Omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem, Ac tum praeruptos tristem conscendere montes, 'Sicine me patriis avectam, perfide, ab aris, 120. Thesei] zweisilbig; praeoptarit] dreisilbig. 122. devinctam somno] sonst löst der Schlaf die Glieder: somno solutus. 125. clarisonas] derartige zusammengesetzte Adjectiva, welche Catull fast nur in diesem epischen Gedicht anwendet, gehören der ältern Dichtersprache an; clarisonus hat auch Cic. Arat. 280; vgl. fluentisonus v. 52. 126 s. Nachgeahmt von Ovid in einem Briefe der Ariadne an Theseus (her. 10, 25 ss.): mons fuit: apparent frutices in vertice rari; hinc scopulus raucis pendet adesus aquis: ascendo (vires animus dabat) atque ita late aequora prospectu metior alta meo. 129. nudatae] proleptisch. 120 125 130 135 140 130. Vgl. Prop. IV, 7, 55: flens tamen extremis dedit haec mandata querellis. 132. Die Klage der Ariadne ward vielfach nachgeahmt, so von Verg. Aen. 4 (Klage der von Aeneas verlassenen Dido), Ovid her. 10, fast. 3, 459 ss.; namentlich v. 473: dicebam, memini, „periure et perfide Theseu!" ille abiit: eadem crimina Bacchus habet. nunc quoque,,nulla viro" clamabo „,femina credat!" v. 132 und 143. arae] die Penaten. = 140. miserae] dat. ethic. gehört zu sperare. 141. Vgl. Verg. Aen. 4, 316: per conubia nostra, per inceptos hyme naeos. Quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci, 145 150 Quod mare conceptum spumantibus expuit undis, 155 Quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis, Talia qui reddis pro dulci praemia vita? Si tibi non cordi fuerant conubia nostra, Saeva quod horrebas prisci praecepta parentis, 150. germanum] den Minotaur, eine Missgeburt der Pasiphaë. 151. quam] vgl. zu v. 82. fallaci] proleptisch. supremo in tempore] wie v. 169: extremo tempore: in der Zeit der äussersten Gefahr und Noth. 153. iniacta] alte Form für iniecta. Die Seele eines unbestatteten Todten musste am Ufer der Styx umherirren und konnte nicht zur Ruhe gelangen. Vgl. Verg. Aen. 6, 327 ss.: nec ripas datur horrendas et rauca fluenta transportare prius, quam sedibus ossa quierunt. Centum errant annos volitantque haec litora circum; tum demum admissi stagna exoptata revisunt, und Π. 23, 71 ss.: θάπτε με όττι τά χιστα, πύλας Αίδαο περήσω κτλ. Die Stelle erinnert an Soph. Ant. 29 S.: ἐᾶν δ ̓ ἄκλαυτον ἄταφον, οἰωνοῖς γλυκὺν θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν βορᾶς. 154 ss. Ein Gemeinplatz römi 160 165 scher Poesie, der auch bei Catull wiederkehrt; vgl. c. 60, 1 ss.: num te leaena montibus Libystinis aut Scylla latrans infima inguinum parte tam mente dura procreavit? Theokrit. 3, 15s.: λεαίνας μαζὸν ἐθήλαζε. 23, 19: κακᾶς ἀνάθρεμμα λεαίνας. Ευrip. Med. 1342 s.: λέαιναν, οὐ yvναῖκα, τῆς Τυρσηνίδος Σκύλλης ἔχουσαν ἀγριωτέραν φύσιν. 155. So bereits bei Homer II. 16, 33s.: οὐκ ἄρα σοί γε πατὴρ ἦν ἱππότα Πηλεύς, οὐδὲ Θέτις μήτηρ γλαυκὴ δέ σε τίκτε θάλασσα. Verg. Aen. 4, 365 ss.: nec tibi diva parens, generis nec Dardanus auctor, perfide, sed duris genuit te cautibus horrens Caucasus, Hyrcanaeque admorunt ubera tigres. 159. parentis] des Aegeus. 160 ss. Auch dieser Gedanke findet sich wiederholt bei griech. und röm. Dichtern; zuerst Il. 3, 409: εis ὅ κέ σ ̓ ἢ ἄλοχον ποιήσεται ἢ ὅ γε δούλην. Nec missas audire queunt nec reddere voces? 166. audire et reddere voces] vgl. Verg. Aen. 1, 409 u. 6, 689. 171 ss. Dies erinnert lebhaft an den berühmten Anfang der Medea des Euripides, der jedem gebildeten Römer damaliger Zeit bekannt war: εἴθ ̓ ὠφελ ̓ Αργους μὴ διαπτάσθαι σκάφος Κόλχων ἐς αἶαν κυανέας Συμπληγάδας κτλ. Verg. Αen. 4, 657 s. felix, heu nimium felix, si litora tantum numquam Dardaniae tetigissent nostra carinae. tempore primo] als sie den Theseus zuerst sah. 172. Gnossus] Stadt auf Creta, die Residenz des Minos. 177 ss. Ist fast wörtlich von Eurip. Med. 502 ss. entlehnt: vuv nоi ταπωμαι; πότερα πρὸς πατρὸς δόμους; οὓς σοὶ προδοῦσα καὶ πά ་ 170 175 180 185 190 τραν ἀφικόμην; ἢ πρὸς ταλαίνας Πελιάδας; κτλ. Ovid met. 8, 113 ss. 178. Idomeneos] gr. Genet. von Idomeneus: dieser war der Sohn des Deukalion, eines Sohnes des Minos. Der Dichter gestattet sich also hier einen Anachronismus. Bei Hom. II. 2, 645 heisst es: Konτwv δ' Ιδομενεὺς δουρικλυτὸς ἡγεμό νευεν. 180. quemne] statt eiusne quem; ebenso Verg. Aen. 4, 598; 9, 175; buc. 2, 71. 181. fraterna caede] vgl. zu V. 150. Uebersetze das Adj. durch einen Genetiv. 187. Vgl. Verg. Aen. I, 91: praesentemque viris intentant omnia mortem. Caelestumque fidem postrema conprecer hora. Has postquam maesto profudit pectore voces, Sospitem Erechtheum se ostendit visere portum. Gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus, 195 200 205 210 215 220 211. Erechtheum] = von Athen, so genannt nach Ερεχθεύς, einem alten Könige von Athen. 212. divae] Athens, als der Stadt der Pallas. 213. Aegeus] Alytus, der Vater des Theseus. 220. lumina saturare] oder oculos pascere, wie unser „die Augen weiden." Sed primum multas expromam mente querellas, At pater, ut summa prospectum ex arce petebat, 224. Das Haupt mit Staub zu be- = 228. incola Itoni] = Athene; vgl. Strabo 8, 5, 14 (435): τῶν Θηβῶν δὲ ἐν τῇ μεσογαίς τὸ Κρόκιον πεδίον πρὸς τῷ καταλήγοντι τῆς Ὄθρυος, δι' οὗ ὁ Αμφρυσος ῥεῖ· τούτου δ ̓ ὑπέρκειται ὁ Ἴτωνος, ὅπου τὸ τῆς Ἰτωνίας ἱερόν. Itonus] ein Berg in Thessalien, bei dem phthiotischen Theben, mit einem berühmten Heiligthume der Athene. Vgl. Pausan. 9, 34, 1: πρὶν δὲ ἐς Κορώνειαν ἐξ ̓Αλαλκομενών ἀφικέσθαι, τῆς Ιτωνίας Αθηνᾶς ἐστι τὸ ἱερόν. 225 230 235 240 Itoni] so bei Callim. Cer. 75; bei Homer ist das i lang. 234. vestem] das Segel. 235. Die nach glücklicher Fahrt in den Hafen einlaufenden Schiffer bekränzten das Schiff; vgl. Verg. georg. I, 303 s.: ceu pressae cum iam portum tetigere carinae, puppibus et laeti nautae imposuere coronas. 237. Vgl. Verg. Aen. 2, 620: tutum patrio te limine sistam. 239. Ein ähnliches Gleichniss hat Hom. Il. 5, 522 ss.: ἀλλ ̓ ἔμενον νεφέλῃσιν ἐοικότες, ἃς τε Κρονίων νηνεμίης ἔστησεν ἐπ ̓ ἀκροπόλοισιν ὄρεσσιν ἀτρέμας, ὄφρ ̓ εἴδησι μέσ νος Βορέαο καὶ ἄλλων ζαχρηῶν ἀνέμων, οἵ τε νέφεα σκιόεντα πνοιῇσιν λιγυρῇσι διασκιδνᾶσιν ἀέν τες. 241. ex arce] von der Akropolis; nach andern Sagen stürzte er sich von Sunium in die See hinab, die nach ihm das Aegäische Meer hiess. |