Aleddygon Alyddven.

§ 1. Yma gan borth duw goruchel bendeuíc, y dangossir y medegynyaetheu arbenníckaf a phennaf wrth gorff dyn; a sef y neb a beris eu hyscrivennu yn y mod hwn Riwallawn uedíc ae ueíbon : nyt amgen: kadýgaýn a Gruffud ac Einavn. Kanys vynt a oedynt oreu a phennaf or medygon yn eu hanser hwy; ac yn amser rys gryc eu harglwyd; ac arglwyd dinefýr, y gwr1 a gedwis eu breint ac eu dlyet yn gvbyl vrthunt yn enrydedus mal y dylyynt

Ac y sef achaís y parassant hvy ysgríuennu eu kywreinrŵydd yn y mod hýnn rac na bei a wypeí gystal ac a wydynt hwy gŕedy vy.

§ 2. Ac or peth pennaf a chyntaf ar a ffurueidvys duw o gorff dyn y penn yý hýnný kanys ynda y mae y pump synnvyr corff.

§ 3. Tri lle yn y penn y megir cleuydyeu: un yý y tonn; Eil yý y acreuan; Trydyd yý y greadur.

$ 4. O agori1 ar y penn hyt y creuan, a gollýng y gvenŵyn y gŵaredír y greuan. O waet a llosceu y gŵaredír y

tonn.

§ 5. O agori ar y greadur ac yna kymryt y deuparth or danhogen ar trayan or violet; ac emenyn hallt; ac eu maedu ygyt. ae dodi vrthaý. A hynny a diwennýyna y greadur. Or kyuyt llit a gúenýwyn yndi.

§ 6. Or pan agorer2 ar y tonn hyt ympenn y navuet dyd y byd yýíst3 ar y ascórn: sef y gýneir hynny o hen gleuyt penn.*

§ 7. O dyrnaft newyd neu urath newyd ar y penn goreu y bo kyntaf y diotter. rac dygvydav gvaet ar y greadur ae uervi yno. Or pann diotter yr ascórn y ar y greadur; kymryt y uiolet ac emenyn gyyry ae maedu y gyt; ac ony cheffír 5 y uiolet, kymryt gýynn ýy a llin, ac eu maedu ygyt; neu emenyn gyyry a llin; ac eu dodi vrthaf yn y donneuher ac yna' gýneythur eli o lysseu ac emenyn a gver ac eu dodi vrthav yn y bo íach. Punt yw dylyet y medíc or gveíth 8 hýnný yn y trugared heb y ymborth; neu nav ugeint ae ymborth.

§ 8. Rac gvaev llygat: llosc ym pant yr ael ac arall yn y wegil: a hyny rac gylybýr 9 y penn yssyd da.

6

§ 9. Rac llygeit coch glyborave,1o dodi magyl dan y dýy en, a llosc yn y wegil. a hynny rac gýlybýr y penn yssyd da.

§ 10. Rac sychgeruyn. kymryt sud11 y syuí, a blonec íar, ac emenyn mei ac eu maedu ygyt, ac eu dodi y myýn corn: a phan elych y gysgcu; irav dy lygeit ath amranneu 12 yn da. ac vynt a uydant íach.

§ 11. Tri ry ysgyueint yssyd. ysgyueínt 13 ýst, a gwynn ysgyueint 14; a gvaev dan y dýyuronn. ac y dan yr adein. ac

1 Ogori, T. 2 Agoret, T. "Doneuher, T. 7 Yno, T.

11

3 Y bist ar, T. 4 Y penn, T.

8 Meddicyniaeth, T.
Sydd, T.
ia Ammrantau, T.
14 A du ysgyveint, W. O. P.

10 Nid yw gylyborave yn T. ysgyneínt yn T.

5 Cheir, T. 9 Glybur, T. 13 Nid yw

ympenn yr ysgŵyd, a chochi y deurud. a ual hynn y medegynyeíthyr. kymryt tridieu goduc or llysseu hynn; y kygget. ar trydon. ar troet rud. a gýrthlys yr alannon.1 Ac odyna tridieu ereill; ar y bridell. a gvedy yd atueírer 2 y cleuyt or kymhibeu uelly, rodi kyuot yr dyn erbyn penn3 y navuetryd. Ac odyna gýneuthur medyglyn trýy wenith gýrýf, neu trwy win coch. ar llysseu hynn. y wreídrud.5 ar turth. ar ennyd. ar tryw. a llygat y dyd, ar hennllydan.7 ar erchwreid; a gýreid yr erwenn, ar gruc, ar uabcoll, a'r udrot, ar grygyon a'r ten teúlys uendigeit, ar garawit; ac a vynno y medic o lysseu ereill. Mal hynn hagen y gŵneír y gýynn gyflíth9: kymryt emenyn mei, a gŵer gauyr, neu iret hyd, ar greithic ac a vynner 10 llysseu ac...y " am hynny. Brath ysgyueint hagen trydyd kyueilorn medic yý: kany dichavn medic dodi teruyn arna; namyn aros ewyllys duw. Trwy y llysseu gynneu y gýneir medyglyn yr neb y bo ysgyueint gornýydavc arnav. y ellwng ae gynnal a12 dyly mal brath 13 ysgyueint, yn y ardymher. ac14 ym penn un vlwydyn ardec 14 mynychaf yý marý o honaý.

11

§ 12. Pedeir teirthon yssyd ac a hanyw y boned ôr haf; nyt amgen, teirthon vût, a theirthon gryt. a bratgyvaruot, a'r týymyn. a'r pymhet teirthon yý gvall twymyn; ac o'r penn panyý16 honno. Teírthon uut. o gyuot a llynn a llosgeu y gvaredír.1 Llyma y boned hi. o uagu gýlybýr gýydyn gormod 18 yn y gylla. Ac o hynny kassau býyt o honav ae dinerthu yr haf. Y gannwreid 19 lýyt, ar weídryd, ar echvreíd. ar uílffyth.20 a'r kywarch, ar cavl coch, ar turch, ar seith lysewyn yssyd yn ygkyueír pob un o'r rei hynny : Pŕy bynnac ac 21 eu 22 kaffei y gyt ny bydeí hir nychdavt

13 Y

1 Almonnau, T. 2 Atvetrer, T.
yn T.
5 Weidrudd, T. 6 Twrch, T,
9 Gyfleth, T. 10 Vynnor, T. 11 Nid
Bratha, T. 14 Ac, T. 15 Nid yw ardec
yu teirthon uut o gyuot a llynn a llosgen y
19 Ganwriedd, T. 20 Vilftyth, T. 21 Nid yw ac yn T.

3 Peint, T. 4 Nid yw navuetryd
7 Hen lydan, T. 8 Garabit, T.
yw y yn T. 12 y, T,
yn T. Epanyw, T.
gvaredír yn T.

yn T.

16

18 Nid yw

17 Nid gormod 2 Ai, T.

arna o vrath ysgyueint o'r a elei y vyv. A llyma y llyssev hynny; y íewyd, y tryý, y greulys uendigeit y greulys wâr, y ganwreid bengoch, ac yscawl crist, ar henllydan,1 ar bennlas, ar bybyrllys, llygat y dyd, ar benngalet, a gŵreid y dynat coch, ar grygyon, ar erínllís a rysswyd,2 a dannave sanffret,3 a gýreid yr erwein, ar gruc, ar uabcoll, ar 'ýtrot a deil y bywi, ar trydon, ar wermot, ar wenen llys vân, ar kyngaý mân, ar ganewín y gyt ac vynt.

y

§ 13. Rac teirthon gryt: kymryt deint y llev, a mŵc dayar ac eu taraw ar dwfyr y bore, ac yuet yn gyntaf, ac ymronn hanner dyd kymryt wermot ac eu taraw ar dýfyr ae yuet hyd ympenn decpryt, ae výyglaw kynny yuet; a chymeryt bara pynnyýl gvenith neu uara keirch, a meid geiuyr, a chic kywyan, a ift gweiscon trýy dýfyr, a pheidiaý a llaeth, ac a llaethuvyt arall. ac ony pheit y cryt yna. y dodi y myýn enneint yr avr y del y cryt ídav. a rodí kyuot ídav yn yr enneint hervyd y nerth.

§ 14. Goreu trî llyn y torri gýrês; llynn aualeu, a meíd geíuyr, a dýfyr ffynnavn.

5

§ 15. Medegínyaeth arall rac teirthon gryt: kymryt y ganwreid lýyt, ar greulys uavr, ar greulys uendigeit, ar ganwreid benngoch, ar diwythyl, ar ieutaýt, a riscyl yr ysgaý, a'r hokys; ac eu bervi y gyt y mywn crochan neu gallaŵr yn oreu y galler. Ac odyna kymryt y dýfyr, ar llysseu ac eu dodi yn yr enneint. Llyma y ryý uedyglyn yssyd da rac hynny kymryt y misyc a'r ganwreid rydegaýc, neu ysgaý o'r keffir, ac ony cheffir, Iarderý; a bervi y deu lyssevyn hynny yn da. Ac odyna kymryt yr hockys. a'r ffenigyl. a'r diwythyl, a'r ieutavt, ar glessyn. a godeil y bywí. ac eu 6 hyssigav yn oreu y galler; 7 ac eu dodi ar y tan y gyt; ar deu lysseu gynneu, ac eu bervi yn

1 Henn Llydan, T. 5 Nid yw meid geuyr yn T.

8

da.

Ac odyna kymryt y

riscyla uyd yn dayar1 o'r ysgav; ae gravu ae olchi yn da. ae yssiga y myýn morter yndegyn; ac odyna kymryt y llynn hýnný y ar y llysseu gynneu, a tharav y risc hýnný ar y llyn hýnný rýng dŵy dýylaý yn dengynn. ae dodi ar darwed y myyn llestyr y surho; ae vragodi a meid geiuyr; neu ueid gvarthec. ac yuet fíoleít da tra3 barhao bop bore o hona: ac odyna kymryt ychydic o uel. of neu aual neu trygyon; y dvyn blas oe eneu gvedy diaýt. ar llynn hýný yssyd da y bop dyn o'r a uynno rydhau y gnaýt.

§ 16. Deu ryý letywigwst yssyd: lletewigýst wleb, a lledewigvst boeth, o wres yr haf pan hanyw. lledewigvst wlep1 o wlybýr yr haf pan hynyý; a sef agved y dav Pedeir gýythen a daw or auu yr kyfeisted: ac ual hynn y gýaredír: reyma y teir o honunt athtan; a doadu? y pedwared yn ryd; a dodi llosceu ar uein y esgeired, ac ygkylch y linyeu, ae arreu. a gordyfneit gvaet y vffarned, ae arreu; a gŵedy retto y llosceu cýbyl y gan y wythen. Yr eil uedeginyaeth yý hon heuyt: kymryt yr hokys ae bervi trvy wenith gýrýf, neu trwy dýfyr ffynnavn; ac odyna kymryt a uyd yn y dayar o'r ysgav, ac yssigav y myýn morter yn da, ae daraf ar y llynn hýnný yn of, ae rodi yr claf ymfuan ac y rydhau y golud. Ac odyna gvahard racdav kic eídon maýr, a chaýs. a chenyn. a physcaýt maýr ac ehogeu, a llassowot, a chic hýyeit, a garllec, a phob llaethvýyt; onyt meid týymlaeth.

9

§ 17. Pedeir bolwyst yssyd: Bolwyst lynn, a bolwyst golud, a bolwyst belleneu, a bolwyst wynt. Bolwyst lynn ny ellir gvaret idi; bolýyst wynt nyt oes waret racdi heuyt. nyt angheuafl yn ebrýyd. bolwyst golud o gyvot. a glasgyfleith a medyglyn y gvaredír. llyma y llysseu hynny. yr