Billeder på siden
PDF
ePub

Per te inmaturum mortis adimus iter.
Tu vitiis hominum crudelia pabula praebes:
Semina curarum de capite orta tuo.

Tu Paetum ad Pharios tendentem lintea portus
Obruis insano terque quaterque mari.
Nam dum te sequitur, primo miser excidit aevo,
Et nova longinquis piscibus esca natat,
Et mater non iusta piae dare debita terrae
Nec pote cognatos inter humare rogos,

Sed tua nunc volucres adstant super ossa marinae,
Nunc tibi pro tumulo Carpathium, omne marest.
Infelix Aquilo, raptae timor Orithyiae,

Quae spolia ex illo tanta fuere tibi?
Aut quidnam fracta gaudes, Neptune, carina?
Portabat sanctos alveus ille viros.

Paete, quid aetatem numeras? quid cara natanti
Mater in ore tibi est? non habet unda deos.

ten, wenn es sich um Gelderwerb handle. Er bittet die Meernymphen den Leichnam mit Sand zu bedecken; er selbst aber werde nie Rom und seine Cynthia verlassen.

1. Ergo] nachdem der Dichter bereits längere Zeit von ernsten Gedanken bewegt war, beginnt er gleichsam mitten in ihrer Entwicklung sie laut auszusprechen und führt uns in die Schlussfolgerungen. einer längeren Reihe von Gedanken ein; vgl. Nr. XXII, 1. Mit ergo beginnt ein Zorniger seine Rede: vgl. Nr. XVII, 1.

4. Die Geldgier wird mit einer Quelle verglichen, aus der die Sorgen hervorströmen.

5. Pharios portus] = Hafen von Alexandria, vgl. zu Tib. Nr. III, 28. 6. Vgl. Ovid her. 1, 5 s. (von Paris): o utinam obrutus insanis esse adulter aquis!

terque quaterque] formelhaft zur Bezeichnung einer unbestimmten Zahl; vgl. Tib. Nr. IX, 26.

7. excidit aevo] er ward des Lebens beraubt; vgl. Nr. XXXIV, 63 s.

8. nova] ungewohnt.

5

10

15

longinquis piscibus] Fische, die in einem weit von der Heimath entfernten Meer leben, ausländisch; vgl. II, 9, 29: longinqui Indi; Ovid Ib. 145 s. sive per inmensas iactabor naufragus undas, nostraque longinquus viscera piscis edet.

9. piae terrae] Dativ; mit der die Gebeine nach frommem Gebrauch bedeckt werden sollen.

10. cognatos rogos] = rogos cognatorum.

11. Vgl. Ovid her. 10, 123: ossa super stabunt volucres inhumata marinae? Ib. 147: sive peregrinae carpent mea membra volucres.

12. Carpathium mare] so genannt nach der Insel Κάρπαθος zwischen Creta und Rhodus, j. Scarpanto.

13. Ωρείθυια, die Tochter des Erechtheus, eines sagenhaften Königs von Athen, ward vom Boreas (Aquilo) geraubt; vgl. Ovid met. 6, 675 ss.; am. I, 6, 53 s.

16. Vgl. Ovid fast. 2, 407 s.: sustinet inpositos summa cavus alveus unda: heu quantum fati parva tabella tulit!

18. Vgl. Ovid met. 11, 562 s.

20

Nam tibi nocturnis ad saxa ligata procellis
Omnia detrito vincula fune cadunt.
Sunt Agamemnonias testantia litora curas,
Quae notat Argynni poena Athamantiadae.
Hoc iuvene amisso classem non solvit Atrides,
Pro qua mactata est Iphigenia mora.
Ite, rates curvas et leti texite causas:

Ista per humanas mors venit acta manus.
Terra parum fuerat fatis, adiecimus undas:
Fortunae miseras auximus arte vias.

Ancora te teneat, quem non tenuere Penates?
Quid meritum dicas, cui sua terra parumst?
Ventorum est, quodcumque paras: haud ulla carina
Consenuit, fallit portus et ipse fidem.
Natura insidians pontum substravit avaris:
Ut tibi succedat, vix semel esse potest.
Saxa triumphales fregere Capharea puppes,

sed plurima nantis in ore Alcyone
coniunx (vom ertrinkenden Ceyx).
Vgl. Prop. Nr. XI, 12. Im Unglück
zweifelt man oft an dem Walten
der Götter.

19 s. Construiere: omnia vincula, ligata ad saxa, nocturnis procellis detrito fune cadunt; saxa sind die Anker, die oft aus einem grossen Stein bestanden; vgl. V, 1, 109 s.: namque Aulide solvit ille bene haerentes ad pia saxa rates.

22. poena Argynni] die Strafe für die Liebe zu Argynnus. nolare] bekannt machen. Agamemnon gewann einen böotischen Knaben Argynnus, den Enkel des Athamas, lieb; als dieser im Flusse Cephissus, oder nach andern im Meere ertrunken war, zögerte Agamemnon aus Trauer über diesen Verlust so lange mit der Abfahrt der Flotte nach Troja, bis widrige Winde eintraten. Erst nachdem er seine Tochter Iphigenia geopfert hatte, ward der Wind günstig.

29. rates lexere] vgl. Verg. Aen. 11, 326: naves texere = bauen.

32. fortunae vias] wie leti via, mortis iter (V. 2); vgl. Tib. Nr. III,

[blocks in formation]

50. Der hier ausgesprochene Gedanke findet sich häufig bei römischen Dichtern; so bei Ovid am. II, 11, 1 ss.: prima malas docuit, mirantibus aequoris undis, Peliaco pinus vertice caesa vias etc.

34. sua terra] das von der Natur dem Menschen zuertheilte Land; vgl. Ovid am. II, 11, 30: et „felix" dicas, quem sua terra tenet".

[ocr errors]

35 s. Vgl. III, 25, 24: cum saepe in portu fracta, carina natet. Ovid am. II, 9, 31 s.: ut subitus, prope iam prensa tellure, carinam tangentem portus ventus in alta rapit.

37. Vgl. Hor. od. I, 28, 18: exitio est avidum mare nautis.

39. Kapngεus, ein Cap an der Südspitze Euböas; hier scheiterte die griechische Flotte bei der Rückkehr von Troja; vgl. Ovid met. 14, 470 ss. Nauplius, der den Tod

seines Sohnes Palamedes rächen wollte, lockte die heimkehrenden Griechen durch trügerische Signale auf die Klippen; vgl. V, 1, 115 s.: Nauplius ultores sub noctem porrigit ignes, et natat exuviis Graecia pressa suis; Verg. Aen. 11, 260: Euboicae cautes ultorque Caphereus.

Naufraga cum vasto Graecia tracta salost.
Paullatim socium iacturam flevit Vlixes,

In mare cui soliti non valuere doli.
Quod si contentus patrio bove verteret agros,
Verbaque duxisset pondus habere mea,
Viveret ante suos dulcis conviva Penates,
Pauper, at in terra, nil ubi flare potest.
Non tulit hic Paetus stridorem audire procellae
Et duro teneras laedere fune manus,
Sed thyio thalamo aut Oricia terebintho
Et fultum pluma versicolore caput.
Huic fluctus vivo radicitus abstulit ungues,
Et miser invisam traxit hiatus aquam:
Hunc parvo ferri vidit nox inproba ligno,
Paetus ut occideret, tot coiere mala.

Flens tamen extremis dedit haec mandata querellis,
Cum moribunda niger clauderet ora liquor:
'Di maris Aegaei quos sunt penes aequora, Venti,
Et quaecumque meum degravat unda caput,
Quo rapitis miseros primae lanuginis annos?
Attulimus longas in freta vestra manus.
Ah miser alcyonum scopulis adfigar acutis:
In me caeruleo fuscina sumpta deost.
At saltem Italiae regionibus advehat aestus:

40. tracla salo] vom Meere her angelockt an die Klippen.

41. paullatim] da er die Gefährten nach und nach verlor.

43. „Hätte Paetus auf meine Warnungen gehört, so wäre er nicht im Meer umgekommen"; vgl. Hor. epod. 2, 1 ss. beatus ille qui paterna rura bobus exercet suis.

:

47. hic] hier auf dem Lande. non tulit] steht für non tulisset; non tulit audire stridorem procellae, sed caput fultum.

49. thyius] Adj. zu vov: ein Baum mit wohlriechendem Holz.

Oricus oder Oricum (Oricos I, 8, 20), eine Hafenstadt in Epirus, berühmt wegen des dort wachsenden kostbaren Terebinthenbaumes; Verg. Aen. 10, 136: aut Oricia tere. bintho.

51. Man glaubte, dass Schiffbrü

[blocks in formation]

chige, wenn sie von den Wellen gegen die Klippen geschleudert würden, die Nägel verlören.

52. miser hiatus] = hiatus Paeti miseri; so auch V. 59: miseros annos annos miseri.

55. Vgl. Cat. Nr. XXV, 130. 56. Vgl. Ovid a. a. 2, 92: clauserunt virides ora loquentis aquae.

57. Vgl. Verg. Aen. 5, 235: di, quibus imperium pelagi est; verbinde aequora maris, wie man auch aequora ponti sagte.

60. longas manus] diese galten für besonders schön; vgl. II, 2, 5 s.: fulva coma est longaeque manus et maxima toto corpore, et incedit vel love digna soror; ebenso longi digiti: Cat. 43, 3.

63. So wünscht bei Ovid der ertrinkende Ceyx von den Wogeu zum heimischen Gestade getragen zu wer

Hoc de me sat erit si modo matris erit.'
Subtrahit haec fantem torta vertigine fluctus;
Ultima quae Paeto voxque diesque fuit.
O centum aequoreae Nereo genitore puellae,
Et tu materno tacta dolore Theti,
(Vos decuit lasso supponere bracchia mento:
Non poterat vestras ille gravare manus),
Reddite corpus humo (posita est in gurgite vita);
Paetum sponte tua, vilis arena, tegas;

Et quotiens Paeti transibit nauta sepulcrum,
Dicat 'et audaci tu timor esse potes.'

At tu, saeve Aquilo, numquam mea vela videbis :
Ante fores dominae condar oportet iners.

Nr. XXXI (c. 4, 22).

Frigida tam multos placuit tibi Cyzicus annos,
Tulle, Propontiaca qua fluit Isthmos aqua,
Dindymus et sacra fabricata e vite Cybebe,

Raptorisque tulit qua via Ditis equos;
Si te forte iuvant Helles Athamantidos urbes,
Nec desiderio, Tulle, movere meo,

den: met. 11, 564 s.: illius (der
Gemahlin Alcyone) ante oculos ut
agant sua corpora fluctus, optat,
et exanimis manibus tumuletur
amicis.

67. Vgl. Ovid am. II, 11, 33 ss.: at si vana ferunt volucres mea dicta procellae, aequa tamen puppi sit Galatea tuae; vestrum crimen erit talis iactura puellae, Nereïdesque deae Nereïdumque pater.

68. Wie Achilles von der Thetis betrauert wird, so Paetus von seiner Mutter.

tacta] wie Nr. XXXIV, 40.

69. Vgl. Ovid e P. II, 3, 39 s.: mitius est lasso digitum supponere mento, mergere quam liquidis ora natantis aquis.

72. Vgl. Tib. Nr. I, 56 ss.

XXXI. Nachdem Tullus seine amtliche Thätigkeit in Asien beendet hatte (vgl. Nr. VII u. VIII), hielt er sich noch mehrere Jahre

[merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][subsumed][merged small]

daselbst auf; mit diesem Gedicht fordert Properz ihn auf, endlich nach Rom zu den Freunden zurückzukehren.

1 s. Cyzicus liegt an dem Isthmos einer Halbinsel der Propontis; es war eine der bedeutendsten Handelsstädte des Alterthums.

2. Vgl. Ovid trist. I, 10, 29: inque Propontiacis haerentem Cyzicon oris.

3. Dindymus] ein Berg bei Kyzikos mit einem berühmten Heiligthum der Kybele, der phrygischen Göttermutter; dort sollten ihr die Argonauten eine aus einer Weinrebe verfertigte Statue errichtet haben; so berichtet Apollon. Rhod. 1, 1112 ss.

4. Bei Kyzikos sollte Proserpina von Pluto (Dis) geraubt sein.

5. Helle] die Tochter des Athamas; nach ihr ward der Hellespont benannt. ,,Wenn dich Asiens

[ocr errors]

Tu licet adspicias caelum omne Atlanta gerentem,
Sectaque Persea Phorcidos ora manu,
Geryonae stabula, et luctantum in pulvere signa
Herculis Antaeique Hesperidumque choros,
Tuque tuo Colchum propellas remige Phasin,
Peliacaeque trabis totum iter ipse legas,
Qua rudis Argoa natat inter saxa columba
In faciem prorae pinus adacta novae,
Et sis, qua Ortygie et visenda est ora Caystri,
Et qua septenas temperat unda vias;
Omnia Romanae cedent miracula terrae:
Natura hic posuit, quidquid ubique fuit.
Armis apta magis tellus, quam commoda noxae:
Famam, Roma, tuae non pudet historiae.
Nam quantum ferro, tantum pietate potentes
Stamus: victrices temperat ira manus.

Städte so fesseln, dass du mich und Rom ganz vergisst, so vernimm wenigstens die Vorzüge Roms."

6. desiderio meo] = d. mei.

7 ss. Der Sinn ist: lass dich nicht durch Kyzikos und die Städte des Hellespont fesseln; kehre nach Rom zurück, denn alle Wunder der Welt werden von den Herrlichkeiten Roms übertroffen.

8. Persea] Perseus schlug das Haupt der Medusa, einer Tochter des Phorcys, ab.

9. Hercules raubte die Rinder des Geryones und tödtete im Ringkampf den Riesen Antaeus in Libyen. signa] die Spuren des Wettkampfs. 11. tuo remige] per remiges

tuos.

=

12. Peliacae trabis] der Argo, die aus Fichtenholz vom Pelion erbaut war; vgl. Cat. 64, 1 ss.: Peliaco quondam prognatae vertice pinus dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas Phasidos ad fluctus.

13. Argoa columba] ehe die Argo durch die symplegadischen Felsen fuhr, liess man eine Taube vom Schiff aus durch dieselben hindurchfliegen; vgl. III, 26", 39 s.: et qui movistis duo litora, cum rudis ArRöm. Elegiker.

[blocks in formation]
[blocks in formation]
« ForrigeFortsæt »