Billeder på siden
PDF
ePub
[ocr errors]

13

deinde ad has portiones. Denariæ appellantur, cujus la minæ latitudo, antequam curvetur, digitorum decem est, dimidioque ejus quinaria. In omni amfractu collis quinariam fieri, ubi dometur impetus 14, necessarium est: item 15 castella , prout res exiget.

XXXII. Homerum calidorum fontium mentionem' non fecisse demiror, quum alioquin lavari calida frequenter in

[ocr errors][merged small][merged small]

15. Item castella. Castellum, receptaculum est, quod aquam publicam recipit, auctore Ulpiano, Pandect. XLIII, de aqua quotid. et æstiva. Gall. un regard. Vitruv. lib. VII, cap. 7, pag. 170: « Inter actus ducentos non est inutile castella collocari : ut si quando vitium aliquis locus fecerit, non totum omneque opus contundatur, et in quibus locis factum sit, facilius inveniatur: sed ea castella neque decursu, neque in ventris planitie, neque omnino in vallibus, sed in perpetua fiant æqualitate. Qui horum reficiendorum curam haberent, in vetustis Inscriptionibus apud Reines. pag. 573, et apud Gruter. pag. 501, CASTELLARII appellantur. Exstat de ea re senatus

D

2

consultum apud Frontin. de Aquæduct. I NE. CVI. PRIVATO. AQVAM. DVCERE. RIVIS. PVBLICIS. LICERET. VTIQVE. OMNES. II. QVIBVS. AQVAE. DVCENDAE. IVS. ESSET. DATVM. EX. CASTELLIS. DVCERENT. ANIMADVERTERENTQVE. CVRATORES. AQVARVM. QVIBVS. LOCIS. INTRA. EXTRAQVE.

VRBEM. APTE. CASTELLA. PRIVATI. FACERE. POSSENT. EX. QVIBVS. AQVAM. DVCERENT. QVAM. EX. CASTELLO. COMMVNEM. ACCEPISSENT. A. CVRA

TORIBVS. AQVARVM. Olim dividicula appellata, auctore Festo: «Dividicula antiqui dicebant, quæ nunc sunt castella, ex quibus a rivo communi aquam quisque in suum fun. dum ducit. » H.

XXXII. 1. Homerum c. fontium mentionem. Meminit Iliad. X : Kpouνὰ δ' ίκανον καλλιῤῥόω, ἔνθα δὲ πηγαὶ Δοιαὶ ἀναΐσσουσι Σκαμάνδρου δινήεντος. Η μὲν γάρ θ' ὕδατι λιαρῷ péɛt. DAL. - Homerum. Si unum e Scamandri amnis fontibus exceperis, cujus aquam tepidam commendat, Iliad. X, v. 147. HARD.

2. Lavari calida frequenter. Odyss. Θ, εἵματα τ' ἐξημαβὰ λόετρά τε θερpà, vuaì Iliad. X. Hectori e prælio redeunti calidum balneum paratur. Εκτορι θερμὰ λόετρα μάχης ἐκνοστήozvrt. Iliad. K. Odyss. A legitur ¿¿ τε Σαμίνθους Βάντες, DAL. - Lavari.

5

, quæ

duceret : videlicet quia medicina tunc non erat hæc', nunc aquarum perfugio utitur. Est autem utilis sulphurata' nervis, aluminata paralyticis, aut simili modo solutis: bituminata aut nitrosa, qualis Cutilia', bibendo atque purgationibus. Plerique in gloria ducunt, plurimis 2 horis perpeti calorem earum : quod est inimicissimum :

[blocks in formation]

esse Ex Too Cutilia; deinde utramque vocem admissam, Vitruv. lib. VIII, c. 3: « Sulphurosi fontes nervorum labores reficiunt, etc. Aluminosi, quum dissoluta membra corporum paralysi aut aliqua vi morbi, etc. Bituminosi autem interioris corporis vitia potionibus purgando solent mederi. Est autem aquæ frigidæ genus nitrosum, in Pinnæ Vestinæ, Cutiliis, aliisque locis similibus, quod potionibus depurgat. » GRON.

9. Plurimis horis perpeti calorem earum: quod est inimicissimum. Tamen plurimis in locis solent ther

5. Aluminata. Galen. xarà yévn marum præfecti ægros diutissime et xará Tón. lib. VII. HARD.

6. Aut simili morbo solutis. Voss. limii modo: neque aliter tres alii, qui nobis serviunt. GRON.

7. Qualis Cutilia. Hanc quoque commendat Cæl. Aurelian. Chron. lib. III, c. 2. De ejus situ diximus lib. III, cap. 17. HARD.

8. Utilis est bibendo atque purgationibus. Vox utilis non est in Voss. quippe repetenda sensu e superioribus, ut legatur: «Est autem utilis sulphurata nervis, aluminata paralyticis aut simili modo solutis; bituminata aut nitrosa, qualis Cutilia est, bibendo atque purgationibus.» Gud. Acad. Menap. qualis utilis est bibendo. Vides to utilis corruptum

mergere. Nobilissimum in Helvetica prov. Valais oppidulum Leuk vel Lach exemplum erit ; quibus in balineis quum ægrotantes assueve. rint trium hebdomadum spatio subire aquas, jubentur die primo horam consumere in lavando, secundo duplum, tertio tres, et sic crescente cum diebus horarum numero, donec octavus dies octo horas exigat: quod et nonus, decimus et quinque qui sequuntur: tum sexto et decimo septem horæ in aqua effluunt duodevigesimo sex, undevigesimo 5, vicesimo 4, etc. Qua hebdomade singuli dies octo horas exigunt, hæc vulgo audit alta mersio (semaine de haute baignée). As.

namque paulo diutius, quam balineis, uti oportet, ac postea frigida dulci, nec sine oleo discedentes : quod vulgus alienum arbitratur, idcirco non alibi corporibus magis obnoxiis. Quippe et vastitate odoris capita replentur, et frigore infestantur sudantia, corporum parte mersa. Similis error", quam plurimo potu gloriantium: vidique jam turgidos bibendo in tantum ut anuli integerentur cute, quum reddi non posset hausta multitudo aquæ. Nec 3 hoc ergo fieri convenit sine crebro salis gustu". Utuntur et cœno fontium ipsorum utiliter "3: sed ita, si illitum sole inarescat. Nec vero omnes quæ sint calidæ, medicatas esse credendum, sicut in Segesta Sicilia", Larissa, Troade, Magnesia, Melo, Lipara. Nec decolor species æris argentive" (ut multi existimavere) medicaminum argumentum est: quando nihil eorum in Patavinis

10. An postea frigida dulci. Voss. dulceri, an mulceri? Menap. Gud. et Acad. frigida dulcedine sine. GRON.

11. Similis error, quo quidam plu. rimo potu. In eodem, « Similis error quam plurimo potu gloriantur; » scribo gloriantium, non gloriantur. PINT. Similis error quo quidam plurimo. Vossian. et Pintiani, error quam plurimo. Scribe: « Simili errore quidam plurimo potu gloriantur.» Menap. Gud. et Acad. similis error quodam. Pintianus : Similis error quam plurimo potu gloriantium.» GRON.

12. Salis gustu. Qui ad excreationem intestina stimulat. DALEC.

13. Utuntur et cano fontium utiliter. Vere; nam hoc fit in multis locis, ex. g. Silvanez, Rutenorum pago, in hac Galliæ meridion. prov. quæ nunc audit dép. de l'Aveyron: quarum thermarum luto pingui et

13

14

16

viscoso hulcera, et sciatica laborantium membra sanantur feliciter. Notissima omnium tamen urbs SAINTAMAND, in provinc. gall. départ, du Nord, dum lutosarum, sic aiunt, balinearum usu mirabiles curationes fiunt. AJ.

14. Sicut in Egesta Siciliæ. Legendum alterutro modo, aut Ægesta, cum diphthongo prima, aut Segesta. Utroque enim modo geographi et historici usurpant. In vetere item codice Sicilia legitur, non Siciliæ: quod non magnopere displicet, ut sint duo auferendi casus : Segesta, Sicilia, Larissa, Troade. PINT. In Segesta. Ita MSS. recte, cum Parm. ed. Hermolaus perperam correxit Egesta. HARD.

15. Argenti. Aquis intincti et immersi, quas medicatas esse nos putamus. DALEC.

16. Patavinis. Quorum aqua,

fontibus, ne odoris quidem differentia aliqua deprehenditur.

XXXIII. Medendi modus idem et in marinis erit, quæ 1 calefiunt ad nervorum dolores', ferruminandaş fracturas, ossaque contusa': item corpora siccant, qua de causa et frigido mari utuntur. Præterea est alius usus multiplex, principalis vero navigandi phthisi affectis, ut diximus, aut sanguinem egerentibus: sicut proxime Annæum Gal

[blocks in formation]

XXXIII. 1. Ad nervorum dolores. Sic Q. Serenus, cap. LV, p. 159: Si vero occultus nervos dolor urit inertes, Convenit et pelagi calidis perfundier undis. » Diosc. lib. V, cap. 19 de aqua marina: apuèv dè καταντλούμενον... ἁρμόζον τοῖς περὶ νεῦρα πάθεσι, etc. Ad podagram vel sic commendat Marc. Emp. c.xxxVI, p. 247. HARD.

D

2. Ferruminat et fracturas ossaquc contusa. In vetusto exemplari, « ferruminata ac fracturis ossa: legendum forte, « ferruminant et fracta cruris ossa : » reliqua redundant. PINT. Ferruminantes fracturas ossaque contusa. Voss. «feruminata fracturis ossa contusa item corpora ad siccanda. Eodem modo Men. Gud. et Acad. nisi quod hic ferruminantia. Fortasse : « quæ calefiunt ad nervorum dolores, ferruminandas fracturas, ossa contusa, item corpora ad siccanda.» Pintiani codex, ferruminata ac fracturis ; ipse « ferruminant, et fracta cruris ossa, item corpora ad siccando.» GRON. - Ferruminandas. Ad fracturarum fascias idcirco marinam aquam Hip

3

5

pocrates adhibet, πρὸς ὑποδεσμίδας, lib. de liquidorum usu, cap. 3, p. 445, tom. VI Oper. Galeni. H.

3. Ut diximus. Lib. XXIV, c. 6. DALEC. Ut diximus. Lib. XXIV, cap. 19, et lib. XXVIII, cap. 14. Cels. Corn. lib. III, c. 22: « Quod si mali plus est, et vera phthisis est... opus est, si vires patiuntur longa navigatione, cæli mutatione, sic ut densius quam id est, ex quo discedit æger, petatur. Ideoque aptissime Alexandriam ex Italia itur, etc. HARD.

4. Aut sanguinem egerentibus. Plin. Jun. Ep.V, 19, §5: «Dum Zosimus, inquit, libertus meus intente instanterque pronunciat, sanguinem rejecit, atque ob hoc in Ægyptum missus a me, post longam peregrinationem confirmatus rediit nuper. » HARD.

5. Annæum. Junium Annæum Gallionem, Seneca philosophi fratrem, cujus mentio apud Tacitum, Annal. lib. XV, p. 265. Quo anno consulatum gesserit, nam in consulum Fastis non censetur, obscurum est. H. Unde tamen non sequitur falso hunc a Nostro inter consules relatum; namque sæpius subrogatorum consulum ne ulla quidem fit mentio. Item de ipso

2

.8

lionem fecisse post consulatum meminimus. Neque enim Ægyptus propter se petitur, sed propter longinquitatem navigandi. Quin et vomitiones ipsæ instabili' volutatione commotæ plurimis morbis capitis, oculorum, pectoris medentur, omnibusque, propter quæ elleborum bibitur. Aquam vero maris per se efficaciorem discutiendis tumoribus putant medici, si illa" decoquatur hordeacea farina" ad parotidas. Emplastris" etiam, maxime albis 13 et malagmatis miscent. Prodest" et infusa crebro ictu 15. Bibitur quoque, quamvis non sine injuria sto

ictus

16

Annæo existimandum, quem constat consulatu ornatum, nec quo anno satis constat, quamvis non absurde ad a. Ch. 62 res videatur referenda. Cæterum nota est omnibus quidem post Lipsium et Cl. V. DE LA TOUR REZZONICO habitum Gallionem natu majorem. (Cf. in nostri Seneca vol. I, Diss. præmiss. cap. 2, p. xIx), quanquam cel. Plutarchi interpres AMYOT minorem somniavit. AJ.

6. Neque enim Egyptus pr. se petitur. Plinius tamen Secundus, lib. V, Ep. 19, quemdam sanguinem rejicientem in Ægyptum se misisse refert in cælo illo potius quam in navigatione spem habens. Brod. 1. VI, cap. 25. Vide Celsum, l. III, cap. 22; Aurelianum, lib. I, cap. 14. DAL.

na. Dioscor. miscetur cataplasmatis ex hordeacea farina. DAL.

12. Emplastris. Dioscorides, loc. cit. HARD.

13. Maxime albis. Quoniam aquæ marinæ salsugo maxime dealbat omnia, præcipue ceram. DaL.

14.Prodest. Ad tumores nimirum ac parotidas, ac cætera quæ mollienda sunt ac discutienda. Crebro ictu, hoc est, crebris, ut loquitur Cæl. Aurel. 1. II, c. 3: « Aquarum supercadentium illisionibus, quas Graeci κατακλυσμόν vocant. » Et 1. Ι, cap. 4 : « Aquarum illisio est, qua patientes partes percussæ mutari coguntur. Itemque lib. IV, c. 7:

[ocr errors]

Aquarum illisio patientibus locis, quam Græci κατακλυσμόν vocant. » Nugantur qui, cerebro ictu, hic re

7. Instabili. Navis, qua vehimur, ponunt, invitis etiam MSS. H. agitatione. HARD. 15. Crebro ictu. Leg. cerebro icto.

8. Pectoris. Hippocrat. lib. IV, Galeno meth. sub finem lib. VI, in Aphorism. 14. DAL. vulneribus capitis membranæ vá9. Aquam. Plin. Valer. lib. III, lentissima remedia, sustinent. DAL. cap. 47. HARD.

10. Si illa. Dioscorides, lib. V, cap. 19, et Marc. Emp. lib. XV, pag. 107. HARD.

11. Decoquatur hordeacea fari

16. Bibitur. Dioscorides, fere totidem verbis loc. cit. H.-Bibitur quoque, quamvis non sine injuria stomachi. Bene; nam hodie quoque hemeticis annumeratur marina aqua.

« ForrigeFortsæt »