Billeder på siden
PDF
ePub

Saevitiam durae contudit Iasidos.

Nam modo Partheniis amens errabat in antris,
Ibat et hirsutas ille videre feras;

Ille etiam Hylaei percussus vulnere rami
Saucius Arcadiis rupibus ingemuit.
Ergo velocem potuit domuisse puellam:

Tantum in amore preces et benefacta valent.

In me tardus Amor non ullas cogitat artes
Nec meminit notas, ut prius, ire vias.
At vos, deductae quibus est fallacia lunae
Et labor in magicis sacra piare focis,
En agedum dominae mentem convertite nostrae
Et facite illa meo palleat ore magis.
Tunc ego crediderim vobis et

viri; saepe suos casus nec mitia
facta puellae flesse sub arboribus
Milaniona ferunt; saepe tulit iusso
fallacia retia collo, saepe fera tor-
vos cuspide fixit apros: sensit et
Hylaei contentum saucius arcum:
sed tamen hoc arcu notior alter
erat.

10. Atalante Iasidos verschieden von der gleichfalls schnellfüssigen Atalante, der Tochter des Schoeneus, die aber nicht precibus (V. 16) besiegt ward, sondern durch die goldenen Aepfel, die sie beim Wettlauf aufhob; vgl. Cat. 2, 11 ss.

11. Partheniis] vom Berg Parthenios in Arcadien; Servius zu Verg. buc. 10, 57: Parthenius mons est Arcadiae, dictus a virginibus, quae illic venari consueverant.

in antris] apud antra.

12. videre] ideiv: „aufsuchen"; feras videre: ähnlich Verg. georg. 2, 68: casus abies visura marinos; Aen. 6, 134 s. bis nigra videre Tar

tara.

ibat videre] der Infinitiv steht nach griech. Sprachgebrauch.

13. Hylaeus] ein Centaur, bewarb sich gleichfalls um die Hand der Atalante und verwundete seinen Nebenbuhler.

15. domuisse] aoristischer Infinitiv.

sidera et amnes

10

15

20

17.,,Mir ersinnt Amor keine Mittel, das Herz der Geliebten zu gewinnen, und nicht ist er mir, wie früher, wohlgesinnt; so muss ich denn zu Zaubermitteln meine Zuflucht nehmen.“

19. Durch Zauberkünste glaubte man den Mond vom Himmel herabziehen zu können; vgl. Verg. buc. 8, 69: carmina vel caelo possunt deducere lunam; namentlich die Thessalischen Zauberinnen standen in dem Ruf dies thun zu können; vgl. Hor. epod. 5, 45 s.: quae sidera excantata voce Thessala lunamque caelo deripit. Ovid met. 12, 263 s. Mit vos redet der Dichter die Zauberinnen an, welche nach altem Aberglauben die Mädchen durch Beschwörungen zur Liebe zwingen konnten. facere, pera

20. sacra piare]

gere.

=

22. pallor] ist die Farbe der Liebenden; vgl. Prop. 1, 5, 21 s.: nec iam pallorem totiens mirabere nostrum, aut cur sim toto corpore nullus ego; Nr. XXIX, 17.

23. vobis] eine bei Properz gewöhnliche Attraction des Pronomens; vollständig sollte es heissen: crediderim vobis, vos posse ducere sidera etc.; dergleichen ahmten die römischen Dichter den Griechen

Posse Cytaines ducere carminibus.
Aut vos, qui sero lapsum revocatis, amici,

Quaerite non sani pectoris auxilia.
Fortiter et ferrum, saevos patiemur et ignes,
Sit modo libertas quae velit ira loqui.
Ferte per extremas gentes et ferte per undas,
Qua non ulla meum femina norit iter.
Vos remanete, quibus facili deus adnuit aure,
Sitis et in tuto semper amore pares.
In me nostra Venus noctes exercet amaras,
Et nullo vacuus tempore defit amor.

Hoc, moneo, vitate malum: sua quemque moretur
Cura, neque adsueto mutet amore locum.

Quod siquis monitis tardas adverterit aures,
Heu referet quanto verba dolore mea!

Nr. VIII (c. 1, 6).

Non ego nunc Hadriae vereor mare noscere tecum,
Tulle, neque Aegaeo ducere vela salo,

nach; vgl. I, 4, 1 s.: quid mihi tam
multas laudando, Basse, puellas mu-
tatum domina cogis abire mea? wo
aus mihi me zu ergänzen ist. Ovid
met. 7, 199 s. sagt von der Medea:
cum volui, ripis mirantibus amnes
in fontes rediere suos etc.; Tib. I,
2, 43 s. hanc ego de caelo ducen-
tem sidera vidi, fluminis haec rapidi
carmine vertit iter; Verg. Aen. 4,
489 ss.

=

24. Cytaïne] Medea, so genannt von Kuraia, wie Colchis öfter in der Argonautensage heisst.

ducere] gehört eigentlich nur zu sidera; aus diesem ducere nach Belieben lenken und leiten, ist zu amnes etwa vertere zu ergänzen.

25. aut vos, magae, mentem dominae convertite, aut vos, amici, quaerite auxilia etc. sero gehört zu revocatis.

26. non sani] liebeskrank.

27. ferrum et ignes] tέuvɛiv xai καίειν, die beliebtesten Heilmittel der Wundärzte; vgl. Ovid her. 19, 183 s. ut valeant, aliae ferrum pa

[blocks in formation]

tiuntur et ignes; fert aliis tristem sucus amarus opem.

31. Verbinde deus facili aure: abl. modi; der Gott, der den Bitten willig Gehör schenkt; vgl. Hor. sat. I, 1, 20 ss.: quid causae est, merito quin illis Iuppiter ambas iratus buccas inflet neque se fore posthac tam facilem dicat, votis ut praebeat aurem? 32. pares] glücklich verbunden. 33. nostra Venus] im Gegensatz zu vos: ihr, die ihr glücklich liebt. amaras] = πικρός.

34. vacuus] proleptisch; ebenso I, 20, 2: id tibi ne vacuo defluat ex animo.

VIII. Der Dichter wünscht mit diesem Gedicht seinem Freund Tullus, der eben im Begriff ist mit seinem Oheim nach Kleinasien abzureisen, glückliche Fahrt. Er selbst müsse in Rom zurückbleiben, wo die Liebe zur Cynthia ihn fessele. Von neuem von ihr besiegt, hat er die in Nr. VII ausgesprochene Absicht Rom zu verlassen bald wieder aufgegeben.

Cum quo Rhipaeos possim conscendere montes
Ulteriusque domo vadere Memnonia;
Sed me conplexae remorantur verba puellae,
Mutatoque graves saepe colore preces.
Illa mihi totis argutat noctibus ignes
Et queritur nullos esse relicta deos,
Illa meam mihi iam se denegat, illa minatur,
Quae solet ingrato tristis amica viro.
His ego non horam possum durare querellis:
Ah pereat, siquis lentus amare potest!
An mihi sit tanti doctas cognoscere Athenas
Atque Asiae veteres cernere divitias,
Ut mihi deducta faciat convicia puppi

Cynthia et insanis ora notet manibus,
Osculaque opposito dicat sibi debita vento.
Et nihil infido durius esse viro?
Tu patrui meritas conare anteire secures,
Et vetera oblitis iura refer sociis.

3 s.,,Mit dir würde ich bis an die äussersten Grenzen der Erde vordringen."

Rhipaei montes] ein Gebirge im Land der Scythen, das beständig von winterlichen Stürmen heimgesucht ward; vgl. Verg. georg. 3, 381 s.: talis Hyperboreo septem subiecta trioni gens effrena virum Rhipaeo tunditur euro; 1, 240.

4. domo Memnonia] Memnons Haus Aethiopien; Memnon, der König von Aethiopien, fällt vor Troja von Achilleus' Hand.

vadere] gebraucht man namentlich von muthigem Vordringen auf gefahrvollem Wege; vgl. Ovid. trist. IV, 3, 74; ardua per praeceps gloria vadit iter; Verg. Aen. 2, 358 s.: per tela, per hostis vadimus haud dubiam in mortem.

10. tristis] vgl. zu Tib. Nr. XII, 22. ingrato] weil er sie verlassen wollte; vgl. Ovid met. 8, 119 ss.: si nos, ingrate, relinquis, non genetrix Europa tibi est, sed inhospita Syrtis; Tib. III, 6, 41 s.: sic cecinit pro te doctus, Minoi, Catullus, ingrati referens inpia facta viri

5

10

15

20

11. horam durare] vgl. Hor. ep. I, 1, 82: idem eadem possunt hōram durare probantes?

13. Doctas Athenas, ebenso Nr. XXV, 1; wie müsste es in Prosa heissen? vgl. Ovid trist. I, 2, 77 s.: non peto, quas quondam petii studiosus, Athenas, oppida non Asiae, non loca visa prius.

14. Der Reichthum der Städte Kleinasiens war ebenso sprichwörtlich wie der des Crösus (Cat. 115, 3) und des Flusses Pactolus.

16. Vgl. Ovid am. I, 7, 50: ferreus ingenuas ungue notare genas.

17. Cynthia sagt, nicht dem Properz gehören ihre Küsse, sondern dem ungünstigen Winde, der seine Abfahrt verzögere.

sibi] a se, dichterisch; so I, 7, 1 tibi: a te und oft.

19. secures] die Beile, die von Lictoren dem Proconsul vorangetragen wurden.

anteire] die Freunde giengen bei feierlichen Aufzügen dem Consul

voran.

20. sociis] den Völkerschaften Kleinasiens; namentlich im Krieg

Nam tua non aetas umquam cessavit amori,
Semper et armatae cura fuit patriae;

Et tibi non umquam nostros puer iste labores
Adferat et lacrimis omnia nota meis.
Me sine, quem semper voluit Fortuna iacere,
Hanc animam extremae reddere nequitiae.
Multi longinquo periere in amore libenter,
In quorum numero me quoque terra tegat.
Non ego sum laudi, non natus idoneus armis:
Hanc me militiam fata subire volunt.
At tu seu mollis qua tendit Ionia seu qua
Lydia Pactoli tingit arata liquor,

Seu pedibus terras seu pontum carpere remis
Ibis, et accepti pars eris imperii,

25.

30

Tum tibi siqua mei veniet non inmemor hora,
Vivere me duro sidere certus eris.

35

Nr. IX (c. 1, 17).

Et merito, quoniam potui fugisse puellam!

gegen Mithridates hielten viele Städte daselbst treu zu den Römern. Augustus liess es sich angelegen sein, die durch die Bürgerkriege in Verwirrung gerathenen Zustände des Orients zu ordnen.

oblitis] beachte das Passiv.

21. non umquam cessavit amori] = numquam vacavit amori.

22. Zu cura fuit ist aus tua aetas tibi zu ergänzen.

= Amor.

[ocr errors]

23. puer iste] 24. lacrimis meis] mihi wie I, 19, 18: cara tamen lacrimis ossa futura meis.

26. extremae nequitiae] es schien ihm schimpflich, wieder unter das harte Joch der Cynthia zurückzukehren.

29. laudi] hier vom Kriegsruhm; so auch laudari: vgl. Tib. Nr. 1, 53 ss.

30. militiam] Tib. Nr. I, 73 ss.
32. arata] arva.
Pactoli] vgl. Tib. Nr. IX, 29.
34. eris pars imperii] du wirst

zur Regierung gehören; ähnlich pars
ducum, Ovid met. 13, 51.
accepti] = = willkommen.

IX. Auf der Ueberfahrt nach Epirus bedroht ein Sturm das Schiff des Dichters; da gedenkt er der Cynthia, gegen deren Willen er die Reise unternahm; „wird sie wohl meiner gedenken und durch ihre Bitten den Sturm besänftigen?"

1. et merito] der Dichter versetzt uns mitten in seine Gedanken hinein: „Es geschieht mir schon Recht, dass der Sturm mich ängstigt; warum verliess ich treulos die Cynthia?" vgl. Ovid am. III, 12, 9.

potui fugisse] der Inf. perf. steht häufig nach possum: ich konnte fliehen und bin geflohen.

potui] ich habe es über mich vermocht, habe es fertig gebracht; ebenso I, 15, 37 s.: et contra magnum potes hos attollere solem, nec tremis admissae conscia nequitiae? und Nr. VII, 15.

Nunc ego desertas alloquor alcyonas.
Nec mihi Cassope solito visura carinam,
Omniaque ingrato litore vota cadunt.
Quin etiam absenti prosunt tibi, Cynthia, venti:
Adspice, quam saevas increpat aura minas.
Nullane placatae veniet fortuna procellae?
Haecine parva meum funus arena teget?
Tu tamen in melius saevas converte querellas:
Sat tibi sit poenae nox et iniqua vada.
An poteris siccis mea fata opponere ocellis,
Ossaque nulla tuo nostra tenere sinu?
Ah pereat, quicumque rates et vela paravit
Primus et invito gurgite fecit iter.
Nonne fuit levius dominae pervincere mores
(Quamvis dura, tamen rara puella fuit),
Quam sic ignotis circumdata litora silvis
Cernere et optatos quaerere Tyndaridas?
Illic siqua meum sepelissent fata dolorem,
Ultimus et posito staret amore lapis,
Illa meo caros donasset funere crines,

2. Er ruft die Alcyones an, da man glaubte, dass sie das stürmische Meer beruhigten; so Serv. zu Verg. georg. 1, 399: istae autem aves nidos faciunt in mari, media hieme; quibus diebus tanta est tranquillitas, ut penitus nihil in mari possit moveri; inde etiam dies ipsi Halcyonia dicuntur. Prop. IV, 10, 5 ss.: transeat hic sine nube dies, stent aere venti, ponat et in sicco molliter unda minas, alcyonum positis requiescam ora querellis. Ovid met. 11, 410 ss.

3. Cassope] Hafen in Epirus. solito] = ex solito.

4. cadunt] sie haben keinen Erfolg, verhallen; vgl. I, 16, 34: at mea nocturno verba cadunt Zephyro.

5. prosunt tibi] sie sind dir dienlich, gehorchen dir.

7. nullane fortuna veniet] stärker für nonne fortuna veniet.

8. meum funus] me mortuum. 12. ossaque nulla nostra] neque ossa nostra; nullus non. Da

=

[blocks in formation]
[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]
« ForrigeFortsæt »