Billeder på siden
PDF
ePub

20

ignotas aquas. Sic Brundisiana in" Averno compasta, et suum retinere succum, et a Lucrino adoptare creduntur. Hæc sint dicta de corpore. Dicemus et de nationibus, ne 4 fraudentur gloria sua littora: sed dicemus aliena lingua, quæque peritissima hujus censuræ in nostro ævo fuit. Sunt ergo Muciani verba, quæ subjiciam : « Cyzicena" majora Lucrinis",dulciora Britannicis", suaviora Medulis", acriora

[ocr errors]

ostrea calliblepharata. GRON. Calliblephara. Kaλépapa, quasi pulchris genis, hoc est, valvis. In Reg. 2, callipharata, voce ignota vel corrupta. HARD.

20. In Averno compasta. Usus eo verbo Plin. IX, 79 : « Postea visum tanti in extremam Italiam petere Brundisium ostreas: ac ne lis esse inter duos sapores, nuper excogitatum, famem longe advectionis a Brundisio compascere in Lucrino. Lucrinum lacum Avernumque proximos fuisse, atque adeo fere communibus aquis stagnasse, notissimum est. HARD.

21. Cyzicena. A Cyzico, Hellesponti oppido cujus ora tota ostreis celebratissima fuit. Unde Catullus ad Priapum, Carm. 18, 3: « Nam te præcipue in suis urbibus colit ora Hellespontia, cæteris ostreosior oris.» Åbúðnva öspɛta in hoc ipso tractu maris laudat Clem. Alex. Pæd. II, pag. 140. HARD.

22. Lucrinis. Lacus Lucrinus, prope Baias, de quo III, 9. Martial. V, 38: « Concha Lucrini delicatior stagni. » Et XIII, 82: Ebria Baiano veni modo concha Lucrino. HARD.

23. Britannicis. Hæc sunt ostrea, quæ Rutupino edita fundo Juvenalis appellat, Sat. IV, v. 141. Fuit

enim Rutupinum littorale Britanniæ oppidum, ut ex Ptolemæo discimus : . Circeiis nata forent, an Lucrinum ad saxum, Rutupinove edita fundo Ostrea, callebat primo deprendere morsu, Et semel adspecti littus dicebat echini.. HARD.

24. Edulis. Vetus codex, Suaviora Adulitis. In sinu maris Rubri oppidum Aduliton, conditum à servis Ægyptiorum, a dominis profugientibus. Populus Adulitæ, lib. VI, cap. 28. Invenio, sed nullius auctoris testimonio, et Edulios montes Tarraconensis Hispaniæ, qui hodie Moncaio vocentur. Dal. -Medulis. A Medulis, Galliæ Aquitanicæ populis, ad Garumuæ ostia prope Burdegalam. Hodie Médoc.

In libris ad hunc diem vulgatis, Suaviora Edulis, absurde. Sinceram lectionem obscuris admodum vestigiis retinet Reg. codex : at Colbertinus 3, plane perspicuis,' quum in eo legatur, suaviora Medullis. Ostrea Medula, sive Medulla, sive Medullica, laudant celebrati viri, quotquot Burdegalæ commorati sunt. Ausonius, epist. VII, pag. 141: « Ostrea Baianis certantia, quæ Medulorum Dulcibus in stagnis reflui maris æstus opimat. » Eadem Burdegalensia appellata ab ipsomet, ep. CXLIII, 8: Sed

25

28

Lepticis, pleniora Lucensibus", sicciora Coryphantenis", teneriora Istricis, candidiora Circeiensibus. » Sed his neque dulciora 2. *, neque teneriora esse ulla compertum est. In Indico mari Alexandri rerum auctores pedalia inveniri prodidere. Necnon inter nos nepotis cujusdam "9 nomenclator tridacna 30 appellavit: tantæ magnitudinis intelligi 5 cupiens, ut ter mordenda essent. Dos eorum medica hoc in loco tota dicetur. Stomachum3 unice reficiunt: fastidiis medentur; addiditque luxuria frigus obrutis nive,

mihi præ cunctis ditissima, quæ Medulorum Educat Oceanus, quæ Burdegalensia nomen Usque ad Cæsareas tulit admiratio mensas. Non laudata minus, nostri quam gloria vini... Proxima sint quævis, sed longe proxima multo Ex intervallo, quæ Massiliensia: portu Quæ Narbo ad Veneris nutrit, cultuque carentis Hellespontiaci quæ protegit æquor Abydi, Vel quæ Baianis pendent fluitantia pilis... Sunt et Aremorici qui laudent ostrea Ponti, etc. » Sidonius Apollinaris, VIII, ep. 12, ad Trigetium, pag. 241, quanquam subobscura oratione : Veni, inquit, ad debellandos subjugandosque istos Medulicæ supellectilis epulones. » Omitto Scaligerum, cæterosque recentiores. Sensit vitium hujus loci, et feliciter emendavit ante annos xxx, quam hæc scriberemus, Camillus PelleGRINO in Campania Felice, pag. 541. Nunc ea ostrea a Solaco, Medulorum vico prope Garumnæ ostium, Solacensia cognominantur, de Soulac. Notat Thuanus de vita sua, II, p. 23, esse ea optimi saporis, gratissimique gustus; adeo ut violarum odorem referre videantur :

[ocr errors]

29

repertumque in famulitio suo gulosum puerum, qui centum amplius unus sine nausea deglutiret. HARD.

25. Lepticis. A Lepti, Africa civitate. HARD.

26. Lucensibus. Lucensis conventus in Hispania citeriore supra, lib. III, cap. 3. Hodie vocari aiunt, Macarin de Catalogna. DALEC. Lucensibus. A Lucento, opinor, Hispaniæ oppido, de quo III, 32. Istrica ab Istria, etc. HARD.

27. Coryphantenis. Coryphanta, Bithyniæ oppidum. Coryphas oppidum maritimum, lib. V, cap.

30. DALEC.

28. Sed his neque dulciora. Circeiensibus. Hæc jam Plinii verba, non Muciani sunt. HARD.

29. Necnon inter nos nepotis cujusdam nomenclator tridacna appellavit. In vetere codice,« Nec nos inter nos nepotis cujusdam nomen celaturi tridacna appellavit. PINT.

30. Tridacna appellavit. Hoc est, quæ edere non potes, nisi triplici morsu. Aάxvo, mordeo, græce sonat. HARD.

31. Stomachum. Ita Diphilus apud Athen. III, 9o. HARD.

summa

31

montium et maris ima miscens. Molliunt" alvum leniter. Eadem quoque cocta cum mulso, tenesmo, qui sine exhulceratione sit, liberant. Vesicarum hulcera quoque repurgant. Cocta3 in conchis suis uti clausa 35 venerint, mire distillationibus prosunt 36. Testa 37 ostreorum cinis uvam sedat, et tonsillas, admixto melle. Eodem modo parotidas, panos, mammarumque duritias, capitum hulcera ex aqua; cutemque mulierum extendit. Inspergitur et ambustis. Et dentifricio placet. Pruritibus quoque et eruptionibus pituitæ ex aceto medetur. Crudæ si tundantur, strumas sanant, et perniones pedum. Purpuræ quoque contra venera prosunt.

38

XXII. Et algam maris theriacen' esse, 'Nicander I

32. Summa. Nives e summis mon tium jugis petitas, ut in eis ostrea servent, quæ petuntur ex imo mari quemadmodum servantur in sale pisces. Pro sale obruuntur ostrea nive, in testis suis, ut frigidiora sorbeantur. H.

33. Molliunt alvum leniter. Succo suo nitroso sistunt vero dura carnis suæ pulpa. DALEC. · Molliunt. Ipsa ostrea esse xcxía; bñaxrixà, jus quo decocta fuerint, rapaxTIXÒv καὶ ὑπακτικὸν κοιλίας tradit Mnesitheus Athen. lib. de Eduliis, apud Athen. III, pag. 92. HARD.

34. Cocta. Abest a libris omnibus hactenus editis vox prior hujus clausulæ, cocta, quam ductu codicum Reg. 2 et Ch. restituimus, adstipulantibus inprimis auctoribus geminis, qui hanc Plinii locum de pariculo recitant; Marcello nimirum Emp. cap. x, p. 87: « Ostrea, inquit, ita ut lecta sunt, adhuc testis suis clausa, in carbonibus coquuntur, atque in cibo dantur

VIII.

[merged small][ocr errors]

35. Uti clausa venerint. Succo suo madentia, nec disclusis testæ suæ valvis excitata. DALEC.

36. Distillationibus prosunt. Tenuibus: succi quem gignunt crassitie. DALEC.

37. Testæ. Quemadmodum et cinerem e cochleis commendat in eum usum Q. Serenus, laudatus a nobis, XX, 74. HARD.

38. Et perniones. Sext. Plat. c. I de cervo, tit. 21: ⚫ ad perniones Sebum cervinum combustum simul cum ostreæ testa minuta et commixta, et factum quasi malagma impone : mire sanat.■ HARD.

XXII. 1. Theriacen. Hoc est adversus serpentes prodesse. H. 2. Nicander. Loco citato a nobis, XXVI, 66. HARD.

32

I

3

tradit. Plura ejus genera, uti diximus: longo folio et latiore, rubente, aliave crispo. Laudatissima, quæ in Creta insula juxta terram in petris nascitur; tingendis etiam lanis ita colorem alligans, ut elui postea non possit. E vino jubet eam dari.

XXIII. (VII.) Alopecias' replet hippocampi cinis, nitro et adipe suillo mixtus, aut sincerus ex aceto'. Præparant autem sepiarum crustæ farina medicamentis cutem", et muris marini cinis cum oleo: item echini cum carnibus

3

suis cremati fel scorpionis marini. Ranarum" quoque

3. Plura ejus genera. Ex his generibus algæ, primum paleam marinam vocant: secundum, snip est tertium, alga lactucacea : quartum alga feniculata tinctoria, quam et scorpionum ictibus mederi dictum est lib. XXVII, cap. 7. DALEC.

4. Uti diximus. Lib. XXVI, 66. XXIII.1. Alopecias. Totidem verbis Diosc. II, 3 : Ιππόκαμπος θαλάσ σιόν ἐςι ζῶον μικρὸν, οὗ καέντος ἀναληφθεῖσα ἡ τέφρα πίσσῃ ὑγρᾷ καὶ ὀξυγγίῳ ἢ ἀμαρακίνῳ μύρῳ καὶ καταχρισθεῖσα, ἀλωπεκίας δασύνει. « Hippocampus marinum est animalculum, cujus cremati cinis liquida pice vel axungia, aut amaracino unguento exceptus, et illitus, alopecias emendat. » Sic etiam Galen. de Fac. simpl. med. XI, 1, p. 312. De hippocampo multa Ælian. H. A. XIV, 30. Pingitur a Rondeletio, lib. de Insectis, cap. 9, pag. 114. Massiliensibus, cheval et chevalot. HARD. Conf. quæ supra delibavit Cel. CUVIER ad lib. X (init.) verba hæc Equorum capita in tam parvis eminere cochleis. Nulla hujus malacostraci et pisciculi cai apud Recentiores

[ocr errors]

-

[ocr errors]

nomen hippocampus, similitudo est. AJ.

2. Aut sincerus ex aceto. Solus, per se, nulla re alia admixta, præter acetum. HARD.

[ocr errors]

3. Præparat cutem sæpiarum crustæ farina medicamentis. Cutem replet et muris marini cinis. Aliter apo graphum nostrum, Præparant autem sepiarum crustæ farina medicamentis cutem, et muris marini cinis. Ut superfluat verbum replet, ex eodem. Ego vero et illud, medicamentis, falso additum suspicor. PINT. Præparant. Medicamentis, quibus alopecia emendatur, suscipiendis, præparatur ante cutis crusta sepiarum in farinam trita et illita. - Præparant. Sic Reg. cod. et is quem Pintianus vidit : quorum ad amussim quæ in editis depravata sunt, exigenda hoc loco et corrigenda credidi, quum nec priore loco cutem, nec postea replet, ulli MSS. agnoscant, et inpedita luxataque oratio ea verborum serie videatur. HARD.

[blocks in formation]

trium, si vivæ in olla concrementur, cinis cum melle: melius cum pice liquida. Capillum denigrant sanguisuga, quæ in nigro vino diebus LX computruere. Alii in aceti sextariis duobus sanguisugarum sextarium in vase plumbeo jubent putrescere totidem diebus, mox illini in sole. Sornatius tantam vim hanc tradit, ut nisi oleum ore contineant qui tingunt, dentes quoque eorum denigrari dicat. Capitis hulceribus, muricum vel purpurarum testæ cinis cum melle utiliter illinitur: conchyliorum, vel si non urantur, farina ex aqua doloribus, castoreum cum peucedano et rosaceo.

:

XXIV. Omnium' piscium fluviatilium marinorumque adeps liquefactus sole admixto melle, oculorum claritati plurimum confert : item castoreum cum melle. Callionymi'

κίας θεραπεύουσι σὺν πίσσῃ ὑγρᾷ και Taxpróμevot. Et Alex. Iatros. I, 4, ad alopecias : . Ranarum cinis cum pice liquida illinitus. » Idque se experimento probasse testatur Rondeletius, lib. de Palust. cap. 2. H.

6. Alii. Totidem verbis Marc. Emp. vII, pag. 48, et Plin. Val. I, 7, de capillis denigrandis. HARD.

7. Sornatius. Sic MSS. Ignotum medici nomen. Referunt hoc ipsum porro auctores proxime appellati.

8. Capitis. Marc. Emp. totidem verbis, cap. IV, pag. 40, et Plin. Val. I, 5. HARD.

XXIV. 1. Omnium. Et hic typorum errata, qui liquefactus oleo exhibent, ad MSS. fidem emendamus, præsertim Reg. 2, quem fide integra repræsentamus. Adjuvat Plinii transcriptor Marc. Emp. cap. vIII, pag. 62: Adipes omnium fluviatilium piscium, inquit, in sole liquefacta, adjunctoque melle, inunctioni adhibitæ, mirifice oculis

[ocr errors]

«

caligantibus prosunt. Certiorque auctor Dioscorid. II, 94: Tò di τῶν ποταμίων ἰχθύων ὀξυδερκὲς ἐγχριόμενον, ἀποτακὲν ἐν ἡλίῳ καὶ μέλιτι yév. Fluviatilium piscium adeps inunctis oculis claritatem affert, si quidem in sole liquefactus, mellique admixtus fuerit. ■ Neque vero quemadmodum liquefieri oleo possit adeps, conjicere in promptu est. HARD.

2. Callionymi fel cicatrices. Oculorum scil. Galen. de Fac. simpl. med. X, a, pag. 284. Errant qui discussam a Tobia patris cæcitatem eo felle volunt. Callionymus enim marinus piscis est, et molis exiguæ, nec multarum virium : ille, quo Tobias usus, ingens, fluviatilis et fere άνθρωποφάγος. Silurum potius esse crediderim, de quo IX, 17. Vide Bochart. de Anim. part. IÍ, lib. V, c. 14, p. 748. Ad oculorum vitia universe callionymi fel commendat etiam Dioscorid. lib.

« ForrigeFortsæt »