Lecticam dominæ dissimulanter adi:
Neve aliquis verbis odiosas afferat aures,
Quam potes, ambiguis callidus abde notis.
Seu pedibus vacuis illi spatiosa teretur

489

Quadrupedem ferula dum malus urget eques; In caput aurito cecidit delapsus asello.

550

Clamarunt Satyri, Surge age, surge, pater. Jam deus e curru, quem summum texerat uvis, Tigribus adjunctis aurea lora dabat. Et color, et Theseus, et vox abiere puellæ: Terque fugam petiit: terque retenta metu. Horruit, ut steriles, agitat quas ventus, arista; Ut levis in madida canna palude tremit. Cui deus, En adsum tibi cura fidelior, inquit, Pone metum; Bacchi, Gnossias, uxor eris. 556 Munus habe cœlum: cœlo spectabile sidus

Sæpe reges dubiam Cressa Corona ratem. Dixit; et e curru, ne tigres illa timeret,

560

Desilit imposito cessit arena pedi : Implicitamque sinu, neque enim pugnare valebat,

Abstulit: ut facile est omnia posse deo. [evoe! Pars, Hymenæe, canunt; pars clamant, Evoe, Sic coeunt sacro nupta deusque toro. Ergo, ubi contigerint positi tibi munera Bacchi, Atque erit in socii fœmina parte tori; Nycteliumque patrem, nocturnaque sacra pre

care,

Ne jubeant capiti vina nocere tuo. Hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere, quæ dici sentiat illa sibi: Blanditiasque leves tenui perscribere vino, Ut dominam in mensa se legat illa tuam:

566

570

575

Atque oculos oculis spectare fatentibus ignem.
Sæpe tacens vocem verbaque vultus habet.
Fac primus rapias illius tacta labellis
Pocula; quaque bibet parte puella, bibas.
Et quodcunque cibi digitis libaverit illa,
Tu pete: dumque petes, sit tibi tacta manus.
Sint etiam tua vota viro placuisse puellæ.
Utilior vobis factus amicus erit.
Huic, si sorte bibes, sortem concede priorem:
Huic detur capiti demta corona tuo.
Sive sit inferior, seu par, prior omnia sumat:
Neu dubites illi verba secunda loqui.
Tuta frequensque via est, per amicum fallere

nomen.

580

585

615

620

Hinc tibi quæratur qualibet arte fides. Nec credi labor est: sibi quæque videtur amanda. Pessima sit, nulli non sua forma placet. Sæpe tamen vere cœpit simulator amare: Sæpe, quod incipiens finxerat esse, fuit. Quo magis o faciles imitantibus este, puellæ. Fiet amor verus, qui modo falsus erat. Blanditiis animum furtim deprendere nunc sit, Ut pendens liquida ripa subitur aqua. Nec faciem, nec te pigeat laudare capillos, Et teretes digitos, exiguumque pedem. Delectant etiam castas præconia formæ. Virginibus curæ grataque forma sua est. Nam cur in Phrygiis Junonem et Pallada sylvis Nunc quoque judicium non tenuisse pudet? 626 Laudatas ostentat avis Junonia pennas: Si tacitus spectes, illa recondit opes. Quadrupedes inter rapidi certamina cursus Depexæque jubæ, plausaque colla juvant. 630 Nec timide promitte: trahunt promissa puellas. Pollicito testes quoslibet adde deos. Jupiter ex alto perjuria ridet amantum, Et jubet Æolios irrita ferre Notos. Per Styga Junoni falsum jurare solebat Jupiter: exemplo nunc favet ipse suo. Expedit esse deos: et, ut expedit, esse putemus Dentur in antiquos thura merumque focos.

635