y gair, ac heb fod yn wneuthurwr, y mae hwn yn debyg i wr yn edrych ei wynebpryd naturiol mewn drych. Canys efe a'i hedrychodd ei hun, ac a aeth ymaith, ac yny man efe a anghofiodd pa fath ydoedd. Eithr yr hwn a edrych ar berffaith gyfraith rhyddid, ac a barhão ynddi; hwn, heb fod yn wrandawr anghofus, ond gwneuthurwr y weithred, efe a fydd dedwydd yn ei weithred. Os yw neb yn eich mysg yn cymmeryd arno fod yn grefydd ol, heb attal ei dafod, ond twyllo ei galon ei hun; ofer yw crefydd hwn. Crefydd bur a dihalogedig ger bron Duwa'r Tad, yw hyn; Ymweled â'r ymddifaid a'r gwragedd gweddwon yn eu hadfyd, a'i gadw ei hun yn ddifrycheulyd oddiwrth y byd. Yr Efengyl. St. Ioan xvi. 23. VN wir, yn wir, meddaf i chwi, Pa bethau bynnag a ofynoch i'r Tad yn fy Enw, efe a'u rhydd i chwi. Hyd yn hyn ni ofynasoch ddim yn fy Enw i: gofynwch, a chwi a gewch; fel y byddo eich llawenydd yn gyflawn. Y pethau hyn wrthych mewn damhegion: eithr

y mae

a

leferais

lefarwyf wrthych mewn awr dyfod pan na

dam

hegion mwyach, eithr y mynegaf i chwi yn eglur am y Tad. Y dydd hwnnw y gofynwch yn fy Enw: ac nid wyf yn dywedyd i chwi, y gweddïaf fi ar y Tad trosoch; canys y Tad ei hun sydd yn eich caru chwi, am i chwi fy ngharu i, a chredu fy nyfod i allan oddiwrth Dduw. Mi a ddaethum allan oddiwrth y Tad, ac a ddaethum i'r byd: trachefn, yr wyf yn gadael y byd, ac yn myned at y Tad. Ei ddisgyblion a ddywedasant wrtho, Wele, yr wyt ti yn awr yn dywedyd yn eglur, ac nid wyt yn dywedyd un ddammeg. Yn awr y gwyddom y

what

and not a doer, he is like unto a man beholding his natural face in a glass. For he beholdeth himself, and goeth his way, and straightway forgetteth manner of man he was. But whoso looketh into the perfect law of liberty, and continueth therein, he being not a forgetful hearer, but a doer of the work, this man shall be blessed in his deed. If any man among you seem to be religious, and bridleth not his tongue, but deceiveth his own heart, this man's religion is vain. Pure religion, and undefiled before God and the Father, is this, To visit the fatherless and widows in their affliction, and to keep himself unspotted from the

world.

Whatsoever ye shall

ask the Father in my Name, he will give it you. Hitherto have ye asked nothing in my Name : ask, and ye shall receive, that your joy may be full. These things have I spoken unto you in proverbs: the tim when I shall no more speak unto you in proverbs, but I shall shew you plainly of the Father. At that day ye shall ask in my Name: and I say not unto you, that I will pray the Father for you; for the Father himself loveth you, because ye have loved me, and have believed that I came out from God. I came forth from the Father, and am come into the world: again, I leave the world, and go to the Father. His disciples said unto him, Lo, now speakest thou plainly, and speakest no proverb. Now are we sure that thou knowest all things, and needest not that any man

gwyddost bob peth, ac nad rhaid it' ymofyn o neb â thi: wrth hyn yr ydym yn credu ddyfod o honot allan oddiwrth Dduw. Yr Iesu a'u hattebodd hwynt, A ydych chwi yn awr yn credu? Wele, y mae'r awr yn dyfod, ac yr awrhon hi a ddaeth, y gwasgerir chwi bob un at yr eiddo, ac y gadêwch fi yn unig: ac nid wyf yn unig, oblegid y mae y Tad gyda myfi. Y pethau hyn a ddywedais wrthych, fel y caffech dangnefedd ynof. Yn y byd gorthrymder a gewch; eithr cymmerwch gysur, myfi a orchfygais y byd.

Dydd Iou y Dyrchafael.
Y Colect.

CANIATTA, ni a attolygwn i

ti, Holl-alluog Dduw, megis ag yr ym ni yn credu ddarfod i'th unig-anedig Fab ein Harglwydd Iesu Grist ddyrchafael i'r nefoedd; felly bod i ninnau â meddylfryd ein calon ymddyrchafael yno, a thrigo yn wastadol gydag ef, yr hwn sy'n byw ac yn teyrnasu gydâ thi a'r Yspryd Glan, yn un Duw, heb drange na gorphen. Amen. gorphen.

1.

le yr Epistol. Act. i. V Traethawd cyntaf a wnaethum, O Theophilus, am yr holl bethau a ddechreuodd yr lesu eu gwneuthur a'u dysgu, hyd y dydd y derbyniwyd ef i fynu, wedi iddo trwy yr Yspryd Hân roddi gorchymmynion i'r apostolion a etholasai. I'r rhai hefyd yr ymddangosodd efe yn fyw wedi iddo ddioddef, trwy lawer 0

a

arwyddion sicr, gan fod yn weledig iddynt tros ddeugain niwrnod, a dywedyd y pethau berthynent i deyrnas Duw. Ac wedi ymgynnull gyda hwynt, efe • orchymmynodd iddynt, nad ymadawent o Ierusalem, eithr disgwyl am addewid y Tad, yr

should ask thee: by this we believe that thou camest forth from God. Jesus answered them, Do ye now believe? Behold, the hour cometh, yea, is now come, that ye shall be scattered every man to his own, and shall leave me alone: and yet I am not alone, because the Father is with me. These things I have spoken unto you, that in me ye might have peace. In the world ye shall have tribulation; but be of good cheer, I have overcome the world.

The Ascension-day.
The Collect.

T

For the Epistle. Acts i. 1. HE former treatise have I made, O Theophilus, of all that Jesus began both to do and teach, until the day in which he was taken up, after that he through the Holy Ghost had given commandments unto the Apostles whom he had chosen: to whom also he shewed himself alive after his passion, by many infallible proofs; being

seen of them forty days, and

speaking of the things pertaining to the Kingdom of God: and, being assembled together with them, commanded them that they should not depart from Jerusalem, but wait for the Oblegid Ioan yn ddiau a fedyddiodd â dwfr; ond chwi a fedyddir a'r Yspryd Glân cyn nemmawr o ddyddiau. Gan hynny wedi eu dyfod hwy y'nghŷd, hwy a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Arglwydd, ai'r pryd hwn y rhoddi drachefn y frenhiniaeth i Israel? Ac efe a ddywedodd wrthynt, Ni pherthyn i chwi wybod yr amseroedd, na'r prydiau, y rhai a osododd y Tad yn ei feddiant ei hun. Eithr chwi a dderbyniwch nerth yr Yspryd Glân, wedi y delo efe arnoch; noch: ac a fyddwch dystion i mi yn Ierusalem, ac yn holl Iudea, a Samaria, ac hyd eithaf y ddaear. Ac wedi iddo ddywedyd y pethau hyn, a hwynt-hwy yn edrych, efe a ddyrchafwyd i fynu; a chwmmwl a'i derbyniodd ef allan o'u golwg hwynt. Ac fel yr oeddynt yn edrych yn ddyfal tua'r nef, ac efe yn myned i fynu, wele, dau wr a safodd ger llaw iddynt mewn gwisg wen; y rhai hefyd a ddywedasant, Chwi wŷr o Galilea, paham y sefwch yn edrych tua'r nêf? Yr Iesu hwn, yr hwn a gymmerwyd i fynu oddiwrthych i'r nêf, a ddaw felly yn yr un modd ag y gwelsoch ef yn myned i'r nêf.

Yr Efengyl. St. Marc xvi. 14. VR Iesu a ymddangosodd i'r un ar ddeg, a hwynt yn eistedd i fwytta; ac a ddannododd iddynt eu hanghrediniaeth a'u calon galedwch, am na chredasent y rhai a'i gwelsent ef wedi adgyfodi. Ac efe a ddywedodd wrthynt, Ewch i'r holl fyd, a phregethwch yr efengyl i bob creadur. Y neb a gredo, ac a fedyddier, a fydd cadwedig; eithr y neb ni chredo a gondemnir. A'r arwyddion hyn a ganlynant y rhai a gredant; Yn fy enw i y bwriant allan gythreuliaid: ac a thafodau newyddion y llefarant;

saith he, ye have heard of me. For John truly baptized with water, but ye shall be baptized with the Holy Ghost not many days hence. When they therefore were come together, they asked of him, saying, Lord, wilt thou at this time restore again the kingdom to Israel? And he said unto them, It is not for you to know the times or the seasons, which the Father hath put in his own power. But ye shall receive power after that the Holy Ghost is come upon you; and ye shall be witnesses unto me, both in Jerusalem, and in all Judæa, and in Samaria, and unto the uttermost part of the earth. And when he had spoken these things, while they beheld, he was taken up, and a cloud received him out of their sight. And while they looked stedfastly toward heaven, as he went up, behold, two men stood by them in white apparel; which also said, Ye men of Galilee, why stand ye gazing up into heaven? This same Jesus, which is taken up from you into heaven, shall so come, in like manner as ye have seen him go into heaven.

The Gospel. St. Mark xvi. 14. ESUS appeared unto the ele

J

ven as they sat at meat, and upbraided them with their unbelief and hardness of heart, because they believed not them which had seen him after he was risen. And he said unto them, Go ye into all the world, and preach the Gospel to every creature. He that believeth and is baptized shall be saved; but he that believeth not shall be damned. And these signs shall follow them that believe: In my Name shall they cast out devils; they shall speak with

Yr Efengyl. St. Ioan xv. 26. a rhan o'r xvi. Bennod.

A

hwn a anfonaf i chwi oddiwrth y Tad (sef Yspryd y gwirionedd, yr hwn sydd yn deilliaw oddiwrth y Tad) efe a dystiolaetha am danaf fí. chwithau hefyd a dystiolaethwch, gan eich bod o'r dechreuad gyda mi. Y pethau hyn a ddywedais i chwi, fel na rwystrer chwi. Hwy vy ach bwriant chwi allan o'r synagogau: ac y mae'r yn dyfod, y tybia pwy bynnag a'ch lladdo, ei fod yn gwneuthur gwasanaeth i Dduw. A'r pethau hyn a wnant i chwi, oblegid nad adnabuant y Tad, na myfi. Eithr y pethau hyn a ddywedais i chwi, fel pan ddel yr awr, y cofioch hwynt, ddarfod i mi ddywedyd i chwi.

awr

Y SULGWYN.
Y Colect.

DUW, yr hwn ar gyfenw i'r

a

amser yma ddysgaist galonnau dy ffyddlonion, gan anfon iddynt lewyrch dy Lân Yspryd; Caniatta i nyni trwy yr unrhyw Yspryd ddeall yr iawn farn ym mhob peth, a byth lawenychu yn ei wynfydedig ddiddanwch ef, trwy ryglyddau Iesu Grist ein Iachawdwr; yr hwn sydd yn byw ac yn teyrnasu gyda thi, yn undeb yr unrhyw Yspryd, yn un Duw, heb drange na gorphen. Amen.

Yn lle yr Epistol. Act. ii. 1. WEDI dyfod dydd y Pentecost, yr oeddynt hwy oll yn gyttûn yn yr un lle. Ac yn ddisymmwth y daeth swn o'r nêf, megis gwynt nerthol yn rhuthro, ac a lanwodd yr holl dy lle yr oeddynt yn eistedd. Ac ymddangosodd iddynt dafodau gwahanedig, megis o dân, ac efe a eisteddodd ar bob un o honynt.

W

The Gospel. St. John xv. 26. and part of Chapter xvi. HEN the Comforter is come, whom I will send unto you from the Father, even the Spirit of truth, which proceedeth from the Father, he shall testify of me. And ye also shall bear witness, because ye have been with me from the beginning. These things have I spoken unto you, that ye should not be offended. They shall put you out of the synagogues: yea, the time cometh, th. that whosoever killeth you will think that he doeth God service. And these things will they do unto you, because they have not known the Father, nor me. But these things have I told you, that, when the time shall come, ye may remember that I told you of them.

WHIT-SUNDAY.

The Collect.