17 agitur : et qui de nummo judicet, a Gadibus columnisque Herculis accersitur: de exsilio vero non nisi XLV electis viris datur tabella". At de judice ipso quales" in consi nes inconsulte loquerentur de eo. » In Gallia vulgo appellamus, des écoutes, ab auscultando item des espions. HARD. 16. Et qui de nummo judicet. Ait æris tribunos non temere legi et creari, sed magna cum diligentia et judicio, ut potius a Gadibus columnisque Herculis, id est, ab ultimis terris, orbisque finibus accersantur. Vide Ascon. Pædianum. DALEC. Et qui de nummo judicet. Scribendum potius indicet, unde Index lapis. PINT. Et qui. De levissimis pecuniæ summis, nedum de vita et capite civium. Seneca de ira, III, 33: Evocati e longinquis regionibus judices sedent, judicaturi utrius justior avaritia sit. Mittuntur, inquit, in cujusque patriam, qui explorent qua fama et existimatione sint, quam municipibus suis probati : non enim tantum ex Urbe capiuntur et Italia, sed ex omnibus evocantur imperii partibus, qui de pecunia judicent non magna. Corn. Balbum hoc loco indicat, Gadibus natum, de quo idem agit V, 5, et VII, 44. Hard. 17. De exsilio vero. Certus is magistratus non fuit, ut triumvirorum capitalium. Eligi ex senatu veteri instituto solebant. Honorius et Theodosius postea sortito ad criminalium causarum judicia vocari jusserunt, et de summis optimos legi. Nomine reorum delato et recepto, trigesimo post die judex dabatur, qui quadragesimo : tandem reum de tabula vel damnabat, vel absolvebat. Vide Pithæum Advers. lib. II, cap. 19. DAL. De exsilio vero. Datur tabella, hoc est, judicium permittitur. Judices, inquit, de tabella, deliberatione prius domi habita: medici statim. Judices electi XLV, vel de eo ordine ac numero aliquot: medici qualescumque sine delectu. Judices, quasi de exsilio tantum dicturi medici occisuri. Judices, de reo ac facinoroso : medici de judice ipso ac prætore pronuntiaturi. Ut nos, sic scribit Reg. 2 cod. cum Ch. In Reg. 1, nonnisi de XLV electis viris. Descivere ab his editionum, quæ hactenus in manus venerunt, concinnatores: qui quum ita scripsere, nonnisi die XL quinque electis viris, non in Plinianum modo contextum novam scripturam, sed et in forum vetus romanum novam judiciorum formam invexerunt. H. 18. Datur tabella. Tres dabantur: quarum primæ A insculptum, h. e. absolvatur ; secundæ N. L. non liquet; tertiæ C, quod erat condemnati signum. Aliquando pro C, ; unde Persius : « Et potis es nigrum vitio præfigere Theta. Ad. Fr. POLLET, histor. Fori Rom. lib. V, cap. 8. AJ. 19. At de judice ipso quales, etc. Dalecampius h. 1. male: De medico ipso (quem translate judicem vocat, quia ægrum judicat et morte damnat) statim occisuro (ita enim reponendum) nulli consultant, et peritiæ periculum faciunt. Omnino 25 lium eunt, statim occisuri? Merito, dum nemini nostrum libet scire, quid saluti suæ opus sit. Alienis20 pedibus ambulamus alienis oculis" agnoscimus: aliena" memoria salutamus aliena" vivimus opera; perieruntque rerum naturæ pretia, et vitæ argumenta 24. Nihil aliud pro nostro habemus, quam delicias. Non deseram Catonem tam 5 ambitiosæ artis invidiæ a me objectum, aut senatum illum, qui ita censebat, idque non criminibus artis arreptis, ut aliquis exspectaverit. Quid enim venenorum fertilius, aut unde plures testamentorum insidia? Jam vero et adulteria etiam in principum domibus, ut Eudemi 26 in Livia Drusi probanda lectio vulgatior; probanda Harduini interpretatio. AJ. At de judice ipso quales, etc. Puto mutandum esse verborum ordinem, et legendum: «At de judice ipso statim occisuri quales in consilium eunt. » Nec legend. arbitror, judice, sed, ut dixi, indice, nec occisuri, sed occasuri, ut quædam etiam exemplaria proferunt. PINT. 20. Alienis pedibus ambulamus. Lecticarios, anagnostas et nomenclatores exprobrat. DAL. 21. Alienis oculis. Anagnostarum, sive lectorum. HARD. 22. Aliena. Nomenclatorum. Habebant præsertim candidati comites, qui memoriter vocare unumquemque scirent, et Occurrentium civium nomina suggererent, quos illi deinde honorifice salutarent. HARD. medicinas repetit. Horum jacere pretia et cognitionem negligi ab hominibus, jure queritur. HARD. 25. Non deseram Catonem. Non relinquam Catonem, quem objeci invidiæ medicorum; non deseram senatum, qui ita censuit, pellendos Italia medicos : neque tamen quod medicis male velim, crimina artis illius causabor, ut aliquis facturum me facile crediderit: nec immerito fortassis: nam quæ ars venenorum fertilior, etc. HARD. 26. Ut Eudemi. Eudemus Liviæ Drusi a Sejano corruptæ medicus, et ipse ejusdem criminis reus, Tiberii principatu floruit. Tacit. Annal. IV, pag. 98: • Sumitur in conscientiam Eudemus amicus ac medicus Liviæ, specie artis frequens secretis, etc. » Alius ab isto Eudemus medicus, cujus Galenus meminit. Livia, quæ et Livilla 23. Aliena vivimus opera. Medi- Suetonio, Drusi conjux, ejus qui corum. HARD. 24. Vitæ argumenta. Instrumenta. Argumenta vitæ appellat ea omnia, quibus vitæ incolumitas continetur : unde his voluminibus Tiberii imp. filius: Drusi Neronis filia, ejus videlicet, qui ejusdem Tiberii frater fuit, eademque Germanici Cæsaris et Claudii imp. soror. HARD. "7 Cæsaris item Valentis, in qua dictum est regina. Non sint" artis ista, sed hominum. Non magis hæc urbi" timuit 6 Cato, ut equidem credo, quam reginas 3. Ne avaritiam quidem arguam, rapacesque31 nundinas pendentibus" fatis, et dolorum indicaturam ac mortis arrham, aut ar 27. In qua, , etc. In Messalina, de qua dictum cap. 5. HARD. 28. Non sint, etc. Non sint sane ista imputanda arti, sed improbitati hominum potius. «Nec videtur hæc causa Catoniani odii.» Neque enim, credo, magis hæc adulteria cum reginis timuerit urbi Cato, quam reginas ipsas: nec minus reipublicæ malum, regina, quam familiæ principis, adulterium.» HARD. 29. Nonmagis hæc urbi. Nusquam magis consentiens conspiransque omnium exemplarium, etiam MSS. fides, quam in hujus vocis scriptura. Nihilominus Salmas. in præf. ad librum de homonymis, 52, sic emendat, quam resinas : tum multa de resinata juventute affert, quæ ante eum Dalecampius commodiore loco protulerat, quoniam ab prorsus 33 isto, quem tractamus abhorret ut vel nostra per se interpretatio arguit, qua nihil est planius, nihil ad scriptoris mentem accommodatum magis, præsertim quod nihil adhuc attingere se Plinius profitetur eorum quæ Urbi timuit ac reipublicæ, in quibus resinæ extremo dumtaxat hoc capite ab eo delibanda. H. 30. Reginas. Imperantium uxores, quas nos impératrices. Eas urbi Cato non timebat, de iis nempe ne subodoratus quidem. AJ. 31. Ne avaritiam... rap. nundinas. Nundina a nono die dictæ, quasi 34 novendina (gall. marchés, foires); in quibus omnia sunt venalia; huc omnes conveniunt mercandi et vendendi causa. Sic rapaces medici avaritia ferventes lectis ægrorum adstantes remediorum auctionem faciebant. Ista quidem nunc rara sunt, si de Veterum pravis artibus cogitans sæcula contuleris. Immo cautum nostris legibus est, ne quis medicus ab illo quem novissimo morbo implicitum sanare tentavit, pecunias aut dona testamento accipiat. AJ. 32. Pend. Dum mors instat. H. 33. Dolorum indicaturam. Pactam cum ægris pecuniam, ut eorum dolores sedentur. DALEC. Et dolorum indicaturam. Indicatura, ut diximus in præf. ad Vespas. æstimatio, pretium, taxatura est. Indicare vendentium verbum est, ut mercari ac liceri emptoris. Plaut. in Persa, act. IV, sc. 4, v. 25: TR. Hanc eme atque ausculta mihi. PO. Modo ut sciam, quanti indicet. » Et v. 37, SA. Indica, fac pretium. Po. Tua merx est: tua indicatio est. » Iterumque v. 109 et 112. Igitur indicatura dolorum, taxatio est, sic fere fieri solita. Levari hoc genere morbi cupis? Tantum dabis. Isto? tantum. H. 34. Ac mortis. Mortis arrham eleganter vocat id quod veluti pignus pretii numerandi medico datur, statim occisuro. HARD. 35 cana præcepta". Squamam in oculis emovendam 36 potius, quam extrahendam : per quæ effectum est 37 ut nihil magis prodesse videretur, quam multitudo grassantium. Neque enim pudor, sed æmuli pretia 38 summittunt. Notum est ab eodem Charmide unum ægrum ex provincialibus H-S ducentis 39 reconductum 40 : Alconti 4 vulnerum 4 medico H-S C43 damnato ademisse Claudium principem; eidemque in Gallia exsulanti, deinde restituto, acquisitum non minus intra paucos annos. Et hæc personis imputentur. 7 Ne fæcern quidem, aut inscitiam ejus turbæ arguamus, ipsorum intemperantiam in morbis, aquarum calidarum diverticulis 44: imperiosam inediam, et ab iisdem deficientibus cibos sæpius die ingestos, mille præterea pœnitentiæ modis, culinarum etiam præceptis et unguentorum 35. Arcana præcepta. Пapádoža, medicamenta secreta vulgi fidem et opinionem excedentia, quæ non nisi ingenti pretio evulgantur, aut communicantur. DAL. 36. Emovendam potius. Deorsum pellendam acu, unde subire sursum possit adhuc, et medici operam iterum flagitare. HARD. 37. Per quæ effectum est. Quamquam medici, inquit, multa Romæ artis suæ licentia nefarie admitterent; potius tamen esse cœpit ut plures essent, quam ut pauci. Quum enim pauci essent, pretia immodica aut stipulabantur ab ægris, aut quovis modo exprimebant. Neque enim deterrentur pudore, ut immensis mercedibus abstineant: sed mutua, ut fit, æmulatione, minoris operas suas addicere tum cœperunt, quum multi eamdem exercuere artem. HARD. 38. Pretia. Pretia medicamentorum et operæ suæ minuunt. HARD. 45 49 mixturis, quando nullas omisere vitæ illecebras. Invehi peregrinas merces, conciliarique externa 46 pretia, displicuisse majoribus crediderim equidem : non tamen hoc Ca8 tonem providisse, quum damnaret artem. Theriace" vocatur excogitata compositio luxuriæ. Fit ex rebus externis, quum tot remedia dederit natura, quæ singula sufficerent. Mithridaticum 48 antidotum ex rebus LIV componitur, interim nullo pondere æquali, et quarumdam rerum sexagesima denarii unius imperata. Quo deorum perfidiam istam monstrante? Hominum enim subtilitas tanta esse non potuit. Ostentatio artis et portentosa scientiæ venditatio manifesta est. Ac ne ipsi quidem illam novere: comperique vulgo pro cinnabari Indica in medicamenta minium addi, inscitia nominis, quod esse venenum doce9 bimus inter pigmenta. Verum hæc ad singulorum salutem pertinent. Illa autem, quæ timuit Cato, atque providit, innocentiora multo et parva opinatu, quæ proceres" artis 50 modis. Quum mille modis priora errata corrigunt, novisque cumulant. 46. Extrema pretia. Idem argumentum tractatur, sed pressius, lib. XXIV, cap. 1. Dalec. Externa. Pretia rerum externarum. Ipse, XXIV, 1 : « Statim compositiones et mixture inexplicabiles decantantur. Arabia atque India in medio æstimantur; hulcerique parvo medicina a Rubro mari imputatur, etc.» HARD. 47. Theriace. Onpraxǹ, medicamentum contra venenata; de cujus confectione dictum est lib. XX, cap. 100. HARD. 48. Mithridaticum. Mithridaticum antidotum, quod a Celso describitur, lib. V, cap. 23, rebus dumtaxat sex et triginta componitur. Apud Galen. de Antid. lib. II, cap. 9, omnino 44. HARD. Vere antidotum Mithridaticum simplicius fuit teste Ammonico Sereno, qui id e viginti rhutæ foliis, salis particula quæ siliquæ tertia vix sit, nucibus duabus, duobus item ficubus aridis constare dicit. As. 49. Quo deorum perfidiam istam monstrante. Scribo cum interrogatione, ex vetusto codice: « Quo Deorum per fidem ista monstrante? Utitur isto interrogandi modo, et interim sine interrogatione, frequenter Quintilianus in Declamationibus; aliquando etiam suppressa præpositione; Fidem vestram judices, PINT. 50. Comperique. Vide quæ dicturus est inferius, lib. XXXIII, cap. 38, sq. Et hunc medicorum errorem Diosc. prodidit, lib. V, pag. 109. HARD. 51. Quæ proceres artis ejusdem in |