Billeder på siden
PDF
ePub

ἀλλ ̓ ἄλλαν τινὰ φαμὶ γυνὰν ἔχεν· ὁ δ ̓ ἀΐοισα
ζαλοῖ μ ̓, ὦ Παιάν, καὶ τάκεται, ἐκ δὲ θαλάσσας
οἰατρεῖ παπταίνοισα ποτ ̓ ἄντρα τε καὶ ποτὶ ποίμνας.
σίξα δ ̓ ὑλακτεῖν νιν καὶ τῷ κυνί· καὶ γὰρ ὅκ ̓ ἤρων
αὐτᾶς, ἐκνυζεῖτο ποτ' ισχία ρύγχος ἔχοισα.
ταῦτα δ ̓ ἴσως ἐσορεῦσα ποιεῦντά με πολλάκι πεμψεῖ
ἄγγελον. αὐτὰρ ἐγὼ κλαξῶ θύρας, ὥστε κ ̓ ὀμόσσῃ
αὐτά μοι στορεσεῖν καλὰ δέμνια τασδ ̓ ἐπὶ νάσω.
καὶ γάρ θην οὐδ ̓ εἶδος ἔχω κακόν, ὥς με λέγοντι
ἡ γὰρ πρᾶν ἐς πόντον ἐσέδρακον, ἧς δὲ γαλάνα,
καὶ καλὰ μὲν τὰ γένεια, καλὰ δέ μευ & μία χώρα,
ὡς παρ' ἐμὶν κέκριται, κατεφαίνετο, τῶν δέ τ' ὀδόντων
αὐγὰ λευκοτέρα Παρίας ὑπέφαινε λίθοιο.

5

ὡς μὴ βασκανθῶ δέ, τρὶς εἰς ἐμὸν ἔπτυσα κόλπον
ταῦτα γὰρ ἁ γραία με Κοτυταρὶς ἐξεδίδαξεν.
[ἃ πρᾶν ἀμάντεσσι παρ ̓ Ἱπποτίωνι ποταύλει.]

Τόσσ ̓ εἰπὼν τὸν Δάφνιν ὁ Δαμοίτας ἐφίλασε, χὼ μὲν τῷ σύριγγ ̓, ὁ δὲ τῷ καλὸν αὐλὸν ἔδωκεν.

26. γυνάν, sondern ich sag', ich hätt' ein anderes Waibsen. S. Einl. p. 19 u. gr. Ausg. p. 189. Vgl. mulier und coniunx bei Virg. Ecl. 8, 18. [Gewöhnliche Lesart ist yvvain'.]

27. τάκεται. Vgl. 1, 66.

29. ὑλακτεῖννιν, ich pff dem Hunde dass er sie anbellen sollte. Vgl. Hor. Epod. 5, 58 senem latrent canes. [Σίξα ist Conjectur von Ruhnken für σιγα.]

30. ἐκνυζεῖτο. Vgl. Dor. § 118 und Id. 2, 109. Apollon. Rhod. 3, 883 ἀμφὶ δὲ θῆρες κνυζηθμῷ σαίνουσιν ὑποτρομέοντες ιούσαν. Hor. Od. 2, 19, 30 Cerberus leniter atterens caudam et recedentis trilingui ore pedes tetigitque crura. Unsere Stelle hatte Virg. Ecl. 3, 67 vor Augen.

32. κλαξῶ. S. Dor. 1204.

33. στορεσεῖν. Nonn. Dion. 16, 95 αὐτὸς ἐγὼ στορέσω σέο δέμνια. νάσω νήσου. S. 1, 124.

=

34-35. γάρ θην κτλ. Cic. 2 Cat. 6, 12 homo enim videlicet timidus. pro Font. 9, 19 verebatur enim videlicet. Virg. Ecl. 2, 25 nec sum adeo informis: nuper me in littore vidi, quum placidum ventis (γαλάνα wie Catull 64, 270) staret mare. Bei Ovid. Met.

30

35

40

13, 840 sagt der Cyklop: certe ego me novi, liquidaeque in imagine vidi nuper aquae, placuitque mihi mea forma videnti. Vgl. Met. 3, 455 certe nec forma nec aetas est mea quam fugias.

36. κώρα, ὁ εἰς ὀφθαλμός. Schol. Vgl. Dor. 34a.

38. Παρίας. Hor. Od. 1, 19, 5 urit me Glycerae nitor splendentis Pario marmore purius. Ovid. Amor. 1, 7, 52. Virg. Aen. 3, 126 nivea Paὑπέφαινε. Vgl. 25, 234.

ros.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

αὔλει Δαμοίτας, σύρισδε δὲ Δάφνις ὁ βούτας· ὠρχεῦντ ̓ ἐν μαλακᾷ ταὶ πόρτιες αὐτίκα ποίᾳ· νίκη μὲν οὐδάλλος, ἀνήσσατοι δ ̓ ἐγένοντο.

44. all. Ueber das Asyndeton des Satzes s. Anm. zu 7, 141.

45. ὠρχεῦντο, nicht exsultabant, wie Kiessl. übersetzt, sondern sie tanzten, wie Notter und Mörike richtig gefühlt haben. Ob das Tanzen eigentlich zu verstehen sei, bleibe dahin gestellt. Von Schafherden wissen wir, dass sie im Oriente abgerichtet sind, sich nach den Tönen des Schalmei zu bewegen

45

[blocks in formation]

VII.

ΘΑΛΥΣΙΑ.

[ocr errors]

Ης χρόνος ἁνίκ ̓ ἐγώ τε καὶ Εὔκριτος ἐς τὸν Αλεντα εἵρπομες ἐκ πόλιος, σὺν καὶ τρίτος ἁμὶν ̓Αμύντας. τῷ Δηοῖ γὰρ ἔτευχε Θαλύσια καὶ Φρασίδαμος

VII. Das Erndtefest. Heins. nennt diese Idylle omnium eclogarum reginam. Wenn wir auch nicht alle historischen Beziehungen, welche hier vorkommen, ergründen können, so leidet es doch keinen Zweifel, dass Theokrit die Erinnerung an einen in seiner Heimath Kos (s. gr. Ausg. I p. 197) froh verlebten. Tag durch diese Idylle verewigen wollte, ähnlich wie Horaz in der fünften Satire des 1. Buches Erinnerungen an die nach Brundisium gemachte Reise niedergelegt hat. Die wahre Herzenslust, mit welcher der Dichter v. 131 fig. den Naturgenuss schildert, bürgt für die Wahrheit der Erlebnisse.

1. Ης χρόνος ανίκα, naiver Anfang es war einmal ein Mann. Plat. Prot. p. 320 C v note xoóvos, ὅτε θεοὶ μὲν ἦσαν, θνητὰ δὲ γένη ovn v. Caes. B. G. 6, 24 fuit antea tempus quum Germanos Galli virtute

--

superarent. Vgl. gr. Ausg. p. 200. ἐς τὸν Αλεντα, nach dem Hales, einem Gewässer auf Kos, an dem Phrasidamus und Antigenes (v. 3-4) wohnten. [In keinem Falle der Fluss Hales in Unteritalien. S. Anm. zu 5, 123. Ich halte übrigens "Alevtα für corrupt. Siehe gr. Ausg. p. 200.]

2. εlooμεs (Dor. § 125) wir marschirten (nicht,,) wir schlenderten", wie Einige übersetzen). Vgl. 5, 44. 7, 131. Soph. Oed. Col. 1643 ἕρπεθ ̓ ὡς τάχιστα. σὺν καί, simul etiam tertius nobis Amyntas. Iliad. 2, 565 τοῖσι δ ̓ ἅμ ̓ Εὐρύαλος ToíTαTOS níεv. Vgl. 2, 21. Apoll. Rhod. 1, 74 σὺν καὶ τρίτος ἦλθεν Οϊλεύς. Αμύντας. Auch diesen Namen adoptirte Virgil Ecl. 2, 35. 10, 37. Hor. Epod. 12, 18.

[ocr errors]

3. Ano, Cereri. Soph. Antig. 1121 u. a. Θαλύσια, Erndtefest, Fest der Tenne (v. 155), schon Iliad. 9, 534 erwähnt. Vgl. Preller gr. Myth.

κἀντιγένης, δύο τέκνα Λυκωρέος, εἴ τί περ ἐσθλόν χαῶν τῶν ἐπάνωθεν, ἀπὸ Κλυτίας τε καὶ αὐτῶ Χάλκωνος, Βούριναν ὃς ἐκ ποδὸς ἄνυσε κράναν εὖ ἐνερεισάμενος πέτρα γόνυ ̇ ταὶ δὲ παρ ̓ αὐτάν αίγειροι κλῆθραί τε εΰσκιον ἄλσος ἔφαινον, χλωροῖσιν πετάλοισι κατηρεφέες κομόωσαι. κοὔπω τὴν μεσάταν ὁδὸν ἄνομες, οὐδὲ τὸ σῶμα

I, p. 601. Schoemann, gr. Alterth. II p. 4.

Γ· καντιγένης = καὶ Αντιγέ

νης. S. 5, 82. — εἴ τι. Vgl. Theokr. Epigr. 16, 4 und das Neutrum, Hor. Od. 4, 2, 37: quo nihil maius meliusve terris fata donavere. Cic. pro Mil. 2, 5. Catull. 9, 11 ο quantum est hominum beatiorum, quid me laetius est beatiusve? [Vulg. Λυκώπεος.]

5. χαῶν τῶν ἐπάν., ex probis atavis. Vgl. Ar. Eth. Eud. 6, 7 p. 167 ὁ ἀπολογούμενος ὅτι τὸν πατέρα τύ πτοι· καὶ γὰρ οὗτος, ἔφη, τὸν ἑαυ τοῦ κἀκεῖνος τὸν ἄνωθεν. Theokr. 15, 91. 22, 164. · ἀπὸ wie Hor. Od. 3, 17, 1 Aeli, vetusto nobilis ab Lamo. Hor. Od. 4, 4, 53 (Nauck).

5-6. Κλυτίας κτλ. Wie die Schol. berichten, war Klytia die Tochter des Merops, nach welchem Kos auch Merope hiess, die Gemahlinn des Eurypylus und die Mutter des Chalkon, des Königs der Koer. Vgl. Apollod. 2, 7, 1. Nach der Sage eröffnete er durch einen mächtigen Fusstritt die Quelle Burina. Βούρινα ὠνομάσθη ἡ πηγὴ διὰ τὸ πα ραπλήσιον εἶναι τὸν πόρον, ὅθεν ῥεῖ, μυκτῆρι βοός. Um den alten Adel der Familie hervorzuheben, erwähnt Theokrit diesen Umstand, dessen Denkmal noch zu seiner Zeit vorhanden war. - αὐτῶ, von Chalkon selbst und keinem anderen. Aehnlich sagen wir z. B.: ,,dieser Wein ist vom Johannisberg selbst", um die Aechtheit anzudeuten.

[ocr errors][merged small]
[ocr errors]

5

10

[ocr errors]

ἐκ

Platanen trat ich durch eine enge niedrige Thüröffnung in einen schmalen Gang, auf dessen Boden in einer Rinne das Wasser fliesst. Der Gang ist so hoch, dass ein Mann bequem darinn aufrecht stehen kann u, s. w. Ross, Reisen auf d. gr. Inseln des ägäischen Meeres 3 p. 132. ποδός, pede suo. λαξ ποδί, wie es Apoll. Rhod. 4, 1444 heisst. Soph. Αi. 27 ἐκ χειρός. S. zu 2, 10 und gr. Ausg. p. 203. Es kann nicht heissen: de pede rupis, wie ein Gelehrter wollte. ἄνυσε, rupit fontem (Ovid. Met. 5, 257), Vgl. Bion 5, 8 Mein. κιθάραν ὡς ἄνυσ ̓ Απόλλων.

7. ευ γόνυ. Hier hatte der

Dichter sicherlich die Statue des Chalkon vor Augen. Vgl. übrigens Id. 25, 266, mit dem Hiatus v. 8.

[ocr errors]

8. αίγειροι. Die Schwarzpappel, populus nigra L., erwähnt schon Homer in der Nähe von Quellen. Odyss. 17, 208 ἀμφὶ τὴν κρήνη) δ' ἄρ ̓ αἰγείρων ὑδατοτρεφέων ἦν ἄλσος. Odyss. 9, 141. Neben ihr nennt Homer, Odyss. 5, 64 und 5, 239, wie hier Theokrit die κ λήθη, Erle, betula alnus L. τε ἐΰσκ. Der Hiatus vor ü gerade an dieser Versstelle ist homerisch. Vgl. Odyss. 2, 120 Τυρώ τ' Αλκμήνη τε ἐϋστέφανός τε Μυκήνη. Ilias 14, 6. 18, 48. ἄλσος ἔφαινον. Ovid. Met. 15, 563 lenti viminis arbor non exspectatas dabat admirantibus umbras. Stat. Silv. 5, 1, 49 qualiter aequaevo sociatam palmite vitem ulmus amat miscetque nemus [Vulg. πτελέαι τε für κλήθραί τε, Andere ὕφαινον für ἔφαινον. S. gr. Ausg. p. 204].

9. χλωροῦσιν. S. zu 11, 13. κατηρεφέες. Vgl. 25, 208. Geibel: In lichter Wölbung, Grün in Grün verschlungen.

10. τὰν μεσάταν κτλ. wie 21,

ἡμῖν τὸ Βρασίλα κατεφαίνετο, και τιν ὁδίταν ἐσθλὸν σὺν Μοίσαισι Κυδωνικὸν εὕρομες ἄνδρα,

,

οὔνομα μὲν Λυκίδαν, ἧς δ ̓ αἰπόλος, οὐδέ κέ τίς νιν ἠγνοίησεν ιδών, ἐπεὶ αἰπόλῳ ἔξοχ ̓ ἐῴκει. ἐκ μὲν γὰρ λασίοιο δασύτριχος είχε τράγοιο κνακὸν δέρμ ̓ ὠμοισι νέας ταμίσοιο ποτόσδον, ἀμφὶ δέ οἱ στήθεσσι γέρων ἐσφίγγετο πέπλος ζωστῆρι πλοκερῷ, ῥοικὰν δ ̓ ἔχεν ἀγριελαίω

99

δεξιτερα κορύναν. καί μ' ἀτρέμας εἶπε σεσαρώς
ὄμματι μειδιόωντι, γέλως δέ οἱ εἴχετο χείλευς·
Σιμιχίδα, πᾷ δὴ τὸ μεσαμέριον πόδας ἕλκεις,
ἁνίκα δὴ καὶ σαῦρος ἐν αἱμασιαῖσι καθεύδει,
οὐδ ̓ ἐπιτυμβίδιαι κορυδαλλίδες ἠλαίνοντι;
ἢ μετὰ δαῖτα κλητὸς ἐπείγεαι; ἤ τινος ἀστῶν

19. — ἄνομες. S. Id. 2, 143 und gr. Ausg. τὸ σῶμα, mit sepulcrum übersetzt von Virg. Ecl. 9, 59: hinc adeo media est nobis via: namque sepulcrum (Versende = οὐδὲ τὸ σᾶμα) incipit apparere (κατεφαίνετο, v. 11) Bianoris.

11. Βασίλα. S. Dor. § 714. Wer dieser Brasilas war, wissen wir nicht. Die Schol. nennen ihn einen Koer.

- καὶ nach οὔπω wie Anth. Pal. 7, 630, 3 und wie et nach nondum bei Tac. Hist. 2, 95. Vgl. Krüger I, II § 69, 32 A. 6.

12. σὺν Μ. Musarum beneficio, gehört zu εύρομες (εύρομεν). Vgl. 2, 28.

13. Λυκίδαν. Vgl. Λύκος 14, 24 und 5, 8. Welchen Freund Theokrit unter diesem Namen uns vorführt, ist nicht zu ermitteln.

15. ἐκ. Vgl. 15, 123.

16. κνακὸν ist wie 3, 5 κνάκων von der natürlichen Farbe (lohfarben) des Bockes zu verstehen [nicht

ein vergelbter Pelz. Am.] So heisst es auch Anth. Pal. 6, 32, 4: κνακὸν ὑπηνήταν τόνδ ̓ ἀνέθηκε τρά γον. Die Farbe ergiebt sich aus der Vergleichung des Pferdenamen Kvακίας bei Paus. 6, 10 und aus Babr. fab. 113, 2 coll. 122, 12, wo der Wolf κνηκός und κνημίας heisst. - δέρ ua. S. Anm. zu 3, 25. ν. ταμ. ποτόσδ. Zum Käsemachen braucht der Hirt den Lab. S. 11, 66. Der Geruch davon hat sich in das Fell,

[ocr errors]

15

20

das er um sich hat, gezogen. Wer Lust hat, mag die Erklärung des Schol. fest halten: εἰώθασι γὰρ οἱ τυροποιοῦντες ἀπορία χειρομάκτρων ἀποσπογγίζειν τὰς χεῖρας αὑτῶν ἐν οἷς δερματίνοις εἵμασι περιβέβλην

ται.

17. γέρων. S. Anm. zu 15, 1920. 18-19. ῥοικ. κορύναν. S. zu 4, 49. — άγριελ. S. zu 5, 32.

20. ὄμματι μειδ. Vgl. 27, 69 ὄμμασιν αἰδομένοις. 15, 135. Pind. Οl. 5, 2 καρδία γελανεῖ δέκευ δῶρα. Pind. Pyth. 4, 181. Soph. Electr. 1297. εἴχετο, und es schwebt um die Lippen ein Lächeln. Voss. χείλους. S. Dor. § 48 und 80.

21. Σιμιχίδα. S. Einl. p. 2, Anm. 7.

22. σαῦρος. Virg. Εcl. 2, 9 nunc virides etiam occultant spineta lacertos. Vgl. gr. Ausg. p. 209-210.

23. ἐπιτυμβίδιαι hiessen die Haubenlerchen, weil sie sich gern in Grabstätten aufhielten. Mit der Femininalendung vgl. 29, 29. [Auch Ziegler schreibt jetzt ἐπιτυμβίδιαι für vulg. ἐπιτυμβίδιοι. Ersteres haben ausser den von Ahrens angeführten Handschriften und der ed. Iunt. auch codex 20 (= Palat. 330) und das Lemma des schol. cod. k.] - ἠλαίνοντι. S. Dor. § 126.

24. κλητὸς, als Gast geladen. Hor. Od. 4, 11, 13 ut tamen noris quibus advoceris gaudiis. Vor κλητός die Ultima von δαῖτα gedehnt

66

λανὸν ἔπι θρώσκεις; ὥς τοι ποσὶ νισσομένοιο
πᾶσα λίθος πταίοισα ποτ ̓ ἀρβυλίδεσσιν ἀείδει.
τὸν δ ̓ ἐγὼ ἀμείφθην, Λυκίδα φίλε, φαντί τυ πάντες
εἶμεν συριγκτὰν μέγ ̓ ὑπείροχον ἔν τε νομεῦσιν
ἔν τ ̓ ἀμητήρεσσι. τὸ δὴ μάλα θυμὸν ἰαίνει
ἡμέτερον· καίτοι, κατ' ἐμὸν νόον, ισοφαρίζειν
ἔλπομαι. [ ἃ δ ̓ ὁδὸς ὧδε Θαλυσιάς· ἦ γὰρ ἑταῖροι
ἀνέρες εὐπέπλῳ Δαμάτερι δαῖτα τελεῦντι
ὄλβω ἀπαρχόμενοι· μάλα γάρ σφισι πίονι μέτρῳ
ὁ δαίμων εὔκριθον ἀνεπλήρωσεν ἀλωάν.

ἀλλ ̓ ἄγε δή
ξυνὰ γὰρ ὁδός, ξυνὰ δὲ καὶ ᾠδά
βουκολιασώμεσθα τάχ ̓ ἕτερος ἄλλον ὀνασεῖ.
καὶ γὰρ ἐγὼ Μοισᾶν καπυρὸν στόμα, κ μὲ λέγοντι
πάντες ἀοιδὸν ἄριστον· ἐγὼ δέ τις οὐ ταχυπειθής

οὐ Δᾶν· οὐ γάρ πω, κατ' ἐμὸν νόον, οὔτε τὸν ἐσθλόν
Σικελίδαν νίκημι τὸν ἐκ Σάμω οὔτε Φιλητᾶν

wie in oἷα vor χρή 14, 64 und in den übrigen gr. Ausg. p. 210 angeführten Stellen. Ahrens schrieb mit ed. Iunt. ἢ μετὰ δαῖτ' ἄκλητος.

25. τοι- νισσομένοιο. S. Anm. zu 25, 67.

26. ἀείδει. Hesiod. Theog. 70 ἐρατὸς δὲ ποδῶν ὑπο δοῦπος ὀρώρει, νισσομένων πατέρ ̓ εἰς ὅν.

27-28. φαντί wie 2, 45. εἶμεν (wie 2, 41) vorangestellt wie z. B. esse bei Cic. pro Mil. 19, μέγ ̓ ὑπ. Vgl. 7, 100. Iliad.

50.
2, 82.

[blocks in formation]

25

30

35

40

ώτερος. Vgl. 11, 32 νώτερον = τὸ ἕτερον. 8, 91. ἄλλον. S. 6, 46. 37. καπυρόν,,,argutum" (Virg. Ecl. 9, 36. Hor. Od. 4, 6, 25). Lucian. D. D. 22 μουσικός εἰμι καὶ συρίζω πάνυ καπυρόν. Phanocl. p. 141 (166) in Bergks Anth. v. 18 nennt das Haupt des Orpheus λίγειαν Ορφείην κεφαλήν. στόμα, „oreis meo (Cic. pro Deiot. 10, 28) loquuntur Musae. Vgl. 16, 29. 22, 116. Mosch. 3, 72 Ὅμηρος, τῆνο τὸ Καλλιόπας γλυκερὸν στόμα. Schiller: ihm schenkte des Gesanges Gabe, der Lieder süssen Mund, Apoll.

37-38. κἠμὲ λέγοντι, „me quoque dicunt (ganz wie hier im Versus Adonius) vatem pastores, sed non ego credulus illis" (ganz der Tonfall ἐγὼ δέ τις οὐ ταχυπειθής), Virg. Ecl. 9, 33.

39. οὐ Δᾶν. S. 4, 17. οὐ γάρ πω, denn noch lange nicht. Vgl. Iliad 3, 302. 2, 419 wo dieselbe deutsche Wendung passt und πω nicht mit Fasi = πως zu nehmen ist. So auch Iliad 3, 306. Odyss. 3, 226. Virgil sagt im Anschluss an diese Stelle, Ecl. 9, 35: nam neque adhuc Vario videor nec dicere Cinna digna sed argutos inter strepere anser olores (v. 41).

40. Σικελίδαν. Nach der Angabe des Schol. bezeichnet Theo

« ForrigeFortsæt »