25

26

bubulo, aut testudinis marinæ. Vetustior anno eadem 5 membrana non prodest, nec imbre perfusa, ut aliqui putant. Item aranei sanies' cum rosaceo, aut per se in lana, vel cum croco, auribus prodest; gryllus 6 cum sua terra effossus et illitus. Magnam auctoritatem huic animali perhibet Nigidius, majorem Magi quoniam retro ambulet, terramque terebret, stridat noctibus. Venantur eum formica circumligata capillo, in cavernam ejus conjecta, efflato prius pulvere, ne sese condat: ita formica complexu extrahitur. Ventris " gallinaceorum membrana quæ abjici solet, inveterata, et in vino trita, auribus purulentis calida infunditur, gallinarum quoque adeps. Est et quæ- 6 dam 2 pinguitudo blatta, si caput avellatur: hanc 29 tritam

28

25. Item aranei sanies. Marcell. Emp. cap. Ix, pag. 80: «Aranei triti humor expressus, et rosæ liquidæ, quantum videbitur, immixtus, lanaque molli madefacta, auriculæ insertus, continuo dolorem relevat. HARD.

26. Gryllus. Et ypúλos græce: nostris, un grillon. HARD.

27. Ventris. Plin. Valer. iisdem verbis lib. I, cap. 9, et Marc. Emp. cap. Ix, pag. 81. HARD.

28. Est et quædam. Plin. Valer. loc. cit. « Blattæ etiam sine capite et pedibus et alis tritæ et illitæ linteolo, contusis auribus imponuntur. » Blattarum hoc genus, fœdum est nauseosumque animal, noctu magis quam interdiu in cellis vinariis apparens, circa latrinarum ora, in balneis uliginosisque ædium partibus, gryllos referens, qui noctibus æstate strident. Vide Matth. in Dioscorid. lib. II, cap. 35, p. 340. Lux istis adversissima, ita ut si noctu lumen inferatur repente,

H.

celerrimo cursu refugiant. Lucifugæ blatta Virgilio. Est et blatta alioqui, teste Paulo Diac. in Glossis, vermis purpureum genus, ipsaque adeo purpura : qua de acceptione vocis, Gothofredum vide in Cod. Theod. lib. X, tit. 20, pag. 513 sq. Εκ ὀρθοπτέρων gente blatta, et hæc habet signa sui corpus ovatum, longum, depressum atque desuper planatum; caput obstipum, breve ; antennas setaceas, longas, articulis multis instructas; duplicem abdominis appendicem conicam, pedes compressos, longos; crura spinosa ; articulos tarsi quincuplices. Odor dirus; nec lux illi placet, unde nomen supra citat. ex Virg. Lucifuga. Multæ Orientalia et Americam incolunt: in Europæa notissimæ blatta America, bl. Orientalis, bl. Livida, bl. Gallica, bl. Lapo-, nica, bl. Germanica. AJ.

29. Hanc tritam una cum rosaceo, etc. Ad erosos dentes cum rosaceo calfactam auribus instillari, et den.

una cum rosaceo auribus mire prodesse dicunt; sed lanam, qua incluserint, post paulum extrahendam. Celerrime enim id pingue transire in animal fierique vermiculum. Alii binas ternasve in oleo decoctas efficacissime auribus mederi scribunt, et tritas in linteolo imponi contusis. Hoc quoque animal inter pudenda est: sed propter admirationem naturæ, priscorumque curæ, totum in hoc loco 7 explicandum. Plura earum genera fecerunt. Molles 3°, quas in oleo decoctas, verrucis efficaciter illini experti sunt. Alterum 31 genus mylocon appellavere, circa molas fere nascens. Has capite detracto attritas, lepras sanasse3, Musa

tium cavernæ indi præcipit Archigenes, lib. xarà TÓTOUÇ. DALEC.

30. Molles. Molles, insecta sunt oblonga et teretia, colore subrubra. Reperiuntur in saxis et saccis farinariis. Avidissime lusciniæ iis vescuntur, illarumque esu a morbis familiaribus liberantur. Eiropάyous, quidam eas vocant, quod farina nutriantur. Dioscor. lib. II, c. 38, Ev άρтоxожвíαç εúрioxóueva appellat, Μυλικοί, sive μύλοικοι, quæ et μυλακρίδες, sive μυλακρίδαι et μυλακρίδες, et Hesychio uvλaxpía, scarabæis, sive cicadis similes, in moletrinis, et pistrinis gignuntur, colore quidem nigro, sed ob farinam conspersam albicantes. Fœtidæ Græcis βδέουσαι, quasi βδελυκταί, vel BdeλUTTÓμevat, abominandæ, in aggeribus terrenis et apricis inveniuntur, cimicum modo putidæ. DAL.

Apud Laponas piscem aridum populatur, quo vesci illi solent hiberno tempore. Blatt. luteam quoque vulg. vocant. As.

32. Has capite detracto attritas, lepras sanasse, Musa et Pictor in exemplis reliquerunt. In archetypo nostro : « His capite detracto attritas lepras sanasse Muscum pycten in exemplum reliquerunt. » Forte legendum, attritis lepra. Etsi magis fere placet impressa lectio. PINT.

Musa et Pictor in exemplis reliquerunt. Acad. muscam pictam.Voss. duo et Gud. muscam picten. Pintiani codex, muscum picten. Optimus, • Musa cum picten in exemplis reliq. Forte: «Musa cum Pitanæo in exemplis reliquerunt. Nam in auctoribus, quos hoc libro se sequutum tradit in Primo, Apollonius Pitanæus, et appellatur idem supra hoc ipso capite. « Musa cum Pitanæo reliquerunt: » ut apud Liv. 1. XXI, cap. 60: «Ipse dux cum aliquot principibus capiuntur. »GRON. Musa. De Antonio Musa diximus, lib. XIX, cap. 38. Hic mendum subesse remur, etsi constans

et Pictor in exemplis reliquerunt. Tertium genus et odoris tædio invisum, exacuta clune, cum pisselæo sanare hulcera alias insanabilia; strumas, panos, diebus viginti uno impositas, percussa, contusa, cacoethe, scabiem, furunculosque, detractis pedibus et pennis. Nos hæc etiam audita fastidimus. At hercule Diodorus3 et in morbo regio, et orthopnoicis se id dedisse tradit cum resina et melle. Tantum potestatis habet ea ars pro medicamento dandi 8 quidquid velit. Humanissimi eorum cinerem crematarum

33

ea sit editorum omnium librorum
scriptura. Nam in Reg. 1, Muscam
Pycten in Reg. 2,
:
Museum pyctem
legimus: plane ut Museus, sive Mu-
sca, pyctæ, hoc est, pugilis, fuisse
nomen videatur, quem liber Exem-
plorum forte inscriptus, qualem
Hygini fuisse in Auctorum Indice
diximus, eo medicamento sanatum
prodiderit. Sic Euthymum pyctam
Plinius appellat, lib.VII, cap. 48.
Suboluit mendum istud et antea
Pintiano. Non placet interim Gro-
novii conjectura legentis, Musa
cum Pitanæo, Apollonio videlicet,
de quo nos in Auctorum Indice.
Abhorret enim ea ratio appellandi
auctores, sola patria indicata, ab
ingenio et consuetudine Pliniana.H.

Quidni suspicabimur latere in his Tò Pictor, illum nimirum Q. Fabium, qui primus Romæ historias condidit; quamquam nec historias solas condidisse videtur, siquidem (ut de cætt. sileamus), rerum naturalium a Fab. Pictore scriptarum lib. 1, a Nonio laudatur cap. 12, num. 3, in voc. Picumnus. Sed et hi Rerum naturalium libri forte unum et idem opus cum Exemplis. Quid enim et in Italia Romana et hisce temporibus potuit aliud

esse Rerum nat. liber, quam exempla? Certe Pictor melius quam Picton, quod græcitatem ne olet quidem (certe scribi debuisset Pycton). Nec Græci nomen hic convenit: nullus enim Græcus operi nomen dedisset Exempla. An dices Παραδείγματα, aut aliquid tale ab illo scriptore dictum, quod Plinius per to Ex. verterit? Sed h. 1. non vertit, quum Musæ opus laudat. AJ.

33. Detractis pedibus, et pennis. Sic Andromachus, lib. III, xarà Tónou, Galeni, et Archigenes, lib. V, laudant σίλφας ἄνευ πτερῶν. DAL.

34. Diodorus. Ita libri omnes. Forte rectius, Diodotus. HARD. Tantum potestatis habet... quidquid velit. Quum jam non pauca jecerimus contra hæc ex animantibus desumpta remedia, non possumus tamen nobis temperare quin et hæc addamus non sordidi viri MÉRAT, Dict. des Sciences médicales, t. XXX, pag. 410, sic agentis: « Nous n'étendrons pas davantage la nomenclature des produits que les mam

"

mifères fournissent à la matière médicale; nous n'avons guère fait que donner ce que Linnée et Peyrilhe ont offert de plus important sur ce sujet nous en avons

servandum ad hos usus in cornea pyxide censuere, aut tritas clysteribus infundendas orthopnoicis, aut rheumaticis. Infixa 35 utique corpori illitas extrahere constat. Mel 36 utilissimum auribus quoque est, in quo apes emortuæ sunt. Parotidas" comprimit columbinum stercus vel per se, vel cum farina hordeacea aut avenacea. Noctuæque cerebrum vel jecur cum oleo infusum auriculæ aut parotidi: multipeda39 cum resinæ tertia parte illita: grylli sive illiti, sive adalligati. At reliqua morborum genera medicinasque ex iisdem animalibus, aut ejusdem generis, sequenti dicemus volumine.

38

pourtant assez dit pour faire connaître que cette science ne tire que fort peu de ressources des animaux mammifères. C'est surtout comme aliment qu'ils sont précieux pour l'homme; sous le rapport pharmaceutique on les emploie moins de jour en jour. C'est à la marche philosophique de la médecine, qui tend à simplifier toutes ses branches, qu'on doit cette perfection; car c'est perfectionner, que de retrancher de l'usage médical des substances inertes.» AJ.

35. Infixa utique corpori illitas extr. constat. Marc. Emp. c. xxxiv, p. 233, et Plin. Val. lib. III, c. 49.

36. Mel utilissimum auribus quoque est, etc. Ut oculis dictum est prodesse, cap. sup. Mel utilissimum oculis, in quo sunt apes immortuæ.» HARD.

37. Parotidas comprimit columbinum stercus, etc. Totidem verbis

N. B. Harduinus ad calcem lib. XXIX et XXX, rejecerat indicem brevissimum qui nomina animalium, numerumque medicinarum ex iis complectitur; nos autem in primo hujus ed. tom. pag. 130-134, retulimus: quem vide, si placet. ED.

NATURALIS HISTORIE

LIBER XXX.

1. MAGICAS vanitates sæpius quidem antecedente operis parte, ubicumque causæ locusque poscebant, coarguimus, detegemusque etiamnum : in paucis tamen digna' res est, de qua plura dicantur, vel eo ipso quod fraudulentissima artium plurimum in toto terrarum orbe, plurimisque seculis valuit. Auctoritatem ei maximam fuisse nemo miretur, quandoquidem sola artium tres' alias imperiosissimas humanæ mentis complexa in unam se redigit. Natam primum e Medicina nemo dubitat, ac specie salu-2 tari irrepsisse velut altiorem sanctioremque3 Medicinam : ita blandissimis desideratissimisque promissis addidisse vires religionis", ad quas maxime etiamnum caligat hu

I. 1. In paucis tamen digna res est, de qua plura dicantur. Tria prima verba superioribus assuenda sunt : reliqua sic lege : « Digna res de qua mira dicantur. » PINT.

2. Tres. Medicinam, religionem, astrologiam. Hard.

3. Sanctioremque. Sic MSS. Reg. Colb. Thuan. Chiffl. recte. Perperam in editis hactenus libris, sanclioremque quam medicinam. HARd.

4. Vires religionis, ad quas maxime etiamnum caligat humanum geRus. H. 1. Brerewoodum in scrutinio religionum laudat GESSNER,