conmovent limum; et hoc quidem nascitur. In Aegypto au- 109 tem conficitur multo abundantius sed deterius; nam fuscum lapidosumque est. Fit paene eodem modo quo sal, nisi quod salinis mare infundunt, Nilum autem nitrariis; haec cedente Nilo madent suco nitri XL diebus continuis, non ut in Macedonia statis. Si et imbres adfuerunt, minus e flumine addunt statimque ut densari coeptum est rapitur, ne resolvatur in nitrariis. Sic quoque olei natura intervenit ad scabiem 110 animalium utilis; ipsum autem conditum in acervis durat. Mirum in lacu Ascanio et quibusdam circa Chalcida fontibus summas aquas dulcis esse potarique, interiores nitrosas. In nitro optumum quod tenuissimum et ideo spuma melior, ad aliqua tamen sordidum, tamquam ad inficiendas purpuras tincturasque omnis; magnus et vitro usus qui dicetur suo loco. Nitrariae Aegypti circa Naucratim et Memphim tantum 111 solebant esse, circa Memphim deteriores; nam et lapidescit ibi in acervis multique sunt cumuli ea de causa saxei. Faciunt ex his vasa nec non frequenter liquatum cum sulphure coquentes in carbonibus quoque quos inveterari volunt illo nitro utuntur; sunt ibi nitrariae in quibus et rufum exit a colore terrae. Spumam nitri quae maxume laudatur antiqui 112 negabant fieri nisi cum ros cecidisset, praegnantibus nitra

-

§ 109. modo, R. malo, V. a loco, d. quo, V R. In d rasura. infunditur, d. nitrariis; pro h. v. habent monstraris V Rd. haec cedente, VRT. hae cedente, dr. excedente, B. quae accedente, K. De haec v. ad 29, 124. Nilo, R2d. Omitt. VR'T. madent, V. madant, R'. manant, Td. siccantur decedente madent, R2ß. madent, decedente siccantur, K. succo nitri, VRTd. concrescente nitro, K. nitro, r. XL, om. r. in, R2d. Omitt. VRL et, VR'd. etiam, R2ẞr. adfuerunt, VRd. affuerint, B. e, d. et, VR'. a, R2. de, Br. coeptum est, V R. est coeptum, dẞr. resolvantur, V.

§ 110. Hic quoque, K. Calchida, V. potarique, Rd. putari. quae, V. interiores, V. inferiores, Rdßy. vitro; si quid video, legendum est h. 1. in vitro.

§ 111. Nitrarias, VR1Td. Nitri egri, R 2 (vet. cod. Salmas.) Nitrariae egregiae, B. nitriae agri Aegyptiaci, Salmas. Aegypti, VRTd. Aegyptiis. Nam, codd. Barbari, B. Memphin deteriores, R. acerbis multisque, V. cumuli, VR. cuniculi, Td. tumuli, ß. his, VR. eis, d. frequenter, d. frequenti, R. et frequenti, V. A prima manu nec frequenti fuisse videtur. liquant, K. in carbonibus quoque, VRd. in carbonibus. Ad ea quoque, Br. quos, ita nos scripsimus. quas, VRd. quae, Br. Unus Ulpianus, qui pandd. I. 55, 7. ad carbones coquendas atque conficiendas dixit, me movere non potuit, ut usum consuetum desererem. terrae, R 2d. et terrae, R. ettrae, V. Faciunt frequenti liquatum carbonibus. Nitrariae in quibus et rufum quoque, quas inveterari volunt illo nitro utuntur. Sunt et nitrariae in quibus rufum exit a colore terrae, codd. Salmas. de hyle p. 223. a. D., qui inde emendat: Faciunt vasa. Nec non et

riis sed nondum parientibus; itaque non fieri incitatis, etiamsi caderet; alii acervorum fermento gigni existumavere. Proxuma aetas medicorum aphronitrum tradidit in Asia 113 colligi, in speluncis mollibus destillans; specus eos colycas vocant; dein siccant sole. Optumum putatur Lydium; probatio ut sit minume ponderosum et maxume friabile, colore plene purpureo. Hoc in pastillis adfertur, Aegyptium in vasis picatis, ne liquescat; vasa quoque ea sole inarescentia perficiuntur. Nitri probatio ut sit tenuissimum 114 et quam maxume spongeosum fistulosumque. Adulteratur in Aegypto calce, deprehenditur gustu; sincerum enim statim resolvitur, adulteratum pungit, calce adspersum reddit odorem vehementem. Uritur in testa opertum ne exsultet; alias igni non exsilit nitrum nihilque "gignit aut alit, cum in salinis herbae gignantur et in mari tot animalia, tantum algae. Sed maiorem esse acrimoniam nitri adparet non hoc tantum 115 argumento sed et illo, quod nitrariae calciamenta protinus consumunt, alias salubres oculorumque claritati utiles. In nitrariis non lippiunt; ulcera adlata eo celerrime sanantur, ibi facta tarde; ciet et sudores cum oleo perunctis corpusque emollit. In pane salis vice utuntur Chalastraeo, ad raphanos

frequenter carbonibus ad ea quae inveterari volunt — utuntur. Sunt et nitrariae quoque in quibus, in ceteris vulgatam scripturam sequens.

§ 112. nitrari, V. acervorum, VRTd. operimentorum, r. operimentum, K3B. operimentorum id pro, K'. operimentum id, K2. fermento, VRTK'r. sermento, O. fermentescentibus, K 2. fermenti, K3. cigni, V.

§ 113. Assia colligit, V. mollibus, VRTKd. malibus, cod. optimus Salmas. de hyle p. 221. a. F. hiemalibus, alter proximae bonitatis apud eundem, qui probat. molibus, B. in speluncarum molibus, Dalec. destillans, VRTd. distillans, B. — eius, d. colligas, VRT d. hèlicas, K. cochlacas, K. collicas i. e. specus panibus rotundis similes, Harduin. colicas, 7. Retinui scripturam vulgatam, licet mihi scribendum videatur σκώληκας coll. Photio: σκώληξ, τὸ πρὸς τῇ γῇ οἴδημα τῆς θαλάσσης, οἷον τὸ προσαράσσον κῦμα, et Hesychio: σκώληξ, τὸ κυλιόμενον κῦμα, καὶ ἀπὸ τῆς ἅλω τὸ δινηθὲν καὶ συναχθὲν εἰς lexuntov, unde talis specus sane scolex dici potuit. siccari, K. putatur, VRTd. putant, B. Ceterum v. Dioscor. 5, 130. Lydicium, R'. plene, Salmas. R. pane, VR'. paene, dẞr. picatis ne, d. spissatis ne, R. spissa omni, V.

aea, V.

§ 114. gustu; sincerum, Rd. gustus in cerusa, V. — statim, VT d. facile, Rẞy. persolvitur, VR'. aspersum, d. aspersu, R. et aspersu, V. vehementer, VRd. non, delet Michaelis de nitro Plinii 21. aliter, V. totque animalia non tantum, K. alget, d.

§ 115. nitri, OVRTd. nitro, ß. . sed et illo, VR TK d. sed et in illo, R 2. sed in illo, Br. lipiunt, V. allata, V R. illita, d (i in rasura). hec, V. sudores, VRTd. sudorem, B.

Calistraeae, R'. Chalastrico, Barbar.

et, Rd.

Calistraeo, R2. Calistreo, Vd.

Aegyptio; teneriores eos facit, sed opsonia alba et deteriora, olera viridiora. In medicina autem calefacit, extenuat, 116 mordet, spissat, siccat, exulcerat, utile his quae evocanda sint aut discutienda et lenius mordenda atque extenuanda, sicut in papulis pusulisque. Quidam in hoc usu accensum vino austero restingunt atque ita trito in balineis utuntur sine oleo. Sudores nimios inhibet cum iride arida, adiecto oleo viridi, extenuat et cicatrices oculorum et scabritias genarum cum fico inlitum aut decoctum in passo ad dimidias partis, item contra argema oculorum; inungues decoctum passo in mali punici calyce; adiuvat et claritatem visus cum melle inunctum. Prodest dentium dolori ex vino, si cum pi-117 pere conluantur, item cum porro decoctum; nigrescentis dentis crematum dentifricio ad colorem reducit, capitis animalia et lendis necat cum Samia terra inlitum ex oleo. Auribus purulentis vino liquatum infunditur, sordis eiusdem partis erodit ex aceto, sonitus et tinnitus discutit siccum additum. Vitili- 118 gines albas cum creta Cimolia aequo pondere ex aceto in sole inlitum emendat; furunculos admixtum resinae extrahit aut cum uva alba passa, nucleis eius simul tritis. Testium inflammationi occurrit, item eruptionibus pituitae in toto corpore cum axungia contraque canis morsus, addita et resina; initiis cum aceto inlinitur, sic et serpentium morsibus, phagedaenis et ulceribus quae serpunt aut putrescunt cum calce

nam teneriores, K. § 116. vocanda, V. que, V. pusillisque, R. VRd. arida iride, Br.

holera, K.
sunt, K.

balneis, V.
adiecto, VRTdr. adiecta, B.

caulorum, R'. argemas, VRd.

albugines, altera Gronovii coniectura. adiuvat, VRTd. adiuvat nitrum, B.

extenuenda, V. — pusulisque, O d. pusilis-
nimios, Rd. minus, V. iride arida,
oculorum, VR 2d.
inungues, Gronov. ungues, VRdßy.
decoctum, V d. decoctum cum, Rẞr.
et' claritatem, ita nos scripsimus. ad

claritatem, VT do (a m. sec.), quod probat Gronov. relegans lectorem ad sua

ad Livium XXVIIII. 1, 18. claritatem, Rẞr.

§ 117. piperi, V. — animalia et lendes, R2, animaliae lentes, V. animalia dentes, R. animalia edentes, d. inlinitum, R2.

Barbar. r. extergit, K. inditum, K.

erodit, Rd. herodit, V. exterit,

addita

§ 118. creta Cimolia, VT d. creta Cimoliae, R. Cimolia creta, Br. et resina. Quae ab his vv. usque ad finem huius libri leguntur, in VR bis exstant, primum hoc suo loco, tum 32. § 57. post verba et pastinaca contra suum. Utriusque repetitionis, de qua v. praef. vol. I. p. VII., lectiones accurate indicavi, et codicis quidem V per 4, codicis vero R per Ω. initiis, R2d. inlitis, V R'. cum calce, VR2 d. calce, 4. et aceto, K. ficu, d. datur illiniturque, R 2 24 d. inliniturque, V. inlinitur quae, R'.

§ 119. cum ruta, VRd. curqueta, 24. cummino, . et aceto, VRTKd. vel aceto, 4. ex aceto, B. confrigatis, 4. in sudore datum, Dalec. insu

ex aceto; hydropicis cum fico tunsum datur inliniturque. Discutit et tormina, si decoctum bibatur pondere drachmae 119 cum ruta vel aneto vel cumino. Reficit lassitudines cum oleo et aceto perunctorum, et contra algores horroresque prodest, manibus pedibusque confricatis cum oleo. Conprimit et pruritus subfusorum felle, maxume cum aceto in sudore datum. Succurrit et venenis fungorum ex posca potum aut, si buprestis hausta sit, ex aqua vomitioneque evocat. His qui 120 sanguinem tauri biberint cum lasere datur. In facie quoque exulcerationes sanat cum melle et lacte bubulo. Ambustis tostum donec nigrescat tritumque inlinitur. Infunditur ventris et renium dolori aut rigori corporum nervorumque doloribus. Paralysi linguae cum pane inponitur; suspiriosis in tisana sumitur. Tussim veterem sanat flore, mixto galbano 121 resinae terebinthinae, pari pondere omnium, ita ut fabae magnitudo devoretur. Coquitur dilutumque postea cum pice liquida sorbendum in angina datur. Flos eius cum oleo cyprino et articulorum doloribus in sole iucundus est. Regium quoque morbum extenuat in potione vini; et inflationes discutit, sanguinis profluvium e naribus sistit ex ferventi aqua vapore naribus rapto. Porriginem alumine permixto tollit, 122 alarum virus ex aqua cotidiano fotu, ulcera ex pituita nata cera permixtum, quo genere nervis quoque prodest, coeliacis infunditur. Perungui ante accessiones frigidas nitro et oleo multi praecepere, sicut adversus lepras, lentigines; podagricis datum, VRTdr24. in usu datum, eɣ. datum, B. instillatum vel in sudatu, Harduin. — hausta, K. expasta, VR Ta2. pasta, R2ßy. Ita Plinius loquitur qui buprestim hauserit 28, 155. vomitioneque, ita nos scripsimus. vomitionesque, VRd2ßy. At v. 23, 80: (oleum) contra cantharidas, buprestim, salamandram, pityocampas; per se potum redditumque vomitionibus contra omnia supra dicta.

gore, &.

renium,

§ 120. lasse reddatur, Q. ventris, d. urceis, VRT24. VŘTа24. renum, ß. dolori, RTd. dolore, VR'24. doloribus, B. rinervorumve, d. nervorum vel, VR24. Paralysi linguae, K. Paralisin lingua, R2. Per alysin lingua, V. Paralysi in lingua, dẞr. tisana, VR. tissana, 4. ptisana, dẞr.

§ 121. terebentinae, V4. eius, R. et uva, VR'T24. et una, d. cyprino, d. cypreo, R224. cypereo, V R'. et, Rd. Omitt. Vẞy. extenuat in potione vini, VR Td24. exterminat in potione vini, Rr. in vino exterminat potum, B. sistit e naribus, d. ex, VR2d. et, 4.

fato, R.

accessiones friet per oleo, V. et lentigines, K. podagricis, d (codd. Gel.)

§ 122. Porriginem, VR24. Pruriginem, dß. gidas, d. accessiones frigida, R2. accessio frigida, VR 24.. sicut, VRT24 d. sic et, B. podagris, VR24.

in balineis uti solio nitri prodest, atrophis, opisthotonis, tetanis. Sal et nitrum sulphuri concoctum in lapidem vertitur.

XI. 47. Spongearum genera diximus in naturis aquatilium 123 marinorum. Quidam ita distingunt: alias ex his maris tenui fistula spissioresque, persorbentis quae et tinguntur in deliciis, aliquando et purpura; alias feminas maioribus fistulis ac perpetuis; in maribus alias duriores quas appellant tragos, tenuissimis fistulis atque densissimis. Candidae cura fiunt: e mollissimis recentes per aestatem tinctae salis spuma ad lunam et pruinas sternuntur inversae hoc est qua parte adhaesere, ut candorem bibant. Animal esse docuimus, etiam 124 cruore inhaerente. Aliqui narrant et auditu regi eas contrahique ad sonum, exprimentis abundantiam umoris, nec avelli petris posse, ideo abscindi ac saniem emittere. Quin et eas quae ab aquilone sint genitae praeferunt ceteris, nec usquam diutius durare spiritum medici adfirmant; sic et prodesse corporibus, quia nostro suum misceant, et ideo magis recentis magisque umidas, sed minus in calida aqua minusque unctas aut unctis corporibus inpositas; et spissas minus adhaerescere. Mollissimum genus earum penicilli; oculorum tumores 125

balneis, . solio nitri, Barbar. solio, codd. Gel. solia nitri, Vød. soli anitri, R2. soli aniti, R'. prodest, R (codd. Gel.) pst, d. prosunt, V24. atrophis, d. atropiliis, V. atropliis, R. Sal et nitrum, codd. Barbari. Sal nitrum, VR2dßr. ut sale nitrum, K.

ti

e

§ 123. diximus 9, 148-150. Ceterum v. Dioscor. 5, 137. Quidam, VR2d. Quidam eas, Murbac. ap. Cornar. ad Dioscor. 5, 102., By. maris, VTd (Murbac.) ex his maris, R. ex his maris, 2. mares existimavere, By. fistulas, d. spissioresque persorbentes, V Rd (Murbac.) spissiores, Kr. quae et, VR24dK (Murbac.) quae, r. et quae, В. inunguntur, V R. maribus, ita nos scripsimus. maribus, VR2&d. e maribus, Bɣ. alias duriores, VR2d. alias durioribus, . duriores alias, Br. atque, R. et quae, V4. etque, d. e, R2d. et, VR124. fiunt. E mollissimis, K. spumam, V. teruntur, R 2. adere, 2. cadiorem, 24.

rores, K.

in

§ 124. etiam, R. Omitt. Vd. Aliquis, V. auditu, VR24. audi, R'. audita, S. regi eas, d. regi aeas, 4. raegi aeas, V. regia eas, R. contraique, 4. somnum, V. abscidi, V. emittere, R2. remittere, VR 2d. in calida, VR24 d. calida, r. adhaerescere, VR 2. adhaerescente, d. adhaerescentem, R124.

§ 125. penicilli, R2d. penicillis, T (Murbac.) penicilis, 24. penicinis, VR'. e quo penicilli, K. levant, R2. levat, Murbac. sedant, Td. sedante, VR'24. multo, V. impositae, K. impositis, Murbac. üidem, VR4d (codd. Gel.) eaedem, K. lippitudini, Rd K12 (codd. Gel.) lippitudinis, V 24. utilissimi, codd. Gel. utilissime, VR2. utilissima, R2. utilissimae, &K 2. eosque - oportet, codd. Gel. Consentit d, nisi quod ea pro eosque habet. ea tenuissimos et mollissimosque oportet, R224. ea tenuissimosque oportet, VR1. ideo