XIII. 108. Solanum Graeci strychnon vocant, ut tradit 132 Cornelius Celsus; huic vis reprimendi refrigerandique.

109. Zmyrnion caulem habet api, folia latiora et maxume 133 circa stolones multos quorum a sinu exsiliunt pinguia et ad terram infracta, odore medicato cum quadam acrimonia iucundo, colore in luteum languescente, capitibus caulium orbiculatis ut api, semine rotundo nigro quod arescit incipiente aestate; radix quoque odorata gustu acri mordet, sucosa, mollis; cortex eius foris niger, intus pallidus; odor murrae habet qualitatem, unde et nomen; nascitur et in saxosis collibus et in terrenis. Usus eius calfacere, exte- 134 nuare. Urinam et menses cient folia et radix, semen alvom sistit, radix collectiones et suppurationes non veteres, item duritias discutit inlita; prodest et contra phalangia ac serpentis admixto cachry aut polio aut melissophyllo in vino pota sed particulatim, quoniam universitate vomitionem movet, qua de causa aliquando cum ruta datur. Medetur tussi 135 et orthopnoeae semen vel radix, item thoracis aut lienis aut renium aut vesicae vitiis, radix autem ruptis, convolsis; partus quoque adiuvat et secundas pellit; datur et ischiadicis cum crethmo in vino; sudores ciet et ructus, ideo inflationem stomachi discutit; volnera ad cicatricem perducit. Exprimitur et sucus radici utilis feminis et thoracis prae- 136 cordiorumque desideriis; calfacit enim et concoquit et purgat.

-

me

132. eryxo, Va. erixo, d. cryxo, R. Celsus 2, 33. coll. Dioscor. 4, 71. § 133. Zmyrnion, ita nos scripsimus. Zmyrmion, V (in indice libri primi). Smyrnion, VRadẞr. Ceterum v. Dioscor. 3, 72. circa caulem stolones, K. exiliunt, a. pingula, V. et ad, VT. et at, R'. ad, R2adẞr. dicamento, V. cum, VRad. et cum, Br. iucunde, Rad. iocunde, V. languescente, V Rd. languescunt ea, a. api, . apii, VRTadry. anethi, B, quod commendat Dioscor. quod; pro h. v. habent qui VRad. § 134. calfacere, VRa. excalfacere, dẞy. extenuare, Va. Omitt. Rd. Urinam, Rd. ruinam, V. Urinas, a. meses, a. semen, V. et semen, universitate, RTad. universitatem, V. cum ruta, Rad. curata, V.

ORTad. pollo, Va.

nem, VR 2a. vomitiones, R'Td.

vomitio

renium, R2a. schiadicis,

§ 135. hortoprio eo, R1. aut lienis, Rad. avi lienis, V. lenium, VR'. lienum, d. renum, Br. partus, Ra. raptus, V d. Ra. crethmo, Barbar. d. cretamo, VR (codd. Barbari). chretamo, a. Sudores ciet et, VR'd. sudores creta et, R2. sudor est creta et, a. Omitt. VR'd. ideo, Rad. de, V (una ab initio littera erasa).

ructus, R 2a.

da

§ 136. radici, VR 2a. radicis, R'Tdr. radice, K. concoquid, V d. tur potu, d. dato potum, VR'. datum potum, R2a. malagma, Dalec, malagmata, y vitio operarum. e, omitt. Va. in elixis, VRad. elixis, K. Sinon, Td (Murbac. ap. Cornar. ad Dioscor. 3, 54. et codd. indicis libri primi).

Semen peculiariter hydropicis datur potu, quibus et sucus inlinitur et malagmate e cortice arido. Et ad opsonia utuntur cum mulso et oleo et garo, maxume in elixis carnibus.

Sinon concoctiones facit sapore simillima piperi; eadem in dolore stomachi efficax.

110. Telephion porcillacae similis est et caule et foliis; 137 rami a radice septeni octonive fruticant foliis crassis, carnosis; nascitur in cultis et maxume inter vitis. Inlinitur lentigini et cum inaruit deteritur; inlinitur et vitiligini ternis fere mensibus, senis horis noctis aut diei; postea farina hordeacia inlinatur. Medetur et volneribus et fistulis.

111. Trichomanes adianto similis est, exilius modo nigrius- 138 que, foliis lenticulae densis, amaris, adversis inter se. Decoctum eius strangurias sanat in vino albo potum addito cumino rustico. Collisum cohibet capillos fluentis aut si effluxerint reparat alopeciasque densat tritum et in oleo inlitum. Sternumenta quoque gustatu movet.

112. Thalictrum folia coriandri habet pinguiora paulo, caulem papaveris; nascitur ubique, praecipue in campestribus. Medentur ulceribus folia cum melle.

113. Thlaspi duorum generum est, angustis foliis digitali 139 latitudine et longitudine, in terram versis, in cacumine divisis, cauliculo semipedali, non sine ramis, peltarum specie,

simul, V (ex emendatione, cum fuisse videatur sino vel simo) R (ex corr.) aß. simillimo, K. eadem, om. Murbac. dolorem, R'. odore, a.

-

§ 137. Thelephion, Va. Ceterum v. Dioscor. 2, 217. bendum. porcilacae, VRady. portulacae, B. — foli, V R.

porcillacae, ita scrioctonique, R2 Tad.

et octonique, VR'. lentigini inlinitur, om. a. et cum, V. at cum, d. ad cum, R. deteritur, VT d. deretur, R. teritur, B. detergitur, Gronov. postea, Rad. aut postea, VR1d'. inlinatur, VR a. illinitur, dßy. fistolis, V1. § 138. simile, K. adversis, V Rd (codd. Gel.) Om. a. strangurias, d2. transgurias, Ra. adstringuirias, V. adstrangurias, d'. adstringurias, R'. Collisum, ita nos scripsimus. lesum, ORTad. lesum, r. lerum, V. İllitum, Hard. y. Emendatio nostra ex co lesum ultro prodibat; collisum est ovvtelaoμévov; ita Anulus ut fiat, primo conliditur aurum dixit Ovidius art. amat. 3, 221. Ceterum v. Dioscor. 4, 135. succus, B. tusum, Dalec. fluentes, VRad. defluentes, βγ. et cum oleo, K. Sternumenta, V1Ra. Sternutamenta, V 2 dB. Thalictrum, ita nos scripsimus ex Dioscor. 4, 96. Thalitruum, @y. Taritthruum, V. Tarithruum, d. Thoaritruum, R2a. aritthruum, R'. Thalitrum, T. Thalietrum, B. in, d. Omitt. VRa.

§ 139. Thlaspi, O. Thlaspe, B. Thicaspi, ad. Ticaspi, VR. Ceterum v. Dioscor. 2, 185. latitudine et longitudine, VRd. longitudine et latitudine, αβγ. terrae, V. terra, d. semen pedali, V. ramis folliculis peltarum, K.

species, V d.

semine incluso lenticulae effigie, nisi quod infringitur, unde nomen; flos albicat; nascitur in semitis et saepibus. Semen asperi gustus bilem et pituitam utrimque extrahit; modus sumendi acetabuli mensura. Prodest et ischiadicis infusum 140 donec sanguinem trahat; menses quoque ciet, sed partus necat. Alterum thlaspi aliqui Persicon napy vocant, latis foliis, radicibus magnis, et ipsum utile ischiadicorum infusioni; prosunt et inguinibus utraque; praecipitur ut qui colligat dicat sumere se contra inguina et contra omnis collectiones et contra volnera, una manu tollat.

114. Trachinia herba qualis sit non traditur. Credo falsum 141 et promissum Democriti; portentosum est adalligatam triduo absumere lienes.

115. Tragonis sive tragion nascitur in Cretae tantum insulae maritimis, iunipero similis et semine et folio et ramis. Sucus eius lacteus in cummim spissatus vel semen in potione spicula e corpore eicit; tunditur recens et cum vino inlinitur aut siccae farina cum melle. Eadem lactis abundantiam facit mammisque unice medetur.

116. Est et alia herba tragos quam aliqui scorpion vocant, 142 semipedem alta, fruticosa, sine foliis, pusillis racemis rubentibus, grano tritici, acuto cacumine, et ipsa in maritimis

infractum videtur, K. Barbar. Rad. utrique, V. §. 140. sciadicis, Ra.

flos, Ra. ad flos, VR'. at flos, Td. utrimque, utrumque, T.

infusum; potu sanguinem trahit, Hard. ex Dioscor. meses, a. thlaspi, Td. thlaspe, B. thiaspi, VRa. Persicon, VR 2ad. quipersicon, R'. Persicum, Kẞr. napy, Barbar. coll. 19, 171. naps, V Rd. aps, a. sinapi, K. satis, V d. sciadicorum, Ra. prosunt, a. prodest, VRdẞr. inguibus, a. utraque, VRd. utrumque, aẞr. colligat, R (ex corr.) a. colliget, V. colligit, dßr. una, VRad. unaque, Br.

§ 141. Trachinia, d (codd. Gel.) Tracinia, VR1T. Thrachinia, R2a. Trachynia, Dalec. Credo, Vd. Credito, R (ex corr.) a. falsum et, V Rad. et falsum esse, Br. Democriti, d. deincerti, VRa. est, VRad. enim est, Br. adsumere, V. Atragonis, a. Ceterum v. Dioscor. 4, 49. Creta, V (littera una in fine erasa).— insulae, d (codd. Gel.) insula, V Ra. iunipiro, VRa. lacteus, VRd. in lacteos, a. cummim, Ra. cummin, V. gummi, dßr. semen, VRTad. semel, B. in potione, RTd. inpositione, Vaßy. spicula e, Vad. spicule, R. corpori, V. cum vino, V d. in vino, R (ex corr.) a. siccae, Ra. sicae, V. sicca, d. faring, a. facit, Rad. iaci in, V. onice, V. § 142. Est et, R2a. Est, VR'd. Ceterum v. Dioscor. 4, 51. tragras, a1. sine, Barbar. d.. Omitt. VRTa. grano, Barbar. grani, VRad. cacumine, Barbar. acumine, VRad. cucumina, a. tria, R. excreanmensumque, d. mesumque, a. mensiumque, VRẞr. tragopogon, Dioscor. 2, 172. quam, d. come, V d. comem, R (ex corr.) a.

tibus, a.

-

-

tragas, a 2.

- parvo, VRa.

nascens. Huius ramorum x aut XII cacumina trita ex vino pota coeliacis, dysintericis, sanguinem exscreantibus mensumque abundantiae auxiliantur.

117. Est et tragopogon quem alii comen vocant, caule parvo, foliis croci, radice longa, dulci, super caulem calyce lato nigro; nascitur in asperis sine usu.

118. Et de herbis quidem memoria digna hactenus acce- 143 pimus aut conperimus. In fine earum admonere non ab re iudicamus alias aliis virium aetates esse. Longissimo tempore durat elaterium, ut diximus, chamaeleon niger XL annis, centaurium non ultra xi, peucedanum et aristolochia vi ac vitis silvestris anno, si in umbra serventur. Et animalium quidem exterorum nullum aliud radices a nobis dictas attingit excepta sphondyle quae omnis persequitur; genus id serpentis est.

119. Ne illud quidem dubitatur, omnium radicum vim 144 effectusque minui, si fructus prius ematurescant, item seminum ante radice propter sucum incisa; resolvitur autem omnium vis consuetudine et desinunt prodesse, cum opus est, quae cotidie in usu fuere, aeque quam nocere. Omnes vero herbae vehementiores effectu viribusque sunt in frigidis et in aquiloniis, item siccis.

largo, d.

nascitur in asperis, R2a. nasciturque, V R'd. sine usu, VR'd. manditur sine usu, R. manditurque sine usu, a. sine usu manditurque, r. doti dè ἡ πόα ἐδώδιμος, Dioscor.

§ 143. de herbis, Ra. de erbis, V. dierum, d. haec memoria, K. - accepimus, VRad. aut accepimus, B. comferimus, a. conferimus, R (ex corr.). monere, a. alias aliis, Rd. alias alii, a. alii, V (post hanc vocem duabus quattuorve litteris erasis). aliis alias, B. aetatis, a. diximus 20, 5. centaurium, Ra. centaureum, V dẞr. ultra, V Rd. intra, a. extra, r. et aristolochia VI, ita nos scripsimus ex Theophr. hist. plant. IX. 14, 1: † dè àpıστολοχία πέντε ἢ ἕξ · πευκέδανον δὲ πέντε ἢ ἕξ. sex et aristolochia, Hard. et aristolochia, VRadß. sex. Aristolochia, y. vitus, a. si in umbra, Broter. ex Theophr. 1. 1.: ἀμπέλου δὲ ἀγρίας ἐνιαυτόν, ἐὰν ἐν σκιᾷ ᾖ, in umbra, VRadß. serventur, VR a. servantur, dẞr. exterorum, Kd. ceterorum, V Ra β. τῶν δ ̓ ἔξω θηρίων ἄλλο μὲν οὐδὲν ἅπτεται ῥίζης οὐδεμιᾶς, ʼn dè opovdúln ñaσãy, Theophr. hist. plant. IX, 14, 3. sphona, om. d.. dyle, K. spondile, VRTad. spondyli, B. genus id serpentis est, haec vv. ut

adulterina damnat Broter.

§ 144. effectus quem invisis rucius, V. Ceterum haec sunt desumpta ex Theophr. hist. plant. IX. 14, 4. ematurescant, VRTd. amaturescant, d. maturescant, Br. radicem, VRad. incisura, VR'. cottidie, a. aeque, a d. eaque, V R. vero herbae, VR2ad. herbae vero hebe, R'. — effecto, frigidis, V Rad. frigidis locis, Br. aquilonis, V a. sicci, a. sucis, V

V.

ex emendat.

252 NATURALIS HISTOR. LIB. XXVII. CAP. XIII. SECT. 120.

120. Sunt et gentium differentiae non mediocres, sicut ac- 145 cipimus de taeniis lumbricisque esse Aegypti, Arabiae, Syriae, Ciliciae populis, e diverso Thraciae, Phrygiae omnino non innasci; minus id mirum quam quod in confinio Atticae et Boeotiae Thebanis innascuntur, cum absint Atheniensibus. Quae contemplatio aufert nos ad ipsorum animalium naturas 146 ingenitasque iis vel certiores morborum omnium medicinas; rursus enim omnium rerum parens nullum animal ad hoc tantum ut pasceretur, ut alia satiaret nasci voluit artisque salutaris inseruit et visceribus. Quippe cum surdis etiam rebus insereret, tum vero illa animae auxilia praestantissima ex alia anima esse voluit, contemplatione ante cuncta mirabili.

§ 145. Sunt et gentium, d. Sunt ut gentium, a. ut gentium, V R. viventium, V1. accipimus, VR a. accepimus, dẞr. taeniis, . teneis, VRad. tineis, By. lubricisque, V. esse, VR. et, d. inesse, Raẞr. populis diversis, ar. Thraciae, Barbar. ex Theophr. hist. plant. IX. 20, 5. Id ipsum in codice P. Manutii lectum fuisse testatur Mercurialis var. lect. 3, 11. et probat Schneider. ad Theophr. 1. I. Graeciae, VRadẞr. Phrygiaeque, r. Artice, a. et Boeotiae, R. et Bolutiae, d. et Boeotia, R. bo///eticae, V. Boeotiae, a. Boeotiaeque, ẞy. Thebanis, Vad. ethebanis, R.

uo

§ 146. Quae, Rad. q:0, V. aufert nos, ita scribendum. auferinos, R. aut ferinos, Va. affert nos, d. aufert rursus nos, ẞr. — his, V. vel certiores; haec vv. corruptelam non dubiam prae se ferunt, cum certae medicinae, quae alias bene dici possunt, ab h. 1. sint alienae, copula autem vel omnem explicationem respuat. Plinius, nisi fallor, scripsit valentiores, quo adiectivo de medicamentis cum alii scriptores utuntur, tum ipse Plinius 20, 202. rursus enim, VRTad. enimvero, B. rerum enim, Y. omnium rerum, ita nos scripsimus. eam rem, a. eam rē, V. eā rē, R. ea re, Td. rerum omnium, ß. omnium, Y. parceretur, R. ut, a. aut, VRdßr. alia, VRad. alvum, K. valuit, V. insereret, VRad. inseruerit, ß. tunc, Va. Vulgo vero cùm ita interpungeretur, ut vv. quippe cum insereret apodosin efficerent priorum verborum, a vv. vero Tum vero nova enuntiatio inciperet, nos hanc perversam interpunctionem emendavimus. De cum tum vero v. Cic. Brut. 71, 251. Mur. 27, 55. Fam. I. 7, 7. XIII. 55, 2. XVI. 21, 1. Quint. fr. I. 1, 13. §. 37. Notatu vero dignissimum est tunc in Va scriptum pro tum; v. Lachmann. ad Lucret. 1, 130. p. 25. illa, ad. illae, V. ille, R. praesentissima, Pint. alia anima, VR'd. animalia alia, a. animali, R2. animalibus, r. anima alia, ßy. — esse, Vad. ei se, R.