prius excoquunt locum, tanto efficaciore vasorum gumento. 3 12 ar XXVIII. Terra vero ipsa promittit candicantibus maculis, aut tota glauci coloris. In nigra' enim scaturigines non fere sunt perennes. Figularis 'creta semper adimit spes. Nec amplius puteum fodiunt, coria terræ observantes, ut a nigra descendat ordo supra dictus. Aqua semper dulcis in argillosa terra, frigidior in topho. Namque et hic probatur. Dulces enim levissimasque facit, et colando continet sordes. Sabulum' exiles limosasque promittit. Glarea incertas venas, sed boni saporis. Sabulum ma 8 12. Tanto efficaciore vasorum argumento. Multo utique efficaciore argumento, quod ex vasis duximus, si figlinum humidum, ruptumve, aut in aere sudor. » HARD. XXVIII. 1. In nigra. Vitruvius loc. cit. In terra autem nigra sudores et stillæ exiles inveniuntur. HARD. 2. Figilari crtea semper adimitur spes. Plato in suis legibus vetuit aquam e vicini puteo quemquam haurire, ni prius eam in fundo suo ad cretam usque quæsivisset : πpòs Tòv xépaμov. Victorius, lib. XIII, c. 15. DALEC. Figulari creta semper adimitur spes. Voss. ut et Chiffl. 9 « Creta tenues, nec optimi saporis venas creabit. » HARD. 3. Coria. Varias terræ quasi crustas observant, ut a nigro colore, qui color summæ terræ ac supreme cutis, ad alios colores quo dictum est ordine descendatur. HARD. 4. Ordo supra dictus. A nigra ad maculosam : ab hac ad glaucum colorem. HARD. 5. Namque et hic probatur. Testis vel ipsa vetus inscriptio, quam superius attulimus, cap. 21. HARD. 6. Et colando continet sordes. Dum per tophum colatur, is sordes aquarum omnes recipit ac retinet. H. 7. Sabulum. Vitruvius, loc. cit. Item sabulone soluto, tenuis: sed si invenietur, ea erit limosa et insuavis. Sic et Pallad. loc. cit. H. 8. Glarea. Hæc deinceps totidem syllabis Vitruv. loc. citat. usque ad ea verba, oportet autem, etc. Pallad. item, loc cit. HARD. 9. Sabulum. Durius compactiorisque naturæ. Sic Pallad. 1. c. «Sabulo masculus, et arena, et carbunculus, certas et ubertate copiosas. Sic sculum, et arena, et carbunculus, certas stabilesque et salubres. Rubra saxa optimas, speique certissimæ. Radices montium saxosæ, et silex, hoc amplius rigentes ". Oportet autem fodientibus humidiores assidue respondere glebas, faciliusque ferramenta descendere. Depressis" puteis sulphurata" vel aluminosa occurrentia putearios necant. Experimentum hujus periculi est demissa ardens lucerna, si exstinguatur. Tunc secundum puteum dextra ac sinistra 3 fodiunt æstuaria, quæ graviorem illum halitum recipiant. Fit et sine his vitiis altitudine" ipsa gravior aer, quem emendant assiduo linteorum jactatu eventilando ". Quum ad aquam ventum est, sine arenato opus surgit, ne venæ etiam Vitruvius, ut diximus. Carbunculus terræ genus est, de quo egimus antea, XVII, 3. HARD. 10. Masculum. Grandius, póTepov. Asperum, scabrum, subfuscum, minus flavum, interpretantur quidam : durum et compactum metallici, ut feminam, solutum ac mollem. DALEC. 11. Rigentes. Vitruvius, loc. cit. Sub radicibus autem montium, et in saxis silicibus, uberiores et affluentiores eæque frigidiores sunt, et salubriores.» HARD. VIII. 16 tatur quæ si permanserit ardens, 13. Sulphurata. Bituminosa addit Palladius. DAL. 14. Estuaria. Spiramenta. Gall. des soupiraux. HARD. 15. Altitudine. Nam pressio major fit in parte aeriæ columnæ infima sed præterea stagnatio aeris clausi causa est cur noxius fiat: quod sensit Noster, dum mox de ventilatione aliquid jacit. As. 16. Assiduo l. jactatu eventilando. Vide Agricol. de Re met. VI. DAL. 26 obstruantur. Quædam aquæ vere statim incipiente frigidiores sunt, quarum non in alto origo est: hibernis enim constant imbribus : quædam Canis ortu, sicut in Mace4 doniæ Pella utrumque. Ante oppidum enim incipiente æstate, frigida est palustris : dein maximo æstu in excelsioribus oppidi riget. Hoc et in Chio evenit, simili 18 ratione portus et oppidi. Athenis 19 Enneacrunos nimbosa æstate frigidior est, quam puteus in Jovis horto. At ille siccitatibus riget (Iv) maxime" autem putei circa" Arcturum. Non ipsa æstate deficiunt", omnesque quatriduo eo subsidunt. Jam vero multi hieme tota; ut circa Olym5 pum", vere primum aquis redeuntibus. In Sicilia" quidem circa Messanam et Mylas hieme in totum inarescunt fontes; æstate exundant, amnemque faciunt. Apolloniæ in Ponto fons juxta mare æstate tantum superfluit, et maxime circa Canis ortum: parcius, si frigidior sit æstas. Quædam terræ imbribus sicciores fiunt, velut in Narniensi agro : 17. 23 : Sine arenato opus surgit, ne venæ obstruantur. Ita Reg. 2, et Chifflet. cod. Male editi, sine arena opus surgit. Sensus est, imum parietem, qui puteum inferne ambit, lapidibus tantum aliis super alios aggestis et collocatis strui, sine intrita calcis et arenæ, ne venæ aquarum obstruantur. Tradita hæc quoque a Vitruvio, lib. IV, c. 7, pag. 172: « Quum ad aquam erit perventum, tunc sepiatur structura, ne obturentur venæ. » HARD. 18. Simili. Ut in portu scilicet ejus insulæ incipiente æstate frigida aqua sit in excelsioribus oppidi partibus maximo æstu rigeat. H. : 19. Athenis. De hoc fonte egimus lib. IV, cap. 11. HARD. 20. Maxime. Athenis scilicet. H. 21. Circa Arcturum. Arcturi exortum, qui fere accidit idibus septembr. ut dictum est lib. XVIII, cap. 74. HARD. 22. Nam ipsa cestate deficiunt. Scribe cum minore, et adjunge su perioribus: non ipsa æstate deficiunt, ex apographo nostro. PINT. 23. Ut circa Olympum. Athenis rigent maxime putei circa Arcturi ortum, ad principium mensis septembris. DALEC. Ut circa Olym pum. Sic etiam MSS. omnes, quos quidem vidi. Gronovius ex Voss. circa Olynthum. HARD. 24. In Sicilia quidem circa Messanam et Mylas. Hoc verum esse Fazellus in iis oris natus testatur, de rebus Siculis Decad. I, lib. IX, cap. 8. HARD. quod Admirandis suis inseruit M. Cicero, siccitate" lutum fieri prodens", imbre pulverem". XXIX. Omnis aqua hieme dulcior', æstate autem minus, autumno minime; minusque per siccitates. Neque æqualis amnium plerumque gustus est, magna alvei differentia. Quippe tales sunt aquæ', qualis terra per quam fluunt; qualesque herbarum, quas lavant, succi. Ergo iidem amnes' parte aliqua reperiuntur insalubres. Mutant saporem et influentes rivi, ut Borysthenem, victique diluuntur. Aliqui vero et imbre mutantur. Ter accidit in Bosphoro, ut salsi deciderent, necarentque frumenta: toties et Nili rigua pluviæ amara fecere, magna pestilentia Ægypti. XXX. Nascuntur fontes decisis plerumque silvis, quos i arborum alimenta consumebant: sicut in Hæmo', obsidente 25. Siccitate lutum, etc. Quum arena post imbres in luti duritiem glebasque coit; quæ mox, imbre adveniente, solvuntur: post ef fusos imbres iterum coit ac durescit. HARD. 26. Lutum fieri prodens. Bene h. 1. Harduinus. Vide tamen quæ notavit P. Merula super Enn. pag. 389. AJ. 27. Imbre pulverem. Primum e cælo cadente. Nam tum, verberato solo, arena pulvisculum commovet et excitat. DALEC. XXIX. 1. Hieme dulcior. Quia crebris imbribus diluitur ac dulcescit. DALEC. 2. Quippe tales sunt aquæ, qualis terra per quam fluunt. Ita Vitruvius, lib. VIII, cap. 4, pag. 166. Plinius, lib. II, cap. 106, § 12: a Lacus Sinnaus in Asia circumnascente ab sinthio inficitur. » HARD. 3. Ergo iidem amnes. De Hypani idem quod Plinius de Borysthene, prodit Vitruvius, lib. VIII, c. 3, p. 160. « In Ponto est flumen Hypanis, inquit, qui a capite profluit circiter mill. XL sapore dulcissimo: deinde, quum pervenit ad locum qui est ab ostio ad millia CLX, admiscetur ei fonticulus oppido quam parvulus. Is quum in eum influit, tantam magnitudinem fluminis facit amaram ideo quod per id genus terræ, et venas unde sandaraca foditur, ea aqua manando perficitur amara. » HARD. 4. Toties. Ter agros, Nili aquis irrigatos, pluvia amaros fecere. Narrat hoc ipsum Athenæus, lib. II, pag. 42, ex Theophrasto. H. 5. Nili rigua pluviæ amara fecere, etc. Cf. Athenæus, lib. II, p. 21. DALEC. XXX. 1. Sicut in Hamo. Seneca Natt. Quæst. 1. III, c. 11, p. 869: Fuit aliquando aquarum inops Hamus: sed quum Gallorum gens a Cassandro obsessa in illum se Gallos Cassandro', quum valli gratia silvas cecidissent. Plerumque vero damnosi torrentes corrivantur detracta collibus silva, continere nimbos ac digerere consueta. Et coli moverique terram, callumque summæ cutis solvi, aquarum interest. Proditur3 certe in Creta expugnato oppido, quod vocabatur Arcadia, cessasse fontes, amnesque qui in eo situ multi erant : rursus condito post sex annos » emersisse, uti quæque cœpissent partes coli. (v.) Terræ‘ 3 contulisset, et silvas cecidisset, ingens aquarum copia apparuit, quas videlicet in alimentum suum nemora ducebant; quibus excisis, humor, qui desiit in arbusta consumi, superfusus est..... Sed pace Theophrasti dixisse liceat: non hoc est simile veri quia fere aquosissima sunt, quæcumque umbrosissi ma, etc.» HARD. - Sane res falsa; namque multis hodie experimentis in utroque hæmispherio constat, excisis silvis, supprimi fere semper aquas. Exempla in primis præclara sunt insula Pogonias (si hoc nomine fas indicasse la Barbada), et Tabagonis (Tabago), quarum feracitas in illa deficientibus silvis valde imminuta est, in hac vero fere tota oriri judicatur e luxurantium nemorum multitudine; tum insulæ a Viridi prom. (du Cap Vert) nomen mutuatæ, quæ exustis silvis fere steriles evaserunt; item multi amnes in America septemtr. præsertim in his partibus quas hodierna ætas Provinciis Fœderatis adjunxit, eo minores facti, quo acrior laboriosiorque colonorum industria in colendis agris, succidendis saltibus, etc. AJ. 2. Cassandro. Macedoniæ rege. H. Filio Antipatri, qui in Ma --- cedonia vices gessit Alexandri, dum ́ victor per Orientem grassaretur. Gallorum prior incursus innuitur, qui circa Olympiad. cxx in Thraciam duce Cambaule (ad. WERNSDORFF, Hist. Galat. item BECK Hist. mund. et gent. tom. II, p. 47; tum GUTHRIE, Hist. Univ. lib. V, cap. 3, p. 459) factus est. AJ. 3. Proditur. Seneca, loc. citat. . Idem (Theophrastus) ait, circa Arcadiam, quæ urbs in Creta insula fuit, fontes et lacus substitisse, quia desierit coli terra, diruta urbe : postea vero quam cultores receperit, aquas quoque recepisse. Causam siccitatis hanc ponit, quod obduruerit constricta tellus, nec potuerit imbres inagitata transmittere, etc. D HARD. |