καὶ νάσοις Κυκλάδεσσιν, ἐπεί οἱ νᾶες ἄρισται
πόντον ἐπιπλώοντι, θάλασσα δὲ πᾶσα καὶ αἷα
καὶ ποταμοὶ κελάδοντες ἀνάσσονται Πτολεμαίῳ.
πολλοὶ δ ̓ ἱππῆες, πολλοὶ δέ μιν ἀσπιδιῶται
χαλκῷ μαρμαίροντι σεσαγμένοι ἀμφαγέρονται.
Ὄλβῳ μὲν πάντας κε καταβρίθοι βασιλῆας ̇
τόσσον ἐπ ̓ ἅμαρ ἕκαστον ἐς ἀφνεὸν ἔρχεται οἶκον
πάντοθε. λαοὶ δ ̓ ἔργα περιστέλλονται ἕκηλοι.
οὐ γάρ τις δηΐων πολυκήτεα Νεῖλον ὑπερβάς
πεζὸς ἐν ἀλλοτρίαισι βοὰν ἐστάσατο κώμαις,
οὐδέ τις αἰγιαλόνδε θοᾶς ἐξάλατο ναός
θωρηχθεὶς ἐπὶ βουσὶν ἀνάρσιος Αιγυπτίησι.
τοῖος ἀνὴρ πλατέεσσιν ἐνίδρυται πεδίοισι
ξανθοκόμας Πτολεμαῖος ἐπιστάμενος δόρυ πάλλειν,
ᾧ ἐπίπαγχυ μέλει πατρώϊα πάντα φυλάσσειν
οἷς ἀγαθῷ βασιλῆϊ, τὰ δὲ κτεατίζεται αὐτός.
οὐ μὰν ἀχρεῖός γε δόμῳ ἐνὶ πίονι χρυσός
μυρμάκων ἅτε πλοῦτος ἀεὶ κέχυται μονεόντων,
ἀλλὰ πολὺν μὲν ἔχοντι θεῶν ἐρικυδέες οἶκοι,
αἰὲν ἀπαρχομένοιο σὺν ἄλλοισιν γεράεσσι,
πολλὸν δ ̓ ἐφθίμοισι δεδώρηται βασιλεῦσι,

πολλὸν δὲ πτολίεσσι, πολὺν δ ̓ ἀγαθοῖσιν ἑταίροις.
οὐδὲ Διωνύσου τις ἀνὴρ ἱεροὺς κατ ̓ ἀγῶνας
ἵκετ ̓ ἐπιστάμενος λιγυρὰν ἀναμέλψαι ἀοιδαν,
ᾧ οὐ δωτίναν ἀντάξιον ὤπασε τέχνας.
Μουσάων δ ̓ ὑποφῆται ἀείδοντι Πτολεμαῖον
ἀντ ̓ εὐεργεσίης· τί δὲ κάλλιον ἀνδρί κεν εἴη
ὀλβίῳ ἢ κλέος ἐσθλὸν ἐν ἀνθρώποισιν ἀρέσθαι;
τοῦτο καὶ 'Ατρείδαισι μένει· τὰ δὲ μυρία τῆνα,
ὅσσα μέγαν Πριάμοιο δόμον κτεάτισσαν ἑλόντες
ἀέρι τα κέκρυπται, ὅθεν πάλιν οὐκέτι νόστος.

98. πολυκ. beluosum. (Hor. Od. 3, 14, 47). Senec. Quaestt. nat. 4, 2, 11 Nilus beluas marinis magnitudine vel noxa pares educat cet.

101. ἐπὶ. S. Anm. zu 1, 49. 106. δόμῳ ἐνί. Mit dem Hiatus vgl. z. B. Iliad. 15, 142.

107. μυρμάκων. Vgl. Hor. Sat. 1, 1, 33. — ἀεὶ, S. Anm. zu 22, 77. 112. Διωνύσου. Die Dionysischen Feste wurden zur Zeit des

90

95

100

105

110

115

120

Ptolemaeus in Alexandrien mit grosser Pracht gefeiert. Athen. 5 p. 196, A flg. hat uns davon eine Beschreibung aufbewahrt.

115. Μουσ. ὑπόπ. Vgl. 16, 29. 22, 116. Hor. Od. 3, 1, 3.

117. κλέος ἐσθλόν. Pind. Οl. 7, 10 ὁ δ ̓ ὄλβιος, ὃν φᾶμαι κατέχοντ ̓ ἀγαθαί.

120. ἀέρι τᾷ κ., caligine ac tenebris illic iacent mersae opes,

μοῦνος ὅδε προτέρων τε καὶ ὧν ἔτι θερμὰ κονία
στειβομένα καθύπερθε ποδῶν ἐκμάσσεται ἴχνη
ματρὶ φίλᾳ καὶ πατρὶ θυώδεας εἵσατο ναούς·
ἐν δ ̓ αὐτοὺς χρυσῷ περικαλλέας ἠδ ̓ ἐλέφαντι
ἵδρυται πάντεσσιν ἐπιχθονίοισιν ἀρωγούς.
πολλὰ δὲ πιανθέντα βοῶν γε μηρία καίει
μησὶ περιπλομένοισιν ἐρευθομένων ἐπὶ βωμῶν,
αὐτός τ' ιφθίμα τ ̓ ἄλοχος, τᾶς οὔτις ἀρείων
νυμφίον ἐν μεγάροισι γυνὰ περιβάλλετ ̓ ἀγοστῷ,
ἐκ θυμοῦ στέργοισα κασίγνητόν τε πόσιν τε.
ὧδε καὶ ἀθανάτων ἱερὸς γάμος ἐξετελέσθη,
οὓς τέκετο κρείουσα Ῥέα βασιλῆας Ολύμπου ̇
ἀδνὸν δὲ στόρνυσιν ἰαύειν Ζηνὶ καὶ Ἥρῃ
χεῖρας φοιβήσασα μύροις [ἔτι παρθένος] Ίρις.

Χαῖρε, ἄναξ Πτολεμαῖε· σέθεν δ ̓ ἐγὼ ἶσα καὶ ἄλλων μνάσομαι ἡμιθέων, δοκέω δ ̓ ἔπος οὐκ ἀπόβλητον φθέγξομαι ἐσσομένοις· ἀρετήν γε μὲν ἐκ Διὸς αὐτέω.

unde non patet reditus. Catull. 3, 11 sagt vom todten Sperlinge: qui nunc it per iter tenebricosum illuc, unde negant redire quemquam. ἀήρ caligo, tenebrae, wie z. B. Iliad. 5, 864. Odyss. 7, 140. S, Buttmann, Lexilog. 1 p. 118.

=

121 — 123. μοῦνος – ναούς. Der Sinn ist: Ptolemaeus solus et priorum hominum et eorum, qui nunc vivunt, matri patrique templa dedicavit. Diess drückt der Dichter so aus: solus et priorum et eorum, quorum adhuc calida pedum vestigia refert ἐκμάσσεται pulvis superne calcatus vel tritus (Cic. Brut. 81, 282). Der uns wunderlich erscheinende Ausdruck θερμὰ ποδῶν ἴχνη rechtfertigt sich durch Vergleichung von Anthol. Pal. 9, 371 λαγωὸν σενε κύων θερμοῖς ἴχνεσιν ὠκυπόδην. [τε καὶ ὠν ist auch von Ziegler aufgenommene Conj. von Briggs für Vulg. τοκέων.]

125. ἀρωγούς, als θεοὶ σωτῆρες. Ρ. 56.

S. Geier

127. μησί περιπλ. Vgl. 13, 29. 128. ἄλοχος, Arsinoe. S. Anm. zu 15, 107.

125

130

135

130. ἐκ θυμοῦ, penitus" (Hor. Od. 1, 21, 4). Vgl. 29, 4. Hor. Art. poet. 432 dolere ex animo.

=

133-134. ἀδνόν ἁγνόν ist Conj. von Mein. für ἐν δὲ. - Für ἔτι παρθένος scheint ursprünglich λέχος (zu ἀδνόν ν. 133 gehörig) ὠκέα oder ἐπιδέμνιον oder etwas Aehnliches geschrieben gewesen zu sein.

135. Χαῖρε, ἄναξ. S. Anm. zu 15, 149 und 25, 150.

136. ἀπόβλητον. S. Anm. zu 20, 6.

137. ἀρετήν. ἀρετή bezeichnet hier Vorzüge jeder Art, Reichthum an äusseren und inneren Gütern, an geistiger Tüchtigkeit und an sittlicher Kraft, Fülle von Glücksgütern, Ruhm und Ehre. In diesem Sinne braucht Pindar das Wort wiederholt. Vgl. Ameis auch Odyss. 13, 45. Isthm. 3, 4 Ζεῦ, μεγάλαι αρεταὶ θνατοῖς ἕπονται ἐκ σέθεν. Soph. Philoct. 1420. γε μὲν wie z. B. Iliad. 2, 709. Theokr. 4, 60. 25, 127. ἐκ Διὸς. Vgl. v. 1 und 7, 44.

XVIII.

ΕΛΕΝΗΣ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΟΣ.

Ἔν ποκ' ἄρα Σπάρτα ξανθότριχι πὰρ Μενελάῳ παρθενικαὶ θάλλοντα κόμαις υάκινθον ἔχοισαι πρόσθε νεογράπτω θαλάμω χορὸν ἐστάσαντο, δώδεκα ταὶ πρᾶται πόλιος, μέγα χρῆμα Λακαινᾶν, ἁνίκα Τυνδαρίδα κατεκλάξατο τὰν ἀγαπατάν μναστεύσας Ελέναν ὁ νεώτερος Ατρέος υἱός. ἄειδον δ ̓ ἄρα πᾶσαι ἐς ἓν μέλος ἐγκροτέοισαι ποσσὶ περιπλέκτοις, ὑπὸ δ ̓ ἴαχε δῶμ ̓ ὑμεναίῳ.

Οὕτω δὴ πρωϊζὲ κατέδραθες, ὦ φίλε γαμβρέ; ἡ ῥά τις ἐσσὶ λίαν βαρυγούνατος; ἡ ῥα φίλυπνος; ἡ ῥα πολύν τιν ̓ ἔπινες, ὅτ ̓ εἰς εὐνὰν κατεβάλλει; εὕδειν μὲν χρήζοντα καθ ̓ ὥραν αὐτὸν ἐχρῆν τυ, παῖδα δ ̓ ἐᾶν σὺν παισὶ φιλοστόργῳ παρὰ ματρί παίσδειν ἐς βαθὺν ὄρθρον, ἐπεὶ καὶ ἔνας καὶ ἐς ἀπ κεἰς ἔτος ἐξ ἔτεος, Μενέλαε, τεὰ ννὸς ἅδε. ὄλβιε γάμβρ', ἀγαθός τις ἐπέπταρεν ἐρχομένῳ τοι ἐς Σπάρταν ἅπερ ἄλλοι ἀριστέες, ὡς ἀνύσαιο. μοῦνος ἐν ἡμιθέοις Κρονίδαν Δία πενθερὸν ἑξεῖς. Ζανός τοι θυγάτηρ ὑπὸ τὰν μίαν ἵκετο χλαῖναν, οἵα 'Αχαιϊάδα γαῖαν πατεῖ οὐδεμί ̓ ἄλλα.

ή μέγα κέν τι τέκοιτ ̓ εἰ ματέρι τίκτοι ὁμοῖον. ἄμμες δ' αἱ πᾶσαι συνομάλικες, αἷς δρόμος αυτός

χρισαμέναις ἀνδριστὶ παρ' Ευρώταο λοετροῖς,
τετράκις ἑξήκοντα κόραι, θῆλυς νεολαία,
τάων οὔτις ἄμωμος, ἐπεί χ ̓ Ἑλένα παρισωθῇ.
πότνι ̓ ἅτ ̓ ἀντέλλοισα καλὸν διέφανε πρόσωπον
Αὼς ἢ ἅτε λευκὸν ἔαρ χειμῶνος ἀνέντος

ατ

ὧδε καὶ ἡ χρυσέα Ελένα διαφαίνετ ̓ ἐν ἡμῖν.
πιείρα ἅτε λᾷον ἀνέδραμε κόσμος ἀρούρα
ἢ κάπῳ κυπάρισσος ἢ ἅρματι Θεσσαλὸς ἵππος,
ὧδε καὶ ἡ ῥοδόχρως Ελένα Λακεδαίμονι κόσμος.
οὔτε τις ἐκ ταλάρω πανίσδεται ἔργα τοιαῦτα,
οὔτ ̓ ἐνὶ δαιδαλέῳ πυκινώτερον ἄτριον ἱστῷ
κερκίδι συμπλέξασα μακρῶν ἔταμ ̓ ἐκ κελεόντων
οὐ μὴν οὐδὲ λύραν τις ἐπίσταται ὧδε κροτῆσαι
Αρτεμιν ἀείδοισα καὶ εὐρύστερνον 'Αθάναν,
ὡς Ἑλένα, τᾶς πάντες ἐπ ̓ ὄμμασιν μεροι ἐντί.
ὦ καλὰ ὦ χαρίεσσα κόρα, τὺ μὲν οἰκέτις ἤδη,
ἄμμες δ' ἐς δρόμον ἦρι καὶ ἐς λειμώνια φύλλα
ἑρψοῦμες στεφάνως δρεψούμεναι ἡδὺ πνέοντας,

καὶ βολαῖς δίσκων διεπόνησεν. Am Eurotas hielten die spartanischen Jungfrauen einen öffentlichen Wettlauf. Arist. Lysistr. 1308 άτε πώλοι δ' αἱ κόραι πὰρ τὸν Εὐρώταν ἀμπάλλοντι πυκνὰ ποδοῖν ἐγκονιῶσαι. ταὶ δὲ κόμαι σείονθ ̓ ἅπερ Βακχᾶν κτλ. - συνομάλ. = συνομήλικες ωυτός. 11, 34.

24. θῆλυς. Vgl. Odyss. 5, 467. Krüger I, I § 22, 8 A 1.

-

26-27. Diese Stelle ist eine crux interpretum. Vulg. Αὼς ἀντέλλοισα κ. δ. πρ. πότνια νὺξ ἅτε κτλ. Ich gebe hier die Emendation Hermanns. Weiteres s. gr. Ausg. p. 96. λευ κὸν ἔαρ, ver candidum, sagt auch Callim. Hymn. in Cer. 123 zur Bezeichnung der hell und heiter strahlenden Schönheit, wofür Virg. Georg. 2, 319 ver rubens sagt. Odyss. 10, 94 λευκὴ γαλήνη. Soph. Αi. 709 λευκὸν εὐάμερον φάος. Catull. 8, 3 fulsere quondam candidi tibi soles. – χειμ. ανέντος, postquam cessavit hiems, postquam hiems soluta est. Herod. 4, 152 ἀνίει τὸ πνεῦμα.

28. χρυσέα. Vgl. z. B.Ilias 3, 64. 29. λαον. S. Anm. 10, 3. Mit ἀνέδραμε vgl. Iliad. 18, 56 ὁ δ ̓ ἀνέ

25

30

35

40

δραμεν ἔρνεϊ ἶσος. — κόσμος. Virg. Ecl. 5, 32 vitis ut arboribus decori est, ut vitibus uvae, tu decus omne tuis. Ecl. 7, 65. [Verschiedene Ansichten s. gr. Ausg. p. 97.]

30. κυπάρισσος. Als hoher und schlank gewachsener Baum wird die Cypresse wiederholt erwähnt. Vgl. 11, 45. 22, 41. Virg. Ecl. 1, 25. Martial. 12, 50 aëriae cupressi. Pausan. 8, 24, 4. · ἢ verkürzt wie 22, 11. S. zu 25, 170. Θεσσαλός. Nach Lucan. Phars. 6, 397 hatte Poseidon in Thessalien das Ross entstehen lassen. Vgl. den Vers: ἵππον Θεσσαλικήν, Λακεδαιμονίην δὲ γυναῖ κα, Athen. 7 p. 278, E. Anm. 14, 49. ἵππος verstehe ich von der schlanken Gestalt, Zetzsche von der Schnelligkeit des Rosses.