tamquam bonus et liberalis convivator quam possim plurima et lautissima ex meo penu depromere, Tuum erit, cuius ad usum gustumque apposita haec sunt, videre, ne Tua fames, apparatiori inhians convivio, cibos requirat sapidiores et delicatiores, quam quibus mea Te potest pascere tenuitas. Coenulam exspecta, non epularum magnificentiam; et exiguae quum sint copiae, noli contemnere, quam ne Dii quidem contemserunt, non inertem fortasse nec pauperem voluntatem *). Sed mitto ambages. Virgilius is est scriptor, qui, licet plurimorum omnique laude florentium virorum studia expertus sit, tam immensam adhuc praebeat ad meditandum commentandumque materiam, ut homo et ingenio et doctrina abundans totam aetatem si in uno hoc poeta emendando, explicando, illustrando contriverit, rem vix possit eo, quo cupiat, adducere. At ego, qui nec a natura ita multum habeam adiumenti, et otio omnium minime affluam, unum me scire fateor, non posse quemquam me me *) Ovid. Met. VIII, 678. a * lius intelligere, quid quantumque restet ad consummandam suisque numeris absolvendam editionem Virgilii. Itaque hoc Te, Lector candide, rogatum volo, ut non, quid Tu me praestitisse velis, sed quantum ego potuerim praestare, consideres, neque ea quaeras, quae ego me daturum non sum pollicitus, sed id videas, quae me acturum fuisse statim profitebor, in his quomodo partes a memet ipso mihi impositas sustinuerim. Suscepi Virgilium Heynianum ita denuo in lucem edendum, ut adderem, quae vellem, demerem nihil. Cui prudenti admodum honestissimi Redemtoris consilio eo lubentius obtemperavi, quo pluris, et merito, aestimari videbam Heynii operam in Virgilio adornando collocatam, maxime ab exteris nationibus, magnorum meritorum, ut videtur, memoriam fidelius conservantibus, quam id interdum non sine meo dolore a nostratibus fieri video. Et quamquam omne opus a mortalibus inceptum, licet ad illud perficiendum excellentissimo ingenio adiunxeris infinitam doctrinam laboremque indefessum, quae omnia summa fuerunt in Heynio, imbecillitatis humanae retinet vestigia, non sum tamen ego is, qui, quum ipse plurima profecerim et quotidie proficiam e praestantissimi Viri libris omnis eruditionis genere refertissimis, nunc acriter persequar, si quos in tam longo ille fudit opere, errores. Itaque quidquid continet tertia Heynii editio, id in hac quarta omne redhibitum videbis. Unum mihi licere putavi, ut in contextu, si quam deteriorem lectionem ab Heynio viderem receptam, reponerem eam, quam rationes criticae commendarent; religioni enim ducebam, nitidissimum poetam iis adhuc maculis deformatum pati, quae dudum erant abstergendae. Sed ut vel sic statim in oculos incurreret, quid a me mutatum esset, ipsi textui subieci lectionem Heynianam. Qua in re videbor fortasse multis (et visus mihi sum interdum ipsi) nimis diligens fuisse, qui quodvis etiam comma sublatum a me vel additum indicari accurate viderint. Feci hoc quidem in primo Volumine; sed si mihi, ut spero, lectores hanc tantam religionem remiserint, in ceteris Voluminibus mutatam a me distinctionem tum demum indicabo, ubi ea res plus ad intelligendum poetam habere momenti mihi visa fuerit. Et de ratione interpungendi quum longum sit dicere, differenda est haec disputatio in aliud tempus, si quando forte plus mihi contigerit otii. Nune quidem nondum eam rem ad certas quasdam regulas a me revocatam esse facile intelliges; illud tamen fateberis, multa melius in quarta hac editione distingui, quam in tertia. Plurima hoc in genere mutaverunt iam Wunderlichius, et, hunc ut plurimum secutus, Iahnius. Heynium satis constat interpretationis maxime rationem habuisse, rem criticam non aeque curasse. Erat nimirum id Heynii ingenium, ut in edendis a se scriptoribus antiquis eam potissimum rationem sequendam sibi putaret, quae ad ipsam lectionem intellectumque esset fructuosissima, ab omni contentione, rem criticam tractanti necessario subeunda, alienissimus. Et quum ad summa omnia natus esset Vir eximius, facile, si eo inclinasset animus, in hoc quoque genere ceteris excellere potuisset. Sed fuit ea istius aetatis, qua inclarescere ille coepit, labes, ut quidam acres inter se exercerent inimicitias critici rusticeque se invicem exagitarent. Quae res Heynium, hominem omnium mitissimum et veram philologi laudem in humanitate morumque mansuetudine ponentem, non potuit non vel invitum deterrere ab ea re, quam rixarum atrocitas invisam reddere deberet homini nec alienis meritis invidenti obtrectantique, nec suam famam in anceps certamen committere cupienti. Erat igitur novi editoris, hanc inprimis partem expolire et perficere, quoad eius fieri nunc posset. Quamquam autem intelligebam, quam lubricum iter ingrediendum esset quamque praeceps ad labendum; quamquam etiam, quot in reprehensiones incursurus essem, videbam, fortis tamen viri putabam, omnes telorum ictus subire malle, quam subductum ab acie et pulvere post signa subsidere. Aliorum iam erit, iudicare, acuto gladio an obtuso rem gesserim. Idque iudicium, licet virium mearum quae sit tenuitas haud ignorem, eo minus expavesco, quo magis illud fugere studui, ne quem prudens lacesserem laederemve, unum id agens, ut optimas artes literasque, a quibus ipse et solatium in adversis rebus petere soleo et in secundis ornamentum, si qua possem, adiuvarem et pro summis, quae |