Gyrytelaeth barbatus

Grana Parisi, grawn Paris. Gesticlws, salnuaiog, craf y nadredd.

Garaseca, tanclys, tanced, tan-
cedlys, tansi, tansli.
Generum, hefyd yw.
Glaucis, marchfeillion, meillion
cochon.

Geribiwm ola, perwaint.
Geum, y fabcoll.

Gromentwm, magmodor, ystraf llob.

Gratia Dei gras Duw,
Gratiola yr yrddon, yr orddon.
Guadwm, y glaslys, y glaiarllys,
y lasog.

Geribiwm ola, perwaint. Granum, grawn, had, ceri, ascer, cnewyll.

Glans, mês, mesen, castinen, cneuen, cestin.

Gith, grawn Rhufain, hefyd ŷd.

Hedera terrestris, y feidiog las, llysiau'r gerwyn, eiddiau'r ddaear, y cyrflys, y gerwynllys.

Hedopnis, dant y llew lleiaf. Heliochrysos, blodau'r haul,

euros, eurbenn. Helnus, hesg, gelesg. Heptapleurws, llwynhidydd. Heptapleuron, llydan y ffordd. Heleniwm, marchalan, llysiau'r

eli. Helionwm, tafod yr hydd. Heptaphylwm, tresgl

melyn yr eithin.

melyn,

Hepatica, yscenllys, llysiau'r afu, goferllys, clust yr assen, cynglennydd y dwr. Helleborus niger, troed yr arth. Helxine, y berthlys, y gynghafog, cwlm y gwydd, cwlm y coed, y gylmog.

Hirudinaria, melynllys, llygadlys, llygadlym, llysiau'r wenol. Hieraciwm, y felenydd. Hipposelinon, dulys, alisantr, marchberllys, perllys y berllan.

Horminiwm, clais, had llygaid, y werddonell. Hyacinthus, sanau'r gog, groeso'r haf, glas y llwyni, clych yr eos. Hyperia, llysiau Ieuan, y gandoll fechan. Hpericwm, llysiau Ieuan, y gan

doll fawr, y godwallon fawr. Hipoglosswm, tafod y march. Hypogesia major, llysiau'r gwayw, y fyddarllys, by wlys mawr. Hypogesia minor, bywlys bach, llysiau'r to, briweg y cerrig, cynffonllys. Hypomarathrwm, ffunel y cwn, iororth. Hyoscyamos, llewyg y iàr. Hydrolapathwm, suran hirion, tafol y dwr.

I.

Jacea alba, y benlas, y gaswenwyn. Juncus, brwynen, pabwyren.

Jacea nigra, y bengaled.
Janis barba, Ilysiau pen tai, llys-
iau tai, tolys, y toflwyn.
Janipiwm, egroes.
Jayrys, y fyddarllys.
Introlewm,

y ieuawd, yr wr

nerth. Jarucia, iarwg, madar. Jassa nigra, mad felen, llysiau'r hadfelen.

Ibiscus, malw y morfa, malw yr hel, meddalai. Jecoraria, cynglennydd, y llefanog, llinwysg yr afon. Inguinalis, dail tenewyn, tenewynllys.

Juniperus, beryw, berywydd, eithinen bêr, eithin y cwrw, berweddlys.

Ischas, huddygl y march. Iris, elestr, elestron, y gelesg, y gleiflys.

Inguinaria, y dinllwyd. Ipericon, eurinllys, y gandoll, godwallon.

Ipia minor, y wenolydd. Junonis, alaw'r dwr, y gannaid, gwili.

Isopus, isob, ysgyllys.

L.

Labwrnwm, pyswydd. Laurus, llorwydd, dail y cwrw, diodwydd, y bae, y baewydd.

Lactuca, gwylaeth, llaethoglys,
llaethlys, llaethogan.
Lactuca saliva, llaethlys, gwy-
laeth, lledfegin.
Lactuca sylvatica, llaethlys y
maesydd, gwalchlys.
Laver, perilys y nant, dyfrllys.
Lactucella, ysgall y moch.
Lavendula, llafant, llafanllys,

llysiau'r dillad, llogellys.
Lanceolata, llwynhidydd.
Lappago, cribau'r pannwyr.
Lattyris, llysiau'r cyfog.
Lagopus, meillion cedenog.
Lappa, y cyngaw.
Laureola, clust yr ewig.

Laurentiana, glesyn y coed, glas y coed, y goedwyrdd.

Labeo, dynhaden ful.
Lapathwm, suran y maes.
Lanandula

Lestagiwm omnigawne, tafod yr hydd.

Lapa, tafol, "parel dock."
Laparwm, athulm, trwython,
Lapacwm, trwythlys.
Lactuca agrestis, y gwla.
Latacea ortril diwrpletus.
Lapaciwm rocudiwm, cyngaw.
Lemoniwm, lemwn, euronen sur.
Lentistws, yr yswydd.
Ledea, y benlas, y glafrllys.
Leucacantha, ysgallen

wenn,

gwynysgall, ysgallen fraith. Levisticwm, perllys y meirch. Leucophyllwm, y dewbannog fawr, gwynllys.

Lencacanthamis, amranwen.
Lepidwm, berwr gwyllt.
Lens palustris, bwyd hwyaid,
llinhad y llynn.

Libadiwm, y ganrhi goch, yr heinllys.

Liliwm, alaw, lili, blodau Essyllt, elestron.

Liliwm convaliwm, clych Enid, gwenonwy, alaw crewyll. Liliastrwm, y taglys, llindag y

perthi, y llinclwm, cyfnydd. Libanotis, pyglys, ffenigl y moch. Limonia, ffrithlys, y ffrithogan, y goedwyrdd. Ligwstrwm, gwyros, gwewydd. Lichen, yscenllys, y llefanog, y lleglyn, cynglynydd. Linagina, llindag, llindro. Lithospemwm, tormaen. Lingua canis, tafod y ci. Lingua cervina, tafod yr hydd. Lingua leonis, tafod y llew. Lingua hircina, tafod y bwch. Lingua bovis, tafod yr ych, bromwerth yw.

Ligustrwm, priellyn, priallen.
Lingen avituli, glesyn y coed.
Lingua avis, tafod yr edn.
Lintistws, yr yswydd.
Litoria, yr un yw.

Lobgyry, y tewlaeth.

Marubiwm rubens, morddynaid

cochon, morddynaid duon. Marabiwm albwm, morddynaid gwynnon, morddynaid llwydon, llwyd y cwn, llwydyn chwerw, perwherwyn. Mala, afalau, pwmmod.

y gwelydd, murwyll.

Lupinus, llewyg y blaidd. Lycopus, llysiau'r fam. Lychnis, rhoscampau, yr elfannog, bannogan. Lysimachiwm, helyglys, gwaedlys.

Lichen marina, llaswyr. Libanws, llibanwydd, y tuswydden.

Lycopsis, tafod yr ych mawr. Lycopodiwm, crafanc y blaidd, gwinedd y blaidd, mwswn y mynydd. Lychnitis, cas gan y cythraul. Luteola, aurfanal, y corrfanal, melynog waun.

Lunaria, gwlanllys, y wlanog, cadenllys, y lloerlys, canwyll adar. Luciola, tafod y neidr.

M.

Malva, malw, malwedlys, malwottan, malwedlys, malwedog, malwydd, y feddalac, melfedlys, hoccys. Malva sacra, malw bendigaid, yr holihocc yw, hoccys Mair.

Malvaviscus, malw y morfa, malw yr hel.

Mastic, gwm, llysnof, llysnofedd y gwydd, llysnodd. Macia, y mas.

Matrisilva, gwyddfid, y mel

wydd, melwydd y perthi. Mamoria, crafanc yr arth. Maturalis, craf y geifr. Marmorilla, y drydon, llysiau

cychwlyn, cychwlyn.

Majorana, eidran.

Magistrantia, pelydr ysbain.

euronen, eurbwmp.

Malwm terræ, bara'r moch, y mochwraidd, egel. Melampyrwm albwm, biwlith, buelith.

Melilotus, meillion y ceirw, Melisa, gwenynllys, gwenynddail, llysiau'r gwenyn, llysiau'r mêl, gwenynog, llysiau'r mel, mellys. Melaniwm, ysgidiau'r gog. Melanthiwm,

bwlwg Rhufain,

bwlwg lledfegin.

Mentha, mynt, fflorlys.

Mespilws, ceri, cerien sarphwydden, sarphwydd.

Meticulwm, dail meiwon. Mercurialis, sawdl y crydd, llysiau'r gwr da.

Melitotwm, y wydroeth, y wewyrllys.

Mercuralia, craf y geifr. Mercuriwm, argyry, arian byw. Mentastiwm, mynt y meirch. Mentha aquatica, mynt y dwr. Merica, banal, banadl. Minera, glist, mynor. Mezerion, llosglys, llysiau'r llosg, y bliwyn, bliw, bliwlys, godrwyth. Mezerion albwm, yr odrwyth wenn, canys blodau gwynnon a fydd arno, nidwydden

wenn.

Mezerion rubwm, yr odrwyth rudd, blodau rhuddgochion a fydd arno, nidwydden goch. Mirica, dynhaden, epome. Millifoliwm, y filwydd, llysiau'r gwaedlin, milddail. Morwm, mwyaren. Morus, mwyarwydd, mieri, drysi. Morus arbaria, mwyarbren, mwyarwydden, morwydd.

Morella major, mochlys.

Morella minor, y droedrudd.
Morsus caline, y glwydd.

Morsus galina, gwlydd, brech-
lys, y llynnorlys.
Morsus diaboli,

y gaswenwyn, bara'r cythraul, tamaid y cythraul.

Milesolis, y gromil, y gromel. Miety atorcu, yr yswydd, yswydden.

llysiau Bened,

Morsella major, llysiau'r môr, y morllys. Morsella minor, benediglys. Myrta, llysiau'r giau, gieulys, gewynllys.

Myrtus, myrtwydd, mordywydd. Myrtus silvestris, gwyrlin, gwirlinwydd, gwyrlinen, helygen bêr, helyg y waun, helyg y chwain, mordywydd y gors, helyg y gors, corrhelyg y gors. Myrtus hortensis, gwyrlin y

y gerddi, gwirlin lledfegin, myrtwydd, mordywydd. Muraliwm, y murlwyn, pelydr

y gwelydd, llysiau'r murddin. Muscus, mwswrn, mwswgl. Mysotis, clust y lygoden. Myacanthon, celyn y mor, morgelyn, y cysglys. Myriophyllwm,

orth, milwydd.

milddail ior

Myrra, myrr, gwm.

Myrtoselinon, clust y lygoden.

lapidwm, berwr

Nastwrtiwm

cerrig. Nastwrtiwm sylvestris, garlleg y ferwr.

Nardus, nardd, yr eliog, gwrthlys yr ardd.

Nectaria, marchalan.
Neurospaston, mieri Mair, rhos
y cwn, breilenllwyn bêr.
Narce, ysgyllys.
Nepta, mynt y gath.
Nepte, erfin.
Nicea, y bengaled.
Nice alba, y benlas.
Nigea nigra, y bengaled.
Nigella, ysgithlys, githlys, llys-
iau'r gith, hefyd dynaid.
Nigella Romana, bwlwg Rhufain.
Nomma, y llwyn gyfagwy, y
facewyog, baccwyog.
Numularia, y canclwyf, yr holl-
gur, arianllys.

Nux juglans, cnau ffreinig.
Nux avelana, cnau cestin.
Nymphea, alaw, rhos y dwr,
breilen y dwr.

Nucus, collen, cneuwydden, collwydden.

Nucus sylvestris, collen wyllt. Nucus barbaratus, collen ledfegin.

0.

Odorata, rhocelys, forlys, yspigan, yspiglys, bleision, sychlysiau.

Occularia, llysiau'r olwg, y wyrddonell.

Occulis Dei, ut spensolis, llysiau Crist, golwg Crist.

Occulis Christi, y wyrddonell, gwerddonllys, golwg Crist, llygad Crist, goleudrem. Occulis bovis, llygad yr ych. Olusatrwm, march berllys y gerddi, perllys y cestyll. Olus, cawl, march ferwr, berwr teulu.

Olibanwm, ystor, tus gwyllt.

Occulus caninus, llygad y ci. Oleoselinon, march berllys yr hel, march berllys y môr, yr hel

ogan.

Occulus leporis, llygad yr ysgyfarnod.

Oenanthe, y tormaen, yr eglyn, y gromil.

Os mundi, pŷs y llygod, gwyg. Osimwm, brenhinllys. Organ, mesuriaid, meswraidd, y mysyriad. Oreoselinon, perllys y mynydd, gwidigdda.

Origanwm sativwm, corfynt y gerddi.

Origanwm sylvestris, corfynt y

crieigiau, mynt y creigiau. Oricwm, blorlys, bloran. Orchis, yr erith, ceilliau'r ci, y galdrist, tegeiriau ystongroes. Orpina, y fywydog, yr orpin, briweg.

Orobanche, tagwyg.
Ostris, y gingroen.
Osiliwm, tringol, suran.
Organwm, mynt maenau, maenau-
llys, maenllys, mynt y graig.
Olewm, eliw, gliw, olew.
Olea, gliwydden, eliwydden, ol-
ewydden.

Ophioscorodon, garlleg gwyllt,
craf y meusydd.
Oxys, suran y coed.
Oxalis corvi, suran y från.
Oxalys, suran yr yd.
Oxylapathwm, tafol Mair, tafol

surion.

Paralys, samwl, samylen, deigreu Mair, llygad Ebrill, corfannog y waun, y dewbannog fechan, priellau penclwm. Polianthys, corfannog yr ardd, sammwl y gerddi, priellau'r ardd, priellau corbi, corbien, corbiod.

Panis cuculi, suran y gog, suran y coed, surfeillion. Phalaris, yr eigryn, gwenith yr ysgyfarnog, crydwellt. Panicwm, y gibog, ciboglys. Panis porcinws, clor, cnau'r moch, bara'r hwch. Parietaria, llysiau'r pared, paredlys.

Partheniwm, tormwyth gwynn,

amranwen.

Palmus, y llymddreiniog, y llewydd, y palflys.

Papaver, bwlwg, pabi y cysglys, drewlys.

Papaver erraticwm, bwlwg yr
yd, cysglys yr yd.
Papaver sativwm, bwlwg yr
ardd, bwlwg lledfegin.
Palma Christi, llun llaw Crist,
llysiau'r fam.

Pastinacia hortense,
Pastinacia agrestis,

moch, efyrllys.

pannas.

pannas y

Peplws, llaeth y cythraul.
Petalitis, corn y carw, corn yr
hydd.
Pedram, y bybyrllys.
Pespalle, hefyd gwrthlys, yr
Pescaballe, Salan hen.
Pescoliwm, bing, y droedrydd.
Pelitaicwm, llawredyn y ddaear.
Porrwm, cenin.

Pes leonis, troed y llew, y feidiog lwyd, (gwel ymlaen I.G.) Peristerios, y dderwen fendigaid, cas gan gythraul, gwylldarf, tarfellyll.

Persicaria, dail y dindost, eliniog goch, y bengoch.

Perforata, y gandoll, gowallon, godwallon.

Pes leporina, troed yr ysgy farnog. Pes milvi, troed y barcud.