645 purpureo, solemque suum, sua sidera norunt. pars in gramineis exercent membra palaestris, contendunt ludo et fulva luctantur harena; pars pedibus plaudunt choreas et carmina dicunt. nec non Threicius longa cum veste sacerdos obloquitur numeris septem discrimina vocum, iamque eadem digitis, iam pectine pulsat eburno. hic genus antiquum Teucri, pulcherrima proles, magnanimi heroes, nati melioribus annis, Ilusque Assaracusque et Troiae Dardanus auctor. arma procul currusque virum miratur inanis. stant terra defixae hastae passimque soluti per campum pascuntur equi. quae gratia currum armorumque fuit vivis, quae cura nitentis 651 pascere equos, eadem sequitur tellure repostos. 655 conspicit, ecce, alios dextra laevaque per herbam vescentis laetumque choro paeana canentis inter odoratum lauri nemus, unde superne plurimus Eridani per silvam volvitur amnis. hic manus ob patriam pugnando vulnera passi, 660 quique sacerdotes casti, dum vita manebat, quique pii vates et Phoebo digna locuti, inventas aut qui vitam excoluere per artis, quique sui memores alios fecere merendo : omnibus his nivea cinguntur tempora vitta. 665 Musaeus guides them to Anchises; his meeting with Aeneas. quos circumfusos sic est adfata Sibylla, Musaeum ante omnis (medium nam plurima turba hunc habet atque umeris exstantem suspicit altis): 'dicite, felices animae, tuque, optime vates, quae regio Anchisen, quis habet locus? illius ergo venimus et magnos Erebi tranavimus amnis.' 6*1 atque huic responsum paucis ita reddidit heros: 'nulli certa domus; lucis habitamus opacis, riparumque toros et prata recentia rivis incolimus. sed vos, si fert ita corde voluntas, 675 hoc superate iugum, et facili iam tramite sistam.' dixit, et ante tulit gressum camposque nitentis desuper ostentat; dehinc summa cacumina linquunt. 680 685 At pater Anchises penitus convalle virenti inclusas animas superumque ad lumen ituras lustrabat studio recolens, omnemque suorum forte recensebat numerum, carosque nepotes fataque fortunasque virum moresque manusque. isque ubi tendentem adversum per gramina vidit Aenean, alacris palmas utrasque tetendit, effusaeque genis lacrimae et vox excidit ore : 'venisti tandem, tuaque exspectata parenti vicit iter durum pietas? datur ora tueri, nate, tua et notas audire et reddere voces? sic equidem ducebam animo rebarque futurum 690 tempora dinumerans, nec me mea cura fefellit. quas ego te terras et quanta per aequora vectum accipio! quantis iactatum, nate, periclis! quam metui ne quid Libyae tibi regna nocerent!' ille autem: 'tua me, genitor, tua tristis imago 695 saepius occurrens haec limina tendere adegit; stant sale Tyrrheno classes. da iungere dextram, da, genitor, teque amplexu ne subtrahe nostro.' sic memorans largo fletu simul ora rigabat. ter conatus ibi collo dare bracchia circum; ter frustra comprensa manus effugit imago, par levibus ventis volucrique simillima somno. 700 The river Lethe and the spirits who come to drink at its stream that they may pass to a new life in forgetfulness of the old, Interea videt Aeneas in valle reducta 704 seclusum nemus et virgulta sonantia silvae, Lethaeumque domos placidas qui praenatat amnem. hunc circum innumerae gentes populique volabant, ac velut in pratis ubi apes aestate serena floribus insidunt variis et candida circum lilia funduntur, strepit omnis murmure campus. horrescit visu subito causasque requirit inscius Aeneas, quae sint ea flumina porro, quive viri tanto complerint agmine ripas. tum pater Anchises: 'animae, quibus altera fato corpora debentur, Lethaei ad fluminis undam securos latices et longa oblivia potant. 710 715 has equidem memorare tibi atque ostendere coram, iampridem hanc prolem cupio enumerare meorum, quo magis Italia mecum laetere reperta.' 'o pater, anne aliquas ad caelum hinc ire putan dum est şublimis animas iterumque ad tarda reverti corpora? quae lucis miseris tam dira cupido?' 720 'dicam equidem nec te suspensum, nate, tenebo' suscipit Anchises atque ordine singula pandit. The universe is sustained by a spirit of divine origin, that gives life to men and indeed to all created things, but is dulled and marred by association with the body and the earthly passions that spring from it (724–34). Even after death these plagues of the body cleave to the souls until they have been purified by punishment and left with their divine perception unclouded. After this they are sent to Elysium, some few to remain there, the rest one day to drink the water of Lethe and return to the earth forgetful of their former life (735–51). 725 'Principio caelum ac terram camposque liquentis lucentemque globum lunae Titaniaque astra spiritus intus alit, totamque infusa per artus mens agitat molem et magno se corpore miscet. inde hominum pecudumque genus vitaeque volan tum et quae marmoreo fert monstra sub aequore pontus. igneus est ollis vigor et caelestis origo 730 seminibus, quantum non corpora noxia tardant terrenique hebetant artus moribundaque membra. hinc metuunt cupiuntque, dolent gaudentque, neque auras dispiciunt clausae tenebris et carcere caeco. quin et supremo cum lumine vita reliquit, 735 non tamen omne malum miseris nec funditus omnes corporeae excedunt pestes, penitusque necesse est multa diu concreta modis inolescere miris. 740 ergo exercentur poenis veterumque malorum supplicia expendunt: aliae panduntur inanes suspensae ad ventos, aliis sub gurgite vasto infectum eluitur scelus aut exuritur igni— quisque suos patimur manis; exinde per amplum mittimur Elysium et pauci laeta arva tenemusdonec longa dies perfecto temporis orbe concretam exemit labem, purumque relinquit aetherium sensum atque aurai simplicis ignem. has omnis, ubi mille rotam volvere per annos, Lethaeum ad fluvium deus evocat agmine magno, scilicet immemores supera ut convexa revisant 750 rursus, et incipiant in corpora velle reverti.' 745 Anchises points out the spirits of his descendants who will live again in the world. The Alban kings and Romulus, the founder of Rome. Dixerat Anchises natumque unaque Sibyllam conventus trahit in medios turbamque sonantem, et tumulum capit unde omnis longo ordine posset adversos legere et venientum discere vultus. 'Nunc age, Dardaniam prolem quae deinde sequatur gloria, qui maneant Itala de gente nepotes, 755 760 |