imparibus ductos alta ad donaria currus,
ergo aegre rastris terram rimantur et ipsis
unguibus infodiunt fruges, montesque per altos
contenta cervice trahunt stridentia plaustra.
non lupus insidias explorat ovilia circum,
nec gregibus nocturnus obambulat: acrior illum
cura domat; timidi damae cervique fugaces
nunc interque canes et circum tecta vagantur.
iam maris immensi prolem et genus omne natantum
litore in extremo, ceu naufraga corpora, fluctus proluit; insolitae fugiunt in flumina phocae. interit et curvis frustra defensa latebris
vipera, et attoniti squamis adstantibus hydri. ipsis est aër avibus non aequus, et illae praecipites alta vitam sub nube relinquunt. praeterea nec mutari iam pabula refert, quaesitaeque nocent artes; cessere magistri, Phillyrides Chiron Amythaoniusque Melampus. saevit et in lucem Stygiis emissa tenebris pallida Tisiphone Morbos agit ante Metumque, inque dies avidum surgens caput altius effert. balatu pecorum et crebris mugitibus amnes arentesque sonant ripae collesque supini.
iamque catervatim dat stragem atque aggerat ipsis
in stabulis turpi dilapsa cadavera tabe,
donec humo tegere ac foveis abscondere discunt.
nam neque erat coriis usus, nec viscera quisquam
aut undis abolere potest, aut vincere flamma;
ne tondere quidem morbo illuvieque peresa
vellera, nec telas possunt attingere putres;
verum etiam invisos si quis temptaret amictus,
ardentes papulae atque immundus olentia sudor
membra sequebatur, nec longo deinde moranti
tempore contactos artus sacer ignis edebat.
P. VERGILII MARONIS
GEORGICON
LIBER QVARTVS.
ARGUMENTUM CHR. G. HEYNII.
De re apiaria et mellificio in hoc libro acturus, primo loco exponit argumentum, Maecenatisque propitiam voluntatem sibi exorat 1-7. Inde de alvearii situ, fabrica,'et apparatu praecipit -50, tum de examinum exeuntium cura, seu vere ineunte vagantur -66, seu ad pugnam exeunt discordibus inter se voluntatibus super rege creando -87. Tum alteruter rex est necandus -102, aut, si temere vagantur apes, partim regibus alae sunt resecandae, partim gratae herbae circa alveare serendae 115. Cum attingeret locum de horto colendo, hoc argumentum aliis tractandum reliquit -148. De ingeniis, naturis, et moribus apum agit, revocata earum oeconomia, quam vocamus, ad reipublicae formam, quam enarrat 218; tam sollerter institutam illam, ut rationis illae munere impertitae esse videantur -227. Sequitur locus de exemptione favorum -238; sin relinquatur pars favorum, quae tum curanda sint -250. De morbis apum et morborum cura —280. De examinis exstincti reparatione et de progeneratione apum ex iuvenco perempto et putrefacto -311. Quod cum inventum Aristaei esse perhibeatur: descendit ad enarrationem fabulae qua ille fertur exstincto examine adiisse matrem Cyrenen, ab hac iussus consulere Proteum, de causis calamitatis ab eiusdem remediis, edoctusque, evenisse sibi rem ob piaculum contractum ex Eurydices, Orphei coniugis, raptu, inferias ei
fecisse: quo facto boum corpora in luco relicta paulo post examinibus novis efferbuere ad fin.
Protinus aërii mellis coelestia dona
exsequar: hanc etiam, Maecenas, aspice partem.
admiranda tibi levium spectacula rerum,
magnanimosque duces, totiusque ordine gentis
mores et studia et populos et proelia dicam.
in tenui labor; at tenuis non gloria, si quem
numina laeva sinunt auditque vocatus Apollo.
Principio sedes apibus statioque petenda,
quo neque sit ventis aditus nam pabula venti
ferre domum prohibent - neque oves haedique petulci
floribus insultent, aut errans búcula campo
decutiat rorem, et surgentes atterat herbas.
absint et picti squalentia terga lacerti
pinguibus a stabulis, meropesque, aliaeque volucres
et manibus Procne pectus signata cruentis;
omnia nam late vastant ipsasque volantes
ore ferunt dulcem nidis immitibus escam.
at liquidi fontes et stagna virentia musco
adsint, et tenuis fugiens per gramina rivus,
palmaque vestibulum aut ingens oleaster inumbret,
ut, cum prima novi ducent examina reges
vere suo, ludetque favis emissa iuventus,
vicina invidet decedere ripa calori,
obviaque hospitiis teneat frondentibus arbos.
in medium, seu stabit iners, seu profluet humor,
transversas salices et grandia coniice saxa,
pontibus ut crebris possint consistere et alas
pandere ad aestivum solem, si forte morantes
sparserit aut praeceps Neptuno immerserit Eurus.
haec circum casiae virides et olentia late
serpylla et graviter spirantis copia thymbrae
floreat, irriguumque bibant violaria fontem.
ipsa autem, seu corticibus tibi suta cavatis.
seu lento fuerint alvearia vimine texta,
angustos habeant aditus: nam frigore mella
cogit hiems, eademque calor liquefacta remittit.
utraque vis apibus pariter metuenda; neque illae
nequiquam in tectis certatim tenuia cera.
spiramenta linunt, fucoque et floribus oras
explent, collectumque haec ipsa ad munera gluten
et visco et Phrygiae servant pice lentius Idae.
saepe etiam effossis, si vera est fama, latebris
sub terra fovere larem, penitusque repertae
pumicibusque cavis exesaeque arboris antro.
tu tamen et levi rimosa cubilia limo
ungue fovens circum, et raras superiniice frondes.
neu propius tectis taxum sine, neve rubentes
ure foco cancros, altae neu crede paludi,
aut ubi odor coeni gravis, aut ubi concava pulsu
saxa sonant vocisque offensa resultat imago.
Quod superest, ubi pulsam hiemem Sol aureus egit sub terras caelumque aestiva luce reclusit, illae continuo saltus silvasque peragrant
purpureosque metunt flores et flumina libant
summa leves. hinc nescio qua dulcedine laetae
progeniem nidosque fovent, hinc arte recentes.
excudunt ceras et mella tenacia fingunt.
hinc ubi iam emissum caveis ad sidera coeli
nare per aestatem liquidam suspexeris agmen
obscuramque trahi vento mirabere nubem,
contemplator: aquas dulces et frondea semper
tecta petunt. huc tu iussos asperge sapores,
trita melisphylla et cerinthae ignobile gramen,
tinnitusque cie et Matris quate cymbala circum :
ipsae consident medicatis sedibus, ipsae
intima more suo sese in cunabula condent.
Sin autem ad pugnam exierint nam saepe duobus regibus incessit magno discordia motu ;
continuoque animos vulgi et trepidantia bello
corda licet longe praesciscere: namque morantes
Martius ille aeris rauci canor increpat, et vox
auditur fractos sonitus imitata tubarum ;
tum trepidae inter se coëunt pinnisque coruscant,
spiculaque exacuunt rostris, aptantque lacertos,
et circa regem atque ipsa ad praetoria densae
miscentur, magnisque vocant clamoribus hostem
ergo ubi ver nanctae sudum camposque patentes,
erumpunt portis: concurritur, aethere in alto
fit sonitus, magnum mixtae glomerantur in orbem,
praecipitesque cadunt; non densior aëre grando
nec de concussa tantum pluit ilice glandis.
ipsi per medias acies insignibus alis
ingentes animos angusto in pectore versant,
usque adeo obnixi non cedere, dum gravis aut hos
aut hos versa fuga victor dare terga subegit.
hi motus animorum atque haec certamina tanta
pulveris exigui iactu compressa quiescunt.
verum ubi ductores acie revocaveris ambo,
deterior qui visus, eum, ne prodigus obsit,
dede neci; melior vacua sine regnet in aula.
alter erit maculis auro squalentibus ardens,
nam duo sunt genera: hic melior insignis et ore,
et rutilis clarus squamis; ille horridus alter
desidia, latamque trahens inglorius alvum.
Ut binae regum facies, ita corpora plebis.
namque aliae turpes horrent, ceu pulvere ab alto
cum venit et sicco terram spuit ore viator
aridus; elucent aliae et fulgore coruscant
ardentes auro et paribus lita corpora guttis.
haec potior suboles, hinc caeli tempore certo
dulcia mella premes, nec tantum dulcia, quantum
Vergilii Bucolica et Georgica.
|