At mihi Persephone nigram denuntiat horam: Erde gefangen hielt; vgl. Ovid fast. 4, 126: vere nitent terrae, vere remissus ager. 5. Dem vos von V. 1 ist hier at mihi entgegengesetzt; vgl. zu Nr. IX, 25. 6. parce mit dem Infin. entspricht dem noli der Prosa; ähnlich gebrauchen die Griechen φείδομαι. 7. temerare] frevelhaft eine heilige Handlung stören. 8. Die sacra der Bona Dea durften von Männern nicht besucht werden; statt bona sagt der Dichter hier laudanda. Vgl. Tib. I, 6, 22: sacra bonae maribus non adeunda deae. 10. trita venena] ebenso Prop. III, 17, 14; Plato Phaedo p. 96: τὸ φάρμακον ἐν κύλικι τετριμ μένον. 12. facta nefanda] fasst nicht die vorhergehenden Verbrechen zusammen, sondern bedeutet Handlungen, welche die pietas verletzen; vgl. Cat. 23, 8 ss.: nihil timetis, non incendia, non graves ruinas, non facta inpia, non dolos veneni: 5 10 15 20 Tib. III, 6, 42; Verg. Aen. 4,596; 14. ora solvere] vgl. Ovid met. 1, 181: talibus inde modis ora indignantia solvit; 3, 261: dum linguam ad iurgia solvit. 17 s. Lygdamus ward also im J. 43 vor Chr. geboren, in welchem die Consuln Hirtius und Pansa in Folge der Schlacht bei Mutina fielen. In demselben Jahr ist Ovid geboren, der dies mit denselben Worten sagt: trist. IV, 10, 6. 19 s. Derselbe Gedanke findet sich bei Ovid am. II, 14, 23 s. 22. dei tertia regna sortiti]. Plutonis; Iuppiter, Neptun und Pluto losten um die Weltherrschaft; vgl. Verg. Aen. 12, 199: vimque deum infernam et duri sacraria Ditis. Beachte die zwei Adjectiva bei regna, was für fehlerhaft galt, sich aber doch öfter bei den classischen Dichtern findet; Verg. Aen. 6, 603 s.; 10, 407 s.; 11, 775; 12, 271 s.; Prop. 5, 5, 21; Ovid her. 16, 41. Tibull vermeidet eine derartige Häufung von Epithetis. Elysios olim liceat cognoscere campos Et referam pueris tempora prisca senex. Et facilis lenta pellitur unda manu. 30 IV. Buch IV. Nr. XI. (c. 2). Sulpicia est tibi culta tuis, Mars magne, kalendis: 23. Die Unterwelt bestand aus zwei Theilen, den Elysischen Gefilden, wo die Seligen sich aufhielten, und dem Tartarus, dem Sitze der Verbrecher; vgl. zu Nr. III, 59. 24. Lethaeam ratem] vgl. Nr. IX, 10. Cimmeriosque lacus] die Ströme der Unterwelt; sie heissen Cimmerii, weil ein Volk dieses Namens vor der Unterwelt wohnen sollte. lacus] vgl. zu Nr. IX, 37. 26. Entlehnt von Tib. Nr. II, 44. 33 s. Den Göttern der Unterwelt opferte man schwarze Schafe; Milch, Wein und Blut mischte man zu einem Opfertrank für sie. XI. Cerinthus, wahrscheinlich derselbe, welcher oben (Nr. VI) Cornutus genannt wird, übersendet seiner Geliebten Sulpicia zum ersten März ein Neujahrsgeschenk (s. zu Nr. VIII) und begleitet es mit diesem Gedicht. Sulpicia war eine vornehme Römerin; es ist ungewiss, ob sie die Tochter des Servius Sulpicius Rufus, des Consuls vom J. 51, oder die Enkelin desselben war. Jedenfalls war sie mit Messala und Tibull befreundet, der ihr Verhältniss zu Cerinthus in kleinen poetischen Briefen beschrieben hat. Wir besitzen von ihr selbst noch einige Gedichte, die hohen dichterischen Werth haben. 3. Vgl. Prop. Nr. XIII, 33. 6. geminas] den beiden Augen entsprechend, an denen sie angezündet werden; vgl. Prop. Nr. XV, 16; Ovid a. a. I, 21 s.: et mihi cedit Amor, quamvis mea vulneret arcu pectora iactatas excutiatque faces. Prop. II, 3, 14 nennt die Augen seiner Cynthia geminae faces. Illam, quidquid agit, quoquo vestigia movit, Urit, seu nivea candida veste venit. Et quascumque niger rubro de litore gemmas Hanc vos, Pierides, festis cantate kalendis, Hoc solemne sacrum multos haec sumet in annos: Nr. XII (c. 4). Huc ades et tenerae morbos expelle puellae, Crede mihi, propera: nec te iam, Phoebe, pigebit 9 ss. Aufgelöstes Haar und weisse Tunica trug die Frau im Haus, sorgfältig gekämmtes Haar und kostbare tyrische Gewänder, wenn sie ausgieng; es gehören also V. 9 und 12, und V. 10 und 11 zusammen. 13. Vertumnus] der Gott aller Veränderungen (von vertere) in der Natur; derselbe konnte jegliche Gestalt annehmen. felix] hierin glücklich, hierdurch ausgezeichnet vor den andern Göttern. 14. Vgl. Ovid am. II, 5, 44: maesta erat in vultu, maesta decenter erat. 16. bis madefacta] dibapha, die kostbarsten Purpurgewänder. Plin. n. h. 9, 59 sagt: dibapha dicebatur, quae bis tincta esset, veluti magnifico impendio. Hor. epod. 12, 21: muricibus Tyriis iteratae vellera lanae. 17 ss. Arabische Wohlgerüche und indische Perlen; vgl. Nr. VI, 15. niger Indus] von der Sonne gebräunt. 21. Pierides] vgl. Nr. VIII, 5. 22. testudinea lyra] Schildpatt ward oft zur Verzierung der Leier verwandt; vgl. Prop. Nr. XLII, 32; verbinde superbe lyra; ähnlich Nr. XII, 2. XII. Tibull tröstet seinen Freund Cerinthus, der um seine erkrankte Sulpicia besorgt ist. 2. Phoebus Apollo] der Gott, welcher Krankheiten sendet und Genesung bringt. 3. Das von Cicero seines hexa Formosae medicas adplicuisse manus. Effice ne macies pallentes occupet artus, Et quodcumque mali est et quidquid triste timemus, Pone metum, Cerinthe: deus non laedit amantes. Nil opus est fletu: lacrimis erit aptius uti, At nunc tota tua est, te solum candida secum Phoebe, fave: laus magna tibi tribuetur in uno Iam celeber, iam laetus eris, cum debita reddet Tum te felicem dicet pia turba deorum, Nr. XIII. EPIGRAMM DES DOMITIUS MARSUS. Te quoque Vergilio comitem non aequa, Tibulle, metrischen Rhythmus wegen vermiedene crede mihi findet sich bei Dichtern häufig. 8. Von allem Unheil befreit das Meer oder der Fluss, der es in das Meer hinabführt; vgl. Ovid fast. 6, 227 s.: donec ab Iliaca placidus purgamina Vesta detulerit flavis in mare Thybris aquis. 10. cantus] Bannsprüche. 22. tristior] mürrisch, schmollend; vgl. Prop. Nr. VIII, 9 s. 17. candida] aufrichtig, treu. 18. turba] die Schaar der Bewerber. 20. Vgl. Ovid am. II, 13, 15 s.: huc adhibe vultus et in una parce duobus! nam vitam dominae tu dabis, illa mihi. Prop. Nr. XIII, 41 s. 23. celeber] dessen Tempel viel besucht werden; vgl. Nr. V, 75. 24. laetus] wird absichtlich wiederholt; warum? XIII. Domitius Marsus lebte unter Augustus und war ein Zeitgenosse des Tibull; er ist namentlich als Verfasser von Epigrammen berühmt geworden. 1. Vergil† 19 v. Chr. Mors iuvenem campos misit ad Elysios, Ne foret, aut elegis molles qui fleret amores Aut caneret forti regia bella pede. 23. 2. Elysii campi] vergl. Nr. X, 3. molles] stehend von einem Gedicht in elegischem Versmass gebraucht; so Prop. Nr. XXXV, 15 ss.; während durus vom Hexameter gebraucht wird: vgl. Prop. Nr. XXXVII, 39 s. u. 1 s. Mimnermus soll er funden haben ἡδὺν ἦχον καὶ μαλακοῦ πνεῦμ ̓ ἀπὸ πενταμέτρου. 4. forti pede] im Hexameter, entgegengesetzt den elegis. regia bella] Kriege der Könige; Verg. buc. 6, 3 s. sagt von sich selbst: cum canerem reges et proelia, Cynthius aurem vellit. |