6 lautissimus cibus, et qui divites a plebe discernat. Plurimum e bubulo, et inde nomen pinguissimum ex ovibus. Fit et ex caprino, sed hieme, calefacto lacte : æstate, expresso tantum crebro jactatu in longis vasis, angusto foramine spiritum accipientibus sub ipso ore, 2 alias præligato'. Additur paululum aquæ, ut acescat. Quod est maxime coactum, in summo fluitat: id exemptum addito sale, oxygala" appellant. Reliquum decoquunt in ollis. Ibi quod supernatat, butyrum est, oleosum" na parent butyrum, apud PALLAS, Samml. historisch. Nachrichten üb. d. Mongolischen Vælkerschaften, I Theil. AJ. 2. Qui divites a plebe discernat. Nam divites plurimum quotannis e suis armentis reponunt, quod vendant: plebei paruin, et quod in usum quotidianum tantum satis sit. Itaque locupletibus in censu et reditu est. DALEC. 3. Et. Boúrupov, quod sit quasi bovis caseus, qui plurimum e lacte fit bubulo. HARD. 4. Pinguissimum. Dioscorid. lib. II, cap. 21. HArd. 5. Fit. Agitato scilicet tamdiu in vasis lacte, donec pingue secernatur a sero, acidoque lacte. Ita Dio. scor. 1. c. HARD. 6. Expresso tantum crebro, etc. Frequenti catilli lignei, qui baculi extremo affixus est, ictu diviso, sic ut hinc butyrum, illinc acidum lac secernatur. Nota ea est ratio in tota Gallia. DALEC. 7. Alias præligato. Vel panniculo, qui foramini advolutus manu sinistra continetur, obturato. DALEG. Praligato, ne scilicet butyrum effluat. HARD. 8. Additur paululum aquæ, ut acescat. Immo ut facilius dividatur. DALEC. 9. Fluitat. Leg.« fluitat, id butyrum est, oleosum natura. Reliquum decoquunt in ollis: ibi quod supernatat, exemptum, addito sale, oxygala appellant. Butyrum quo minus virus resipit, etc.» Sic emendandus hic locus Plinii: alioqui hujus rei fuisse ignorantissimum fatendum est. DALEC. 10. Oxygala. Tò ¿úyaλa. Etsi Columella oxygalam vocat, quasi lac acidum dicat, ejusque compositionem docet II, 8. Est illud porro lactis acidi genus, ita prodente Busbequio, ep. 1, pag. 38, hodieque in cibatu Turcis familiare ; Jugurtam id appellant: diluunt aqua frigidissima, panemque interunt; eoque utuntur in magno æstu et siti cibus is quum palato et ventriculo gratissimus sit, tum ad exstinguendam vehementiorem sitim vim habet admirabilem. Copia ejus passim venalis, ubicumque Turcarum diversoria sunt. HARD. 11. Oleosum. Quod vim habet olei, ἔχεται δὲ δύναμιν ἐλαιώδους. Diosc. II, 81. HARD. tura. Quo magis virus resipit", hoc" præstantius judicatur. Pluribus compositionibus miscetur inveteratum. Natura ejus adstringere, mollire, replere", purgare. XXXVI. Oxygala fit et alio modo, acido lacte addito in recens quod velis inacescere, utilissimum stomacho. Effectus dicemus suis locis. 2 XXXVII. Proxima in' communibus adipi laus est, sed maxime suillo, apud antiquos etiam religiosius. Certe novæ nuptæ intrantes, etiamnum solenne habent postes eo attingere. Inveteratur duobus modis, aut cum sale, aut sincerus tanto utilior, quanto sit vetustior. Axun 12. Quo magis virus resipit. Odorem insuavem, agitato lacti pecu. liarem. DAL. 13. Hoc. Ad medicinam. H. 14. Natura. Dysentericis idcirco prodesse infusum docet Diosc. II, 81, nec alvum laxare, nisi largiore mensura potum, ñàéον πсôèν, quod et Plinius docet inferius, cap. 58. Cætera de butyro eadem Dioscor. loco citato, Tò di autò tìnpoï, xai καθαίρει, καὶ σαρκοι. « Replet, purgat, et carnem creat. Ac paulo antea, μalaxrixñç isi duváμews, molliendi vim habet. HARD. 15. Adstringere. Propter additum salem. DALEC. 16. Replere. Replere carne ulcera. Inpoĩ và xn, inquit Diosc. E. I, 188. HARD. XXXVII. 1. In. In communibus remediis. HARD. 1. Nuptæ. Id vero vel suillo fieri adipe, vel lupino solebat, ne quid mali medicamenti inferretur, ut dicetur extremo hoc capite. Donat. in sc. 2, act. I, Hecyr. Terentii: . Uxor dicitur vel ab ungendis postibus, et figenda lana, id est, a quod quum puellæ nuberent, maritorum postes ungebant, ibique lanam figebant, etc. » Serv. in En. IV: Moris fuit, ut nubentes puellæ, simul ac venissent ad limen mariti, postes, antequam ingrederentur, ornarent laneis vittis, et oleo ungerent: et ideo uxores dictæ quasi unxores. » Quæ verba Isidorus in suam etymologiarum farraginem transtulit IX, cap. ult. Arnob. contra gentes, III, egregia numinum, ac singularis interpretatio potestatum! Nisi postes virorum adipali unguine oblinerentur ab sponsis, » et quæ sequuntur ; ubi etiam unctionibus iis Unxiam deam præfuisse scribit. Vide plura apud Brisson. de Ritu nupt. pag. 193. HARD. " O 3. Postes eo attingere. Vide quod notatum cap. 2 sequentis libri. Unguendis postibus suillo adipe utebantur augurio felici, ut tam fecundæ essent, quam scrophæ, quæ denos pariunt. Mox tamen hoc ipso capite ex Masurio palma in hunc usum lupino adipi datur. DALEC. I 6 giam Græci etiam appellavere jam in voluminibus suis. Neque est occulta virium causa, quoniam id animal herbarum radicibus vescitur. Itaque etiam fimo innumeri 2 usus. Quamobrem non de alia loquimur sue, multo efficaciore femina", et quæ non peperit. Multo vero præstantior in apris est. Usus igitur axungiæ est ad emollienda, excalfacienda, discutienda, purgandaque. Medicorum aliqui admixto anseris adipe, taurorumque sevo et œsypo, ad podagras uti jubent. Si vero permanet dolor, cum cera, myrto, resina, pice. Sincera' axungia medetur ambustis vel nive: pernionibus autem cum hordei cinere et galla pari modo. Prodest et confricatis membris, itinerumque lassitudines et fatigationes levat. Ad tussim veterem recens decoquitur quadrantis pondere in vini cyathis 3 tribus addito melle. Vetus etiam phthisin in pilulis sumpta sanat, quæ sine sale inveterata est. Omnino enim non nisi ad ea quæ purganda sint, aut quæ non sint exulcerata, salsa9 petitur. Quidam quadrantes axungiæ et mulsi in vini cyathis tribus decoquunt contra phthises, 10 4. Axungiam etiam Græci appellavere. Seculo Plinii alioqui vox prorsus latina est, ab axibus dicta, vel ipso auctore post paulo. DAL. Axungiam. Óúyytov. Usus ea voce Dioscor. II, 3, laudandus a nobis XXXII, 23, iterumque III, 104. H. Axungia, est medicis cujuslibet animalis adeps. 5. Quamobrem non de alia loquimur sue, multo efficaciore femina. Scribo partim ex conjectura : "quam ob rem non de alia loquemur. E sue multo efficacior est femina, » ut paulo post : E sue quæ non peperit, aptissime utuntur, etc. » PINTIAN. Quamobrem, etc. Quam quæ ad pascua exit, et radicibus alitur, non autem de illa, quæ in hara domi conclusa saginatur. DALEC. 6. Usus. Diosc. similiter, II, 94. 7. Sincera. Quæ sine admixto sale. Diosc. II, 94, de suillo adipe, καὶ πυρικαύσοις ἁρμόζει. HARD. 8. Vetus etiam phthisin in pilulis sumpta sanat. Vide an commodius legi possit Vetustam phthisin in pilulis, etc. Nam sequitur illico : quæ sine sale inveterata est. PINTIAN. Vetus. Marc. Emp. 16, pag. 119: " Axungiæ suillæ, inquit, unciæ tres, ex vini vetustissimi cotyla una decoctæ, potui phthisicis datæ potenter remediantur. » H. 9. Salsa. In MSS. Reg. 2, et Ch. Gallica recipitur. HARD. 10. Et mulsi in vini cyathis, etc. 14 13 15 quarto quoque die picem " liquidam in ovo sumi jubent, circumligatis lateribus, et pectoribus, et scapulis eorum qui phthisin sentiunt. Tantaque "est vis, ut genibus etiam adalligata, redeat in os sapór, eamque exspuere videantur. E sue quæ non peperit, aptissime utuntur ad cutem mulieres. Contra" scabiem vero quivis, admixto 4 jumentorum sevo, pro parte tertia, et pice, pariterque subfervefactis. Sincera partus in abortum vergentes nutrit, collyrii modo subdita. Cicatrices concolores facit cerussa admixta, vel argenti spuma. At cum sulphure, unguium scabritias emendat. Medetur et capillo 5 fluenti; et ulceribus in capite mulierum cum gallæ parte quarta et infumata pilis oculorum. Datur et phthisicis unciatim, cum vini veteris hemina decocta, donec tres unciæ e toto restent. Aliqui et mellis exiguum adjiciunt. Panis" illinitur cum calce, item furunculis, duritiæque mammarum. Rupta, convulsa, et luxata sanat. Clavos, et rimas, callique vitia, cum elleboro albo : parotidas admixta farina salsamentariæ testæ": quo ge 18 Duo illa verba in vini, non leguntur in nostro apographo. PINT. II. Quarto quoque die picem, etc. Quintoque die picem liquidam, in eodem. PINT. Sed Hard. et recentt. nostram lectionem servant. 12. Tantaque est vis, ut genibus etiam adalligata redeat in os sapor. Considerandum an non genibus adalligata, legendum sit, sed genis illita. PINT. Tantaque est vis, etc. Hinc putant quidam unguenta ad morbum gallicum solennia, ex axungia parata magnam salivæ copiam per os educere. DALEC. 13. Contra. Hoc est, quavis, qualibet : sive e sue quæ non peperit, sive quæ peperit. HARD. 21 6 nere proficit et ad strumas. Pruritus et papulas in balineo perunctis tollit; alioque etiamnum modo podagris prodest mixto oleo vetere, contrito una sarcophago lapide, et quinquefolio tuso in vino, vel cum calce, vel cum cinere. Facit et peculiare emplastrum 20 LXXV x. ponderi centum spumæ argentea mixtis, utilissimum contra inflammationes ulcerum. Adipe verrino inungi" putant utile, 7 quæque serpant, illinire cum resina. Antiqui maxime axibus vehiculorum perungendis, ad faciliorem circumactum rotarum utebantur: unde 24 nomen: sic quoque utili medicina cum illa ferrugine" rotarum, ad sedis vitia virilitatisque. Et per se axungiam medici antiqui maxime probabant renibus detractam, exemptisque venis aqua cælesti fricabant crebro, decoquebantque fictili" 23 vel testæ minutim tritæ pulvisculum. DALEC. 20.Peculiare emplastrumLXXXV pondo. MSS. Facit et peculiare emplastrum LXXV X. ponderi centum spuma argenteæ mixtis. Id est, septuaginta quinque denarium ponderi centum denariis. GRON. 21. LXXV X. p. Hoc est, septuaginta quinque denarium ponderi axungiæ, centum spuma argenteæ denariis mixtis. HARd. 22. Inungi. MSS. omnes, vetusto more, inungui. Ut supra cap. 14: Ungui, fricari. HARD. 23. Quæque. Etiam ulcera quæ serpunt. HARD. 24. Unde. Axungia nempe ita dicta, quo ea curruum axes ungantur, ut facilius circa eos volvantur rotæ, brevique tempore majus conficiant spatium. Græcis plerumque no est. Glossæ Philoxeni : Arungia λίπος ἐν ᾧ τοὺς ἄξονας χρίου. atv. HARD. 26 novo 25. Ferrugine. Hoc est, cum ramentis illis, nigrisque sordibus, quæ ex attritu ferramentorum in modiolo et axe crescunt. HARD. 26. Medici. Quos etiam sequutus est Diosc. II, 81, ubi de suillo adipe: Λαβὼν τὸ πρόσφατον καὶ κατα πίμελον, οἷον ἐςι τὸ νεφριαῖον, εἰς ὕδωρ δαψιλὲς ἔμβριον ὡς ὅτι ψυχρότατον ἐξυμένισον, καὶ τρίβε ταῖς χερσὶν ἐπιμελῶς ἀνατρίβων αὐτὸ, etc. « Sumito recentem præpinguem, qualis is est, qui renibus detrahitur, et in largiorem aquam cælestem quam frigidissimam exemptis pelliculis immittito, manibusque terito, ipsum accurate fricans, ac veluti distringens, etc. » Idem cap. 90: ἐκτρίβων σφοδρώς, valde confricando. HARD. 27. Decoquebantque fictili novo sæpius, tum demum asservantes. Scribe: decoquebantque fictili novo semiustum demum asservantes, » ex antiquo codice. PINT. |