Ym Mei y mae pedwar. y pymthecuet. ar unuet ar bymthec. ar deuuet ar bymthec. ar ugeinuet.1

Ym Mehevin y mae ûn. sef yý hýnný yr2 eil.3

Ym mis Gorffennaf y mae deu. y pymthecuet. ar deuuet ar bymthec.5

Ym Aýst y mae deu. y deunavuet. ar ugeinuet."

Ym mis Medi y mae deu. yr unuet ar bymthec. ar deunavuet.8

9

Ym mis Hydref y mae 10 ûn. y whechet."

14

Ym mis 12 Racuyr y mae deu. y pymthecuet ar ugeinuet.13 Ym mis1 Tachwed y mae tri. yr unuet ar bymthec. ar deuvet ar bymthec. ar deunavuet.15

Pŕy bynnac a amheuo yr ymadrodyon hynn. gŵybydet ef y uot yn gallach. nor neb a gauas y gvybot yn gyntaf.

§ 94. Rac chýyd y myýn croth neu galedu, berý linat trýy laeth geiuyr a dot vrthaý yn vynych.

§ 95. Y estúng chýyd o draet ac esgeireu. kymer wreiḍ y greulys ae risc a berý drvy dýfyr: a gvedy y berwer býrý ymmeith yr uchaf, a chymer y perued a chymysc hên ulonec ac ef; a gossot ar vrethynn neu gadach ef, a dot wrth y draet neu y esgeireu y bo yr 16 chwyd ynḍunt ac ef a â ymeith.

§ 96. Rac chyyd neu dolur yggvarreu: mortera wreid y celidonia a llysseu y wennavl a'r ffenigyl a phennau garllec; a gŵnegyr neu win ac emenyn, a rýym ygkylch dy vynúgyl; a hyuny a ostýng y dolur a'r chŵyḍ.

§ 97. Rac gvaetlin y ffroenau bervi garllec trwy lastýr llefrith; ae yuet, prouedic yý.

§ 98. Rac llosc yn neb ryý aelaýt; kymer wreid y liliým 17 grynn a golch yn da. a berý yn ffest drvy dýfyr: odyna briv

115, 16, 17, 20, T. Nid yw sef yv hvnnv yr yn T. 32, T.
уп T. 5 15. 17, T. 618, 20, T.
7 Nid уго mis
9 Nid yw mis yn T.
10 Nid yw y mae yn T.
11 6, T.

yw mis

18, T.

yw

mis

yn

T.

13 15, 20, T.

16 Bo'r, T.

14 Nid уго mis
yn

T.

yn T.

4 Nid

816,

12 Nid

1516, 17, 18, T.

yn vân: a chymysc ag olev; ac ychydic o wynn wŷ, a gossot hýnný ar liein: a dot ýrthav y bore ar nôs: ac ar vwyhaf1 vo o'r plastyr húnnw gore vyḍ.

Arall yý llosc2 risc eidorýc. yn lle glân. a býrý arnaý y lludý hýnný. a hynny ae gýna yn iach.3 Arall yý llosci redyn a chymysgu y lludw hýnný a gýyn ýŷ: neu ynteu oleý: ac elia ac ef; a hynny ae gýna yn iach yn ebrýyd ac yn enryued.

§ 99. Meḍeginyaeth rac y tan gýyllt: sef yý hýnný y kic drýc ual nat ymḍangosso erbyn penn y tridieu: kymmer gays da a mortera yn ffest: a chymyse a mel yn y uo gloy; ac ir ac ef yn vynych: a dot arnav deil y kaýl: ac ny welir dim o hona erbyn penn 5 y tridieu.

$ 100. Rac brath ki kyndeirave; mortera yr eidral a blonec y gyt: neu uortera gennyn a gŵîn egyr, neu hat y ffenigyl a mel a dot ýrthaý.

§ 101. Rac dolur bronneu; mortera wreid y greulys. a hôn vlonec. a dot frthunt.

§ 102. Y dyn a gollo y synnýyr. kymer lygat y dyḍ. a'r brytín. a'r saluia (i. saies.) a tharaf ar wîn; a dyro yr claf oe yuet bymtheg nieu.

§ 103. O chaletta boly megys na aller mynet y ystyllen; kymer linat a dýfyr, ac oḍyna berý yn fest y myýn crochan. Ac odyna dot ef y myýn padell a llawer o waet. a mehin, a býyta hýnný yn9 vrýt.

§ 104. Rac y parlis, kymer y brytýn a mortera. a hidyl y suḍ ar amkan ffioleit uechan, a dyro yr claf oe yuet yggwaŵr 10 dyd duý nadolic.

§ 105. Rac gýaetlýn 11 0 12 dy ffroen. kymer kymeint ac a drickyo y rýng penn dy dri bys or betonica wedy briver yn ffest drýy halen, a dot yn y ffroeneu. ag ef a dyrr yn ebrýyd.

§ 106. O glyn avu dyn wrth y assen: kymer y bore pan gyuotto yr heul (dan ganu dy bader) y gyglennyd a tharaý ef a'r gýrýf newyd: a dyro yr claf oe yuet y myýn enneint nav nieu.

§ 107. Rac pessychu: mortera uedwon chverv. a býrý y sud y myn llaeth berwedic, a hidyl ef. ac aruer o honaý.

Arall yý: berý grochaneit o dýfyr yn y el dan y hanner. Ac yna kymysc blavt rŷc ac ef, a dot emenyn yndaý. ac aruer o honav yn vrýt.

1

§ 108. Y lad pryuet y us y myýn kylla neu groth: kymer sud yr eruin a dot arna; ac vynt a doant allan. Arall yý: kymer dyrneit o risc y persig ýrth y dayar sech, ac ŷf ar dy gythling gyt a llaeth geiuyr. ac vynt a doant oll allan.

§ 109. Y ostýng kalledi 2 boly: dot halen ac arment; y uo gymein o bop un ac gilyd; a dôt ar dân y myýn craesset; a gât ar y tân of yn y uô ual kýyr yn vvygyl. a gvna o hýnný deissenneu, a gossot vynt yn y tu ôl yr dyn.

§ 110. Rac brath neidyr: yuet suḍ yr erllyryat gyt ac olew a3 halen. Sud y gannýreid heuyt gvedy briwer ac yḍ hidler a1ýrthlad gýenýyn.

Arall yý kymer emhennyd keilavc coch. a rut, a dyro ar lefrith. neu laeth geyueu, neu win oe yuet: a dôt beth o gic y vronn yn vrýt vrth y brath a hynny a dynnyn y ýrthav a'r keilavc yn vyý.

§ 111. Rac llyngher: kymer lacth buch y bo llo géréf yn y sugnav; a blaýt heid a mel: a berú y myýn padell. yn y el iwt, a dôt ef yn dŵym írth y groth.

Arall yý gýneythur bara o heiḍ. a chnevillon gvedy dirisgler, a býyta hýnný.

Arall yý: morteru y rut gýyry 5 ar gannwreid. ac yuet y sud hýnný.

1 Vyd, T. & Hon, T.

2 Kaledi, T.

3 Nid yw olew a yn T.

4 Y, T.

5 Gvyr y, T.

$ I12. Or byd gýreic heb allu escor y llwyth. rýymer deil y gann reid wrth y morḍýyt asseu; a thynner yn ebrýyd ymeith wedy yd escoro, rac týallt y hannyan.

§ 113. Rac chyd a1 dolur ygglinyeu: Briv rut, a mel a halen. a dôt ýrtha; a hynny a weryt yr hvyd."

§ 114. Rac dolur arennau: taraf y centaure ar dýfyr oer. a dyro yr claf oe yuet.

§ 115. Rac tra sychet. yvet y centaýrya drýy dýfyr týym. hynny a tyrr sychet ac a burhâ dvyvron. ar kylla.

§ 116. Rac y urech: kymer 3 lludý grûc. a lludý gvenyn neu ysmalaes; a lludý corn karý a mel. ac îr ef a hýnný.

§ 117. Rac trachwyt kymer yr eruin a berý drvy laeth geiuyr: ac yf ef, a hynny ae tyrr.

§ 118. Rac llosc tân neu dýfyr. dôt deil y lilivm y myn llaeth bervedic a gossot ar y weli. yn y uo iach.

§ 119. Rac llesteir pissav. kym emhennyd ysgyuarnaýc. a thara hýnný ar win arogleu aýr. ac ŷf ef.

§ 120. Rac brath neidyr: dyro y myýn olev suḍ y fenigyl. neu raphan, neu y rut, neu y wermot: ac yuet hýnný. neu výyttaet.

§ 121. Rac chwydu gvaet: bervi y uilffei drvy win. neu laeth ae yuet: a hynny ae tyrr; neu uervi y betonica 5 y my'n llaeth geiuyr, neu win. a hýnný ae tyrr.

§ 122. Rac attal maessa: Berý dvfyr a gýreid ysgall mân or koet a dyro y dýfyr hýnný ida◊ oe yuet.

6

§ 123. Pýy bynnac a uo ry vrâs. yuet y7 ffenigyl. a hynny ae kulha.

§ 124. O byd llidyavc yuet yr apiým yn uynych, a hynny a weryt llit, ac a wna llewenyd.

§ 125. Ot al9 sarff yggeneu dyn. neu or byd yndaý bryuet ereill byý, trawet arment ar win yn deý, ac yuet hýnný. ac ef a geiff rydit.

$ 126. O genir pryuet y myýn dyn, neu lýdyn. Dot arnav wreid y dragrans; ac ef a uyd marí y pryf yn diannot. Arall yý tarav deil y ditaen ar win kadarn. ac yuet ar y gvthling.

$ 127. Rac llygher. yvet ffioleit o suḍ y plantaen. i2 yr erlyryat. a dodi y llysseu hýnný ar y uogel.

Arall yý taray y vilffei ar wîn. ac yuet ar y gythling un weith. ac vynt a doant oll allan y dyd hýnný.

3

§ 128. Rac y cryt: yuet sud y rut. a gýin. a llygket 3 tri gronyn o'r koliandrým, ac yuet yr apiým drvy dýfyr (.i. y maelis). a chynnull y plantaen gan dywedut dy pader, ac yuet hýnný drvy win a phybyr. Kymer suḍ y ganwreid wedy briwher. a sud y wermot. chymysc ac olew hawdŵym.* ac îr dy gorff yn gýbyl dridieu ar un tu. ac ef a ḍiffyḍ y cryt heb olud.

§ 129. Or byd hagen kryt kadarn ar ḍyn. pâr idaý 6 uynet myýn enneint, a mogel rac kyhýrd y7 dýfyr ae vreicheu; a chymmer eido y ḍayar a berý ef yn ffest. a gossot yn vrýt ar y benn. a gollýng gvaet ar y ureich; ac ef a uyḍ iach drvy nerth duý.

§ 130. Rac chýydu ac ucheneideu; tara dyrneit a hanner o'r betonica ar dýfyr mýygyl ac yuet hýnný. Y torri chvyt. kymer y betonica a berý drvy uel. A mortera ef; a gýna o hýnný pedeir pelen; a dyro un beunyd or pedwar dieu ida y yuet y myýn tŵymyn.

§ 131. O chymer dyn wenwyn, yuet suḍ y ditaen a gŵîn. § 132. Y torri gvaetlin o ffroeneu, kymer blaen teir 10 dynhaden a thara ýynt y gyt; a dot y bastei honno yn dy fynaf ac y gellych yn y ffroenau. Arall yý kymer y vilffyd. a mortera drvy wîn egyr a dôt yn y ffroeneu, ac ef a dyrr y graetlin.

5 Vervt, T.

11

Nid yw i yn T.
7
6 Idiav, T. A, T.
11 O, T.

1

Dragavns, T.

10 Nid yw teir yn T.