hic laeta extremis spes est accensa duobus,
Sergesto Mnestheique, Gyan superare morantem.
Sergestus capit ante locum scopuloque propinquat,
nec tota tamen ille prior praeeunte carina:
parte prior, partim rostro premit aemula Pristis.
at media socios incedens naue per ipsos
hortatur Mnestheus: nunc nunc insurgite remis,
Hectorei socii, Troiae quos sorte suprema
delegi comites; nunc illas promite uires,
nunc animos, quibus in Gaetulis Syrtibus usi
Ionioque mari Maleaeque sequacibus undis.

185

190

non iam prima peto Mnestheus neque uincere certo, quamquam o!—sed superent, quibus hoc, Neptune, dedisti:

extremos pudeat rediisse. hoc uincite, cives,

et prohibete nefas.' olli certamine summo
procumbunt: uastis tremit ictibus aerea puppis
subtrahiturque solum, tum creber anhelitus artus
aridaque ora quatit, sudor fluit undique riuis.
attulit ipse uiris optatum casus honorem.

namque furens animi dum proram ad saxa suburguet
interior spatioque subit Sergestus iniquo,
infelix saxis in procurrentibus haesit.
concussae cautes, et acuto in murice remi
obnixi crepuere, inlisaque prora pependit.
consurgunt nautae et magno clamore morantur,
ferratasque trudes et acuta cuspide contos
expediunt fractosque legunt in gurgite remos.
at laetus Mnestheus successuque acrior ipso
agmine remorum celeri uentisque uocatis
prona petit maria et pelago decurrit aperto.
qualis spelunca subito commota columba,
cui domus et dulces latebroso in pumice nidi,
fertur in arua uolans plausumque exterrita pinnis
dat tecto ingentem, mox aëre lapsa quieto
radit iter liquidum celeris neque commouet alas:
sic Mnestheus, sic ipsa fuga secat ultima Pristis
aequora, sic illam fert impetus ipse uolantem.
et primum in scopulo luctantem deserit alto
Sergestum breuibusque uadis frustraque uocantem

195

200

205

210

215

220

auxilia et fractis discentem currere remis.
inde Gyan ipsamque ingenti mole Chimaeram
consequitur: cedit, quoniam spoliata magistro est.
solus iamque ipso superest in fine Cloanthus,
quem petit et summis adnixus uiribus urguet.
tum uero ingeminat clamor, cunctique sequentem
instigant studiis, resonatque fragoribus aether.
hi proprium decus et partum indignantur honorem
ni teneant, uitamque uolunt pro laude pacisci ;
hos successus alit: possunt, quia posse uidentur.
et fors aequatis cepissent praemia rostris,
ni palmas ponto tendens utrasque Cloanthus
fudissetque preces diuosque in uota uocasset.

225

230

240

'di, quibus imperium est pelagi, quorum aequora curro, 235 uobis laetus ego hoc candentem in litore taurum constituam ante aras uoti reus extaque salsos proiciam in fluctus et uina liquentia fundam.' dixit, eumque imis sub fluctibus audiit omnis Nereidum Phorcique chorus Panopeaque uirgo, et pater ipse manu magna Portunus euntem impulit illa Noto citius uolucrique sagitta ad terram fugit et portu se condidit alto. tum satus Anchisa cunctis ex more uocatis uictorem magna praeconis uoce Cloanthum declarat uiridique aduelat tempora lauro, muneraque in nauis ternos optare iuuencos uinaque et argenti magnum dat ferre talentum.

245

ipsis praecipuos ductoribus addit honores:

uictori chlamydem auratam, quam plurima circum

250

purpura maeandro duplici Meliboea cucurrit,
intextusque puer frondosa regius Ida
uelocis iaculo ceruos cursuque fatigat,

acer, anhelanti similis, quem praepes ab Ida
sublimem pedibus rapuit Iouis armiger uncis:
longaeui palmas nequiquam ad sidera tendunt
custodes, saeuitque canum latratus in auras.
at qui deinde locum tenuit uirtute secundum,
leuibus huic hamis consertam auroque trilicem
loricam, quam Demoleo detraxerat ipse
uictor apud rapidum Simoenta sub İlio alto,

255

260

donat habere uiro, decus et tutamen in armis.
uix illam famuli Phegeus Sagarisque ferebant
multiplicem conixi umeris; indutus at olim
Demoleos cursu palantis Troas agebat.
tertia dona facit geminos ex aere lebetas
cymbiaque argento perfecta atque aspera signis.
iamque adeo donati omnes opibusque superbi
puniceis ibant euincti tempora taenis,

265

cum saeuo e scopulo multa uix arte reuolsus, amissis remis atque ordine debilis uno,

270

inrisam sine honore ratem Sergestus agebat.

qualis saepe uiae deprensus in aggere serpens,

aerea quem oblicum rota transiit aut grauis ictu seminecem liquit saxo lacerumque uiator; nequiquam longos fugiens dat corpore tortus, parte ferox ardensque oculis et sibila colla

275

arduus attollens, pars uolnere clauda retentat

nixantem nodis seque in sua membra plicantem: tali remigio nauis se tarda mouebat;

280

uela facit tamen et uelis subit ostia plenis. Sergestum Aeneas promisso munere donat seruatam ob nauem laetus sociosque reductos. olli serua datur, operum haut ignara Mineruae, Cressa genus, Pholoe, geminique sub ubere nati. Hoc pius Aeneas misso certamine tendit gramineum in campum, quem collibus undique curuis. cingebant siluae, mediaque in ualle theatri circus erat, quo se multis cum milibus heros consessu medium tulit exstructoque resedit. hic, qui forte uelint rapido contendere cursu,

285

290

279. nixantem (codd. M P V 1 c) W. R. F. al. nexantem (R 2 b) C. Br.

281. Vt nos (codd. P R V y m) W. C. F. al. M) R. L. al.

plenis...uelis (cod.

290. resedit. R. distinctione non addita sententiam imperfectam esse censet. nos ei non adstipulamur. etenim nobis consessu datiuus esse uidetur; consessu medium, medium omnium, qui consessuri erant (uid. 76); exstructo, cum theatrum exstructum esset. nam subitaria esse potuit sedilium gramineorum exstructio, multorum milium opera effecta. uid. omnino 388. neque tamen non perpendenda est eorum sententia qui exstructo substantiue pro exstructo sedili sumunt.

inuitat pretiis animos, et praemia ponit. undique conueniunt Teucri mixtique Sicani, Nisus et Euryalus primi,

Euryalus forma insignis uiridique iuuenta,

295

Nisus amore pio pueri; quos deinde secutus

regius egregia Priami de stirpe Diores;

hunc Salius simul et Patron, quorum alter Acarnan,

alter ab Arcadio Tegeaeae sanguine gentis;

tum duo Trinacrii iuuenes Helymus Panopesque,

300

adsueti siluis, comites senioris Acestae;

multi praeterea, quos fama obscura recondit.

Aeneas quibus in mediis sic deinde locutus:

'accipite haec animis laetasque aduertite mentes.

305

nemo ex hoc numero mihi non donatus abibit.
Cnosia bina dabo leuato lucida ferro
spicula caelatamque argento ferre bipennem:
omnibus hic erit unus honos. tres praemia primi
ac cipient flauaque caput nectentur oliua.
primus equum phaleris insignem uictor habeto;
alter Amazoniam pharetram plenamque sagittis
Thraeiciis, lato quam circum amplectitur auro
balteus et tereti subnectit fibula gemma;
tertius Argolica hac galea contentus abito.'
haec ubi dicta, locum capiunt signoque repente
corripiunt spatia audito limenque relincunt,
effusi nimbo similes; simul ultima signant.
primus abit longeque ante omnia corpora Nisus
emicat, et uentis et fulminis ocior alis;
proximus huic, longo sed proximus interuallo,
insequitur Salius; spatio post deinde relicto
tertius Euryalus;

Euryalumque Helymus sequitur; quo deinde sub ipso
ecce uolat calcemque terit iam calce Diores
incumbens umero, spatia et si plura supersint,
transeat elapsus prior ambiguumue relinquat.
iamque fere spatio extremo fessique sub ipsam

310

315

320

325

326. ambiguumque habent codd. uet. omnes, R. C. F. nobis tamen re diu multumque perpensa legendum uidetur ambiguumue cum Heinsio, W. J. L. G. nec aliter in Anglica uersione Lonsdale et Lee. cf. edit. nostram mai.

K. V.

I2

finem aduentabant, leui cum sanguine Nisus
labitur infelix, caesis ut forte iuuencis

fusus humum uiridisque super madefecerat herbas.
hic iuuenis iam uictor ouans uestigia presso
haut tenuit titubata solo, sed pronus in ipso
concidit inmundoque fimo sacroque cruore,
non tamen Euryali, non ille oblitus amorum :
nam sese opposuit Salio per lubrica surgens,
ille autem spissa iacuit reuolutus harena.
emicat Euryalus, et munere uictor amici.
prima tenet, plausuque uolat fremituque secundo.
post Helymus subit, et nunc tertia palma Diores.
hic totum caueae consessum ingentis et ora
prima patrum magnis Salius clamoribus implet,
ereptumque dolo reddi sibi poscit honorem.
tutatur fauor Euryalum lacrimaeque decorae
gratior et pulchro ueniens in corpore uirtus.
adiuuat et magna proclamat uoce Diores,
qui subiit palmae frustraque ad praemia uenit
ultima, si primi Salio reddentur honores.
tum pater Aeneas 'uestra' inquit munera uobis

330

335

340

345

certa manent, pueri, et palmam mouet ordine nemo: me liceat casus misereri insontis amici.'

350

sic fatus tergum Gaetuli immane leonis

dat Salio, uillis onerosum atque unguibus aureis.
hic Nisus 'si tanta' inquit 'sunt praemia uictis
et te lapsorum miseret, quae munera Niso
digna dabis? primam merui qui laude coronam,
ni me, quae Salium, Fortuna inimica tulisset.'
et simul his dictis faciem ostentabat et udo
turpia membra fimo. risit pater optimus olli
et clipeum efferri iussit, Didymaonis artes,
Neptuni sacro Danais de poste refixum.
hoc iuuenem egregium praestanti munere donat.
Post ubi confecti cursus, et dona peregit:

'nunc, sicui uirtus animusque in pectore praesens, adsit et euinctis attollat bracchia palmis.'

355

360

359. artem (codd. P Ry) R. artes (codd. M b c) W. C. F. quod exquisitius. cf. IV. 263, VIII. 729, et Hes. Sc. 312, тρíπovя Kλutà ěpya Ηφαίστοιο.