18 20 19 23 pauci etiam serpentes ipsas recanere "9: et hunc unum illis esse intellectum, contrahique Marsorum cantu, etiam 6 in nocturna quiete. Etiam parietes incendiorum" deprecationibus conscribuntur". Neque est facile dictu, externa verba atque ineffabilia abrogent fidem validius, an13 latina inopinata, et quæ ridicula videri cogit animus , semper aliquid immensum exspectans, ac dignum Deo movendo, immo vero quod numini imperet. Dixit" Homerus, profluvium sanguinis vulnerato femine Ulyssem 26 inhibuisse 18. Serpentes. Ita Reg. et 2, aliique optimæ notæ codices, non, ut editi, incantari. Ut cantu angues rumpi Veteres existimarunt: sic angues ipsos censebant, si præ- 25 24 da depellendaque incendia. HARD. 22. Conscribuntur. Lego circumscribuntur, hoc est, definiuntur, terminantur, ne flamma longius evagetur. Deprecatio illa ex Afranio nota fuit, si in pariete scriberetur Arse Vorse. Vide Festum in dictione Arse. DALEC. 23. An. Cujusmodi plurima habet Marc. Emp. lib. de med. et ante eum Cato, de R. R. passim. 24. Et quæ ridicula videri cogit animus. Vossianus: et quæ inridicula. Non temere est. Plautus Casina, V, 2: « Ita nunc pudeo, atque ita nunc paveo, atque ita nunc inridiculo sumus ambo. Penulo, V; 4: « Neque ab juventute ibi irridiculo habitæ. » Quemadmodum irridere est ridere, ita irridiculus est ridiculus. GRon. 25. Dixit. Ulyssis humerum carmine sanasse filios Autolyci, et inhibuisse sanguinem scribit Homerus Odyss. T, v. 457, imaoıdã ♪ aiua μéλaivov Éoxe0ov. Plinius oxe0ev legit, ut ab ipso Ulysse carmen pronunciatum indicaret. H. 26. Ulyxem inhibuisse carmine. Homerus Odyss. T, de Autolici filiis id scribit, non de Ulysse, cui tum aper dextrum humerum sau carmine: Theophrastus", ischiadicos sanari. Cato pro- 7 carmen auxiliare, M. Varro poda didit luxatis membris 29 ciaverat : ... ἐπαοιδῇ δ' αἷμα μέσ Azivov Egyebov, inquit. DALEC. 27. Theophrastus. Libro de enthusiasmo. DALEC.-Theophrastus. Opere de voorzoμē, ut quidem docent Athen. XIV, pag. 624, et Apollon. in Hist. Mir. cap. 49. Vide etiam Gellium, IV, 13, pag. 320; Martianum Capellam, IX, p. 213, ubi multa de Musicæ vi ac laude. Cæl. Aurel. I, 5, ubi de Phrygio, Dorio, cæterisque numeris ac modis, ad sanandum morbum insaniæ utilibus. HARD. 28. Ischiadicos sanari. Avógovs διατελεῖν εἰ καταυλήσει τις ἐπὶ τοῦ πόνου, τῇ φρυγισῇ ἁρμονίᾳ, sine morbo permanere, si quis quum dolore vexatur, concentu Phrygio tibiam inflet. Athen. 1. XIIII. DAL. a 29. Cato prodidit luxatis membris carmen auxiliare. Sic Voss. ut et Chiffl. auxiliari. Optime prius Ovid. Met. VII: Neve parum valeant a se data gramina, carmen Auxiliare canit. GRON. Ut MSS. omnes Reg. Colbert. Chifflet. non, ut editi, auxiliari. Sic etiam Ovid. Met. VII, v. 137: Neve parum valeant a se data gramina, carmen Auxiliare canit, secretasque advocat artes. » Sic etiam nomen auxiliare a Q. Sereno Samonico traditur, medico, ut credunt, Basilidiano, in remedium hemitritæi, scriptum græcis characteribus : est enim C pro Σ usitatum, etiam in nummis antiquis, a temporibus Domitiani præsertim. Sic ergo Serenus : « Inscribes chartæ quod dicitur ABRACADABRA : Sæpius Nam crux περιφραςικῶς ἅγιον ξύλον sacrum lignum, ut supra ἅγιον δένα Spov sacra arbor est. Apparet autem quamobrem nihil fere intersit, utrum ABPAZAE scribatur, ut plerumque vox ea occurrit: an ABPAEAE, ut etiam occurrit interdum. In gemmis antiquis insculptum persæpe reperitur, sed sculptura recentiore multo, ac longo rudioris operæ, quam sit in eodem lapide insculpta effigies, si qua sit. In aversa deinde parte gemmarum sculptum illud plerumque nomen est, rarius in antica superficie; ne videlicet rudior illius nominis scalptura elegantiæ imaginis, quæ est multo vetustior, et operæ sive artis exquisitioris, minime responderet. Etab otiosis quidem hominibus nunc piæ, nuncridiculæ imagini in lapide sculptæ, nomen illud adjunctum occurrit. Amuleti vice fuisse in Pater Filius Deus unus Spiritus in tribus personis. sanct. homines salvat sacro ligno per crucem. sculptæ eo nomine gemmæ creduntur ab hominibus haud satis suspiciosis: quoniam in una legitur, quæ est in Museo Canonicorum regularium S. Genovefa Parisiensis: ABPACAE. AAONAI. AAIMO-· ΝΩΝ. ΔΕΞΙΑΙ. ΔΥΝΑΜΕΙΣ. ΦΥΛΑEATE. OYABIAN (pro OYANIAN) ΠΑΥΛΙΝΑΝ. ΑΠΟ. ΠΑΝTOC. ΚΑKOY. AAIMONOC. Domine Deus: spirituum dextræ Virtutes, servate Ulpiam Paulinam ab omni maligno dæmone. » HARD.-Ipse Abracax, Abracad, Abraca, Abrasax vel Abraxas, quocumque istius nomen modo sive finxeris, sive depravaveris, Deus fuit quem Basilidii commenti sunt, secunda post Christum natum ætate, hæretici superstitionibus addicti Orientalium virorum et putido mysticismo. Abraxas ergo e Diis summis unus videbatur, cujus sub imperio, et casum3, ferunt semper, ut primum consedisset, id quod plerosque nunc facere scimus, carmine ter repetito securitatem itinerum aucupari solitum. V. Libet' hanc partem singulorum quoque conscientia 1 coarguere. Cur enim primum anni incipientis' diem lætis nutu plurimi degebant dæmones quibus id mandatum ut cælos quinque et sexaginta ultra trecentos temperarent. Virtutes quoque iis assignabantur tricena quinque et sexaginta, tot scilicet quot in anno dies. Satagant alii utrum id errori ansam præstiterit quod Abraxæ nomen, si litteras pro numeralibus notis acceperis, 365 efficiat (nam 2, 200; P, 100; E, 60; B unus et A triplex, 5), an aliis e causis delirium manaverit. Cæterum potes utiliter meminisse Salmasium, qui tamen Ægyptium Deum Abraxam esse contendit, de ipsius figura multa scripsisse. Cf. et D. MONTFAUCON, Ant. expliq. t. II. A3. Cato. Locum retulimus XVII, cap. ult. HARD. 30. Casum. De eo casu Suet. in Julio, xxxvII: «Gallici triumphi die Velabrum prætervehens, pæne curru excussus est, axe diffracto, etc. Vide et Dionem, XLIII, p. 224. HARD. V. 1. Licet hanc in partem singulorum quoque conscientiam coarguere. Voss. quoque, ut Chiffl. Libet hanc partem, neglecta et præpositione: sed Vossianus insuper conscientia. Egregie, Libet, inquit, hanc partem singulorum quoque conscientia coarguere. » Et quæ sequuntur, sunt, quæ singuli se facere sibi erant conscii. GRON. Libet. Placet hanc doctrinæ partem iis rebus confirmare, quæ singuli se facere sibi sunt conscii. HARD. 2. Primum anni incipientis, etc. Priscis sæculis anni primus dies fuerunt Kalend. Martiæ itaque tum novum ignem Vestales accendebant, laureæ virides in consulum fascibus, ædibus Regis sacrorum, Flaminum, Vestalium, curia, pro veteribus mutabantur, magistris merces solvebatur, vectigalia locabantur, matronæ feriis Matronalibus servis cœnas apponebant, viri mulieribus dona mittebant, ut Saturnalibus mulieres viris, comitia celebrabantur. Alexander ab Alexandro, lib. III, cap. 24. DALEC. Cur. Ad Kalendas Martias perperam hæc Dalecampius transtulit, quum ad Januarias spectent, teste Ovidio, ad Janum, Fast. I, v. 175: At cur læta tuis dicuntur verba Kalendis, Et damus alternas accipimusque preces? Tum Deus incumbens baculo, quem dextra gerebat: Omina principiis, inquit, inesse solent. » Et de Ponto, IV, el. 4, v. 23 : «Ergo ubi, Jane biceps, longum reseraveris annum Pulsus et a sacro mense December erit..... Curia te excipiet, patresque ex more vocati Intendent aures ad tua verba suas. Hos ubi facundo tua vox hilaraverit ore, Utque solet, tulerit prospera verba dies, etc. » Prudentio quoque contra Symmach. I, v. 237: Jano etiam celebri de mense litatur Auspiciis epulisque sacris, etc. Certe jam precationibus invicem faustum ominamur? Cur3 publicis lustris etiam nomina victimas ducentium prospera legimus ? Cur et fascinationibus adoratione peculiari occurrimus alii, græcam Nemesin invocantes: cu tum a primordiis fere urbis Romæ Numa rege instituente, Januarius anni mensis primus est habitus, ut refert Macrob. Sat. I, 13, p. 250. Columella, XI, 2, et ipse Ovid. Fast. I, 149: « Bruma novi prima est, veterisque novissima Solis : Principium capiunt Phœbus et annus idem. Romuli quidem ætate principium anni ductum est a Martio: sed id antiquatum a Numa, Naso testatur, Fast. III, v. 251. De strenis Kalendarum Januarii frequens apud Suetonium mentio, in Augusto et in Tiberio. Vide Lexic. Jurid. verbo Kal. Jan. H. ་ 3. Cur. Inter ea quæ boni ominis gratia superstitiose magis quam religiose servabantur, haud postre mum id fuit, quod « quum Censor populum lustraret», inquit Cicero, de Divin. I, n. 102, « bonis nominibus qui hostias ducerent, eligebantur. » Quod idem in delectu Consules observabant, ut primus miles fieret bono nomine. In publicorum quoque vectigalium locatione, Lucrinus, propter lucri sonum nomini inhærentem, primus locabatur: quod Festus tradit, aliisque exemplis omnium religiosam observationem confirmat. «La 4. Nomina victimas, etc. In sacris Veteres quædam bona nomina dicis causa proferebant: in nuptiis Caiam, Cæciliam, et Thalassionem : in capienda Vestali, Amatam : Nonis Caprotinis, Caium, Marcum, Lucium in censu vel delectu faciendo, Valesium, Salvium, Statorium in Saliari carmine, ut ait Varro, de Ling. Lat. lib. V, Luciam, Volumniam, et Mamurium Veturium; ac, ut ait Cicero, in lustranda colonia ab eo, qui deduceret, et quum imperator exercitum, censor populum lustraret, bonis nominibus qui hostias deducerent eligebantur. Quod idem in delectu consules observant, ut primus miles fiat, bono nomine. Plutarchus in Quæst. Rom. p. 30 et 31. DAL. 5. Nemesin invocantes. Quæ fuerit Nemesis vide apud Rhod. fuse disputatum, XI, 19. Pausanias scribit pictam illam coronam gestare, |