Sidera: di, talem terris avertite peftem!
Nec vifu facilis, nec dictu affabilis ulli.
Vifceribus miferorum et fanguine vefcitur atro.
Vidi egomet, duo de numero cum corpora noftro
Prenfa manu magna, medio refupinus in antro,
Frangeret ad faxum, fanieque aspersa natarent 625
Limina: vidi, atro cum membra fluentia tabo
Manderet, et tepidi tremerent fub dentibus artus.
Haud impune quidem. nec talia paffus Ulyffes,
Oblitusve fui eft Ithacus difcrimine tanto.
Nam fimul expletus dapibus, vinoque fepultus, 630
Cervicem inflexam pofuit, jacuitque per antrum
Immenfus, faniem eructans ac frusta, cruento
Per fomnum commixta mero; nos, magna precati
Numina, fortitique vices, una undique circum
Fundimur, et telo lumen terebramus acuto
Ingens, quod torva folum fub fronte latebat,
Argolici clypei aut Phoebeae lampadis inftar:
Et tandem laeti fociorum ulcifcimur umbras.
Sed fugite, o miferi, fugite, atque ab litore funem
Rumpite.
640
Nam qualis quantufque cavo Polyphemus in antro
Lanigeras claudit pecudes, atque ubera preffat,
Centum alii curva haec habitant ad litora vulgo
Infandi Cyclopes, et altis montibus errant.
Tertia jam lunae fe cornua lumine complent, 645
Cum vitam in fylvis, inter deferta ferarum
Luftra domofque traho, vastosque ab rupe Cyclopas
Profpicio, fonitumque pedum vocemque tremisco.
Victum infelicem, baccas lapidofaque corna,
Dant rami, et vulfis pafcunt radicibus herbae. 650
Omnia colluftrans, hanc primum ad litora claffem
Confpexi venientem: huic me, quaecunque fuiffet,
Addixi: fatis eft gentem effugiffe nefandam.
Vos animam hanc potius quocunque abfumite letho.
Vix ea fatus erat, fummo cum monte videmus 655
Ipfum inter pecudes vasta se mole moventem
Paftorem Polyphemum, et litora nota petentem:
Monftrum horrendum, informe, ingens, cui lumen
ademtum,
Trunca manu pinus regit, et veftigia firmat.
Lanigerae comitantur oves, ea fola voluptas,
Solamenque mali. de collo fiftula pendet.
Poftquam altos tetigit fluctus, et ad aequora venit,
Luminis effoffi fluidum lavit inde cruorem.
Dentibus infrendens gemitu; graditurque per ae-
664
Jam medium, nec dum fluctus latera ardua tinxit.
Nos procul inde fugam trepidi celerare, recepto
Supplice, fic merito, tacitique incidere funem :
Verrimus et proni certantibus aequora remis.
Senfit, et ad fonitum vocis veftigia torfit.
Verum ubi nulla datur dextram affectare poteftas,
Nec potis Ionios fluctus aequare fequendo,
Clamorem immenfum tollit, quo pontus et omnes
Intremuere undae, penitufque exterrita tellus
Italiae, curvifque immugiit Aetna cavernis.
At genus e filvis Cyclopum et montibus altis 675
Excitum ruit ad portus, et litora complent.
Cernimus aftantes nequicquam lumine torvo
Aetnaeos fratres, coelo capita alta ferentes,
Concilium horrendum: quales cum vertice celfo
Aëriae quercus aut coniferae cypariffi
Conftiterunt, filva alta Jovis, lucufve Dianae.
Praecipites metus acer agit quocunque rudentes
Excutere, et ventis intendere vela fecundis.
Contra juffa monent Heleni, Scyllam atque Charybdim
Inter utramque viam, lethi difcrimine parvo, 685
Ni teneant curfus: certum eft dare lintea retro.
Ecce autem boreas angufta ab fede Pelori
Miffus adeft. vivo praetervehor oftia faxo
Pantagiae, Megarofque finus, Tapfumque jacentem.
Talia monftrabat relegens errata retrorfum
Litora Achaemenides, comes infelicis Ulyffei.
Sicanio praetenta finu jacet infula contra
Plemmyrium undofum: nomen dixere priores
Ortygiam. Alpheum fama eft huc Elidis amnem,
Occultas egiffe vias fubter mare; qui nunc
Ore, Arethufa, tuo Siculis confunditur undis.
Juffi numina magna loci veneramur: et inde
Exfupero praepingue folum ftagnantis Helori.
Hinc altas cautes projectaque faxa Pachyni
Radimus, et fatis nunquam conceffa moveri 700
Apparet Camarina procul, campique Geloi,
Immanifque Gela, fluvii cognomine dicta.
Arduus inde Agragas oftentat maxima longe
Moenia, magnanimum quondam generator equorum⚫
Teque datis linquo ventis, palmofa Selinus, 705
Et vada dura lego faxis Lilybeïa caecis.
Hinc Drepani me portus et illaetabilis ora
Accipit. hic, pelagi tot tempeftatibus actus,
Heu, genitorem, omnis curae cafufque levamen,
Amitto Anchisen! hic me, pater optime, feffum 710
Deferis, heu, tantis nequicquam erepte periclis !
Nec vates Helenus, cum multa horrenda moneret,
Hos mihi praedixit luctus; non dira Celaeno.
Hic labor extremus, longarum haec meta viarum.
Hinc me digreffum veftris deus appulit oris.
Sic pater Aeneas, intentis omnibus, unus,
Fata renarrabat divum, curfufque docebat:
Conticuit tandem, factoque hic fine quievit.
T regina gravi jamdudum faucia cura,
Vulnus alit venis, et caeco carpitur igni.
Multa viri virtus animo, multufque re-
Gentis honos. haerent infixi pectore vultus,
Verbaque: nec placidam membris dat cura quietem.
Poftera Phoebea luftrabat lampade terras,
Humentemque aurora polo dimoverat umbram ;
Cum fic unanimem alloquitur malefana fororem:
Anna foror, quae me fufpenfam infomnia terrent!
Quis novus hic noftris fucceffit fedibus hofpes! 10
Quem fefe ore ferens! quam forti pectore et armis !
Credo equidem, nec vana fides, genus effe deorum.
Degeneres animos timor arguit. heu quibus ille
Jactatus fatis! quae bella exhausta canebat!
Si mihi non animo fixum immotumque federet, 15
Ne cui me vinclo vellem fociare jugali,
|