jus ob id Romæ simulacrum in Capitolio' est, quamvis latinum nomen non sit? Cur ad mentionem defunctoruin3, testamur memoriam eorum a nobis non sollicitari? Cur impares numeros ad omnia vehementiores credimus: a in qua spectantur corvi et fortunæ imagunculæ dextra fraxineum gestare ramum, sinistra phialam, Ethiopib. insculptis. Aristoteles Nemesin esse vult indignationem conceptam ex improborum prosperis rebus, sicut misericordiam, dolorem ex adversis bonorum. Apuleio X Asini, Ceres est. DAL. - Græcam. Arrogantiæ, insolentiæque vindicem Deam. Vide Constantinum in Lexico, verbo Neus4. Alii esse Fortunam aiunt. Favent antiqui lapides apud Gruter. pag. 80: DEAE. nemesi. sive for. TVNAE. VIRGINI. VICTRICI. SANCTAE. DEAE. NEMESI. Et p. 73: FORTVNAE RHAMNVSIAE. Est enim Rhamnusia Nemesis, ut dicemus, XXXVI, 4. Invidiam esse alii arbitrantur. Ausonius: Ecce ubi se cumulat mea purpura (mitibus audi Auribus hoc, Nemesis :) post me dignatur oriri Augustus Consul.» HARD. Poμało, inquit Plutarch. in Cicerone, μὴ βουλόμενοι δυσφημεῖν, ἐξιέκαι λέγουσιν, τὸ τεθνάναι. Dixerunt et Graci ταύτης τῆς εὐφημίας χάριν, ¿πcíỵeσbαι, quemadmodum et Latini abire, mortis mentione abstinentes, et de eo, qui obiisset, vixit. Hinc lethum ἀπὸ τῆς λήθης, quod ii minime sollicitandi, et a quiete avocandi, quamvis Priscianus a leo, levi ducat. Græcis etiam qui vita migrarunt, paxapírat di-, cuntur, bonæ sceva omine, et πλείονες potius quam νεκροί, unde Touάvopov, sepulcretum, Latinis letho dati. Festus «Ollus Quiris letho datus est. Cicero, de legibus, III: Manium jura sancta sunto. Hos letho datos divos habento. » SCALIG. Cur ad. Etiam et apud nos vulgus pacem jam mortuos precatur, ubi eorum mentio incidit. Dieu lui fasse paix. Et hos μaxapíras dicimus. Horatius: omnes composui Felices.» Sollicitare manes et Seneca dixit in Octavia, act. I, sc. 3. HARD. 10 idque in febribus dierum observatione intelligitur? Cur ad primitias pomorum", hæc vetera esse dicimus, alia nova optamus? Cur sternumentis salutamus"? quod etiam rum, impares numeros servari. » Quare etiam in illis ἐπῳδαῖς, περιántos, et amuletis, quibus suos libros Marc. Empiricus, Apuleius, Alexander Trallianus, et alii referserunt, frequens is numerus occurrit. Vide Gellium, I, 10: « ne si de numero multum loquimur, ut ait Augustin. de Civit. Dei, XI, 13, « mensuram et pondus negligere judicemur. » HARD. An id ipse Noster intellexerit quæ hic spargit, in incerto mihi videtur. Verba inania hic pro rebus esse quis non hodie fatebitur? Quanquam forte non hæc ita aspernanda, ut duas notulas vel tres non subjiciamus: 1° nempe e Pythagoreorum quidem ista manasse fontibus, qui dum formulis tentant non quidem algebricis, sed et geometricis et arithmeticis astrorum vias et mundi vices assequi, poetice et italice, ut sic loquar, vim describunt formularum et numeralium notarum: unde plebi litteratorum mox creditum formulas et numeros revera esse, et vi quasi corporea aut certe substantiali pollere; 2° in mathematicis notabiles inprimis quos numeros primos vocamus nombres premiers ; atqui istos impares esse, modo 2 excipias, quia nempe omnes pares divisorem tòa habeant; 3° demum in formulis vero imparibus sæpe non esse locum numeris, quum e multiplicationibus confecta primas partes habeant; porro e multiplicationibus confecta ut plurimum paria sunt. AJ. 10. Idque. Cels. III, 4, ubi de febrium curatione agit: «Est autem alia, inquit, de diebus ipsis dubitatio: quoniam antiqui potissimum impares sequebantur, eosque, tamquam tunc de ægris judicaretur, xploiμous nominabant. Hi erant dies tertius, quintus, septimus, quartus decimus, vicesimus primus: ita ut summa potentia septimo, deinde quarto decimo, deinde uni et vigesimo daretur. Itaque sic ægros nutriebant, ut dierum imparium accessiones exspectarent, etc. Scripsit libros tres de diebus decretoriis Galen. tom. VIII, quos consule. HARD. འ 11. Ad primitias pomorum. Meditrinalibus ovum et vetus vinum libantes ac degustantes medicinæ gratia dicebant, « novum vetus vinum bibo, novo veteri morbo medeor. Varr. Idem fere Athenis Geri solitum ἐν τοῖς πιθοιγίοις, seu Vinalibus Plutarchus tradit Sympos. 1. III, quæst. 7; de Meditrinalibus idem Verrius Flaccus. SCAL. - Cur. Simile quoddam carmen tritum antiquitus sermone vulgi, in vini novi degustatione, recitat Brisson. de Form. I, p. 91. HARD. 12. Cur sternumentis salutamus. Captatis auguriis sternutamenta quum superveniunt, illa sive bona, sive mala sint, confirmant et rata faciunt. Apud Homerum Penelope procis infortunium minante, Telemachus sternutat. Hippie sternutanti dens excussus magnam calamitatem portendit. Xenophontem 14 Tiberium Cæsarem, tristissimum (ut constat) hominum, in vehiculo exegisse tradunt. Et aliqui nomine quoque consalutare, religiosius putant. Quin " et absentes tinnitu aurium" præsentire sermones de se, receptum est. Attalus affirmat, scorpione viso, si quis dicat duo, cohiberi, concionantemducem milites creant, quoniam eo loquente quidam sternutasset. Matutina sternutamenta tristia et infelicia: meridiana præcipue a nare dextra, læta et prospera putaverunt. Alex. ab. Alex. П, cap. 26. Vide quod notatum est infra cap. 6. Plutarchus lib. de Homero sternutationem felicem et lætam esse tradit. Ea scilicet causa est cur sternutantes salutemus. Vide Jan. Dusam super Arbitrum, lib. II, cap. 4. SCAL. Cur sternutamentis salutamur? Men. Acad. et Gud. salutamus. Andeg. cur sternumentis salutamus. Ex Chiffl. afferunt: alia sternutamentis salutamus. Præcipuus noster manu prima alia sternuentis salutamus. Posterior manus inducto T alia superposuit cur, tum litteram M voci sequenti, quasi interjiciendam inter V et E, ut fieret sternumentis. Sed vera lectio est : « cur sternuentes salutamus » ? Catullus, ⚫dextram sternuit approbationem.. Ovidius, - Sternuit et lumen. » GRON.-Cur stern. Sic MSS. Reg. Colb. Ch. et Parm. ed. non, ut reliquæ, salutamur. Quin et sternuentes, magis arrideret. Vide Aristotelem, s. 33, probl. 7 et 9, p. 829, ubi docet cur sacra res sit habita sternutatio. Cur sternutamenta salutentur Athen. II. Vide et Xenoph. Kúpou raid. III. HARD. 13. Et. Sternuentes, inquit, 16 appellato nomine proprio consalutant. Petronius in Sat. pag. 353: « Giton collectioris spiritus plenus, ter continuo ita sternutavit, ut grabatum concuteret ad quem motum Eumolpus conversus, salvere Gitona jubet.» Græci non nomine compellabant, sed verbis aliis, ut Zɛu, ooov, Jupiter, servato. Ammian. in Anthol. Epigr. II, c. 13 : Οὐ δύναται τῇ χειρὶ Πρόκλος τὴν ῥῖν' ἀπομύσσειν, Τῆς ῥινὸς γὰρ ἔχει τὴν χέρα μικροτέρην. Οὐδὲ λέγει, Ζεῦ σῶσον, ἐὰν πταρῇ· οὐ γὰρ ἀκούει Τῆς ῥινὸς, πολὺ γὰρ τῆς ἀκοῆς ἀπέχει. «Mungendo Procli manus est nec idonea naso, Quid mirum? naso nam minor ipsa manus. Nec sibi sternutans, sit, ait, bene: quippe nec audit Nasum qui tantum distat ab auriculis. » HARD. 14. Quin. Aristænetus, Epist. [ : Οὐκ ἐβόμβει σοι τὰ ὦτα, ὅτε σου μετὰ δακρύων ἐμνήμην. « Non tibi tinniebant aures, quum tui lacrymans meminissem?. Virgilius, aut quisquis est alius, in Catalectis : Garrula, quid totis resonans mihi noctibus auris, Nescio quem dicis nunc meminisse mei?» Et illud etiam adjiciebant, si auris sinistra tinniret, inimicum nostri tum meminisse; amicum, si dextera. H. 15. Tinnitu aurium. In catalectis vetus poeta, vide supra et adnotata inf. in c. 6 proximum. SCAL. 16. Attalus. Nempe Philometor. nec vibrare ictus. Et quoniam scorpio admonuit, in 3 Africa" nemo destinat aliquid, nisi præfatus Africam. In cæteris vero gentibus, Deos ante obtestatur, ut velint. Nam si mensa adsit, annulum" ponere tralatitium videmus. Quin etiam multas religiones pollere manifestum est. Alius saliva post aurem digito relata, sollicitudinem animi propitiat. Pollices, quum faveamus", premere etiam proverbio jubemur. In adorando dexteram" ad osculum 19 17. In Africa. Nemo in Africa aliquid agere destinat, quin prius hanc vocem efferat, Africa: « vel parœmiam, semper Africa aliquid apportat novi. » HARD. 18. Annulum. Sic MSS. Reg. 2, et Ch. Prius ridicule, nullum ponere. HARD. 19. Quin. Sic laudati codices. Editi, etiam quoniam, ut et Reg. 1. Forte pro, « Et jam, quoniam... manifestum est, alius saliva, etc. » HARD. 20. Sollicitudinem. Ejus rei quæ sollicitum habet animum, prosperum procurat eventum. HARD. 21. Pollices, quum faveamus. Vide Ang. Polit. Misc. cap. 42. Eo pertinet Glyceræ dictum apud Menandrum, Toùs daxtúλous éμautñ πιέζουσα, ᾗ ἂν κροταλίζῃ τὸ θέατρον. Turn. Advers. lib. II, c. 6. DALEC. 20 Certe presso ad medium digitum pollice, et in indicem relapso, sonitum dare consuevimus, et vel sic favorem significare. HARD. D 22. In adorando dexteram. Apuleius lib. IV Asini, de formosa virgine, quam ut Deam mirabantur, «Multi, inquit, denique civium admoventes oribus suis dextram, priore digito in erectum pollicem residente, ut ipsam prorsus deam Venerem religiosis adorationibus venerabantur. » Idem in Apologia prima: «Si fanum aliquod prætereat, nefas habet adorandi gratia manum labris admovere. Adi Pet. Pith. advers. I, cap. 7; Barn. Briss. form. I. DALEC. — In. Sive, ut loquuntur alii, manum ori: sive, ut Apul. Metam. IV, dextram oribus admovemus. Sicut apud Orientis populos veneratio ostendebatur variis flectendi corporis formis ita apud Græcos manum ad os admovendo', quod proprie est poσxuvεiv, a xúo et xuvé, quod est osculari. Nec aliud significat latinum adorare, non ab orare id est, precari, factum, ut imperiti homines existimant : sed ab eo quod manus admoveatur ori. Lucianus qñoa değiάv dixit: Galli quoque, baiser les mains. De eo ritu 23 referimus, totumque corpus circumagimus : quod in Levum fecisse, Galliæ "religiosius credunt. Fulgetras" pop vide Brisson, de Form. I, p. 37 et seq. Et ea his adjice, si lubet, quæ Muretus habet Varr. lectt. X, 1: .Quam vetus sit consuetudo, in honore alicui habendo, manum suam ad os admovendi. » Veri tamen similius est, adorandi verbo Plinium hoc loco adorationem Numinum intellexisse, æque quam altero hujus orationis membro, sive circumlatione corporis. Hunc ipsum adorandi luminaria cæli ritum apud nationes Jobus ipse respicit, 31, 26, seq. « Si vidi solem quum fulgeret, et lunam incedentem clare et lætatum est in abscondito cor meum, et osculatus : sum manum meam ore meo. » Pervasit hæc idololatria, sive cultus solis ac lunæ in Judæam ipsam sub Manasse, ex 4 Reg. 13, 5. H. a 23.Totumque corpus circumagimus. Calestis vertiginis quadam imagine, vel, quod Ægyptiæ rotæ significabant, quia nihil in rebus humanis constans et stabile sit. Rhod. XII, cap. 2. Plaut. Quo me vertam nescio. PA. Si Deos salutas, dextrosum censeo. » Pitheus, I, cap. 7. In symbolis Pythagoricis poaxúvεL Tεpipeрóμevos. Suetonius in Vitellio, c. 11: « Lucius Vitellius primus Caium Cæsarem adorari ut Deum instituit, quum reversus ex Syria non aliter adire ausus esset, quam capite velato, circumvertensque se, deinde procumbens. » Daleg. Circumagimus. Præceptum id Numæ fuit, ut auctor Plutarch. in ejus vita, p. 69 : Προσκυνεῖν περιςρεφομένους, Circumage te, quum Deos adoras: cujus moris varias ibi causas affert, quas tu vide, si vacat. H. 24. Galliæ. Hujus gallicæ adorationis typum exhibet marmor perantiquum quod parieti adfixum est Divonæ Cadurcorum, explicatum prolixe a Joh. Bapt. Bello de Templ. augur. Ix, p. 172. Romani e contrario a dextra sinistram versus in orbem convertebant sese: quod et a nostris sacerdotibus in suis ad aram conversionibus hodie religiosissime observatur: aliter atque prisci illi Galli, qui sinistrorsum, et a læva dextram versus circumagebantur. Quod et, opinor, Posidonius intellexit, quum de Celtis agens, apud Athen. IV, p. 152: Τοὺς Θεοὺς προσκυνοῦσιν, inquit, ἐπὶ τὰ δεξιὰ τρεφόμενοι. Romani moris Plautus commeminit in Curcul. act. I, sc. 1, v. 69: Quo me vortam, nescio. PA. Si Deos salutas, dextro versum censeo. » HARD. « 25. Fulgetras, etc. Tenuibus sibilis ore emissis. Alexander ab Alexand. lib. V, cap. 13, vel, leviter complosis manibus cavis, velut ad deliniendumJovem iratum. Turneb. Adv. lib. IV, c. 6. Manus cave complose poppysmum efficiunt. Ea vox fictitia est ad soni expressionem. Aristophanes, Σφηξὶ, κἂν ἀςράψω ποππύζουσι. Interpres adnotat, ἔθος τοῦτο γεγονέναι. Sophocles, Tommúčetαı Çevyiλarpís. Dexippo Commentariis in Categorias Arist. ἐπὶ ποππυσμάτων ἄναρθρός isi Tis pos. Politianus, MiscellaFulneorum cap. 33. Dalec. -- ἐν |