Serica nam taceo volsi carpenta nepotis,
Atque armillatos colla Molossa canes;
Qui dabit immundæ venalia fata saginæ,
Vincet ubi erasas barba pudenda genas.
Cum fieret nostro toties injuria lecto,
Mutato volui castra movere toro.
Phyllis Aventinæ quædam est vicina Dianæ,
Sobria grata parum; cum bibit, omne decet.

Altera Tarpeios est inter Teïa lucos,

Candida; sed potæ non satis unus erit.
His ego constitui noctem lenire vocatis,
Et Venere ignotâ furta novare mea.
Unus erat tribus in secretâ lectulus umbrâ.
Quæris concubitus? inter utramque fui.
Lygdamus ad cyathos, vitrique æstiva supellex,
Et Methymnæi Graia saliva meri.
Nilotes tibicen erat, crotalistria Phyllis,

Et facilis spargi munda sine arte rosa.
Nanus et ipse suos breviter concretus in artus
Jactabat truncas ad cava buxa manus.

Sed neque suppletis constabat flamma lucernis;
Recidit inque suos mensa supina pedes.
Me quoque per talos Venerem quærente secundos,
Semper damnosi subsiluêre canes.

Cantabant surdo; nudabant pectora cæco.
Lanuvii ad portas (heu mihi!) solus eram ;
Cum subito rauci sonuerunt cardine postes,
Et levia ad primos murmura facta lares :
Nec mora, cum totas resupinat Cynthia valvas,
Non operosa comis, sed furibunda, decens.
Pocula mî digitos inter cecidêre remissos;
Palluerantque ipso labra soluta mero.
Fulminat illa oculis, et, quantum femina, sævit;
Spectaclum captâ nec minus urbe fuit.
Phyllidos iratos in vultum conjicit ignes:
Territa vicinas Teïa clamat aquas.
Lumina sopitos turbant elata Quirites;
Omnis et insanâ semita voce tonat.

Illas, direptisque comis, tunicisque solutis,
Excipit obscuræ prima taberna viæ.
Cynthia gaudet in exuviis, victrixque recurrit,
Et mea perversâ sauciat ora manu:
Imponitque notam collo, morsuque cruentat;
Præcipueque oculos, qui meruêre, ferit.
Atque, ubi jam nostris lassavit brachia plagis,
Lygdamus ad plutei fulcra sinistra latens
Exuitur, geniumque meum prostratus adorat.
Lygdame, nil potui; tecum ego captus eram.
Supplicibus palmis tum demum ad fœdera veni,
Cum vix tangendos præbuit illa pedes,
Atque ait: "Admissæ si vis me ignoscere culpæ,
Accipe, quæ nostræ formula legis erit.

Tu neque Pompeiâ spatiabere cultus in umbrâ,
Nec cum lascivum sternet arena forum.
Colla cave inflectas ad summum obliqua theatrum,
Aut lectica tuæ sidat aperta moræ.

Lygdamus in primis, omnis mihi causa querelæ,
Veneat, et pedibus vincula bina trahat."
Indixit leges: respondi ego, "Legibus utar."
Riserat imperio facta superba dato.

Dein quemcumque locum externæ tetigêre puellæ,
Suffiit, et purâ limina tergit aquâ :
Imperat et totas iterum mutare lacernas;
Terque meum tetigit sulfuris igne caput.
Atque ita, mutato per singula pallia lecto
Et spondis, toto movimus arma toro.

ELEGIA IX

De Hercule, et Morte Caci.

Amphitryoniades quâ tempestate juvencos
Egerat a stabulis, o Erythia, tuis,
Venit ad invictos, pecorosa Palatia, montes,
Et statuit fessos fessus et ipse boves,

70

80

Qua Velabra suo stagnabant flumine, quaque
Nauta per urbanas velificabat aquas.
Sed non infido manserunt hospite Caco
Incolumes: furto polluit ille Jovem.
Accola Cacus erat, metuendo raptor ab antro,
Per tria partitos qui dabat ora focos.
Hic, ne certa forent manifestæ signa rapinæ,
Aversos caudâ traxit in antra boves,
Nec sine teste deo: furem sonuêre juvenci :
Furis at implacidas diruit ira fores.
Mænalio jacuit pulsus tria tempora ramo
Cacus; et Alcides sic ait, "Ite boves,
Herculis ite boves, nostræ labor ultime clavæ,
Bis mihi quæsitæ, bis mea præda boves.
Arvaque mugitu sancite boaria longo.

Nobile erunt Romæ pascua vestra forum."
Dixerat, et sicco torquet sitis ora palato :
Terraque non ullas feta ministrat aquas.
Sed procul inclusas audit ridere puellas.
Lucus ab umbroso fecerat orbe nemus,
Femineæ loca clausa deæ, fontesque piandos,
Impune et nullis sacra retecta viris.
Devia puniceæ velabant limina vittæ ;
Putris odorato luxerat igne casa:
Populus et longis ornabat frondibus ædem ;
Multaque cantantes umbra tegebat aves.
Huc ruit, in siccam congesto pulvere barbam,
Et jacit ante fores verba minora deo:
"Vos, precor, o luci sacro quæ luditis antro,
Pandite defessis hospita fana viris.
Fontis egens erro, circaque sonantia lymphis:
Et cava suscepto flumine palma sat est.
Audistisne aliquem, tergo qui sustulit orbem?
Ille ego sum: Alciden terra recepta vocat.
Quis facta Herculeæ non audît fortia clave?
Et nunquam ad notas irrita tela feras?
Atque uni Stygias hominum luxisse tenebras ?

*

Quod si Junoni sacrum faceretis amaræ,
Non clausisset aquas ipsa noverca suas.
Sin aliquam vultusque meus, setæque leonis
Terrent, et Libyco sole perusta coma;
Idem ego Sidoniâ feci servilia pallâ
Officia, et Lydâ pensa diurna colu.
Mollis et hirsutum cepit mihi fascia pectus;
Et manibus duris apta puella fui."
Talibus Alcides: at talibus alma sacerdos
Puniceo canas stamine vincta comas:

"Parce oculis, hospes ; lucoque abscede verendo:
Cede agedum, et tutâ limina linque fugâ.
Interdicta viris metuendâ lege piatur,

Quæ se submotâ vindicat ara casâ.
Magno Tiresias adspexit Pallada vates,
Fortia dum, positâ Gorgone, membra lavat.
Dî tibi dent alios fontes : hæc lympha puellis
Avia secreti limitis una fluit."

Sic anus: ille humeris postes concussit opacos;
Nec tulit iratam janua clausa sitim.

At postquam exhausto jam flumine vicerat æstum,
Ponit vix siccis tristia jura labris:

"Angulus hic mundi nunc me mea fata trahentem
Accipit: hæc fesso vix mihi terra patet.
Maxima quæ gregibus devota est Ara repertis,
Ara per has, inquit, Maxima facta manus,
Hæc nullis umquam pateat veneranda puellis,
Herculis eximii ne sit inulta sitis."

Sancte pater, salve, cui jam favet aspera Juno:
Sancte, velis libro dexter adesse meo.

50

Hunc, quoniam manibus purgatum sanxerat orbem, Sic Sancum Tatia composuêre Cures.

60

70

ELEGIA X.

Quare Jupiter Feretrius dictus.

Nunc Jovis incipiam causas aperire Feretri,
Amaque de ducibus trina recepta tribus.
Magnum iter adscendo; sed dat mihi gloria vires.
Non juvat ex facili lecta corona jugo.
Inbuis exemplum primæ tu, Romule, palmæ
Hujus, et exuviis plenus ab hoste redis,
Tempore quo portas Cæninum Acronta petentem
Victor in eversum cuspide fundis equum.
Acron Herculeus Cæninâ ductor ab arce,
Roma, tuis quondam finibus horror erat.
Hic, spolia ex humeris ausus sperare Quirinis,
Ipse dedit, sed non sanguine sicca suo.
Hunc videt ante cavas vibrantem spicula turres
Romulus, et votis occupat ante ratis :
"Jupiter! hæc hodie tibi victima corruet Acron."
Voverat, et spolium corruit ille Jovi.
Urbis, virtutumque parens sic vincere suevit,
Qui tulit aprico frigida castra lare.

Idem eques et frenis, idem fuit aptus aratris,
Et galea hirsutâ comta lupina jubâ.

Picta nec inducto fulgebat parma pyropo:
Præbebant cæsi baltea lenta boves.

Cossus at insequitur Veientis cæde Tolumni,
Vincere cum Veios posse laboris erat.
Nec dum ultra Tiberim belli sonus; ultima præda
Nomentum, et captæ jugera terna Coræ.
Et Veii veteres et vos tum regna fuistis,
Et vestro posita est aurea sella foro.
Nunc intra muros pastoris buccina lenti
Cantat, et in vestris ossibus arva metunt.
Forte super portæ dux Veïus adstitit arcem;
Colloquiumque suâ fretus ab urbe dedit.

10

20

30