In flammas et in arma feror, quò tristis Erinnys,
Quò fremitus vocat, et sublatus ad æthera clamor.
Addunt se socios Ripheus et maximus annis
Iphitus; oblati per lunam, Hypanisque, Dymasque;
Et lateri agglomerant nostro, juvenisque Chorobus
Mygdonides: illis qui ad Trojam fortè diebus
Venerat, insano Cassandra incensus amore;
Et gener auxilium Priamo Phrygibusque ferebat.
Infelix, qui non sponsæ præcepta furentis
Audierat.

Quos ubi confertos audere in prælia vidi,
Incipio super his : Juvenes, fortissima frustrà
Pectora, si vobis audentem extrema cupido est
Certa sequi, quæ sit rebus fortuna videtis:
Excessêre omnes, adytis arisque relictis,
Dî, quibus imperium hoc steterat : succurritis urbi
Incensæ : moriamur, et in media arma ruamus.
Una salus victis, nullam sperare salutem.

Sic animis juvenum furor additus. Indè, lupi ceu
Raptores, atrâ in nebulâ, quos improba ventris
Exegit cæcos rabies, catulique relicti

Faucibus exspectant siccis, per tela, per hostes Vadimus haud dubiam in mortem; mediæque tenemus Urbis iter: nox atra cavâ circumvolat umbrâ.

Quis cladem illius noctis, quis funera fando Explicet, aut possit lacrymis æquare labores? Urbs antiqua ruit, multos dominata per annos : Plurima perque vias sternuntur inertia passìm Corpora, perque domos, et relligiosa Deorum Limina. Nec soli pœnas dant sanguine Teucri. Quondam etiam victis redit in præcordia virtus; Victoresque cadunt Danai : crudelis ubiquè Luctus, ubique pavor, et plurima mortis imago.

Primus se, Danaûm magnâ comitante catervâ, Androgeos offert nobis, socia agmina credens Inscius; atque ultrò verbis compellat amicis : Festinate, viri; nam quæ tàm será moratur Segnities? Alii rapiunt incensa feruntque Pergama : vos celsis nunc primùm à navibus itis? Dixit; et extemplò (neque enim responsa dabantur Fida satis) sensit medios delapsus in hostes. Obstupuit, retròque pedem cum voce repressit. Improvisum aspris veluti qui sentibus anguem Pressit humi nitens, trepidusque repentè refugit, Attollentem iras, et cærula colla tumentem : Hand secùs Androgeos visu tremefactus abibat. Irruimus, densis et circumfundimur armis; Ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus: adspirat primo fortuna labori. Atque hîc exsultans successu animisque Chorobus : O socii, quà prima, inquit, fortuna salutis Monstrat iter, quàque ostendit se dextra, sequamur. Mutemus clypeos, Danaûmque insignia nobis Aptemus: dolus, an virtus, quis in hoste requirat? Arma dabunt ipsi. Sic fatus, deindè comantem Androgei galeam, clypeique insigne decorum Induitur, laterique Argivum accommodat ensem. Hoc Ripheus, hoc ipse Dymas, omnisque juventus Læta facit: spoliis se quisque recentibus armat. Vadimus immixti Danais, haud numine nostro ; Multaque per cæcam congressi prælia noctem Conserimus; multos Danaûm demittimus Orco. Diffugiunt alii ad naves, et littora cursu Fida petunt: pars ingentem formidine turpi Scandunt rursùs equum, et notâ conduntur in alvo. Heu nihil invitis fas quemquam fidere Divis!

Ecce trahebatur passis Priameïa virgo
Crinibus à templo Cassandra adytisque Minerva,
Ad cœlum tendens ardentia lumina frustrà;
Lumina, nam teneras arcebant vincula palmas.
Non tulit hanc speciem furiatâ mente Chorobus,
Et sese medium injecit moriturus in agmen.
Consequimur cuncti, et densis incurrimus armis.
Hic primùm ex alto delubri culmine telis
Nostrorum obruimur, oriturque miserrima cædes,
Armorum facie et Graiarum errore jubarum.
Tùm Danai, gemitu atque ereptæ virginis irâ,
Undiqué collecti invadunt; acerrimus Ajax,
Et gemini Atridæ, Dolopumque exercitus omnis.
Adversi rupto ceu quondam turbine venti
Confligunt, Zephyrusque, Notusque, et lætus Eois
Eurus equis; stridunt silvæ; sævitque tridenti
Spumeus, atque imo Nereus ciet æquora fundo.
Illi etiam, si quos obscurâ nocte per umbrair
Fudimus insidiis, totâque agitavimus urbe,
Apparent primi clypeos mentitaque tela
Agnoscunt, atque ora sono discordia signant.
Ilicet obruimur numero: primusque Chorobus,
Penelei dextrâ, Divæ armipotentis ad aram
Procumbit: cadit et Ripheus, justissimus unus
Qui fuit in Teucris, et servantissimus æqui :
Dîs aliter visum. Pereunt Hypanisque, Dymasque,
Confixi à sociis: nec te tua plurima, Pantheu,
Labentem pietas nec Apollinis infula texit.
Iliaci cineres, et flamma extrema meorum,
Testor, in occasu vestro, nec tela nec ullas
Vitavisse vices Danaûm; et, si fata fuissent
Ut caderem, meruisse manu. Divellimur indè,
Iphitus et Pelias mecum; quorum Iphitus ævo

:

Jam gravior, Pelias et vulnere tardus Ulyssei.

Protinùs ad sedes Friami clamore vocati. Hic verò ingentem pugnam, ceu cetera nusquàm Bella forent, nulli totâ morerentur in urbe : Sic Martem indomitum, Danaosque ad tecta ruentes Cernimus, obsessumque actâ testudine limen. Hærent parietibus scale, postesque sub ipsos Nituntur gradibus, clypeosque ad tela sinistris Protecti objiciunt; prensant fastigia dextris. Dardanidæ contrà turres ac tecta domorum Culmina convellunt : his se, quandò ultima cernunt, Extremâ jam in morte parant defendere telis: Auratasque trabes, veterum decora alta parentum, Devolvunt: alii strictis mucronibus imas Obsedêre fores; has servant agmine denso. Instaurati animi regis succurrere tectis, 'Auxilioque levare viros, vimque addere victis. Limen erat, cæcæque fores, et pervius usus Tectorum inter se Priami, postesque relicti A tergo, infelix quà se, dùm regna manebant, Sæpiùs Andromache ferre incomitata solebat Ad soceros, et avo puerum Astyanacta trahebat, Evado ad summi fastigia culminis, undè Tela manu miseri jactabant irrita Teucri. Turrim in præcipiti stantem, summisquè sub astra Eductam tectis, undè omnis Troja videri, Et Danaûm solitæ naves, et Achaïca castra, Aggressi ferro circùm, quà summa labantes Juncturas tabulata dabant, convellimus altis Sedibus, impulimusque. Ea lapsa repentè ruinam Cum sonitu trahit, et Danaûm super agmina latè Incidit: ast alii subeunt, nec saxa, nec ullum Telorum intereà cessat genus.

Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus Exsultat, telis et luce coruscus ahenâ.

Qualis ubi in lucem coluber, mala gramina pastus,
Frigida sub terrâ tumidum quem bruma tegebat,
Nunc positis novus exuviis, nitidusque juventâ,
Lubrica convolvit sublato pectore terga

Arduus ad solem, et linguis micat ore trisulcis.

Unà ingens Periphas, et equorum agitator Achillis
Armiger Automedon; unà omnis Scyria pubes
Succedunt tecto, et flammas ad culmina jactant.
Ipse inter primos correptâ dura bipenni
Limina perrumpit, postesque à cardine vellit
Eratos jamque, excisâ trabe, firma cavavit
Robora, et ingentem lato dedit ore fenestram.
Apparet domus intùs, et atria longa patescunt :
Apparent Priami et veterum penetralia regum;
Armatosque vident stantes in limine primo.

At domus interior gemitu miseroque tumultu
Miscetur; penitùsque cave plangoribus ædes
Femineis ululant : ferit aurea sidera clamor:
Tùm pavidæ tectis matres ingentibus errant,
Amplexæque tenent postes, atque oscula figunt.
Instat vi patriâ Pyrrhus; nec claustra, neque ipsi
Custodes sufferre valent: labat ariete crebro
Janua, et emoti procumbunt cardine postes.
Fit via vi: rumpunt aditus, primosque trucidant
Immissi Danai, et latè loca milite complent.
Non sic, aggeribus ruptis cùm spumeus amnis
Exiit, oppositasque evicit gurgite moles,
Fertur in arva furens cumulo, camposque per omnes
Cum stabulis armenta trahit. Vidi ipse furentem
Cæde Neoptolemum, geminosque in limine Atridas :
Vidi Hecubam, centumque nurus, Priamumque per aras