"Quid obseratis auribus fundis preces?
Non saxa nudis surdiora navitis
Neptunus alto tundit hibernus salo.
Inultus ut tu riseris Cotyttia
Volgata, sacrum liberi Cupidinis,
Et Esquilini pontifex venefici
Inpune ut Vrbem nomine inpleris meo?
Quid proderat ditasse Paelignas anus,
Velociusve miscuisse toxicum?
Sed tardiora fata te votis manent;
Ingrata misero vita ducendast in hoc,
Novis ut usque_suppetas laboribus.
Optat quietem Pelopis infidi pater,
Egens benignae Tantalus semper dapis,
Optat Prometheus obligatus aliti,
Optat supremo collocare Sisyphus
In monte saxum; sed vetant leges Iovis.
Voles modo altis desilire turribus,
Modo ense pectus Norico recludere,
Frustraque vincla gutturi nectes tuo,
Fastidiosa tristis aegrimonia.
Vectabor umeris tunc ego inimicis eques,
Meaeque terra cedet insolentiae.
An quae movere cereas imagines,
Vt ipse nosti curiosus, et polo
Deripere Lunam vocibus possim meis,
Possim crematos excitare mortuos
Desiderique temperare pocula,
Plorem artis in te nil agentis exitum?'
Qui fit, Maecenas, ut nemo, quam sibi sortem Seu ratio dederit seu fors obiecerit, illa Contentus vivat, laudet diversa sequentes? O fortunati mercatores! gravis annis 5 Miles ait, multo iam fractus membra labore. Contra mercator, navim iactantibus Austris, Militiast potior. Quid enim? Concurritur; horae Momento cita mors venit aut victoria laeta.' Agricolam laudat iuris legumque peritus, 10 Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat. Ille datis vadibus qui rure extractus in urbemst, Solos felices viventes clamat in urbe.
Cetera de genere hoc, adeo sunt multa, loquacem Delassare valent Fabium. Ne te morer, audi 15 Quo rem deducam. Siquis deus En ego' dicat Iam faciam quod voltis; eris tu, qui modo miles, Mercator; tu consultus modo, rusticus: hinc vos, Vos hinc mutatis discedite partibus. Eia.
Quid statis?' nolint. Atqui licet esse beatis. 20 Quid causaest, merito quin illis Iuppiter ambas Iratus buccas inflet neque se fore posthac Tam facilem dicat, votis ut praebeat aurem ? Praeterea ne sic, ut qui iocularia, ridens Percurram (quamquam ridentem dicere verum 25 Quid vetat? ut pueris olim dant crustula blandi Doctores, elementa velint ut discere prima; Sed tamen amoto quaeramus seria ludo);
Ille gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles, nautaeque per omne
Audaces mare qui currunt, hac mente laborem
Sese ferre, senes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, cum sibi sint congesta cibaria: sicut
Parvola, nam exemplost, magni formica laboris
Ore trahit quodcumque potest atque addit acervo,
Quem struit, haud ignara ac non incauta futuri.
Quae, simul inversum contristat Aquarius annum,
Non usquam prorepit et illis utitur ante
Quaesitis sapiens, cum te neque fervidus aestus
Demoveat lucro, neque hiems, ignis, mare, ferrum,
Nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter.
Quid iuvat, inmensum te argenti pondus et auri
Furtim defossa timidum deponere terra?
"Quod, si conminuas, vilem redigatur ad assem.'
At ni id fit, quid habet pulchri constructus acervus?
Milia frumenti tua triverit area centum:
Non tuus hoc capiet venter plus ac meus, ut si
Reticulum panis venales inter onusto
Forte vehas umero, nihilo plus accipias quam
Qui nil portarit. Vel dic, quid referat intra
Naturae fines viventi, iugera centum an
Mille aret? At suavest ex magno tollere acervo.'
Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris?
Vt tibi si sit opus liquidi non amplius urna
Vel cyatho, et dicas magno de flumine malim, 55
Quam ex hoc fonticulo tantundem sumere.' Eo fit,
Plenior ut siquos delectet copia iusto,
Cum ripa simul avolsos ferat Aufidus acer.
At qui tantuli eget, quantost opus, is neque limo
Turbatam haurit aquam neque vitam amittit in undis. 60
At bona pars hominum decepta cupidine falso
Nil satis est' inquit 'quia tanti quantum habeas sis.'
Quid facias illi? Iubeas miserum esse, libenter
Quatenus id facit. Vt quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives, populi contemnere voces
Sic solitus: populus me sibilat, at mihi plaudo
Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca.'
Tantalus a labris sitiens fugientia captat
Flumina. Quid rides? Mutato nomine de te 70 Fabula narratur: congestis undique saccis Indormis inhians et tamquam parcere sacris Cogeris aut pictis tamquam gaudere tabellis. Nescis quo valeat nummus? quem praebeat usum? Panis ematur, olus, vini sextarius, adde, 75 Quis humana sibi doleat natura negatis.
An vigilare metu exanimem, noctesque diesque Formidare malos fures, incendia, servos, Ne te conpilent fugientes, hoc iuvat? Horum Semper ego optarim pauperrimus esse bonorum. 80 At si condoluit temptatum frigore corpus Aut alius casus lecto te adfixit, habes qui Adsideat, fomenta paret, medicum roget, ut te Suscitet ac reddat gnatis carisque propinquis? Non uxor salvum te volt, non filius; omnes 85 Vicini oderunt, noti, pueri atque puellae. Miraris, cum tu argento post omnia ponas, Si nemo praestet, quem non merearis, amorem? An si cognatos, nullo natura labore
Quos tibi dat, retinere velis servareque amicos, 90 Infelix operam perdas: ut siquis asellum In campo doceat parentem currere frenis. Denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus et finire laborem Incipias, parto quod avebas, ne facias quod 95 Vmmidius quidam; non longast fabula: dives, Vt metiretur nummos, ita sordidus, ut se Non umquam servo melius vestiret, ad usque Supremum tempus, ne se penuria victus Opprimeret, metuebat. At hunc liberta securi 100 Divisit medium, fortissima Tyndaridarum. "Quid mi igitur suades? Vt vivam Maenius, aut sic Vt Nomentanus?" Pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere: non ego, avarum
Cum veto te fieri, vappam iubeo ac nebulonem.
Est inter Tanain quiddam socerumque Viselli.
Est modus in rebus, sunt certi denique fines,
Quos ultra citraque nequit consistere rectum.
Illuc, unde abii, redeo, qui nemo, ut avarus,
Se probet ac potius laudet diversa sequentes,
Quodque aliena capella gerat distentius uber,
Tabescat, neque se maiori pauperiorum
Turbae conparet, hunc atque hunc superare laboret,
Sic festinanti semper locupletior obstet,
Vt, cum carceribus missos rapit ungula currus,
Instat equis auriga suos vincentibus, illum
Praeteritum temnens extremos inter euntem.
Inde fit, ut raro, qui se vixisse beatum
Dicat et exacto contentus tempore vita
Cedat uti conviva satur, reperire queamus.
Iam satis est. Ne me Crispini scrinia lippi
Conpilasse putes, verbum non amplius addam.
Ambubaiarum collegia, pharmacopolae,
Mendici, mimae, balatrones, hoc genus omne
Maestum ac sollicitumst cantoris morte Tigelli:
Quippe benignus erat. Contra hic, ne prodigus esse
Dicatur metuens, inopi dare nolit amico,
Frigus quo duramque famem propellere possit.
Hunc si perconteris, avi cur atque parentis
Praeclaram ingrata stringat malus ingluvie rem,
Omnia conductis coemens obsonia nummis;
Sordidus atque animi quod parvi nolit haberi,
Respondet. Laudatur ab his, culpatur ab illis.
Fufidius vappae famam timet ac nebulonis:
[Dives agris, dives positis in fenore nummis.]
Quinas hic capiti mercedes exsecat, atque
Quanto perditior quisquest, tanto acrius urguet; 15
Nomina sectatur, modo sumpta veste virili,
|