Choaspe et Eulæo tantum bibunt : et eæ quamvis in longinqua comitantur illos. Et horum placere potum, non quia sint amnes, apparet: quoniam nec e Tigri, nec Euphrate, nec e multis aliis bibunt. XXII. Limus aquarum vitium est': si tamen idem amnis anguillis scateat, salubritatis indicium habetur; sicuti frigoris, tineas' in fonte gigni. Ante omnia autem damnantur3 amaræ : et quæ, quum sorbentur3, statim doto, lib. I, Clio, num. 188, pag. 178 : Απὸ τοῦ Χοάσπεω ποταμοῦ... τοῦ παρὰ Σοῦσα ῥέοντος, οὐ πίνει βαoikeus, etc. Leviorem cæteris Eulæi amnis aquam decima quinta parte animadversum esse aiunt. Negat Athenæus, lib. II, pag. 46, ex pondere æstimatam. HARD. esse, XXII. 1. Limus aquarum vitium est. Sane et fere omnium fluvialium. Ille limus e terrestribus portiunculis constat, quas vi raptas et assiduo succussu minutatim divisas aqua devehit rapidissime, mox relictura ubi impetus deferbuerit. Nili, incrementi tempore, limus videtur cl. doctori SHAW esse aquosi voluminis 1/134. Rhenus, quum intumescit maxime, volvit cum fluctu, teste HARTZOECKER, 1/100. A fluminis Flavi, vel Hoang-ho, aquis mediocriter turbulentis narrat MAKARTNEY, datum limi cl. doctori BARROW 1/200. AJ. 2. Tineas. Vulgo écrouelles. DAL. Tineas. MSS. Reg. 1, 2, tænias, quæ vox vermiculos sonat, ut sæpe diximus. HARD. 3. Ante omnia autem damnantur, etc. Lege: Ante omnia autem damnantur amara, et quæ sorptæ statim implent : quod evenit Træzene: nam nitrosas atque salinacidas in 4 desertis, etc. » Salinacidæ non sunt simpliciter, αἱ ἁλμυρίδες, aut ἁλυκίδες, ut Græci vocant fontes salsos, sed acidi simul et salsi, acidæ nimirum salinæ. Plin. « aliæ sulphuris, aliæ salis, aliæ nitri, aliæ bituminis;» uno verbo salinacidas has Latini vocarunt. SALM. 4. Amara et quæ scrobem statim implent. Quæ vero illæ sunt aquæ, quæ scrobem statim implent? Liber optimus habet, quæ sorbem. Lege, quæ sorptæ statim implent. Hactenus άvu ad Solinum, p. 115. Adeo placebat sibi, ut mallet ignorare omnium adhuc tractatorum codd. optimum esse Chiffletianum, et in eo legi sorbentem, quam levissimam conjecturam perdere. Vossianus Chiffletiano subscribit. GRON. 5. Et quæ, quum sorbentur. Sic totidem plane syllabis apicibusque codex Reg. 2. In Reg. 1, a et quæ sorbem, statim impleat. » In Chiffl. quæ sorbentem. In libris vulgatis, ridicule, « et quæ scrobem statim impleat. At præter codicum fidem, haud minus sane certus emendandi auctor Athenæus exstitit, lib. II, pag. 42: « Ex aquis multæ, inquit, corpulentæ sunt, ac velut insita quadam gravitate ponderosæ, ut ad Træzenem, quæ gustata os statim po implent : quod evenit Trozene. Nam nitrosas atque salmacidas" in desertis Rubrum mare petentes, addita* lenta, utiles intra duas horas faciunt, ipsaque vescuntur polenta9. Damnantur in primis fontes, qui cœnum faciunt, quique malum colorem bibentibus: refert" et si vasa ærea implet : » ὡς τὸ ἐν Τροιζῆνι · τοῦτο γὰρ καὶ τῶν γευομένων εὐθὺς ποιεῖ πλῆρες τὸ ςόμα. HARD. 6. Quæ scrobem statim implent, Effossa leviter terra, quoniam eæ non perennibus venis scaturiunt, sed sub eximia terræ facie colata, ejus sordibus inquinantur. DAL. 7. Salmacidas in desertis Rubrum mare rubentes. Lego, atque salsas : gustu salso ingratas ac injucundas. Salmacides Græcis, quæ molles reddunt, ac eviratos: qualis Halicarnassii fons fuit, memoratus ab Ovidio, Strabone, Vitruvio. Huic lectioni adstipulatur Vitruvius, lib. VIII, cap. 3. Vide Scal. in Auson. Vidit semivirum fons Salmacis Hermaphroditum. DALEC.- Salmacidas in desertis Rubrum mare, etc. Acidas simul atque salsas. Legitur hæc vox etiam apud Plin. Val. Salmasium, Reinesiumque nil moror, qui salinacidas legi volunt: perinde ac si non eadem vis foret et vocis istius salmacidas, quæ esse potest alterius, salinacidas. Nam et salmentum pro salsamento dixisse Veteres, ex Joh. de Janua scimus. Sed et Glossæ Philoxeni Salmacidum retinent. Salmatia aqua, ἁλμυ ρὸν ὕδωρ, salmacidam, ἁλμυρὸν,salmacidus, áλμupòs, áλdns. Et priore parte: áμupòs, salmacidus, salsus, áλuupov, salmacidum, etc. HARD. 8. Addita. Paxamus in Geopon. lib. II, cap. 4, pag. 35, aquarum vitium emendari suadet, hordeo contuso in aquas injecto, quod in linteolo prius illigatum: xp10αs κόψαντες, καὶ εἰς ῥάκος ἐνδύσαντες, καταθώμεθα ἐν τοῖς ὕδασι. HARD. 9. Polenta. Græci polentam dicunt aptrov, hordei torrefacti farinam. ED.-Cassianus, lib. II, cap. 4. DALEC. 10. Damnantur in primis fontes. Cf. Vitruvius, lib. VIII, cap. 4. DAL. Damnantur in primis fontes. Consentit et Galen. t. IX, Comm. 5 in aphorism. pag. 211. HARD. 11. Refert et si vasa area inficiunt, etc. Interest etiam plurimum, ut in vase æreo maculam non faciat, et legumina cito coquat. In libris hactenus editis, acre. In Reg. 2, aere. Nos area ex indubitata conjectura, quam firmat etiam egregie Palladius in Augusto, lib. IX, tit. 10, pag. 137: « Aquam vero novam sic probabis, inquit : in vase æneo nitido sparges, et si maculam non fecerit, probabilis judicetur. » Vitruvius, lib. VIII, c. 5 : « Si fons novus fuerit fossus, et in vas Corinthium, sive alterius generis, quod erit ex ære bono, ea aqua sparsa maculam non fecerit, optima erit.» Athen. lib. II, pag. 46, indicium aquæ bonæ id statuit, esse, si vasis æneis affusa, nulla ea ærugine inficit, εἰς χάλκιον ἄγγος ἐγχεόμενον οὐ ποιεῖ τὸ ἰῶδες. Η, 14 inficiunt, aut si legumina tarde percoquunt", si liquatæ leniter terram relinquunt", decoctæque crassis obducunt 2 vasa crustis. Est etiamnum vitium non fœtidæ modo verum omnino quidquam resipientis, jucundum sit illud licet gratumque, et ut sæpe, ad viciniam lactis accedens. Aquam salubrem 15 aeri quam simillimam esse oportet. Unus in toto orbe 16 traditur fons aquæ jucunde olentis in Mesopotamia, Chabura. Fabulæ rationem afferunt, quoniam eo Juno perfusa sit. De cætero aquarum salubrium sapor odorve nullus esse debet. I XXIII. Quidam statera judicant' de salubritate, fru 12. Aut si legumina tarde percoquunt. Palladius in August. lib. IX, tit. 10, pag. 137: Aquam vero novam sic probabis... Decocta æneo vasculo, si arena vel limum non relinquit in fundo, utilis erit: item si legumina cito valebit excoquere, vel si colore pellucido, carens musco, etc. Præivit Palladio Celsus, inferius a nobis laudandus. HARD. — Optima hæc. Quæ ait de facili leguminum coctione, his adnectunt hodie et facilem saponis solutionem. Illa nempe aqua non probatur, qua sapo aut difficili, aut nullo modo solvitur. AJ. D 16. Unus in toto orbe. Adde et puteum Mothonæ in Peloponneso, aquæ Cyzicenum unguentum resipientis, cujus Pausanias meminit in Messeniacis, circa finem. Item Athenæus, lib. IV, pag. 284. HARD. XXIII. 1. Quidam statera judicant. Ut Erasistratus, qui apud Athen. lib. II, c. 46, inconsideratos esse, fallique eos tradit, qui statera bonitatem aquarum exquirunt : «quoniam, inquit, si aqua ex Amphiarai fonte, quæ saluberrima est, cum aqua Eretria vitiosa componitur, nullum profecto ponderis discrimen intercedit, » ὄντως οὐδ ̓ ἥτις διαφορὰ κατὰ τὸν ςαθμόν. Vide vetustam inscriptionem Diocletiani Augusti superius a nobis allatam, c. 21. Item lib. V, pag. 588. HARD. - Quidam statera judicant de..... ut levior sit aliqua. Cum hoc loco illa jungenda quæ ipse prius (c. 21) nullo pæne momento ponderis aquis inter se distantibus. Distant tamen, sed momento levi, quanquam nec levissimo nec stateram fallente. Sed nobis fatemur aptiora instrumenta esse in 1 3 strante diligentia, quando perrarum est, ut levior sit aliqua. Certior subtilitas', inter pares meliorem esse, quæ calefiat refrigereturque celerius. Quin et haustam3 vasis, ne manus pendeant, depositisque in humum, tepescere affirmant. Ex quonam ergo genere maxime probabilis continget? Puteis nimirum, ut in oppidis constare video: sed his, quibus exercitationis ratio crebro haustu contingit, et illa tenuitas colante terra. Salubritati hæc satis 2 promptu, quam prisci ævi indagatoribus fuit. Cæterum Erasistratus, apud Athen. lib. II, idem quoque asseverat. Synes. epist. XX, stateram describit hydroscopicam, sic: Τῇ φιλοσόφῳ. Οὕτω πάνυ πέπραγα πονηρῶς, ὥσε ὑδροσκοπίου μοι δεῖ· ἐπίταξον αὐτὸ χαλκευθῆναί τε καὶ συν νωνηθῆναι. Σωλήν ἐςι κυλινδρικός, αὐτ λοῦ καὶ σχῆμα καὶ μέγεθος ἔχων. Οὗ τος ἐπί τινος εὐθείας δέχεται τὰς και τατομὰς, αἷς τῶν ὑδάτων τὴν ῥοπὴν ἐξετάζομεν. ἐπιπωματίζει γὰρ αὐτὸν ἐκ θατέρου κῶνος κατὰ θέσιν ἴσην ἐγκείμενος, ὡς εἶναι κοινὴν βάσιν ἀμφοῖν, τοῦ κώνου τε καὶ τοῦ σωλῆνος· αὐτὸ δὴ τοῦτό ἐστιν τὸ βαρύλλιον. Οταν οὖν εἰς ὕδωρ καθῇς τὸν αὐλὸν, ὀρθὸς ἐςήξει, καὶ παρέξει σοι τὰς κατατομὰς ἀριο θυμεῖν· αἱ δὲ τῆς ῥοπῆς εἰσὶ γνωρίσματα. Diligentissime aquas pensitaverunt, tum physices, tum chymicæ peritissimi recentiores. En numeri, secundum Cl.V. BERGMANN, specifici tantum ponderis ratione habita. Aquæ stillatæ Aquæ e fonte, quum maxime puræ Aquæ fluviat. Aquæ marinæ Aquæ stagnantis 1000 1001 ad 1005. ΙΟΙΟ. 1012. II02. AJ. etc. Sic Athenæus, lib. II, c. 24: vytvá. Quod ex Hippocrate rursum confirmat, p. 26, Hippocratis ipsius testimonio, petito videlicet e l. V, aphorism. 26, pag. 220. Tom. IX Opp. Galeni, Υδωρ τὸ ταχέως θερμαινόμενον, καὶ ταχέως ψυχόμενον, κουφότατον. Leviorem Galenus in eum locum accipi putat oportere, non quæ minus ponderis habeat : id enim vel judice trutina potest intelligi : sed quæ ventri minus gravis, citiusque permeet. Contra Celsus ex statera dijudicat, II, 18: Levis pondere, inquit, apparet : et ex his quæ pondere pares sunt, eo melior quæque est, quo celerius ex ea legumina percoquuntur. » HARD. 3. Quin et haustam vasis. Quin et e vase in quo sit decocta, haustam minoribus vasis aquam....... iisque humi depositis, tepescere statim affirmant. HARD. 4. Ne manus pendeant. Plena obscuritatis oratio. Sententia videtur esse, utraque manu vas arripi oportere neutram esse pendulam. Lectioni tamen vulgatæ suffragantur codices manu exarati, quos vidi, omnes. HARD. 5. Puteis nimirum. Avicenna, I, 2. Certior subtilitas, inter pares, 4, damnat. Dalec. 8 6 sunt. Frigori et opacitas necessaria, utque cælum videant. Super omnia observatio una, eadem et ad perennitatem pertinet, ut illa vado exsiliat vena', non e lateribus. Nam ut tactu gelida sit, etiam arte contingit: si etiam expressa in altum, aut e sublimi dejecta, verberatu corripiat aera. In natando quidem spiritum continentibus frigidior sentitur eadem. Neronis principis inventum est, decoquere aquam, vitroque demissam in nives refrigerare. 3 Ita voluptas frigoris contingit sine vitiis nivis". Omnem 6. Frigori. Ut frigida sit aqua, præterea necessaria est opacitas. H. 7. Ut illa vado exsiliat vena. E putei medio, imoque fundo, non e lateribus. HARD. XIV, epigr. 104: « Attenuare nives norunt et lintea nostra : Frigidior colo non salit unda tuo. » Cæterum ne ex his tyranno imprecere! Melius sane fecisset, si in talibus ludis, 8. Expressa. Ut in aquis salien- quoniam hæc jam romana conditio tibus evenit. HARD. 9. Verberatu. Reg. 2, et Chiffl. verberatum eodem sensu. HARD, 10. Neronis principis inventum est, etc. Suetonius: «Dum clandestinus ad villam introitus pararetur, aquam e subjecta lacuna potaturus manu hausit, Et hæc est, inquit, Neronis decocta. » Vide Athen. lib. III. Juven. Sat. V, 49: Si stomachus domini fervet vinoque ciboque, Frigidior Scythicis petitur decocta pruinis. » DALEC. — Martial. 1. II, epist. 85 Vimine clausa levi niveæ custodia coctæ, etc. Hoc est, ampulla, seu lagena vitrea aquæ decoctæ, et nivibus refrigeratæ, viminibus supertextis armata ac munita. Idem, lib. XIV, epigr. 116: Quo tibi decoctæ nobile frigus aqua? Ubi ne dubites eo consilio ab argutissimo vate scriptum nobile, ut imperatoris summa dignitas innueretur, et exquisita regiæ gula voluptas. Hinc saccus nivarius, et colum nivarium, apud eumdem, erat, ut rerum potiti nil agerent honestum, vitam consumpsisset! AJ. 11. Sine vitiis nivis. Aquam ex dissoluta et colliquefacta nive pes. simam, et corporibus perniciosissimam esse et jampridem Aristoteles quasi oraculo reddidit, et eorum qui palato obsequi, quam illius auctoritatem sequi malunt, quotidiana experimenta declarant, inquit Muret. Var. lect. lib. IX, c. 9, pag. 229. Incommoda igitur, quæ nivis potum sequuntur, fugere, et tamen æstivis mensibus frigidum bibere qui volunt, vasis duplicibus uti solent, e tenuissima lamina eo artificio factis, ut vinum aut aquam, quæ potui paratur, omni quidem ex parte nix ambiat, sed eorum tamen neutrum contingat, neque cum eis commisceatur : ita fit, ut neque bibant nivem, et tamen nihilo minus frigidum bibant, quam si biberent nivem. Lepide Martialis in eam rem, XIV, epigr. 117: « Non potare nivem, |