ODE IV. AD L. SEXTIUM. Trahuntque siccas machinæ carinas : [Favoni; 4 stabula, nec agricolæ focum: neque prata albes. Jam Cytherea choros ducit Venus, imminente Luna: cunt pruinis candidis. Nunc Junctæque Nymphis Gratiæ decentes [21] Venus Cytherca Choreas Alterno terram quatiunt pede; dum graves Cycloagit ad Lunam super lucentem ; Charites que cum Vulcanus ardens urit officinas. (pum Nymphis pulsant terram modò hoc, modò illo pede, dum Vulcanus fervens accendit fornaces operosas Cyclopum. ANNOTATIONES. nazar: Ode est dicolos distrophos, unica verd sui sis ab aperiendo dictus convenit iis quæ initio generis. Primus quisque versus est Dactyli- hujus Odes afferuntur. Alii Calendas Martias eus Archilochius heptameter. Quatuor primi accipiunt, sive matronalia, de quibus Ovid. pedes sunt vel dactyli, vel spondæi: tres ultimi Fast. iii. Nam quamquam matronarum erat sunt trochæi. Sic iste festus, inquit Marcilius, et nihil pertinebat Sölvítūrįácris hyjēms grăstă výcěsvēris et Făl ad viros austeros quidem et negotiosos, verùm vonit lætus erat hilarioribus hic quoque nepotulis Secundus quisque versus est Archilochius con Venereis, ut Flacco et similibus, paratis semstans è penthemimeri lambicâ. Primus pes las, et gaudentibus spectare Nympharum cho per cantillare partem lætitiæ inter Veneres ilSpondæus vel lambus : secundus semper lambus cum syllabâ : tres posteà sequuntur Tro reas ac mulierum cætus et choros. chæi; sic, Imminente Lund.] Incipientem Lunain in. telligunt interpretes modd citati : nobis verd Trăhûnt quě sic|cás machi/nē că rinăs magis placent alii, qui Lunam provectiorem Nonnulli tricolon faciunt Odem hanc, et sic ac desuper lucentem explicant, adeoque no. distinguunt rursus : lunt ipsas hic accipi Calendas vel Martii, vel Solvitur acris hyems gratâ vice Aprilis. 6. Junctæque Nymphis Gratia, &c.] Cum Trahuntque siccas, &c. Venere tripudiant et saltant Nymphæ, Gra1. Solvitur, &c.] Terra, quæ priùs hyeme et tiæque tres, Aglaia, Euphrosyne, Thalia : Sanfrigore constricta fuerat, jam resolvitur et aperitur grato reditu vernæ tempestatis : in quâ Tum manibus simul implicitis per gramina feset areolæ florum explicant sese; et mare gelu Exercent choreas : alios aliosque reflexus (las antè præclusum, jam adiri et navigari potest. Inter se lata repetunt: nunc corpora librant Veris descriptionem, si lubet, pete Lector, e In saltus: nunc molle lalus, nunc candida jacVirgil. Georg. ii. v. 324. et seq. Brachia, et alternâ qualiunt vesligia planta.(tant Faroni.] Favonius, à fovendo vel favendo 7. Dum graves Cyclopum, &c.] Dum Vulcadictus, idem qui Zephyrus, qui ventus fare nus in Ætná monte Jovi cudit fulmina æstate)! incipit initio veris. Vid. lib. iii. Od. 1. Annot. sequenti vibranda. Cyclopes ex Hesiod. Theog. ad vocem, Zephyris. Calo Terraque nati; ex aliis, Neptuni ex Am2. Trahuntque siccus, &c.] Jam machinis ad phitrite filii." Vulcano adesse ministri dicun. mare subducuntur naves quæ per hyemem in tur et ferrariam exercere: alii aiunt Siciliæ sicco positæ fuerant, extra aquam, in navali- populos fuisse barbaros et prædones. Vide bus. Machinæ, instrumenta quibus graviores Plin. lib. vii.cap. 2. init. et Virg. Georg. i. v. 471. quæque moles faciliùs moventur. Nonnius et Æn. viii. v. 418. et seq. Nomen, à xuraes Marcel. palangas vocat, et sic describit : Pa- circulus, et of oculus, quòd unum haberent langa, inquit, dicuntur fustes teretes, qui navi- oculum in fronte instar circuli. bus subjiciuntur quando attrahuntur ad pela- Virgil de Polyphemo, Æn. iii. v. 635. gum; vel cùm ad littora subducuntur. Telo lumen terebramus aculo 5. Cytherea.] Cythera hodie Cerigo insula Ingens, quod torva solum sub fronte latebat, maris Ægæi ad oram Peloponnesi. In eâ tem- Argolici clypei aut Phæbææ lampadis instar. plum Veneris antiquissimum. Inde Cytherea 8. Vulcanus.] Is Junone Joveque natus, cognomen. ob deformitatem dejectus est ab iis in insulam Choros ducit Venus, imminente Lund.] Novi. Lemnum, et claudus è casu factus ; ubi offici. Junii lætitiam et sacra hîc plures notari vo- nam instituit ferrariam, quam tamen alii col. lunt, sicut lib. iii. Od. 19. v. 9. At alii Calen- locant in Ætnâ monte apud Siciliam: alii in das Aprilis Veneri sacras intelligunt, qui men- Hierâ quæ una est è Vulcaniis insulis. Nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto, Nunc juvat caput unguenAut flore, terræ quem feruit solutæ. 10 tis delibutum coronare vel myrto virenti, vel flore Nunc et in umbrosis Fauno der et immolare lucis, quem producit tellus aperSeu poscat agnam, sive malit hædum. ta. Nunc etiam convenit Pallida mors æquo pulsat pede pauperum taber [22] opacis , sive petat agnam Fauno sacrificare in lucis Regumque turres. O beate Sexti, [nas, sive hædum. Mors pallens Vitæ summa brevis spem nos vetat inchoare longam.bquali pede ferit egenorum Jam te premet nox, fabulæque Manes, casas atque regum palatia. 16 o fortunate Sexti, breve Et domus exilis Plutonia : quò simul meâris, spatium vitæ prohibet nos Nec regna vini sortiere talis role in incipere spem diuturnain. Nec tenerum Lycidam mirabere, quo calet juventus et Inferi celebratissimi, et Nunc omnis, et mox virgines tepebunt. 20 Plutonis domus levis, ad quam ubi deveneris, neque talorum jactu eliges regem convivii, neque admiraberis Lycidam delicatulum, cujus amore ardent jam cuncti juvenes, et pauld post puellæ fervescent. ANNOTATIONES. 9. Nunc decet aut viridi, &c.] De myrto, Domos Ditis vacuas el inania regna. deque coronarum et unguentorum usu in con- Quo simul meâris.] Cùm illuc perveneris, viviis apud veteres celebri, plura dicam pos- jam non licebit luxuriari, indulgere genio, contea. Vide ultimam Oden hujus libri. vivia celebrare, &c. 11. Fauno.] Huic ruris Deo sacrificabatur 18. Nec regna vini sortiere talis.) In conviIdibus Februarii ex Ovid. Fast. ii. Nimirum viis eligebant veteres regem, seu bibendi naplacabatur initio veris, ut propitius esset gre- gistrum, cui parebant convivæ omnes: eaque gibus, qui tum foras incipiunt pabulatum educi. electio fiebat sorte et talorum jactu. De eo nos De illo Dionysius Halicarn. lib. i. Cic. de Na- amplius lib. ii. Od. 7. 25. ad ca verba. Quem turâ Deor. ii. Vide et lib.iii. Od. 18. v. 1. Annot. Venus arbitrum dicet bibendi? Meminit Plau 12. Seu poscat agnam.] Legunt alii, agnas, tus Asinar. Scen. 14. Curcul. Scen. 6. Stich. &c. et magis Latinitati et elegantiæ congruum Scen. 12. Cic. in Verrem. 5. Iste Prætor sevolunt. Certè nodus in scirpo. verus ac diligens, qui populi Romani legibus 13. Pallida mors equo, &c.] Claudian. nunquam paruisset, iis legibus quæ in poculis Omnia mors aquat. ponebantur, obtemperabat : Plutarchus in 14. O beate Secti.] Lucius Sextius, vel Ses. Apophthegm. refert Agesilaum in compotatius, ille est qui tam fidelem Bruto etiam profii- tione, magistrum convivii, sorte creatum, gato amicitiam servavit, ut et probaretur ab Au- requirenti pocillatori, quantum cuique minisgusto, et Consul post ipsum fuerit substitutus traret vini, respondisse : Si multum vini adest, cum Cn. Calpurnio Pisone, ann. U. C. 730. quantum quisque petierit : si parum, ex æquo Vide Dion. lib. xliii. Sigon, etc. omnibus. Cornel. Tacit. Annal. 13. festis Sa15. Vitæ summa brevis, &c.] Non debemus turno diebus, inter alia æqualium ludicra regmortales vitam sperare diuturnam. num lusu sortientium, evenerat ea sors Neroni. 16. Nox.] Mors, tenebrosique Inferi. Infra Hic itaque convivii præfectus et rex dictus est. Od. 28. Omnes una manet nox. Arrian. in Epicteto, in Saturnalibus sortitione Fabulæque manes.] Infernales dicti per an- factâ, Rex ita jubet: Tu bibito, tu infundito, tiphrasin Manes, id est, boni Dii; sæpius usur- tu abito, tu venito. pantur pro ipsis inferis, de quibus multa fabu- Talis.] De talis ac tesseris jam disserui ad lantur et jactantur. Vide Epod. 5. v. 94. Pers. Sat. iii. vers. 48. et 49. dicam et aliquid 17. Domus erilis.] Plutonis domum, angus. ad lib. ii. Od. 7. v. 25. De his accuratè Metam ob frequentiam animarum ed descenden- ursius. tium, nonnulli interpretantur. Sed meliùs 19. Tenerum Lycidam.] Formosum puerum alii referunt ad exilitatem umbrarum sive ani- quem deperibat Sestius. marum oculos fugientium. Homer. 20. Tepebunt.] Mistâ quorundam inter-Νεκύων αμεν»να κάμηνα. pretatione subtiliori, sic explico: puellæ mox Capita mortuorum levia et evanida. inardescent amore Lycidæ pueri, cum adoVirg. Æneid. vi. v. 269. leverit. [23] [24] 10 15 Mulier mare acerrimum. Sicut in mari ventus, ita sæpe amantis animus derepentè mu tatur. 8. Emirabitur.] Vocem hanc reprehendit graviter Scaliger, levi profectò ratione. Insolens.] Insuetus. Cicer. de Orat. i. Ea requiruntur à me quorum sum insolens et ignarus. Cæsar. Bell. Civ. lib. ii. cap. 36. Erat in oppido, multitudo insolens belli, diuturni tate otii. 9. Aured.] Pretiosâ velut aurum, charâ, optabili. 10. Semper vacuam.] Alios amatores non habentem. 11. Nescius auræ fallacis.] Nondum sciens quàm crebra sint amantium perjuria. Virg. Æneid. 4. v. 570. -Varium et mutabile semper Fœmina. ODE V. AD PYRRHAM. Miseros esse amatores Pyrrha se ex ejus illecebris velut è naufragio enatásse. Quis adolescens exilis, de- QUIS multâ gracilis te puer in rosâ libutus unguentis suaveo lentibus, te amplectitur, & Perfusus liquidis urget odoribus Pyrrha, multas inter rosas Grato, Pyrrha, sub antro? sub jucundâ specu? Cujus Cui flavam religas comam, gratià flavos crines nodo colligis, ornatu simplex? Simplex munditiis? Heu, quoties fidem, ☆‹ 5 Eheu, quoties deplorabat Mutatosque Deos flebit, et aspera riolatam à te fidem, Deos- Nigris æquora ventis que inconstantes, et non assuetus stupebit mare sæ- Emirabitur insolens, vum atris procellis, qui te Qui nunc te fruitur credulus aureâ, nunc amabili potitur, fa cilè confisus te fore semper Qui semper vacuam, semper amabilem vacantem, semper gratam, Sperat, nescius auræ ignorans ventos instabiles? Fallacis! Miseri quibus Ŏ infortunati, quibus haud expertis, fulges! murus sa Intentata nites. Me tabulâ sacer cratus ostendit me tabellam Votivâ paries indicat uvida ex voto, et vestes madidas affixisse in æde Numinis Suspendisse potenti mari dominantis. Vestimenta maris Deo. ANNOTATIONES. Hæc Ode est tricolos tetrastrophos. Priores duo versus Asclepiadei sunt, ut in Ode primâ, Macenas atavis edite regibus. Tertius quisque Pherecratius heroicus trimeter, è spondæo, dactylo, spondæo: sic; Gråto Pyrrhǎ sub | ǎntrô | Quartus est Glyconius, qualis est iste Odes præcedentis, Sic te Diva potens Cypri. 1. Quis multa, &c.] Merum nectar esse hanc Oden, agnoscit Scaliger Hypercrit. Gracilis.] Tenuior non obesus. Gallicè de belle taille. Angl. SLENDER-WAISTED. Terent. Eunuch. Act. ii. Scen. 2. Haud similis virgo est virginum nostrarum, quas matres student demissis humeris esse, vincto corpore, ut graciles fient. Si qua est habitior paulò, pugilem esse aiunt, deducunt cibum. Tametsi bona est natura, reddunt curaturâ junceas. 3. Pyrrha.] Meretrix formosa. Sub antro.] Sub fornice. 4. Cui flavam religas, &c.] Ex more puellarum Lacænarum. Vide lib. ii. Od. 11. in fine. 5. Simplex munditiis.] Vestes non habens nimis exquisitas aut magnificas: sine mundo muliebri. Terent. Phorm. i. 2. 54. Virgo pulchra, et quo magis diceres, nihil aderat adjumenti ad pulchritudinem. Vestitus turpis, &c. 6. Mutatosque Deos.] Venerem, Cupidinem, antea faventes, postmodum verò contrarios. Aspera nigris æquora, &c.] Allegoriam adverte perpulchram. Plaut. Asin. i. 2. 8. 12. Miseri quibus, &c.] Eheu quàm sunt infelices ii qui te amant, neque nôrunt quàm sis futura paulò post acerba et immitis ! 13. Me tabula sacer, &c.] Ego quidem tali è naufragio evasi nec impunè. Pyrrham deperii ego quoque; sævam expertus, post multa mala tantùm non perii. Tabula sacer, &c.] Solebant naufragi pro servatâ vitâ gratias referre Diis, imprimisque Neptuno: unde et in ædibus sacris appendebant tabellam: in quâ depictum erat suum naufragium: item vestimenta in quibus enatârant. Virg. Æneid. xii. v. 769. Votas suspendere vestes. Votivá testantur fana tabella. ODE VI. AD AGRIPPAM. Bellicas ejus laudes à Vario scribi oportere se esse conviviis tantùm et amoribus canendis aptum. SCRIBERIS Vario fortis, et hostium Victor, Mæonii carminis alite, Quam rem cunque ferox navibus, aut equis [25] Varius, Homerici cantûs alite, te dicet strenuum, [26] victorem hostium, et quicquid milites, te imperante, fortiter egerunt navibus aut equis. Nos, ô Agrippa, nec Nos, Agrippa, neque hæc dicere, nec gravem 5 ista scribere, neque acrem Peleidæ stomachum, cedere nescii, ANNOTATIONES. Hæc Ode est dicolos tetrastrophos. Tres primi versus Asclepiadei, qualis iste, Macenas atavis edite regibus. Quartus quisque versus est Glyconius, ut Sic te Diva potens Cypri. 1. Scriberis Vario, &c.] Res à te in bello præclarè gestas describat summus quisque, Poeta; non ego, tenuis. Observa, lector, quemadmodum se Horatius eximit à triviali laudantium consuetudine, qui se bellè fecisse existimant, cùm per singula laudum capita diligenter, ne dicam insulsè, ierint. Vario.] L. Varius Poëta, non è vulgo, scripsit Augusti Panegyricum, Tragœdias, et alia quædam: Thyestem ejus cuilibet Græcorum posse comparari affirmat Quintil. 1. x. Ad nos pervenerunt pauca tantùm fragmenta. Macrobius 1. vi. c. 1. Virgilium è Vario nonnulla imitatum ostendit : hosque illius refert versus de Morte. Vendidit hic Latium populis, agrosque QuiriEripuit: fixit leges pretio, atque refixit. [tum Item, Incubet et Tyriis, atque ex solido bibat auro. Item, Quem non ille sinit lenta moderator habenæ Quousque ire velit ; sed angusto prius ore coër cens, Insultare docet campis fingitque morando. Ceu canis umbrosam lustrans Gortynia vallem Si veteris potuit cervæ comprendere lustra; Savit in absentem, et circum vestigia lustrans, Æthera per nitidum tenues sectatur odores. Non amnes illam medii, non ardua tardant; Perdita nec serâ meminit decedere nocti. Nonnulli ex Servio perperam scribunt hunc esse Varium, cujus meminit Virgilius Ecl. ix. verùm hallucinantur. Illic enim legere oportet, Neque adhuc Varo videor digna dicere: sicut est paulo ante: Vare, tuum nomen. Fortis, et hostium Victor.] Vell. Paterc. lib. ii. M. Agrippa virtute nobilissimus, &c. Cornel. Tacit. Annal. i. init. M. Agrippam ignobilem loco, bonum militiæ, et victoriæ socium geminatis Consulatibus extulit; mox defuncto Marcello generum sumpsit. Augustus nempe. Senec. Epist. xciv. M. Agrippa, vir ingentis animi, qui solus ex his quos civilia bella claros potentesque fecerunt, felix in publicum fuit, dicere solitus erat multum se huic debere sententia: Concordiâ parvæ res crescunt, discordiâ maxima dilabuntur. iram Achillis cedere nescientis, 2. Mæonii carminis alite.] Alite, quasi volucri grandiore, ceu Cycno, cantum sublimem pariter et sonorum tollente. Sic Theocrit. Poëtas vocat ορνιθας μουσων, aves musarum. Non moror aliorum interpretationem, alite, pro penna, calamo, stylo Mæonii carminis. Mæonis filius, aut fortasse è Mæonià, regione Asia Minoris, urbe Smyrna, oriundus erat Homerus, qui heroici carminis Princeps et quasi Deus. Hinc Mæonium carmen pro Epicæ, Heroicæ, eximiæ Poëseos facultate et spiritu, quibus præditum Varium Horatius indicat. 3. Navibus, aut equis.] Seu navali seu terrestri prælio, terrà marique. Equis.] Nam Gallos Germanosque equitatus robore præstantes debellârat Agrippa. Appian. lib. v. Bell. Civil. Sext. Pompeium vicerat; res præclare gesserat in Hispania, Thracia, Germania; ac secundus Romanorum transgressus Rhenum fuerat: quare detulit ei triumphum Augustus Cæsar. Dio. lib. xlviii, Navibus.] Vell. Paterc. cit. lib. ii. Edificandis navibus, contrahendoque militi ac remigi, navalibusque assuescendo certaminibus, atque exercitationibus, præfectus est M. Agrippa, virtutis nobilissima, labore, vigiliâ, periculo invictus, parendique sed uni scientissimus, aliis sane imperandi cupidus, et per omnia extra dilationes positus, consultisq; facta conjungens. Et postea, Insigne classica coronæ, quo Romanorum nemo unquam donatus erat, hoc beilo Agrippa singulari virtute meruit. Meminit et Virg. Æneid. viii. v. 682. Parle aliâ, ventis et Diis Agrippa secundis Arduus agmen agens: cui belli insigne su perbund, Tempora navali fulgent rostrala coronâ. Sueton. Octav. cap. 5. M. Agrippam in Sicilia post navalem victoriam cæruleo vexillo donavit: huc et pertinet cujus duplex denarius, quorum unus hinc Augusti caput præferebat, illinc Agrippæ cum civicâ et rostratà coronâ. Alter exhibebat unâ parte Agrippa caput rostratà coronâ exornatum, in aversà vero Nep. tunus Delphinum manu dextrâ gestans effictus érat. 4. Te duce.] Vell. cit. Navali primo prœlio apud Mylas, duetu Agrippa pugnatum prosperè. Vide Plin. lib. xvi. cap. 4. Appian. et Dion. jam cit. Oros. lib. vi. cap. 15. &c. 5. Gravem Peleida stomachum, &c.] Achil les Pelei filius, iracundus, acer, inexorabilis, nihil non armis arrogans, ut ait noster ad Pi [27] 10 nec errores maritimos u. Nec cursus duplicis per mare Ulyssei, Conamur, tenues grandia : dum pudor, Nos convivia, nos prælia virginum æqualem Diis auxilio Minervæ ? Nos epulas ; nos Sectis in juvenes unguibus acrium, certamina canimus puella- Cantamus vacui; sive quod urimur, rum sectis unguibus ferocium adversus adolescen Non præter solitum leves. tes; sive liberi sumus, sive ardemus amore aliquo, more nostro inconstantes. 15 20 ODE VII. AD MUNATIUM PLANCUM. Aliis aliæ placent regiones : sibi verò præ cæteris Tiburtina. Vino dilu endæ solicitudines. Alii laudabunt illustrem LAUDABUNT alii claram Rhodon, aut MityleRhodum, vel Mitylenen, nen, [28] ANNOTATIONES. son. nec cedit Græcorum legatis, nec Aga- vel ipsum Martem, quem Homerus æreà inmemnoni exercituum summo imperatori ac duit loricâ. regum regi : sed nec Diis quidem. Nam et 14. Pulvere Troico nigrum.] In acie acriApollini Hectorem protegenti minas intentat. ter dimicantem, et non indecoro pulvere TroHom. Miad. x. jani campi co-opertum et quasi nigrum. 7. Cursus per mare.) Longam illam naviga- 15. Merionem.] Quemlibet virtute bellica tionem Ulyssis. Duplicis, subdoli, fallacis, gloriosum, Merionis similem ; apud Græcos Græcis Stăncus, duplex, aliud nempe dicens, tam inclyti, ut Marti par jactaretur. Homer. aliud sentiens. Legunt aliqui, cursus duplices Iliad. xiii. cum Prisciano l. i. et vii. referuntque ad Ulys. 15. Ope Palladis Tydiden Superis parem.] sis navigationem per Oceanum, et mare Me- Diomedem Tydei filium, quem suâ Pallas ope diterraneum ; vel ad bis decennalem cursum; semper juvit, Diisque non inferiorem præstitit, sed apage. Animadverte, lector, Homero de- ut et Mars et Venus ab eo vulnerati referanlatum honorem, cujus est Ilias de Achille, tur : quin et immortalem fecit, et numero CasOdyssea de Ulysse. torum ascripsit, Iliad. 5. v. 335. 857. Pindar, 8. Sævam Pelopis domum.] Tot homicidiis Nem. Virgil . Æneid. xi. 276. funestam. Pelops à Tantalo patre, Atreus et -Ferro cælestia corpora demens Agamemnon ab Ægistho, Clytemnestra ab Appetii, et Veneris violavi vulnere dextram. Oreste filio cæsi sunt. Adde Thyestis liberos 17. Nos convivia, &c.] Nos res ludicras et jugulatos ab Atreo, ipsique patri appositos in tenuiora argumenta tractare duntaxat et cacibum, quod Sol ne videret, refugisse dicitur. nere amamus. Horatius notare vult hic Thyesten eximiæ Ode VII.-Hæc Ode est dicolos distrophos. artis Tragædiam à Vario, ut jam ante dixi, Primus quisque versus est Hexameter herorcompositam. cus: quinque primi pedes sunt vel spondæi 9. Tenues grandia.) Modestiam Horatius vel dactyli. Alter quisque versus est Dactylicus commendat suam. tetrameter, quatuor ultimos habens pedes ver10. Imbellisque lyra.] Atqui rebus etiam sûs Hexametri sive Heroici. gravioribus idoneos versus lyricos, præsertim 1. Laudabunt alii.] Elegans est versibus hæc Alcaicos, ostendit Pindarus ; nosterque ipse Ode, quam è duabus coaluisse volunt quidam : pluribus Odis, maxime vero 4. 14. 15. lib. iv, nimirum novæ Odes initium statuunt ad hæc &c. ad Pisones denique sic scribit : verba : Albus ut obscuro, &c. Veteres codices Musa dedit fidibus Divos puerosque Deorum, adstipulantur, præfigentes istis novum hunc tiReferre tulum; Cohortatur Plancum ad hilariter viren13. Marlem tunica, &c.] Viros militares lo- dum. Quicquid sit, tota est ad L. Munatium ricà armatos forti et durâ, instar adamantis : Plancum, cujus patria Tibur, aut qui saltem |