καί τι κόρας φιλικὸν μέλος ἀμβάλεν. ἅδιον οὑτῶς ἐργαξῇ· καὶ μὲν πρότερόν ποκα μουσικὸς ἦσθα. ΒΟΥΚΑΙΟΣ. Μῶσαι Πιερίδες, συναείσατε τὴν ῥαδινάν μοι παῖδ ̓ ὧν γάρ χ ̓ ἅψησθε θεαί, καλὰ πάντα ποιεῖτε. Βομβύκα χαρίεσσα, Σύραν καλέοντί τυ πάντες, ἰσχνάν, ἁλιόκαυστον, ἐγὼ δὲ μόνος μελίχλωρον. καὶ τὰ ἴον μέλαν ἐστὶ καὶ ἡ γραπτὰ ὑάκινθος, ἀλλ ̓ ἔμπας ἐν τοῖς στεφάνοις τὰ πρᾶτα λέγονται. ἁ αἓξ τὰν κύτισον, ὁ λύκος τὴν αἶγα διώκει, 22-23. ἀμβάλου, ανάκρουσον (schol.). Vgl. 8, 71. diov. Vgl. 1, 6. evagn. Dor. § 120a. 24. Mãoαi. S. Dor. § 43. - Πιεpides. Vgl. 11, 3. Virg. Ecl. 6, 13. 8, 63. Hor. Od. 4, 3, 18. Od. 3, 4, 40. ῥαδινάν. ῥαδινά heisst 11, 45 die schlanke Cypresse. Lucr. 4, 1163 spöttisch von einem dürren Mädchen: Cadivý est iam mortua tussi. 26. Σύραν. Mit dem Spottnamen nennen sie das Mädchen eine Syrerin, weil sie schwarz ist wie eine Zigeunerin. Vgl. Knobel, Völkert. p. 12. Theokr. 3, 35. 27. ἁλιόκαυστον„perustam solibus" (Hor. Epod. 2, 41). — yo Helix. Lucr. 4, 1151 fig. multimodis igitur pravas turpesque videmus esse in deliciis summoque in honore vigere. Nigra uslíxocos_est, immunda ac foetida anocuos. Hor. Sat. 1, 3, 38 flg. 28. τὸ ἴον. Der Hiatus von τὸ ist durch Beispiele aus Homer gerechtfertigt. Vgl. Ilias 23, 585. 6, 201. uέlav ist hier von dem dunkeln Blau des Veilchens zu verstehen. Vgl. Theophr. H. Pl. 1, 13, 2 to ἴον τὸ μέλαν. γραπτὰ ὑάκινDos. Gerade wie hier sind als Blumen mit dunkler Blüthe Veilchen und vάnivdos neben einander gestellt bei Nicand. frg. 2, 60 p. 158 Lehrs. Die Blume heisst yoαntά, weil man auf ihr den Klagelaut AI oder ein V, den Anfangsbuchstaben von Táxivdos, zu lesen glaubte. Nach dem Mythus war sie aus dem Virg. Ecl. 3, 106. Plin. H. N. 21, 38. Mit dem Namen váxivdos bezeichneten die Alten verschiedene Blumen. Hier ist wahrscheinlich die Schwertlilie, Iris germanica, gemeint. Darauf passt Farbe und Zeichen. Denn auf ihr sind Striche, die man für V oder Al halten kann, unverkennbar. Auf diese Blume beziehe ich z. B. auch Odyss. 6, 231, wozu Eust. sagt: κόμας μελαίνας κατὰ τὸν ὑάκινθον To avdos. So verstand es auch Lucian. pro Imagg. 5. An anderen Stellen ist vάxivdos für die Siegwurz oder gemeine Netzschwertel, gladiolus segetum oder glad. communis zu halten, z. B. Ovid. Met. 13, 395. 10, 211. Virgil übersetzt unseren Vers Ecl. 10, 39: et nigrae violae sunt, et vaccinia nigra. Vaccinium ist eine Art Gartenrittersporn, Delphinium pubescens, dessen Honiggefäss von einigen dunklern Linien so durchzogen ist, dass man sie wohl AI lesen kann. 29. τὰ πρᾶτα, prima dicuntur in coronis. Vgl. 14, 47. Arist. Ran. 423 Αρχέδημος ἐστι τὰ πρῶτα (Nummer eins) τῆς ἐκεῖ μοχθηρίας. Vgl. gr. Ausg, p. 330. 30. XVTIGOV. S. zu 5, 128. Virg. Ecl. 2, 63 torva leaena lupum sequitur, lupus ipse capellam: floren ὁ γέρανος τὤροτρον, ἐγὼ δ ̓ ἐπὶ τὶν μεμάνημαι. αἴθε μοι ἧς, ὅσσα Κροϊσόν ποκα φαντὶ πεπᾶσθαι, χρύσεοι ἀμφότεροί κ ̓ ἀνεκείμεθα τῷ ̓Αφροδίτα, τὼς αὐλὼς μὲν ἔχοισα καὶ ἢ ῥόδον ἢ τύγε μᾶλον, σχῆμα δ ̓ ἐγὼ καὶ καινὰς ἐπ ̓ ἀμφοτέροισιν ἀμύκλας. Βομβύκα χαρίεσσ', οἱ μὲν πόδες ἀστράγαλοί τους ἁ φωνὰ δὲ τρύχνος· τὸν μὲν τρόπον οὐκ ἔχω εἰπεῖν. ΜΙΛΩΝ. Η καλὰς ἄμμι ποιῶν ἐλελήθη Βοῦκος ἀοιδάς. tem cytisum sequitur lasciva capella: te Corydon, o Álexi. 31. yέgavos. Vgl. Anth. Pal. 7, 172. γέρανος ἁρπάκτειρα σπέρματος. ἐπὶ. S. 2, 40. – μεμάνημαι. Hor. Epod. 11, 6 destiti Inachiâ furere. 33. zovosol. Verg. Eclog. 7, 35 nunc te marmoreum pro tempore fecimus, at tu aureus esto. Cic. pro Archia 9, 22 Ennius in sepulcro Scipionum putatur esse constitutus ex marmore. Cic. 3 Catil. 8, 19 tactus est fulmine (in Capitolio) ille, qui hanc urbem condidit, Romulus, quem inauratum in Capitolio parvum atque lactentem fuisse meministis. ἀνακείμεθα, auf goldenen Bildsäulen dargestellt als Weihgeschenk für Aphrodite. Vgl. 17, 124. Epigr. 10, 2. Der Satz ist an aldɛ, v. 32, so angefügt wie Theokr. 11, 74 táxα ἔχοις νῶν an αἴθε 11, 73. Odyss. 4, 341 flg. Ilias 22, 41. Cic. 2 Phil. 16 hereditates mihi negasti venire. Utinam hoc tuum verum crimen esset! plures amici mei et necessarii viverent. Ovid. Met. 3, 549 551 utinam tormenta virique Moenia diruerent ferrumque ignisque sonarent! Essemus miseri sine crimine. Vgl. auch Virg. Ecl. 4, 53 flg. κα - 35 Ausg. p. 332. ἀμύκλας, Amykläische Schuhe, gewönlich von rother Farbe (,,türkische Papusen"). S. gr. Ausg. Daher Virgil Ecl. 7, 32 puniceo stabis suras evincta Cothurno. Vgl. Xenoph. Mem. 1, 2, 5. 36. ἀστράγαλοι, deine Füsse sind schlank und weiss wie elfenbeinerne Würfel. Vgl. svoqvoos 28, 13. Nicht, wie Greverus will:,,deine Füsse sind Sprungbeine, d. h. sind elastisch, flink." Reiske erklärte:,,forma tui corporis non est illa quidem valde probabilis. Sunt enim pedes tibi nodosi et curvi, et vox est rauca et nigra et quasi faeculenta." 37. φωνὰ τρύχνος, deine Stimme berauscht mich süss wie der Geruch des Trychnus. Τρύχνος ist hier (vgl. Hogg. p. 132) physalis somnifera, einschläfernde Schlutte, otqúχνος ὑπνώδης bei Theophr. Η. Ρl. 9, 11, die, nach Theophr., in Wein eingegeben eine opiumartige Wirkung hat, nach Plin. H. N. 21, 31, 177 in schwachen Dosen angenehme Phantasie, in starken Dosen Wahnsinn erzeugt. teóлоv xτl. Dein holdes Wesen zu beschreiben, dazu fehlen mir die Worte. S. gr. Ausg. p. 334. 38. Βούκος = Βουκαῖος, v. 1. Das Nomen proprium steht hier mit der dritten Person des Verbum verbunden = = tu, wie z. B. Odyss. 9, 369 Polyphem zum Odysseus (Ovtis) sagt: Οὗτιν ἐγὼ πύματον ἔδομαι. Vgl. 1, 103. ευ ὡς εὖ τὴν ἰδέαν τῆς ἁρμονίας ἐμέτρησεν. ὤμοι τῶ πώγωνος, ὃν ἀλιθίως ἀνέφυσα. θᾶσαι δὴ καὶ ταῦτα τὰ τῶ θείω Λιτυέρσα. Δάματερ πολύκαρπε, πολύσταχυ, τοῦτο τὸ λᾷον ενεργόν τ ̓ εἴη καὶ κάρπιμον ὅττι μάλιστα. 66 σφίγγετ ̓ ἀμαλλοδέται τὰ δράγματα, μὴ παριών τις εἴπῃ σύκινοι ἄνδρες· ἀπώλετο χοὗτος ὁ μισθός. ἐς Βορέην ἄνεμον τᾶς κόρθυος ὁ τομὰ ὄμμιν ἢ Ζέφυρον βλεπέτω· πιαίνεται ὁ στάχυς οὑτῶς. σῖτον ἀλοιῶντας φεύγειν τὸ μεσαμβρινὸν ὑπνῶν· ἐκ καλάμας ἄχυρον τελέθει τημόσδε μάλιστα. 39. ἰδέαν κτλ., numerorum rationem probe servavit, rhythmice cecinit. Apte Fr. Jacobs attulit Lucian. Imagg. 14 τῆς ἁρμονίας τὸ ἀκριβέ στατον διαφυλάττειν, ὡς μὴ παραβαίνειν τι τοῦ ῥυθμοῦ, ἀλλ ̓ εὐκαί ἄρσει καὶ θέσει διαμεμετρή σθαι τὸ ᾆσμα. Wüstem. 40. ὤμοι κτλ. Der Sinn des Verses ist: wer's doch auch so weit gebracht hätte! Nun bin ich freilich zu alt. Vergleichen lässt sich 14, 28. Long. Pastor. II, 3 p. 39 Schäf. εἰ μὴ μάτην ταύτας τὰς πολιὰς ἔφυσα μηδὲ γηράσας μα ταιότερα τὰς φρένας ἐκτησάμην, Ἔρωτι ὑμῶν μέλει. 41. Λιτυέρσα. Lityerses ist hier der Name eines Schnitters (θεῖος wie 7, 89), der ein schönes Lied dichtete. Dieses will Milon singen, weil er selbst keines dichten kann. Nur den Namen entlehnte Theokrit aus dem Mythus von Lityerses, dem Sohn des Midas, nach welchem auch entweder das Schnitterlied überhaupt oder ein bestimmtes Schnitterlied Λιτυέρσης benannt war. Athen. 14 p. 619, Α ἡ τῶν θεριστῶν ᾠδὴ Λιτυέρσης καλεῖται. Volksthümliche Bauernregeln liegen dem nun folgenden Gesange zu Grunde. Vgl. Einl. p. 12 und gr. Ausg. p. 335 - 336. 42. λᾷον. Vgl. Anm. v. 2. 40 45 47. πιαίνεται, so wird das Korn in der Aehre vollkommen. Colum. 2, 21 ante quam ex toto grana indurescant, quum rubicundum colorem traxerunt, messis facienda est, ut potius in area et in acervo, quam in agro, grandescant frumenta. Die Kraft, welche noch in dem Halme ist, soll sich unter Einfluss der angegebenen Lage noch mehr in die Aehre ziehen, damit das Korn sich völlig ausbilde. 66 48. φεύγειν ὑπνῶν (Dor.§ 65), qui triturant frumentum ,,fugiant' (Hor. Od. 1, 9, 13) meridie dormire. τὸ μεσαμβρ. S. 1, 15. Man muss sich erinnern, dass das Ausdreschen, oder vielmehr Ausfahren und Austreten des Getraides, bei den Alten auf dem Felde selbst auf eigen dazu geschlagenen Tennen geschah. S. Arethusa von Finkenstein (Einl. p. 1, 3). 49. ἐκ καλ. κτλ. Es,,springt" das Korn am besten, wenn es,,knack ἄρχεσθ ̓ ἀμώοντας ἐγειρομένω κορυδαλλῶ, καὶ λήγειν εὕδοντος, ἐλινῦσαι δὲ τὸ καῦμα. εὐκτὸς ὁ τῶ βατράχω, παῖδες, βίος ̇ οὐ μελεδαίνει τὸν τὸ πιεῖν ἐγχεῦντα· πάρεστι γὰρ ἄφθονον αὐτῷ. κάλλιον, ὦ 'πιμελητὰ φιλάργυρε, τὸν φακὸν ἕψειν· μή τι τάμῃς τὴν χεῖρα καταπρίων τὸ κύμινον. Ταῦτα χρὴ μοχθεῦντας ἐν ἁλίῳ ἄνδρας ἀείδειν, τὸν δὲ τεόν, Βουκαῖε, πρέπει λιμηρὸν ἔρωτα μυθίσδεν τα ματρὶ κατ ̓ εὐνὰν ὀρθρευοίσα. dürre" ist. Virg. Georg. 4, 298 et medio tostas aestu terit area fruges. 52. παίδες. Vgl. 13, 52. 53. τὸ πιεῖν, potum, das Trinken (son boire). Anth. Pal. 12, 34 εἷς ἔφερεν τὸ φαγεῖν, εἰς δὲ πιεῖν ἐδίδου. Plat. Rep. 4 p. 439 Β θηρίον ἄγειν ἐπὶ τὸ πιεῖν. Vgl. gr. Ausg. p. 538. Eben so nennen die Neugriechen τὸ φαγί das Essen. 54. κάλλιον ist in der eigentlichen Bedeutung zu nehmen: koche die Linsen besser. Der Verwalter kocht sie nicht weich, damit die Leute nicht so viel essen sollen. Ameis übersetzt age (κάλλιον), iam lentes coque. S. gr. Ausg. - φακὸν. In dem Singularis liegt keine Anzüglichkeit. Vgl. 7, 66. 55. καταπρ. τ. κύμ. εἰώθαμεν 50 55 XI. ΚΥΚΛΩ Ψ. Οὐδὲν πὸτ τὸν ἔρωτα πεφύκει φάρμακον ἄλλο, Νικία, οὔτ ̓ ἔγχριστον, ἐμὶν δοκεῖ, οὔτ ̓ ἐπίπαστον, ἢ ταὶ Πιερίδες· κούφον δέ τι τοῦτο καὶ ἁδύ γίνετ ̓ ἐπ ̓ ἀνθρώποις, εὑρεῖν δ ̓ οὐ ῥᾴδιόν ἐστι. γινώσκειν δ ̓ οἶμαί τυ καλῶς ἰατρὸν ἐόντα καὶ ταῖς ἐννέα δὴ πεφιλαμένον ἔξοχα Μοίσαις. vor XI. Der verliebte Polyphem. Wider die Liebe kein Kräutlein gewachsen ist, nur Gesang kann dem Liebenden helfen. Das erfuhr selbst der wilde Polyphem, als er Liebe zur Galatea vergehen wollte. S. Theokr. Id. 6. Er setzte sich ans Meergestade und sang ein Liebeslied, wenn auch nach seiner Art in rohen Weisen (siehe Einl. p. 15). Das Mittel half. Diess ist der Grundgedanke dieser Idylle, welche Theokrit an seinen Freund Nicias (vgl. Theokr. 28 und 13, 2), einen Arzt, richtet, dem — wie wir aus dem Anfange und Schlusse des Gedichtes schliessen müssen seine Kunst doch nichts helfen konnte gegen das Herzensweh, welches ihm Eros bereitet hatte. In Vers 72 fg. liegt, wie ich vermuthe, die versteckte Ermahnung an den Freund, die Fesseln einer unerhörten Liebe, die ihn drückten, zu zersprengen. Das angerathene Mittel scheint Nicias befolgt, oder wenigstens dieses Gedicht mit Danke angenommen zu haben. Denn die Schol. haben uns den Anfang der Antwort aufbewahrt, welche Nicias auf dieses Gedicht an Theokrit ergehen liess. Sie lautete: wohl war es wahr, mein Theokrit, was deine Musen sangen. Die Liebe bringt uns Lieder mit, die nimmer sonst erklangen. Ἦν ἄρ ̓ ἀληθὲς τοῦτο, Θεόκριτε οἱ γὰρ Ἔρωτες πολλοὺς ποιητὰς ἐδίδαξαν τοὺς πρὶν ἀμούσους. Manches für diese Idylle scheint Theokrit aus dem 5 Cyklops des Philoxenus entlehnt zu haben. Vgl. v. 19. Arg. zu Idylle 6 p. 98. Benutzt haben unsere Idylle Virgil in der zweiten Ecloge, Ovid. Met. 13, 762 fg. und Philostr. Imagg. p. 423. Eine Uebersetzung derselben hat unter Anderen Seume gemacht, Spaziergang nach Syrakus 1 p. 178 ed. 1805. Weiteres s. gr. Ausg. p. 343. 1. Οὐδὲν πὸτ τὸν (Anm. zu 4,50), nulla est nata (πεφύκει, Dor. § 16) homini medicina adversus (Cels. 5, 6, 22) amorem. φάρμακον κτλ. Long. Past. 2, 7 p. 41. Schäfer "Eowτος οὐδὲν φάρμακον, οὐ πινόμενον, οὐκ ἐσθιόμενον, οὐκ ἐν ᾠδαῖς λα λούμενον, ὅτι μὴ φίλημα κτλ. Ovid. Met. 1,523 heu mihi quod nullis amor est medicabilis herbis. Heroid. 5, 149 me miseram, quod amor non est medicabilis herbis. 3. Πιερίδες. Vgl. 10, 24. Bion 14,2, μολπὰν ταὶ Μοῖσαί μοι ἀεὶ ποθέοντι δίδοιεν, τὰν γλυκερὰν μολπάν, τᾶς φάρμακον ἅδιον οὐδέν. Hor. Od. 4, 11, 35 minuentur atrae carmine curae. κούφον, „relevans" (Cic. 1. Cat. 13) S. Theokr. 2, 92. τι. Vgl. 1, 1. — &δύ. Hor. Od. 1, 32 extr. dulce lenimen. 4. ἐπ ̓ ἀνθρ. wie Odyss. 13, 60 γῆρας καὶ θάνατος, τάτ ̓ ἐπ ̓ ἀνθρώποισι πέλονται. Vgl. gr. Ausg. p. 346. 5. καλῶς. Vgl. 5, 119. 6. καὶ ταῖς κτλ. Nicias war auch Dichter. Vgl. die Verse in Einl. zu |