I

lumen pertinentium. Gromphenam avem in Sardinia narrant grui similem, ignotam jam etiam Sardis, ut existimo. In eadem provincia est ophion', cervis tantum pilo similis, nec alibi nascens. Iidem auctores nominavere subjugum2, quod nec quale esset animal, nec ubi nasceretur, tradiderunt. Fuisse quidem non dubito3, quum et medicinæ ex

4

eo sint demonstratæ. M. Cicero tradit animalia biuros vo

cari, qui vites in Campania erodant3.

LIII. (xvI.) Reliqua mirabilia ex his', quæ diximus. Non latrari a cane membranam ex secundis canis habentem, aut leporis fimum vel pilos tenentem. In culicum genere muliones non amplius, quam uno die, vivere; eosque qui arborarii pici rostrum habeant, et mella eximant, ab apibus non attingi. Porcos sequi eum, a quo cerebrum corvi acceperint in offa. Pulverem, in quo se mula volutaverit, corpori inspersum mitigare ardores amoris. So

3

LII. 1. Ophion. Musamona vocant lib. VIII, c. 49. Ejus quoque mentio fit sub finem lib. XXVIII, cap. 42. DALEC.

2. Subjugum. Ita Reg. 2 et alii : et mox biuros, quasi diuros, hoc est, bicaudes: non ut in libris hactenus editis, sirulugum, et byturos. Quum vites erodi a biuris, Cicero dicat, id vermis genus esse arbitror, quod Græci za vocant. Hesychius : ἔξ, θηρίδιόν τι ἀμπέλους ἐσθίον. Η.

3. Fuisse quidem non dubito, etc. Quis hic, vel invitus, non recordabitur viri, qui forte fabula mera et nomen, Astrati, de quo ea solum mentio injecta: Astratus fuit. Ut ad Plinium revolvamur, liquet vel de his animantibus sermonem esse qui numquam fuerant, vel qui nominibus variis, non varii revera, distinguebantur. Quæ nomina forte

ætas abolevit, credentibus non paucis deletas has animantium gentes: quod nulli intra historiæ tempora accidisse in comperto est. AJ.

4. M. Cicero. In libris quos inscripsit de Rebus admirandis, qui interierunt. HARD.

5. Bytures vocari qui vites in Campania erodant. Biuros, in vetusto codice, quasi bicaudes dixeris, non byturos, et paulo ante subjugum, non sirulugum, PINT.

LIII. 1. Ex his. Ex iis animalium generibus, quorum hactenus medicinas attigimus. HARD.

8

5

rices fugari, si unus castratus emittatur. Anguina pelle, et sale, et farre cum serpyllo contritis una, dejectisque cum vino in fauces boum, uva maturescente, toto anno eos valere vel si hirundinum pulli tribus offis dentur. Pulvere e vestigio anguium collecto, sparsas apes in alvos reverti". Arietis dextro teste præligato oves tantum gigni. Non lassari in ullo labore, qui nervos ex alis et cruribus gruis habeant. Mulas non calcitrare, quum vinum biberint. Ungulas tantum mularum repertas, neque aliam ullam materiam, quæ non perroderetur a veneno Stygis aquæ, quum id dandum Alexandro Magno Antipater mitteret,

7. Sparsas apes in alvearia reverti. Alvos, non alvearia, in cod. et paulo post lassari, non lassescere. PINT.

8. Arietis. Dictum id jam antea lib. VIII, cap. 72. HARD.

9. Ungulas tantum mularum repertas. Plutarchus περὶ πρώτου ψυχροῦ de asini ungula intellexit. Idem in Alexandro ὄνου χηλὴν habet: ut et Joannes Monachus in Historiis.Vide lib. I, cap. 103, et cap. 2 libri sequentis. Trogus vero equi, ut et Pausanias in Arcadicis: Curtius jumenti: Ælianus Scythicorum cornibus. Vox čvoc similis vocabulo piovos, fortassis Plinium decepit, ut pro asino, mulorum mularumve

a

diceret. Rhodig. lib. XXV, c. 16. DALEC. Ungulas, etc. Vitruvium igitur Rhodiginus non legerat, qui lib. VIII, cap. 3, pag. 163: « Est in Arcadia Nonacris nominata terræ regio, quæ habet in montibus e saxo stillantes frigidissimos humores. Hæc autem aqua Eruyòç dop nominatur: quam neque argenteum, neque æneum, neque ferreum vas potest sustinere: sed dissilit et dissipatur. Conservare autem eam et continere nihil aliud potest, nisi mulina ungula. » Cæterum quæ variationes in enarrando vasculo exstiterint (nam equæ, mulæ, vel asini Scythici ungulam, ut e præced. vides), ne tam mirere quam si de hoc unanimis esset consensus. Ungulam omnes clamant cornipedis, omnes jumenti. Non forte tam absurde suspicabere quædam revera innotuisse nonnullis (sed iis quam paucis!) acida vehementissima, ut id quod Neotericis dicitur fluoricum, seu phthoricum (cujus hæc vis est, ut et plumbea et argentea exurat, viam facturum, ni transfuderis identidem),

memoria dignum est, magna Aristotelis" infamia excogitatum. Nunc ad aquatilia revertemur.

NATURALIS HISTORIE

LIBER XXXI.

I

I. (1.) AQUATILIUM sequuntur in medicina beneficia, opifice natura ne in illis quidem cessante, et per undas fluctusque ac reciprocos æstus, amniumque rapidos cursus improbas exercente' vires: nusquam potentia majore, si verum fateri volumus; quippe hoc elementum cæteris omnibus imperat. Terras devorant aquæ, flammás necant, scandunt in sublime, et cælum quoque sibi vindicant, ac nubium obtentu vitalem spiritum strangulant': quæ causa fulmina elidit, ipso secum discordante mundo. Quid esse mirabilius potest aquis in cælo stantibus? At illæ ceu parum sit in 2 tantam pervenire altitudinem, rapiunt eo secum piscium examina, sæpe etiam lapides3; subeuntque, portantes aliena pondera. Eædem cadentes omnium terra nascentium causa fiunt, prorsus mirabili natura, si quis velit reputare ut fruges gignantur, arbores fruticesque vivant, in cælum migrare aquas, animamque etiam herbis vitalem inde deferre: justa confessione, omnes terræ quoque vires

I. 1. Improbas exerente vires. Exercente, non exerente, exemplar nostrum. PINT.

2. Vitalem spiritum strangulant. Aerem. Ipse superius lib. II, c. 43, varias tonitruum causas afferens: posse ait et repulsu siderum depressum, qui a terra meaverit, spiritum nube cohibitum tonare, natura strangulante sonitum dum rixetur,

edito fragore, quum erumpat. H.

3. Sæpe etiam lapides subvehunt portantes aliena pondera. Tria prima verba ad superiora pertinent.Tum sequitur, «Subeuntque portantes aliena pondera, » ex eodem exemplari. PINT.

4. Subeuntque. Adscendunt in sublime, Plin. lib. II, cap. 63, aquæ subeunt in imbres, etc. HARD.

aquarum esse beneficii. Quapropter ante omnia ipsarum potentiæ exempla ponemus. Cunctas enim quis mortalium enumerare queat?

II. (11.) Emicant benigne passimque' in plurimis terris, alibi frigidæ, alibi calidæ, alibi junctæ, sicut in3 Tarbellis