Pes corvi, troed y frân. Perpacantha, troed yr arth. Pes alauda, troed yr hedydd, blodau'r hedydd. Pesvituti, y fabcoll. Pentafoliwm, pump dalen. Pervincia, perfagl." Periphoron, pluf y waun, pluf y Polypodiwm, gors, pluf y brwyn. Pes muli, y fabcoll. Pes leonis, troed y llew, y feidiog llys, dail y tanllosg. Philochares, chwerwyn llwyd, llwyd y cwn, llwyd y galchen. Phaseolus, ffa ffreinig, ffa marchell. *Petrosiliwm perllys, mynachlys, sewlys. +Petrosiliwm olioselinwm, yr halogan, yr helogan, marchberllys yr hêl. Piganiwm, hefyd blodau'r Pipnia Jbrenin, rhos y brenin, rhos y mynydd, pioni. Pisosella, clustiau'r llygoden. Pilocella, y dorllwyd. llysiau Pimpinela stepmodo, llysyrawt, llysyrlys. Plantago major, llydan y ffordd, yr egorllys. Plantago minor, y llwynhidydd, ystelynes, ystelynllys. *Petroselinon. I. M. + Petrosilion Oleoselinon. I. M. rhedyn y deri, rhedyn y canddo, llawredyn y derw. Polipopiwm, llawredyn y llwyf, llwyfredyn. Pinus, pinwydden, ffinydwydd. el. Portulaca, porpin. Potentilla, y dinllwyd, y dorrllwyd. Pulegiwm, pigle y brymlys, breflys, coluddlys. Pulmonaria, llysiau'r ysgy faint, callodr y derw. Prosopis, cyngaw, y gyccwallog, cycewallys. Prunioli, bwyd llyffaint, ellyllys, yr ellyllog. Pursa pastoris, pwrs y bugail, llysiau'r tryfal. Prunella, y feddyges ddu. Puenica, puingc. Pseudo narcissus, yr ylfinog, croeso gwanwyn. Psillion, llysiau'r chwain, y chweinllys. Psychotrophon, bittain, dannogen, y ddeiniog. Pulicaria, Ilysiau'r chwain. Pternica, ystrewlys, trewlys, dail y trew. Rosa, rhos, brail, breilwy, egroeswydd. Rosa canina, rhos gwylltion, breilwy gwyllt, rhos crewyll, ciros, rhos y cwn, rhos y perthi. Rosa solis, y dawddrudd, toddedigrudd, y dawddlys, *arianllys, gwlithlys. Rosmaris, rhosmari. Rhibes, rhyf, rhyfwydden, rhyfon, rhyfonwydd." Rhibes aquatica, rhyfy nentydd, rhyfon y nentydd, rhyfon duon. Rhibes hortensis, rhyfon lledfegin, rhyfon y gerddi, rhyfon cochon. Rubia silvestris, y fandon, llysiau'r erydd. Rubia minor, friwydd wenn, briwydd, briwlys. Rubia, y wreiddrydd, cochwraidd, cochlys. Rubus, mwyarwydd, mwyaren. Rumex, tafol, suranog. Rumex medicinalis, marchdafol y meddig, tafol briwddail. Ruscus, celyn Mair, celyn Ffrainc, celyn Gwent, corgelyn, celyn y wrach. Ruta, rhud, rhuw, torrwenwyn, gwenwynllys, llysiau'r echry saint. S. Sata, yd, ceri, cnewyll, had, gwyfon, grawn. Satoria, yr heonllys, yr uchelfar, gwysglys, gwysgonllys. Satella, ydig, efr, gwenith y cythraul, had y drwg. Satyriwm, tegeiriau. Satureia, sewyrllys, y selsiglys, llysiau'r selsig, y sorelys. Salix, helig, gwielwydd. Salix equina, rhawn y march, cedor y wrach. * Arienllys, undoubtedly. I. M., i. e. the same as gwlithlys. Sardonia, troed yr erydd. Saxifragiwm, tormaen, llysiau'r tostedd. Saponaria, yrolchyddes, y sebonllys. Savina, y gyrllys, gwaredlys. Septinea, yr henllydan. Scolopendria, rhedyn y gwelydd, minor, dynhaden fenw, dynhaden ful. Scolopendriwm. rhedyn y fam. Scorodwm, garlleg, craf. Sinapi silvestre, berwr yr yd, bresych yr yd, y carl, y cerlyn. Sinilax, coedgwlm, cwlm y coed, cynghafog. Sinyrnion, dulys, perllys y berllan, marchberllys y gerddi. Solanwm somnifera, y gedowrach. Solanwm lignoswm, y manyglog. Solidago, glesyn y coed, y goedwyrdd, gwyrdd y gauaf. Souilana, gwynwyn y moch, gwynwyn gwylltion, gwynwyn y meusydd. Sorbus, cerwydden, cerwigen, cerdinwydd, sarphwydd." Spinus albus, draenen wenn, yspyddaden, draen yspyddaid, egfaenwydd. Spinus, duddraenen, Spina, draen, draenen. draenen eirin Ꭹ Spicus, tywysen, hefyd llysiau Secisa, bara'r cythraul. Syriac *dd*sn T. Tanaecetwm, tancedlys, tanclys, dail y tanced, tansli. Thalictrwm, arianllys. Thymus, gryw, grywlys, teim. Thymus agrestis, grywlys, y twynau. Thymus hortensis, grywlys, lledfegin. Tipha, calaf felfed, cynffon y gath. Telephiwm, orpin, llysiau Taliesin, y ffaflys. Tithymal, llysiau'r cyfog. Tormentilla, tresgl y moch. Tremularia, yr eigryn crydlys, crydwellt, gwenith yr ysgyfarnog, crydwellt. Triorchis, teircaill. Trifoliwm, meillion. Verbascwm, y dewbannog, ys- uchelfar, yr heonllys. Ulmus, elmwydd, llwyf, y claswydd, elmenwydd. Ulmus Romanus, llwyfen Rhufeinig, llwyf Rhufain, y claswydd. Umbilicus Veneris. bogail y forwyn, bottymog. Volucrwm major, taglys, tagwydd. Volucrwm minor, yr yttag, taglys yr yd, taglys bychan, taglys y gerddi. Volubilis, cwlm y coed. Trifoliwm rubwin, meillion coch- Uvæ, gwyfon, greol, baccwyon, on, marchfeillon. Trifoliwm albwm, meillon gwynnon, meillon Olwen, corfeillon. Trifoliwm aurewm, meillion aur, pig y deryn. Trifoliwm silvestre, meillon edring. Tubera, bwyd y llyffaint. V. Vaccinia, llus duon, llus y mynydd, llusi. Vacciniwm, llygeiriau, ceiroes y waun. Valeriana, llysiau Cadwgan, cyn ffon y cabwllt, gysynorllys. Verbena, y dderwen fendigaid. Vernilagiwm, yr ysgallen ddu. Veronica, yr ornerth. Verbwrnwm, cwyrwiail, ffyllwydd. gwyfon, gwin, gwinwyfon. Uvæ passae, rhesinod, rhesinau, rhesinwyf, gwynwyfon sych on. Uvæ ursina, gwyfon yr yspinwydd, greol y pren melyn, ffrwyth yr arthwydden. Uvularia, tafod y march. Z. Zura, hegfaen, gwyfon, yr yspyddaden, yr yspyddwy. A'r gwydd a'r llysiau hynn, sef y nifer a aller o honynt, a ddylai bob Meddyg eu cadw mewn gardd yn lledfegin, ag mewn perllanau, a hynny mewn parel o dir a fo da'r ddaear, ag yn wasgodig, a cherwyneb haul, fal au caffer wrth raid ag achos. Llyma ddangos y pwysau a'r mesurau y dylai bob Meddyg ymarfer ag wynt, fal y gwypo yn gadarn y maint a ddylid o bob peth yn ei raid ai achos; Pwys a mesur Tafawl, XX gronyn gwenith a wna un grofelyn. iii grofelyn a wna un ceiniogbwys. iij ceiniogbwys a wna uncyn neu wncyn. xij wncyn a wna bynt. Ag fal hynn au llythyrrer yn Punt fal hynn S nid amgen, Dau ban, ffiolaid. ei ddarbod. ij. Brech yn y gwaed neu'r llynnor, sef y daw achos anghyweirfaint defnyddiau bwyd a llynn. Attal yn y cylla, neu'r gwythi, neu eraill o geudodau y corph, fal nas gallo'r bwyd a'r llynn, a'r gwaed, a'r llynnor, fyned yn eu hansawdd. iiij. Ball, sef echrysaint, neu blag, ag o wenwyn yn mynned yn y corph y daw. Ag o'r pedwar peth hynn y bydd magedig pob clefyd a dolur ynghorph dyn, ag o ffrwythlawn feddyginiaethau au gwaredir. |