Billeder på siden
PDF
ePub

Muricum cinis cum oleo tumorem tollit: cicatrices '4 fel

scorpionis marini.

mæ- I

XLV. Verrucas' tollit glani jecur illitum: capitis narum cinis cum allio tritus: ad thymia crudis utuntur: fel scorpionis marini rufi: smarides tritæ, illitæ. Alex defervefacta unguium scabritiam, cinisque e capite mæna

rum extenuat.

5

XLVI. Mulieribus lactis copiam facit glauciscus e jure sumptus, et smarides cum ptisana sumptæ, vel cum feniculo decoctæ. Mammas ipsas muricum vel purpuræ testarum cinis cum melle efficaciter sanat. Cancri fluviatiles illiti, vel marini', pilos in mamma3, vel muricum

14. Cicatrices. Plin. Val. III, scorpionum duplex statuit genus : 46. HARD. pelagium alterum, alterum in cœXLV. 1. Verrucas. Qui et glanis nosis aquis degentem : et hunc dicitur, IX, 67. HARD.

2. Capitis. Sic libri omnes editi, et Reg. 2, Colb. 3, aliique. In Ch. cum oleo et Plin. Val. III, 42 : • Ad verrucas, clavos, et callos. Capitum mænarum cinere cum oleo trito: alii codd. cum allio. H.

3. Ad thymia crudis utuntur. Mænis videlicet. Ita MSS. omnes. Miror Rondeletium, V, 13, hæsisse in re tam perspicua confessuinque quid esset hic crudis, se non videre, ad thymia sedis, legi fore satius : quoniam Diosc. II, 31, ad callosas sedis rhagadas mænarum capitis cinerem inspergi jubet. Sed longe a rhagadibus seu fissuris ani discrepant thymia, sive thymi, hoc est, verrucæ, fabæ magnitudine, quæ a colore thymi nomen habent. De vitiis sedis nihil hic auctor voluit. HARD.

4. Fel scorpionis marini rufi. Hicesius apud Athen. VII, p. 320,

nigricantem, illum vero rufum : xai ó μèv mekáɣios muppòs, ó d'è étepoc μelavicov. HARD.

5. Smarides. Diosc. II, 50: Σuaρίδος ταριχηρᾶς ἡ κεφαλὴ καεῖσα, ἔλκη ςέλλει ὑπερσαρκοῦντα, καὶνομὰς ἴςησι, ἥλους, καὶ θύμους ἀναλίσκει. « Sma ridis salita caput exustum tritumque, excrescentes in hulceribus carnes cohibet, nomasque compescit clavos thy mosque absumit. ■ HARD

D

XLVI. 1. Mammas. Ulceratas, lacte turgentes. Quod vitium intra lactationis tempora perfrequens occurrit. Adi Theod. Pr. III, 1. AJ.

2. Cancri fluviatiles illiti, vel marini, Demendum verbum illud illiti, ex antiquo exemplari, et paullo post, crescere mammas; dele mammas. PINT.

3. Pilos in mamma. Vide quæ adnotata sunt in lib. XXVI, cap. ult. DALEC.

[ocr errors]

8

carnes apposita tollunt. Squatinæ illitæ crescere mammas non patiuntur. Delphini adipe linamenta3 accensa excitant vulva strangulatu oppressas. Item strombi in aceto pu a trefacti. Percarum vel mænarum capitis cinis admixto sale, et cunila, oleoque, vulvæ medetur: suffitione quoque secundas detrahit. Item vituli marini adeps instillatu igni naribus intermortuarum vulvæ vitio et cum coagulo ejusdem in vellere imponitur. Pulmo marinus alligatus purgat egregie profluvia. Echini viventes tusi et in vino dulci poti. Sistunt 1o et cancri fluviatiles triti in vino potique. Item siluri suffitu, præcipue Africi, faciliores partus 3 fieri dicuntur. Cancri ex aqua poti profluvia sistere : ex hyssopo purgare. Et si partus stranguletur", similiter poti auxiliantur. Eosdem recentes vel aridos bibunt ad

10

4. Squatina. Sic typi, cum Reg. 2. In Ch. Squatinæ impositæ. Rondel. XII, 21, experimento id se comprobasse ait, tota squatina mammis imposita, earum incrementum esse cohibitum duriusculasque redditas. HARD.

5. Linamenta. Linamentum (vox Celso familiaris) filum est, quod lino volvendo trahitur: qualia sunt ea ex quibus ellychnia confici solent. HARD. Cæterum medicamen, ut cætera quæ de consulto prætermittimus, absurdum et inane, nil aliud, ni fallor, efficacitatis commendavit quam nominum Sexpis et depus, similitudo. Sic vidimus supra (lib. XXX), morbo regio mederi avem icterum adalligatum; nam ixtepec non avis solum, sed et morbus dicitur græce: As.

6. Item scombri in aceto putrefacti. Strombi, non scombri ibidem, ut supra etiam notatum est. PINT.

7. Item vituli. Hipp. de morb. mul. II, t. 18, p. 547, inter suffocatæ vulvæ remedia, τὰς δὲ ῥῖνας, inquit, διαλεῖψαι ἔλαιον φώκης

nares adipe vituli marini illinito. Pintianus in suo cod. legi igniaribus admonet, mendo, ut ex Hippocrate liquet minime jam obscuro. Hujus coagulum quoque suffitu prodesse in uteri strangulatu, scribit Diosc. Eumep. II, 88. H.

8. Instillatur igni naribus. Instillatur igniaribus, in eodem. PINT.

9. Et cum coagulo ejusdem in vellere imponitur. Brevius in eodem, coagulo ejusdem in vellere imposito. PINT.

n

10. Sistunt. Ad fluxum pariter muliebrem sistendum, vinum Hippocrates præbet, in quo cancri fluviatiles sint antea suffocati, lib. de nat. mul. text. 84, pag, 405. H.

11. Stranguletur. In enixu laborioso parturientis matris. DAL.

13

[ocr errors]

partus continendos. Hippocrates" ad purgationes mortuosque partus utitur illis, cum quinis lapathi radicibus, cum ruta et fuligine tritis, et in mulso datis potui. Iidem in jure cocti cum lapatho et apio, menstruas purgationes expediunt; lactisque ubertatem faciunt. Item in febri quæ 4 sit cum capitis doloribus et oculorum palpitatione, mulieribus in vino austero poti prodesse dicuntur. Castoreum ex mulso potum purgationibus prodest; contraque vulvamı olfactum cum aceto et pice, aut subditum pastillis. Ad secundas" etiam uti eodem prodest cum panace in IV cyathis vini: et a frigore laborantibus ternis obolis. Sed si castoreum fibrumve supergrediatur gravida, abortum facere dicitur, et periclitari partus" si superferatur13. Mirum et quod de torpedine invenio si capiatur, quum luna in Libra sit, triduoque asservetur sub dio, faciles partus facere postea, quoties inferetur. Adjuvare et pa- 5 stinacæ radius adalligatus umbilico existimatur, si viventi ablatus sit, ipsaque denuo in mare dimissa. Invenio" apud

12. Hippocrates. Ejus hæc verba de Morb. mul. I, t. 128, pag 519: Διεκβόλιον, ἣν ἀπεθάνῃ τὸ ἔμβρυον ... Καρκίνους ποταμίους πέντε, καὶ λαπάθου, καὶ πηγάνου ῥίζαν, καὶ αἴθαλον ἀπὸ τοῦ ἵπνου, τρίψασα ὁμοῦ πάντα, καὶ ἑνώσασα ἐν μελικρήτῳ, ὑπαίθριον θεῖσα, πινέτω νῆστις ἐκ τρίτου. « Cancros fluviatiles quinque, et lapathi, et rutæ radicem, et fuliginem de furno, omnia simul trita, et cum aqua mulsa unita, sub dio per noctem exponat, et jejuna ter bibat. HARD.

[ocr errors]

13. Castoreum. Diosc. II, 26. II. 14. Vulvam olfactum. Strangulantem. DALEC.

15. Ad secundus. Diosc. 1. c. non tamen ita accurate. HARD.

16

16. A frigore laborantibus. Gelatis, quod accidit sæpe in transitu Alpium nivosarum. DAL.

17. Partus. MSS. partu. Laborantibus. Gelu torpentibus. HARD. 18. Si superferatur. Si sursum feratur ac supra caput. HARD.

19. Invenio. Operimentum illud certi concharum generis est, quale in purpura descripsimus, cap. 41. Diosc. II, ro : ὄνυξ ἐςὶ πῶμα κογ χυλίου, ὅμοιον τῷ τῆς πορφύρας. Ει mox: Εὐώδεις θυμιώμενοι, κατορί ζοντες ποσῶς τῇ ὀσμῇ· ἐγείρουσι δὲ καὶ οὗτοι ὑποθυμιαθέντες τὰς ὑςερικώς avıyoμévaç xai émianatixcóç. Immo ipsum esse purpuræ integumentum credimus quum nihil differre a purpura conchylium arbitremur,

I

20

quosdam ostracium vocari, quod aliqui onychem vocant: hoc suffitum vulvæ pœnis mire resistere. Odorem esse castorei, meliusque cum eo ustum proficere. Vetera" quoque hulcera et cacoethe ejusdem cinere sanari. Nam carbunculos et carcinomata in mulierum "2 parte præsentissimo remedio sanari tradunt" cancro femina, cum salis flore contuso, post plenam lunam, et ex aqua illito.

22

XLVII. Psilothrum est thynni sanguis, fel, jecur, sive recentia, sive servata. Jecur etiam tritum, mixtaque cedria plumbea pyxide asservatum. Ita pueros mangonizavit' Salpe obstetrix. Eadem vis pulmoni marino' : le

[merged small][ocr errors]

23. In mulierum parte præsentis simo remedio sanari tradunt. Pintianus observat in scripto esse mulieribus itaque legendum sibi videri : in mulieribus perçæ præs. rem. sanare traduntur. Sed si percarum ea vis est, quid verbis fiet sequentibus, quæ cancro femina id fieri ostendere videntur? Voss. muliebris. Cui voci una littera demenda, ut sit : « in muliebri parte præsentissimo remedio sanari tradunt cancro femina. » Andeg. in mulieris partus. Tres alii, in mulieres,

partu. GRON. In mulierum parte.

In Reg. 2,
cod. et Pintiani, in mu-
lieribus parte. Forte, in muliebri par-
e, nemps ἐν τῷ αἰδίῳ, in muli

bribus locis. HARD.

XLVII. 1. Mangonizavit. Ornavit et composuit ad alliciendos emptores dum fuco imberbes diu servavit. Mango est, ut ex Fabio discimus, II, 16, qui colorem falsum inducit mancipiis, quique verum robur inani eorumdem sagina mentitur. HARD.

2. Eadem vis est pulmonis marini, leporis marini sanguine et felle. Correxerunt sanguinis et fellis. Sed Vossiani duo pulmoni marino; dein melior etiam sanguini. Scribo : « Eadem vis est pulmoni marino, leporis marini sanguini et felli. » Ut et Pintianus. GRON. Eadem vis est pulmonis marini : leporis marini ́sanguine et felle. In apographo nostro:

[ocr errors]

[ocr errors]

eadem vis pulmoni marino : leporis marini sanguini et felli. » Et non multo infra: adalligatusque idem pavores, etc. » detrahe particulam Eadem. que. PINT. Elian. Hist. Animal, XIII, 27. H.

6

poris' marini sanguini et felli: vel si in oleo hic necetur. Cancri, scolopendræ marinæ cinis cum oleo: urtica marina trita ex aceto scillite: torpedinis cerebrum cum alumine illito sexta luna. Ranæ parvæ, quam in oculorum curatione descripsimus, sanies efficacissime psilothrum est, si recens illinatur : et ipsa arefacta ac tusa, mox decocta tribus heminis ad tertias, vel in oleo decocta æreis vasis. Eadem mensura alii ex quindecim ranis conficiunt psilothrum, sicut in oculis diximus. Sanguisuga" quoque tostæ in vase fictili et ex aceto illitæ, eumdem contra pilos habent effectum. Et suffitus" urentium eas necat cimices invectas. Castoreo quoque cum melle pro psilothro usi pluribus diebus reperiuntur. In omni autem psilothro evellendi prius sunt pili.

8

2

XLVIII. Infantium gingivis dentitionibusque plurimum 1

3. Leporis marini. Dioscorid. lib. lapsu ex XV in XII, ut sæpe moII, cap. 20. HARD. nuimus. HARD.

4. Scolopendra. Diosc. II, 16: Σκολόπενδρα θαλασσία ἐψηθεῖσα ἐν ἐλαίῳ, καὶ καταχρισθεῖσα, ψιλοῖ τρίχας. . In oleo decocta et per-, uncta pilos detrahit. » HARD.

5. Urtica marina. Dioscor. lib. II, cap. 20. HArd.

6. Torpedinis. Et carnes quoque ipsæ, teste Eliano, 1. c. H.

7. Ranæ. De qua cap. 24, quod caput totum est in afferendis oculorum remediis. Q. Serenus, cap. XXXVI, pag. 149: « Præterea quascumque voles avertere setas, Atque in perpetuum rediviva occludere tela, Corporibus vulsis saniem perducito ranæ, Sed quæ parva situ est, et rauco garrula questu.» H.

8. Ex quindecim. Sic libri typis editi, cum Colb. 3. At Reg. 2, ex duodecim, facili librariorum

9. Sicut in oculis diximus. Cap. 24. HARD.

c.

10. Sanguisuga. Q. Serenus, 1.

«

Nec non quæ stagnis cessantibus hæsit hirudo Sumitur, et vivens Samia torretur in olla: Hæc acidis jungit permixta liquoribus artus, Avulsainque vetat rursus percrescere silvam. Plinius item Val. I, 21, et III, 52. HARD.

11. Et suffitus. Reg. 2 et Ch. Hic suffitus. Intricata oratio: sententia tamen non alia est, quam suffitu seu nidore sanguisugarum exustarum cimices necari: quod paulo ante perstrinxit, cap. 42:

Natura sanguisugarum adversatur cimicibus et suffitu necat eos. » Quare invectos legi malim, quanquam in Reg. 2 cod. invecta legiHARD.

tur.

« ForrigeFortsæt »