6. Quidam sanctionum et canonum ecclesiasticorum consulti datum dictæ cum narratis ejusdem conferentes, aliasque nonnullas circumstantias, quæ tum ante dictæ dispensationis impetrationem, quæ post eandem impetratam intervenerunt, ponderantes, tum quod causa, quæ in bulla prætensa est, pacis continuandæ, viz. quæ ipsa tum coaluerat fœderibus percussis firma constiterat, mutuis etiam populorum commerciis aucta, nullum sui violationis timorem incutiens, qui justus et non omnino vanus dici possit, nec urgentissima proinde nec evidentissima videretur, qualem prohibitionis relaxatio exigat et requirat; tum quod preces falsæ erant, dum narrabatur prædecessori nostro, eundem charissimum filium nostrum tum cupere cum charissima dicta domina Catharina contrahere matrimonium, ad hoc ut pacis foedera diutius continuarentur, cum, eo tempore, ut asserit, impetrationem prorsus ignoraret, et per ætatis immaturitatem, duodecimum, viz. annum non excedentis, affectum hujusmodi inducere non potuerat; tum quod protestatione postmodum interveniente, et vim renuntiationis habente, dispensatio tunc per renuntiationem extincta videretur: denique quod principes inter quos fœdera conservarentur, ante mandatam executioni bullam, fatis concesserant : bullam ipsam tum ex surreptionis et abreptionis vitiis, quam aliis etiam de causis minus validam et efficacem esse renuntiarunt et retulerunt, scrupulum dicti regis animo et conscientiæ gravem injicientes, eamque illi opinionem inducentes, ut matrimonium prædictum non consistere, neque hactenus jure constitisse judicarit. Porro autem, cum frequentius apud se, ut asserit, animo volverit, et meditaretur, quales exitus hujusmodi nuptiæ præfatæ habuerint, ex quibus, viz. aliquot partus masculi imperfecti parumque vitales prodiere, atque ideo se omni spe successoris prorsus destitui, quo suam familiam ad paucos redactam conservaret, occurrente simul memoriæ divina interminatione, quæ fratris sui turpitudinem revelanti, et illius uxorem contra S. sancta Dei præcepta accipienti, inscribitur, præsertim ubi dispensatio non interveniat, quæ ex omni sua parte valeat et consistat; nonnullis etiam affirmantibus nostram non eatenus potestatem patere, ut in ea specie gratiam faciamus, etiamsi, ut scribit, de nostræ potestatis plenitudine non dubitat, juste duntaxat et legitime interpositæ, quam summam in terris agnoscit et veneratur, ad improbandas illas nuptias, tantum undique videt consensum, ut illas animo ab horreat, nec aliorum rationibus possit dissuaderi, quin abominandas eas judicet, et divinæ majestati odiosas. Denique idem charissimus filius noster debita cum instantia nos precibus sollicitaverit, quatenus personæ suæ, et regni nobis semper devotissimi, rationem habentes, maturo judicio ab angustiis liberemus, quibus se usu præsentis matrimonii per legem conscientiæ privatum, nec ad aliud per leges publicas ante sententiam admissum, vehementer conqueritur comprehensum esse. Nos igitur considerantes quot, quanta, tum in sedem Apostolicam, tum in fidem Christianam, officia præ cæteris exhibuerit, promeritus eo nomine ut nostræ vicissim potestatis gratiam uberrimam et promptissimam referat, aliamque illius causam atque privati esse, ex qua nimirum pendeat salus plurimorum, nec posse dictæ causæ decisionem diutius proferri et protelari sine gravi discriminis periculo, dicti vero principis cruciatu maximo, quæ nos ex gratitudinis vicissitudine minuere debeamus, qua decet festinatione procedi facientes, ut ad finem celerrime perducatur: de consilio fratrum nostrorum, quorum in hac causa tam gravi atque urgenti judicium adhibuimus, ac etiam eorum, quos et sacræ theologiæ peritissimos, et juris ecclesiastici callentissimos, desuper consulendos, audiendosque putavimus, quoniam vitia et defectus prædictos ejusmodi esse comperimus, quæ, pensata præfatæ prohibitionis natura, vires ipsius bullæ merito enervarent; quo magis viz. attestamur et palam facimus, quanta animi cura et sollicitudine præfati charissimi filii nostri conscientiam hujusmodi scrupulis et difficultatibus impediri, implicari, atque vexari sustineamus, cum alioquin te dilectum filium nostrum cardinalem Eboracensem, in illa provincia et Apostolicæ sedis legatum, a præclaris animi tui virtutibus, ad justitiam vero et æquitatem propensissimo sincerissimoque affectu nobis sic commendatum et cognitum habeamus, ut tibi merito soli omnem nostram authoritatem, cum in hac causa expedienda, tum etiam in reliquis committendam putaverimus, dignissimus quidem nobis existimatus, qui partes nostras tractes, et vices absentis possis supplere te tamen dilectum filium (scilicet cardinalem Campegium) a nobis specialiter isthuc destinandum duximus, ut conjunctim in hac causa procedere possitis, ita nihilominus propter incertum casuum eventum, mandatam authoritatem temperantes, ut altero vestrum nolente, aut impedito, alter omnia exequi, 7. et causam fine debito valeat terminare. Vobis, ut præfertur, conjunctim, et, ut præfertur, divisim, ad cognoscendum et procedendum summarie et de plano, sine strepitu et figura judicii, ac de et super viribus dictæ bullæ sive dispensationis inquirendum, ipsamque bullam sive dispensationem, si de vitiis prædictis, aut eorum aliquo tali probationi constiterit, quæ licet alias minus clara videatur, animo tamen religioso, conscientiæque vestræ, aut ejus vestrum, qui in hac causa processerit, divisim, ut præfertur, satisfecerit, et verisimile apparuerit, vel pacem, quæ in bulla prætenditur, sine hujus matrimonii contractu consistere posse et continuari, vel dictum charissimum filium nostrum, ut allegabatur, non cupiisse contrahere matrimonium ad hoc, ut pacis fœdera conservarentur; vel denique principes in bulla nominatos, inter quos fœdera per illud matrimonium continuatum iri allegabatur, ante mandatam executioni bullam fatis concessisse, ipsam nullam, minus validam, ex surreptione et obreptione inefficacem, irritam, et inanem fuisse semper, et esse pronuntiandam et declarandam ; matrimonium autem prædictum, quod ejusdem virtute consistere videtur, nullum simul, ac minus legitimum esse, ac pro nullo minusque legitimo haberi debere, decernendum: ipsos porro contrahentes ab omni contractu matrimoniali hujusmodi liberos, a consortio conjugali, quod hactenus observarunt, separari debere, sententiandum et authoritate nostra separandum. Denique, utrumque ad contrahendum cum alio, vel alia, novum conjugium ineundi, licentiam et facultatem tribuendum et concedendum, citra omnem recusationem, aut appellationis interpositionem, committimus et demandamus vices nostras; ac vos conjunctim, aut altero vestrum nolente, ut præfertur, aut impedito divisim, ad præmissa exercenda et expedienda, plenæ finalique executioni demandanda, vicarios nostros et nostrum vicarium, ut si quo alio nomine uti poterimus, quod demandatam in prædictis authoritatem ampliaret, cum omni potestatis plenitudine, tam absolutæ, quam ordinariæ, quatenus vel ad præfati matrimonii congruam dissolutionem, vel novi contrahendi firmam constitutionem, expedire videbitur aut pertinere; ita etiam ut authoritate præsentis commissionis nostræ, cum omnibus illis canonibus, ad validiorem efficacioremque processus vestri firmitatem poteritis dispensare, quæcunque eidem obstare putabuntur, omnemque defectum, quacunque ex causa contingentem, nostræ authoritatis interpo sitione, dispensatione Apostolica supplere possitis et valeatis tam prolem ex primo matrimonio susceptam, propter bonam fidem parentum, si ita expedire visum fuerit, legitimam decernendo, pronuntiando, et promulgando, quam ex secundo matrimonio suscipiendam; legitimitatem etiam utriusque prolis, censuris et pœnis ecclesiasticis quibuscunque, per modum decreti aut sanctionis perpetuæ muniendo et vallando, omnibus validioribus et efficacioribus modis et formis quæ de jure concipi et excogitari poterunt, facimus, constituimus, et ordinamus per præsentes: et quicquid per vos conjunctim, ut præfertur, aut divisim procedentes, per cognitionem judiciariam et summariam, aut extrajudiciariam, processus quoscunque faciendo, pronuntiando aut promulgando, eosdemve executioni mandando, dispensationes quascunque aut gratias in præmissis concedendo et faciendo, et generaliter in aliquibus prædictorum potestatem nostram, vel ordinariam, vel absolutam exercendo, ut præfertur, actum, gestum, decretum, dispensatum, pronuntiatum, mandatum, aut executum fuerit, id omne et totum, quum primum poterimus, ratum, gratum, et firmum habentes, in validissima et efficacissima forma confirmabimus, nec eorum aliqua unquam infirmabimus, aut infringemus, aut eorum alicui contraveniemus, nec interim revocabimus; declarantes etiam et protestantes per præsentes, nostræ intentionis esse, ut præsens commissio vel delegatio authoritatis nostræ, perpetuo effectu gaudeat, et usque ad finalem prædictorum conclusionem extremumque terminum duret et consistat, non obstantibus quibuscunque decretis, sententiis, mandatis, rescriptis, literis aut brevibus in contrarium, deinceps per nos tanquam irritatoriis, derogatoriis, aut revocatoriis præsentis concessionis nostræ, emittendis, destinandis aut promulgandis: quibus omnibus expresse per præsentes derogantes, et illa omnia pro nullis, cassis, irritis et inanibus reputantes, ac talia esse ac haberi, istisque omnino anteriora judicari, præsentia vero posteriora, et post illa repetita, emissa, et destinata censeri, ac tanquam ultima ac posteriora, contrariis sic deinceps emittendis derogare debere, et cæteris contrariis non obstantibus quibuscunque. VOL. IX. Dec. 26. IX. Pope Julius II's Brief to dispense with Henry Prince of Wales for marrying Catharine, Relict to his Brother Prince Arthur. Julius Papa II. Dilecte fili et dilecta in Christo filia salutem. Lord Her et Apostolicam benedictionem. Romani pontificis præcellens bert, p. 238. authoritas concessa sibi desuper utitur potestate, prout (personarum, negotiorum et temporum qualitate pensata) id in Domino conspicit salubriter expedire. Oblatæ nobis nuper pro parte vestra petitionis series continebat, quod cum alias tu filia Catharina, et tunc in humanis agens quondam Arthurus, charissimi in Christo filii nostri Henrici Angliæ regis illustrissimi primogenitus, pro conservandis pacis et amicitiæ nexibus et fœderibus, et inter præfatum Angliæ ac charissimum in Christo filium nostrum Ferdinandum regem, et charissimam in Christo filiam nostram Elizabeth. reginam, catholicos Hispaniarum et Siciliæ, matrimonium per verba legitime de præsenti contraxeritis, illudque carnali copula consummaveritis; quia tamen dominus Arthurus, prole ex hujusmodi matrimonio non suscepta, decessit, et hujusmodi vinculum pacis et connexitatis inter præfatos reges et reginam, ita firmiter non verisimiliter perduraret, nisi etiam illud alio affinitatis vinculo confoveretur et confirmaretur: ex his et certis aliis causis, desideratis matrimonium inter vos per verba legitime de præsenti contrahere: sed quia desiderium vestrum in præmissis adimplere non potestis, dispensatione Apostolica desuper non obtenta; nobis propterea humiliter supplicari fecistis, ut vobis providere in præmissis de dispensationis gratia et benignitate Apostolica dignaremur. Nos igitur, qui inter singulos Christi fideles, præsertim catholicos reges et principes, pacis et concordiæ amoenitatem vigere intensis desideriis affectamus, his et aliis causis animum nostrum moventibus, hujusmodi supplicationibus inclinati, vobiscum, aut aliquo impedimento affinitatis hujusmodi ex præmissis proveniente non obstante, matrimonium inter vos contrahere, et in eo, postquam contractum fuerit, remanere libere et licite valeatis, autoritate Apostolica per præsentes dispensamus: et quatenus forsan jam matrimonium inter vos de facto, publice vel clandestine contraxeritis, ac carnali copula consummaveritis, vos, et quemlibet vestrum ab excessu hujusmodi, ac excommunicationis sententia, quam propterea incurristis, eadem autoritate absolvimus; ac |