acipenser", aurata, asellus, acharne", aphya", alopecias, anguilla, araneus. Box", batis", bacchus, batrachus, belone", 18 15. Acipenser, etc. De acipensere dixi ad lib. IX; de aurata, IX, 25; de asello eodem lib. cap. 28. H. 16. Acharne. Ayapvos Athenæo, VII, , pag. 286, apud Enum Thraciæ præstantissimus dicitur. Eidem lib. VIII, p. 356, äxapvav scribitur, Romæ visus a Rondeletio, a quo pingitur, V, 151. HARD. 17. Aphya. De ea egimus ibid. IX, cap. 74. De alopece, sive alopeciade, seu vulpe marina, IX, 67; Athen. VIII, pag. 356. De anguilla marina, Epicharmus in fabula, quas Musas inscripsit, teste Athenæo, VII, pag. 297. De araneo denique eodem libro, c. 72. H. 18. Box. Piscis est tergo picto, et vocalis, unde ei nomen, Beny, inquit Athen. VII, 286. Idem B, Bónk, et Bóak, a voce quam edit : ab oculis boum similibus, Booy. Festus : Boca, genus piscis a boando, id est, vocem emittendo appellatur. » In Gallia Narbonensi, bogue, teste Rondeletio, V, 11. HARD. :: apà pag. 3, cum Ch. non banchus. Egimus de eo IX, 28; de batracho, sive rana, IX, 7; de belone, sive acu, eodem libro, cap. 57. HARD. 21. Belone, quos aculeatos vocamus. Scribendum videtur, non acu. leatos, sed acus aciculasve: id enim significat vox græca belone : ostendimus quoque hoc lib. X. PINT. Belone, quos aculeatos vocamus. Pintianus legendum censet acus aciculasve: id enim significare græcam vocem βελόνη. Quasi hæserint memoriæ ejus quæ scribit Hermolaus ad lib. XXXV, 11, his verbis est autem belone, quam nos acum et aciculam, diximus. Sic ille. Acos tenues e Martiali novimus, lib. X, epig. 34, et Plinio ipso, lib. IX, 5: Acus sive belone, unus piscium dehiscente propter multitudinem utero parit. Aciculum autem passim quidem in Lexicis exhiberi video, ut diminutivum toũ acus : auctorem tamen ejus vocabuli antiquum nondum reperi. Acuculam Excerpta vet. Lexic. efferunt: Ansa, han. Acucula, Behóvn. Et Constantini Cod. I, 1. Th. de repudiis : oportet eam usque ad acuculam capitis in domo mariti deponere.. Sed vix est, ut non Acula et aculam his locis legendum sit: ut loquutos mihi veteres constat. Glossarium : Beλón, acula, acus. Cledonius in arte. Hæc in diminutivo genus mutant, ut acus acula, hoc scutum hæc scutella, hoc pistrinum hæc pistrilla. » Accedit ipse Plinius infra lib. XXXIV, 13. Corruptum quoque in Glossis Isidori: Acu 35 22 4 quos aculeatos vocamus, balanus. Corvus 24, citharus 25 e rhomborum genere pessimus: chalcis", cobio, callarias, asellorum generis, ni minor esset: colias sive" Pa cula, aculus, solers, agagula. » Scribendum: Acriculus, acutus. Eo vocabulo utitur Cicero Tuscul. III, num aut scombros ulli MSS. habent. Sic Reg. 2 et Ch. « citharus rhomborum genera pessimus chalcis, etc. » Unde perspicuum fit nihil esse nostra emendatione certius; præsertim attestante Galeno de alim. Fac. III, 30, pag. 394, simillimum esse rhombo citharum : Aristotele apud Athen. VII, pag. 305, alga vesci : iis qui Rome gustarunt, insuavi carne : unde Pherecrates, apud eumdem Athen. pag. 306 : Ὦ ἀγαθοὶ ἔνεσιν ἐν κιθάρῳ Ti xaxóv. Et Xenocr. lib. de alim. ex aquat. apud Orib. II, 58: * Citharus, rhombus lati sunt : rhom ille acriculus Athenis senex Zeno, istorum acutissimus. » Ergo et hoc Plinii loco malumus : ◄ belonæ, quas aculas nos vocamus. » Pintia nus, quod censuit, et ostendisse ait se ad lib. X. Caput est illic 32, ubi de nidis halcyonum : Nec unde confingantur, invenitur. Putant ex spinis aculeatis: piscibus enim vivunt. » Quæ translata sunt ex Aristotelis Hist. Animal. lib. IX, cap. 14 : Απορεῖται δὲ ἐκ τίνος συντίθησι τὴν νεοττίαν· δοκεῖ δὲ μάλıça ix tív áxavoŭv tñ; Behóvuç, lõbusque solidus est... At citharus yap izbucpaycuaa. Ergo Pintianus, ex spinis ucus piscis. Et voluit tale quid haud dubie Plinius. Sed verba potius fuisse crediderim : « Putant ex spinis aculeatum. » GRON. 22. Quos. Subintellige pisces. H. 23. Balanus. A similitudine glandis querneæ, quæ Baxavoc dicitur, nomen habet auctore Athenæo, lib. III, pag. 91. In rimis saxorum degunt. Iconem vide apud Rondel, de Testac. I, 30. HARD. 24. Corvus. Græcis xópa. Pingigitur a Rondeletio, X, 7, pag. 296. Meminit ejus Celsus, inter pisces cibi duriusculi, II, 18. Romanis capone. HARD. 25. Citharus. Romæ frequens, folio nominatus, teste Rondeletio, XI, 5. Libri hactenus editi sic le gunt, cytharus, chrombrorum genera, cyprinus chalcis. Chrombri qui sint nemo novit, nec cypri a mali succi est, et stomacho non idoneus, etc.» HARD.` 26. Chalcis. Est hæc marina chalcis nostra sardina, ut diximus IX, 71. De cobione, seu gobio, eodem libro, cap. 83; de callaria, cap. 27 ejusdem libri. HARD. 27. Colias sive Parianus. Euthydemus Atheniensis, lib. de Salsamentis, apud Athen. III, pag. 116, coliam parianum laudat : Και Πάριον κολιῶν κυδρὴ τροφὸς ἔσκε που ízyn. Oppidulum Parium coliarum est inclyta nutrix. Est autem Parium Hellesponti oppidum, de quo Plinius, V, 40. Coliam majorem esse scombro scribit Hicesins apud eumdem Athen. VII, pag. 321. Ipsi Athenæo, III, pag. 121, ὁ κολίας praestantissimus dicitur Amyclanus, atque ex Hispania quem ağıravov vocant. A Massiliensibus coguiol nuncupari, auctor est rianus, sive Sexitanus 28 a patria Bætica, lacertorum minimi ab iis Mæotici : cybium, ita vocatur concisa 30 Rondeletius, VIII, 8. Sexitanus ab oppido Bætica E, sive Zi, ut diximus III, 3. Meminit Martial. VII, ep. 78, ubi lacertum pariter coliam vocat, ut ait Harduinus, sed perperam, et errore manifesto. ED. 28. Saxitanus a patria Bætica. Scribo, Sexitanus, a Sexi oppido Bæticæ Plinio, Ptolemæo, cæteris. Favet et apographon nostrum: celebrat item Athenæus salsamenta Sexitana ex auctoritate Strabonis, lib. III. PINT. Saxitanus a patria Batica. Vet. sive Sexitanus. Martiatialis, VII, 78: « Quum Saxetani ponatur cauda lacerti.» Juvenalis, Sat. XIV, 131: « concham æstivam cum parte lacerti. » Quæ sequuntur sic lego, « Lacertorum æmulus. Ex hoc et concisa pelamide Mæoticis paratur quod cybium vocant. Pelamis hoc nomen habet, quum post XL dies e Ponto in Mæotin revertitur, Cordyla vero pelamis pusilla est quum in Pontum e Mæotide exit. Cantharus, etc. Fallitur tamen Plinius, nám pelamis auctore Aristotele a mari in Pontum revertitur, cordyla vero e Ponto in mare exit: ut legendum sit, nomen habet quum e mari in Pontum revertitur, cordyla vero pusilla pelamis quum post XL dies e Ponto in mare exit. » DALEC. 29. Minimi. Ita Reg. 2, non minima, quod neque ars hoc loco patitur. HARD. 30. Ab iis Mæotici. Colia Mæotici, inquit, Pariano Sexitanoque paulo grandiores. HARD. 31. Cybium, ita vocatur...pelamis, 31 quæ, etc. Stupendum, quod Plin. cybium inter piscium nomina referat quum salsamentum sit, et pars piscis in quadram concisa, ac tesseræ figura. Vide SALM. pag. 1317. - Cybium ita vocatur, etc. Verno tempore thynni Pontum & mari per Euripum subeuntes, ibi fetificant. Minutus fetus, qui quadragesimo post die redeuntes in mare comitatur, cordylæ vocantur. Eædem in mare reversæ et illic augescentes, pelamides nominantur, tritones, orcyni, sive apolecti. Anno post tertio verno tempore, quum in Pontum revertuntur adul. tæ, thynni sunt. Ex cordylis integris fiebat salsamentum, de quo Mart. XIII, 1 : « Ne toga cordylis, ne pænula desit olivis, etc. » Ex pelamidibus (quarum maximæ, tritones et apolecti, quasi eximiæ nuncu. pantur) concisis fiebant salsamenta cybia: quadratæ figuræ, et oùpaia sive cu mutata in w, opała, e locis quæ ad caudam sita sunt macerrima, et nullo pingui grato. Plinius non satis hæc distinxit. Suetonius Vespasianum ab Alexandrinis ob sordes vocatum fuisse Cybiosacten, non, non, ut legimus, Cybiotaten, ait, quasi Salsamentarium, e cognomine unius e regibus suis turpissimarum sordium, de quo Strabo, lib. XVII. DALEG. Cybium. Salmas. in Solin. pag. 1317, facinus indignum exclamat, obtrudi a Plinio cybium inter piscium nomina, quum piscis pars quædam, salsamentumque sit. Scribat igitur dicam non Plinio modo, sed et pelamis, quæ post XL dies a Ponto in Mæotin revertitur: cordyla", et hæc pelamis pusilla, quum in Pontum e Mæotide exit, hoc nomen habet : cantharus 33, callionymus sive uranoscopus, cinædi, soli piscium 35 lutei : cnide Varroni de L. L. IV, pag. 21, ita scribenti : Aquatilium vocabula animalium, partim sunt vernacula, partim peregrina. Foris muræna, quod uúpaiva, cybium, thynnus, cujus item partes græcis vocabulis omnes, ut melandrya, uræon. ■ Festo « Κύβιον genus quoque : piscis, quia piscantes id genus piscium velut aleam ludant. Et in Græcis Oppiano, v. 183, inter pisces qui longe degunt a littore, cybia annumeranti cum orcynis, hoc est, pelamides minimas cum maximis : Ορκύνων γενεὴ, καὶ πλη νάδες, ἠδὲ κυβείαι. Certe quum μέλανδρος et salsamenti e thynno Græcis, et thynni simul genus dicatur, ut Pamphilus refert lib. de Nominibus, apud Athen. III, pag. 121 : Μέλανδρος δὲ τῶν μεγίσων θύννων εἶδος ἐςιν, ὡς Πάμφιλος ἐν τῷ Περὶ ὀνομάτων παρίςησι· καὶ ἔςι τὰ τεμάχη αὐτοῦ λιπαρώτατα. Quidni et minoris thynni nomen cybium fuerit, et ex ipso salsamentum ? Certe quæ Plinius hoc loco habet, ea totidem plane verbis apud Oribasium leguntur, II, 58, fol. 29, ex Xenocratis libello, de alimento ex aquatilibus. « Pelamis exigua, inquit, nascitur in Mæotide ... Cybium, hoc est, concisa pelamis, quæ est, post quadraginta dies a Ponto in Mæotim revertitur, ori grata, et boni alimenti. HARD. 32. Cordyla. Vel cordylla, geminato. Meminit Martial. lib. D 31 36 34. Callionymus. Kadλióvμog et oúpavocxóños, ut diximus cap. 24 hujus libri. Massiliensibus tapecon. Pingitur a Rondeletio, X, 13, pag. 305. HARD. 35. Cinadi, soli piscium lutei. Cinædi soli piscium Rondel. lib. VI, cap. 4 : nam et cancri quidam et cancelli, et leones flavi sunt: xpicstdeig, id est, cereos, vocat Athenæus: xuppcùs avocùs, Numenius. DALEC. Cinadi. Crustis intectos excipit, quum pisces dicit. Sic IX, 16: « Piscium sunt species centum quadraginta quatuor: præter crustis intecta, quæ sunt triginta. » Sunt enim cancri et cancelli pariter flavi. Athenæus άλnçà vocat VII, pag. 281. HARD. 36. Cnide. Kvídn, urtica, de qua diximus supra, lib. IX, cap. 68. HARD. 38 37 40 quam nos urticam vocamus, cancrorum genera, chamæ striata, chamæ læves, chama pelorides, generis varietate distantes et rotunditate: chamæ glycymerides quæ sunt majores, quam pelorides: coluthia" sive corythia concharum genera, inter quæ et margaritiferæ : cochleæ 42 ', quarum generis pentadactyli, melicembales 43, echinophoræ dicuntur quibus cantant extra hæc sunt rotundæ in oleario usu cochleæ cucumis , cynos 44 37. Cancrorum. Carabi, astaci, cæterisque recensiti, IX, 51. H. 38. Chama, chamaleus. Scribo, chama striatæ, chamæ læves, ex vestusto codice. PINT. Chama. Sic Reg. 2 et Pintiani codex: in editis perperam, chamætrachea, chamæleos. Chamæ Græcis xuat e genere sunt concharum : hoc vero distant a cæteris, quod semper hiant, et testas apertas habent: unde eis nomen. Harum multæ sunt differentiæ. Rondeletius de Testaceis, I, 8, ita distinguit, ut aliæ læves sint, aliæ asperæ lævibus deinde chamas, pelorides, glycymeridesque subjicit. HARD. 39. Chama pelorides. Vel a magnitudine nomen habent, sunt enim grandiores: vel a Peloro Siciliæ promontorio, ubi optimæ : ita Pollux : Græcis πελωρίδες, πελωpías, et miλwpívat. Gallis, palourdes. HARD. 40. Chama glycymerides. Pavxvpepides, a sapore dulci, minusque salso nomen traxere. Testis Oribas. II, 58. Meminit harum et Macrobius in cœna Pontificum, Saturn. II, 9, pag. 355. HARD. 41. Coluthia. E muricum genere, ut dictum est cap. 27 hujus libri. . 45 42. Cochlea. Lib. IX, 51. Пεvταδάκτυλοι, quasi quinis discret digitis, sive acuminibus. Mox pro melicembales, echinophora. Reg. 2, item helicymbalis, actinophora legitur: quæ postrema vox et in Chif fletiano codice esse dicitur. Conf. not. 43. HARD. 43. Melicembales. Lego pelixnpeβάλει, meliceribali. Est autem μελι κήρα, sive μελίκηρα, Gazæ favus, purgamentum buccinorum et parpurarum, verno tempore simul coeuntium, et salivario quodam lentore struem gignentium putaminibus cicerum alborum cohærentibus, et connexis similem. Vide Rondel. DALEC. 44. In oleario usu. Quibus oleum decapulabant, vel in quotidianum usum hauriebant, capaces admodum, atque ita, ut quædam aquæ libras quaternas capiat. Vide Rondel. de Testac. II, 27, pag. 76. H. 45. Cucumis. Inter frutices marinos censendus, ut diximus IX, 1. Post cucumim, addunt libri vulgati cynopus, cammarus, quæ nomina nec Reg. 2, nec alius bonæ notæ codex agnoscit. Cammari certe squillarum genere continentur cynopus quis sit, nemo novit. HARD. |